Η καλλιέργεια του σιταριού σε λάκκους

Ο Κινέζικος τρόπος καλλιέργειας σιταριού: από 1 σπυρί 50.000 σπυριά ή 35-40 κιλά
Ένας προοδευμένος γεωργός, έσπερνε πάντοτε το σιτάρι της χρονιάς του κατά τον συνηθισμένο τρόπο στα πεταχτά. Ως παρατηρητικός και ερευνητής, πού ήταν, παρατήρησε, ότι τα σπυριά που του ξέφευγαν και χώνονταν στο χώμα, μακριά από τα άλλα, και μοναχικά, δεν έδιναν πάντοτε δυο – τρία αδέρφια, αλλά πολύ περισσότερα. Συνήθως όμως η πλειοψηφία έδινε τρία και με γερό καλάμι με χοντρά και γεμάτα στάχυα. Αυτό του έκαμε μεγάλη εντύπωση και αποφάσισε τον επόμενο χρόνο, να κάμει αυτό το πείραμα:
Έσπειρε σε κάθε τετραγωνικό μέτρο και ανά ένα σπυρί μέσα σε ένα λάκκο. Όταν φυτρώσανε, είδε ότι όλα αυτά τα μοναχικά σπυριά, έδωσαν από τρία αδέρφια – στάχυα, αρκετά χοντρά. Δηλαδή ανακάλυψε τον αναδιπλασιασμό του σιταριού.Ο Κινέζος όμως γεωργός δεν ησύχασε. Μόλις είδε τα τρία αδέρφια, ίσως για ν’ αφαιρέσει τα αγριόχορτα, τα παράχωσε αμέσως. Μετά μερικές ήμερες, είδε από τα τρία αδέρφια να φυτρώνουν εννέα. Δηλαδή έδωσε το καθένα άλλα τρία. Το λακκάκι ήταν μικρό και το παράχωμα το γέμισε με χώμα. Αναγκάστηκε λοιπόν γύρω από αυτά τα φυτά – τα αδέρφια – να συγκεντρώνει χώμα. Το ίδιο έκαμε και για δεύτερη και τρίτη φορά και τέταρτη, όλο και παράχωνε όσο έβλεπε νέα αδέρφια. Απόρησε βέβαια και, με την παρατηρητικότητα που τον διέκρινε, ανακάλυψε ότι όσο και παράχωνε τους κόμπους των νέων φυτών, τόσο και ξεφύτρωναν αδέρφια. Τότε κατάλαβε, ότι το σιτάρι έχει την ιδιότητα, άμα σκεπάζουμε τούς κόμπους, να φυτρώνουν νέα αδέρφια.Ήταν όμως φυσικό, αρκετά από αυτά να ξεραίνονται από την ξηρασία, γιατί και το χώμα ήταν λιγοστό και φυσικά κατρακυλούσε από τον σωρό. Και πάλι δούλεψε το μυαλό του και σκέφτηκε. Για να συγκρατήσω το χώμα και την υγρασία, μου χρειάζεται ένας λάκκος, όσος ο σωρός του χώματος που τον έφτιαξα.Τον τρίτο χρόνο άρχισε ν’ ανοίγει λάκκους με βάθος 50 πόντους και στο βάθος αυτό, στον πάτο, έχωσε 1 σπυρί (εικ, ,23) . Ο λάκκος ήταν πανομοιότυπος του σωρού. Δηλ. κωνικός. Διότι όσο παράχωνε, τόσο και τον άνοιγε με τα χώματα που πρόσθετε. Προσέχοντας ακόμη περισσότερο και μετρώντας τις ήμερες σε κάθε παράχωμα, καταστάλαξε στη γνώμη, ότι χρειάζεται διάστημα χρόνου από παράχωμα σε παράχωμα 18-21 ημερών. ‘Όταν έφτασε στο χείλος του λάκκου, που είχε γεμίσει από τα παραχώματα, κάνοντας λογαριασμό, βρήκε ότι είχε κάμει 10 παραχώματα. Τα στάχυα ήταν άφθονα, μεστά, ζωηρά και έκρινε καλό να σταματήσει πλέον αυτή τη δουλειά.Ένα όμως μυαλό, σαν κι’ αυτό, δεν ησύχαζε ποτέ. Η περιέργεια τον ώθησε να ξεπατώσει τα στάχυα ενός λάκκου και είχε την υπομονή να τα μέτρηση ένα προς ένα. Και είδε και αντιλήφτηκε ότι ξεπερνούσαν τις 50.000!! Το θαύμα είχε γίνει. Τώρα πλέον περίμενε να δη και πόσο σιτάρι θα πάρει. Θέρισε. Όταν ξεράθηκε η μεγάλη αυτή θημωνιά και αλώνισε, είδε ότι το ένα σπυρί σιτάρι που φύτεψε στο λάκκο του έδωσε 35-40 κιλά!!! Το ίδιο έκαμε και στους άλλους λάκκους και είδε τα ίδια αποτελέσματα.Είναι ευνόητο ότι μια τέτοια τυχαία ανακάλυψη δεν θα έμενε απαρατήρητη. Άρχισαν να καλλιεργούν κατ’ αυτόν το τρόπο και άλλοι γεωργοί και μάλιστα ο Κινέζος γεωργός έγραψε και στον αυτοκράτορα της Κίνας, ο όποιος διέταξε πλέον να εγκαταλειφτεί ο τρόπος στα πεταχτά και να εφαρμοστή ο νέος τρόπος.Τα μαύρα τετράγωνα είναι τα μέρη πού ανοίγονται οι λάκκοι. Τα μαύρα τετράγωνα είναι αυτά που θα δεχθούν τον λάκκο και τον σπόρο. Τα άλλα τρία θα μείνουν σε καλλιεργημένη αγρανάπαυση.Πως δικαιολογείται το σύστημα της καλλιέργειας του σταριούΚάθε παράχωμα φυτού, πάντοτε δίνει δύναμαι στο φυτό να γεννήσει περισσότερες ρίζες, οι όποιες τροφοδοτούν το φυτό και επί πλέον το αναγκάζουν να δώσει παρακλάδια ή αδέρφια, όταν παραχωθεί. Αυτό το βλέπουμε και στη φύση. Μας είναι γνωστό, ότι κατά το σημερινό σύστημα στα πεταχτά, όταν σπέρνουμε σε ένα τετραγωνικό μέτρο 100-200 σπόρους σιταριού, να μη δίνουν τα ίδια στάχυα ο κάθε σπόρος. Ο ένας δίνει τρία στάχυα, ο άλλος 5, 8, 10 και κάποτε, περισσότερα.Γιατί άραγε συμβαίνει αυτό; Διότι πάνω από το ένα σπυρί, έπεσε ένας βώλος ή και δημιουργήθηκε ένα υψωματάκι από χώμα, την εποχή δε εκείνη, που επρόκειτο να γίνει το αδέλφωμα, έβρεξε, και η βροχή σκόρπισε το λίγο χώμα, το οποίο έπεσε επάνω στο φυτό. Είναι ευνόητο, ότι το παράχωμα αυτό, πολλαπλασίασε τα στάχυα. Στο άλλο σπυρί του σιταριού ίσως υπήρχε μεγαλύτερο ύψωμα από χώμα και γίνηκαν δύο και τρία παραχώματα και γι’ αυτό έφτασε να γεννήσει 30 αδέρφια ή και περισσότερα. Στο άλλο σπυρί γεννηθήκανε 3 μόνον στάχυα, γιατί δεν υπήρχε ούτε ύψωμα από χώμα, ούτε κανένας βώλος, που με τη βροχή να έλιωνε για να παραχώσει το φυτό. Συνεπώς, εκείνο το όποιο προ πολλού μας δίδαξε η φύση, εμείς δε μπορούσαμε επί τόσους αιώνες να το καταλάβουμε. Έπρεπε να βρεθεί ο έξυπνος Κινέζος να το καταλάβει και αυτό βέβαια από σύμπτωση, άλλα και από τη μελέτη που έκανε ή το πείραμα, για να διαδοθεί στην Κίνα. Αυτό δηλαδή, που έκαναν η βροχή και ο αέρας, καμιά φορά, τώρα γίνεται με το χέρι του ανθρώπου σήμερα.Αυτός είναι ο λόγος που τα ασβάρνιστα χωράφια, δίνουν μεγαλύτερη απόδοση, γιατί δεν φεύγει το νερό και λιώνει το χώμα, το οποίο σκεπάζει τους κόμπους, οι οποίοι γεννοβολούν αδέλφια.Μια άλλη σπουδαία εργασία, πού εξηγείται απ’ αυτό το φυσικό παράχωμα, είναι το σβάρνισμα του κριθαριού, που γίνεται σε άλλες χώρες, προ παντός στη Γαλλία. Όταν το σπαρμένο κριθάρι φτάσει στους 15 πόντους, οι γεωργοί σβαρνίζουν με οδοντωτή σβάρνα το σπαρτό. Το σβάρνισμα αυτό, σπάζει μερικά μικρά φυτά, άλλα όμως τα παραχώνει με το χώμα που ανακατεύουν τα δόντια της σβάρνας. Έτσι το σπαρτό του κριθαριού γίνεται μαλλιά – κουβάρια και στην κατάσταση αυτή, οποίος το δει αποκαρδιώνεται. Εν τούτοις, αυτό το ανακάτεμα, ευνοεί το παράχωμα και με την μικρή υγρασία που υπάρχει, μετά μερικές ημέρες, παίρνει επάνω του το σπαρτό, αδερφώνει πολύ και γεμίζει το χωράφι από στάχυα. Η απόδοση του είναι αρκετή. Το κριθάρι ακόμη, έχει την ιδιότητα να αδερφώνει πάρα πολύ και τα σπαρμένα φυτά, όπου τύχουν σε κόμπο μέσα στο χώμα, να φυτρώνουν και να βγάζουν ρίζες.Άλλο επίσης αποτέλεσμα που βγαίνει από την μελέτη της φυσιολογίας του σιταριού, είναι και ότι ποτέ δεν πρέπει να σβαρνίζεται το χωράφι, όταν σπέρνεται στα πεταχτά μετά τη σπορά, αλλά να αφήνονται οι βώλοι, όπως είναι. Αυτό θα συντελέσει, όπως αναφέραμε παραπάνω στο αδέλφωμα πιο πολύ γιατί, με την βροχή και τον αέρα οι βώλοι τρίβονται και παραχώνουν τα φυτά.Μόλις πάλι αρχίσει ο καιρός να γλυκαίνει κατά τον Φεβρουάριο – Μάρτιο και το φυτό παίρνει τ’ απάνω του και προχωρεί η ανάπτυξή του, εμείς θα εξακολουθήσουμε τα παραχώματα, το καλάμι θα μεγαλώσει πολύ θα σκληρύνει λίγο και τότε θα σταματήσει το γεννοβόλημα των κόμπων. Αυτή η εποχή είναι περί τα μέσα ή τα τέλη του Απριλίου, κατά το κλίμα τού τόπου. Από δω και πέρα, παύουν πλέον τα παραχώματα και αφήνεται το φυτό να μεστώσει, να ξεσταχυάσει, να ανθίσει και να δέσει τον καρπό του. Τότε και ξαπλώνει όχι μονάχα στο ένα τετραγωνικό μέτρο του λάκκου, αλλά και στα άλλα αγραναπαυμένα τετρ. μέτρα από τα οποία, συνήθως, πιάνει τους 20-25 πόντους γύρω του.Πρέπει όμως να ξέρουμε, ότι δεν πιάνει τόπο το εναέριο τμήμα του φυτού. Πιάνουν υπογείως οι άφθονες ρίζες, οι οποίες ναι μεν χώνονται βαθιά κάτω στο έδαφος, αλλά και στα πλάγια περισσότερο, δηλαδή στα υπόγεια χώματα των άλλων τριών τετραγωνικών μέτρων. Για αυτό τον λόγο, τροποποιήσαμε το σύστημα και συνιστούμε ότι χρειάζεται στην αρχή ένα βαθύ όργωμα, για να αφρατύνει και ξεμποσκάρει το χώμα, να αερισθεί και έτσι οι ρίζες να είναι δυνατόν να ξαπλωθούν και πλαγίως. Όπως βλέπομε στην εικ. 23, τα γειτονικά τετράγωνα, τα αγραναπαυμένα, φαίνεται ότι μένουν αργά, ενώ στην πραγματικότητα αφήνονται για να εξυπηρετούν την χλωρή θημωνιά των σταχυών.Ο έξυπνος Κινέζος, το είχε αντιληφθεί αυτό αμέσως, όταν παράχωνε και δημιουργούσε το σωρό. Είδε ότι ξηραίνονταν τα στάχυα και οι ρίζες. Γι’ αυτό και αφού προτίμησε να ανοίξει τον λάκκο ως 40 πόντους βάθος και πανομοιότυπο με τον σωρό, δηλαδή χονανοειδή, για να περιορισθούν εκεί μέσα οι ρίζες, όπου και υπάρχει υγρασία, πάντοτε και η εξάτμιση είναι μικρή. Η υγρασία φυσικά δημιουργείται με τις βροχές. Κατασταλάζει μέσα στο λάκκο και ξεχύνεται στα πλάγια του. Άλλο νερό απ’ αυτό δεν πέφτει στην επιφάνεια. Είναι το ίδιο που σουρώνεται προς τα βαθύτερα στρώματα και δημιουργεί την υγρασία. Όπως είναι αγραναπαυμένο το χωράφι, δεν γίνεται μεγάλη εξάτμιση. Μένει λοιπόν αρκετή υγρασία από τον Αύγουστο (πρωτοβρόχια) ως τον Απρίλιο ακόμη, η οποία εξυπηρετεί όλα τα αδέρφια με τις ρίζες τους.Το σπουδαιότερο δε είναι ακόμη ότι και πέρα από τον Απρίλιο κατά την κριτική περίοδο, τότε δηλαδή που βρίσκονται τα στάχυα στο γάλα τους, υπάρχει αρκετή υγρασία, γιατί όλη η θημωνιά σκεπάζει το λάκκο και τα γύρω του, γιατί δεν εισχωρούν βαθιά οι ηλιακές ακτίνες. Στα βαθιά στρώματα, που χώνονται οι ρίζες υπάρχει κι έτσι είτε βρέξει είτε δεν βρέξει, η σοδειά είναι εξασφαλισμένη και μάλιστα στην πιο κρίσιμη στιγμή της αναπτύξεως του φυτού.Για αυτό και ο γεωργός, πρέπει να ψαχουλεύει προσεκτικά για να μην επιτρέψει στα έντομα τα οποία είναι αρκετά, να προσβάλλουν το σιτάρι, να δράσουν. Τα πειράματα σε διάφορες γεωργικές περιφέρειες θα μάς δείξουν κατά πόσο η σκέψη που κάνομε είναι σωστή. Γιατί τα βιβλία από τα οποία παίρνομε τα συστήματα, δεν αναφέρουν τίποτε απολύτως για αρρώστιες.
Και για τον αερισμό μάς πληροφορούν ότι γίνεται θαυμάσια, χωρίς καμιά επέμβαση του καλλιεργητού και ότι τα στάχυα δεν παθαίνουν απολύτως τίποτε.Απ’ όλη αυτή την ανάλυση που κάναμε παραπάνω, Υποδεικνύεται ότι το σύστημα αυτό είναι καλά μελετημένο και βασίζεται επάνω σε επιστημονικές αρχές, ο συνδυασμός των οποίων και το καλό ρεγουλάριαμα, δίνουν τη μεγάλη απόδοση τόσων κιλών από ένα μόνο σπυρί.Στην αρχή το σύστημα είναι απλό και εύκολο. Και όμως παρουσιάζει πολλές τεχνικές λεπτομέρειες, τις όποιες πρέπει να προσέξει ο καλλιεργητής, γιατί αλλιώς δεν θα επιτύχει η καλλιέργειά του. Π.χ. αν αφήσει και του ξεφύγει ο κόμπος, το φυτό δεν ξαναδερφώνει. Μένει με τα αδέλφια που γέννησε. Αν αφήσει τα χώματα σφιχτά, οι ρίζες δεν μπορούν να προχωρήσουν. Για αυτό χρειάζεται το βαθύ όργωμα. Αν δεν αφήσει δίπλα στο λάκκο τα τρία τετραγωνικά μέτρα αγραναπαυμένα, δεν θα βρουν οι ρίζες εύκολα χώμα μπόσικο να χωθούν. Εξασφαλισμένος είναι μονάχα από την υγρασία, που πάντοτε υπάρχει.Χρήσιμο είναι στην επιφάνεια του λάκκου, όταν πρόκειται να φυτέψουμε το σπόρο, να ανακατέψουμε με το χώμα και μια χούφτα χωνεμένη κοπριά, ούτως ώστε άμα φυτρώσει το φυτό να βρει αμέσως θρεπτικές ουσίες. Αλλά και προηγουμένως ακόμη κατά το δεύτερο ελαφρό όργωμα αν το κάνουμε, διότι το βοήθημα που χρησιμοποιώ δεν το αναφέρει. Λίπανσης σε ολόκληρο το χωράφι δεν χρειάζεται.
Σπουδαιότατο είναι να μην είναι το παράχωμα πολύ παχύ. Το πολύ ως ενάμισι δάχτυλο και απαλό, ελαφρό, όχι πατημένο για να κυκλοφορεί ο αέρας. Όταν πρόκειται να κάνουμε τα άλλα παραχώματα, να σγαρλίζουμε το χώμα και να σπάζουμε τα τριχοειδή αγγεία του χώματος από τα οποία εξατμίζεται το νερό, η υγρασία του λάκκου και έπειτα να προσθέτουμε και άλλο χώμα.Έτσι διαδόθηκε και στη Ρωσία, χωρίς βέβαια νι βεβαιώσω αν εξακολουθεί να εφαρμόζεται ακόμη. Έγιναν δε και πειράματα επανειλημμένως και έδωσαν ακόμη καταπληκτικά αποτελέσματα. Άλλα και ο Έλληνας πρόξενος της πόλεως Νικολάϊεφ κ. Ζυγομαλάς, που παρακολούθησε τα πειράματα, είχε γράψει τρία ολόκληρα άρθρα, κατά τον Φεβρουάριο του έτους εκείνου, στην εφημερίδα «ΙΙατρίς» των Αθηνών, εκθειάζοντας το σύστημα.Μπορεί όμως το σιτάρι να προκόψει και στα ασβεστώδη, άλλα πρέπει να υπάρχει περισσότερη υγρασία.
Έδαφος οργωμένο και σε μεγάλο σχετικώς βάθος, ώστε να είναι δυνατόν ν’ απορροφά η ρίζα περισσότερο νερό και αέρα, για να διευκολυνθούν σε χημικές και μικροβιολογικές ενέργειες μέσα σ’ αυτό και να συγκρατηθεί αρκετή υγρασία κατά την άνοιξη.
Έδαφος πλούσιο σε θρεπτικές ουσίες, ώστε η ρίζα να βρίσκει άφθονα τα στοιχεία, που απαιτούνται για την ανάπτυξη του και να τα αφομοιώνει καθ’ όλο το διάστημα που βλαστάνει.Το χώμα, είναι η μάννα, που θα θρέψη το σιτάρι. Είναι φυσικό, αφού θα βυζαίνεται να βρίσκεται σε καλή κατάσταση υγείας, ευρωστίας και αντοχής.
Το βάθος θα μας δώσουν τα οργώματα. Αυτά ανακατεύουν, διορθώνουν και αφραταίνουν τα χώματα.
Το βάθος, όπως αναφέραμε, χρησιμεύει να έρχονται προς τα κάτω οι ρίζες. Πρέπει να ξέρουμε ότι η ρίζα του σταριού κατεβαίνει πολύ προς τα κάτω. Φθάνει ως 80 πόντους.Μερικά πειράματα, απέδειξαν ότι: 820 ρίζες είχαν φθάσει στους 20 πόντους, 26 ρίζες είχαν φθάσει στους 54-78 πόντους,200 ρίζες είχαν φθάσει στους 26-54 πόντους.
Άλλοι επιστήμονες, βρήκαν ρίζες σιταριού σε βάθος μέχρι 1,25 του μέτρου. Ώστε ο τρόπος αυτός, απαιτεί χωράφια βαθιά. Θέλει ψαχνό και δυναμωμένο χώμα, αφράτο.
Το σύστημα δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε εκτεταμένα χωράφια, γιατί απαιτεί και πολλά μεροκάματα, αλλά και απασχόληση.
Οι Κινέζοι δεν καλλιεργούν, δεν οργώνουν καθόλου το χώμα. Έτσι, όπως είναι, ανοίγουν τους λάκκους. Εκεί όμως τα χώματα είναι ψαχνά και συγκρατούν υγρασία, γιατί βρέχει. Στα δικά μας μέρη οι βροχές είναι λιγοστές και πρέπει να τις συγκρατήσουμε.Σημειώνουμε καλά την ημέρα της σποράς. Έτσι εξακολουθούμε τη δουλειά, ως ότου σπείρουμε από ένα κόκκο σε όλους τους λάκκους που ανοίξαμε, δηλαδή στους 250. Τα άλλα τετραγωνικά μέτρα θα μείνουν καθαρά καλλιεργημένα και ανέπαφα.
Αν τα χώματα είναι αδύνατα, μπορούμε στον πάτο του λάκκου να ανακατέψουμε με το χώμα και μια χούφτα χωνεμένη κοπριά, φυτεύουμε το σπόρο και τον αφήνουμε ήσυχο.Ο κόμπος αυτός θα αμολήσει ρίζες και θα βλαστήσουν από το χώμα, όχι περισσότερα από τρία αδέλφια με κόμπους, τρία καλάμια με τα φύλλα τους. Πάλι εμείς πού θα παρακολουθούμε, όταν δούμε ότι έφτασαν οι 18-21 ήμερες, σκεπάζομε με χώμα τα τρία αδέρφια, οπότε πάλι θα φυτρώσουν ρίζες και από τρία τουλάχιστον αδέρφια με κόμπους.Δηλαδή μετά κάθε παράχωμα ό αριθμός των αδελφιών θα τριπλασιάζεται κατά τον έξης τρόπο:
Μετά το 1ο παράχωμα φυτρώνουν 3 αδέρφια, μετά το 2ο φυτρώνουν 9 αδέρφια, μετά το 3ο φυτρώνουν 27 αδέρφια κ.λ.Οι δοκιμές τού 1908 στη Ρωσία και με 10 παραχώματα, έδωσαν 59.049 και τού 1909 έδωσαν τον καταπληκτικό αριθμό των 177.147 αδελφιών σε 11 παραχώματα.
Για 10 παραχώματα απαιτούνται 33 εβδομάδες από τις οποίες τρεις θα περάσουν από την πρώτη αύξηση μετά τη σπορά, έπειτα δε για κάθε παράχωμα απαιτούνται τρεις εβδομάδες ή και λιγότερες, ανάλογα με το κλίμα.
Δεν θα επιτρέψουμε ποτέ να σχηματιστεί δεύτερο γόνατο ή κόμπος, γιατί τότε δεν γίνεται τίποτε.
Ο λάκκος όταν έχει βάθος 30 πόντους, είναι αρκετός για 10 παραχώματα. Όταν έχει 40 πόντους για 13 παραχώματα, ως ότου να γεμίσει και αν βέβαια προφτάσει.Πόσο θα διαρκέσει το παράχωμα
Άμα περάσει ο χειμώνας, ο λάκκος αφήνεται, αν θέλουμε, με 7-8 παραχώματα ήσυχος. Τα στάχυα αναπτύσσονται. Αν όμως θέλαμε, πάλι μπορούμε να εξακολουθήσουμε να ενεργούμε κάθε 3 εβδομάδες το παράχωμα. Σταματούμε στους 3 τελευταίους μήνες προ του θερισμού, δηλαδή κατά τον Απρίλιο, οπότε θ’ αρχίσει να αναπτύσσεται Κάι ο καρπός. Κατά τον Μάρτιο, όταν αρχίζουν τα στάχυα να μεγαλώνουν, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, για να προλαβαίνουμε τα παραχώματα. Δηλαδή άμα δούμε ότι τα φυτά ανεπτύχθησαν λίγο, αμέσως να κάνουμε το παράχωμα και έπειτα να εξακολουθήσουμε κάθε 21 ημέρες να παραχώνουμε. Βρέχει δεν βρέχει η δουλειά θα γίνεται, άμα η βροχή σταματήσει και πιει το χώμα το νερό. Άμα όλοι οι κόμποι, που παρουσιάζονται, παραχώνονται και ισοπεδώνεται το χώμα του λάκκου, τότε θα έρθει στιγμή που θα γεμίσει ο λάκκος με στάχυα. Τότε φυσικά θα σταματήσουμε, αλλά αν φυτρώσουν αγριόχορτα, πρέπει να ξεπατωθούν χωρίς αναβολή. Το γύρω χώμα πρέπει να είναι ολοκάθαρο.Τι μπορεί ν αποδώσει το σύστημα
Αν περιοριστούμε μόνο σε 10 παραχώματα και έχουμε κατά τον χειμώνα στο τετραγωνικό μέτρο 60.000 στάχυα, πού προήλθαν από το ένα σπυρί του σιταριού και υπολογίσουμε ότι από κάθε αδέρφι, θα πάρουμε ένα στάχυ, πού θα μας δώσει 20 σπυριά, τότε το ένα σπυρί θα δώσει 60.000 X 20 = 1.200.00 κόκκους. Επάνω σε 5 πόντους τετραγωνικούς, είναι δυνατόν να σχηματισθούν 50-60 στάχυα, χωρίς να πέφτει η ποιότητα του άχυρου και του σταριού.Εάν λάβουμε υπ.’ όψιν μας πως ένα στρέμμα αποτελείται από 1.000 τετρ. μέτρα και φυτέψουμε από ένα κόμπο σε κάθε τέταρτο του τετραγώνου, η σοδειά θα είναι 250 λάκκοι, προς 40 κιλά ο καθένας = 10.000 κιλά στο στρέμμα και με αγραναπαυμένα, άλλα 750 τετράγωνα. Κάθε χρόνο να χρησιμοποιούμε και από ένα. Όλη η εργασία γίνεται από τον παραγωγό και μόνο.Γιατί δεν διαδόθηκε τότε;
Οι λόγοι είναι οι ίδιοι, όπως και στο σκαλιστικό και στο φυτευτικό. Η φασαρία, θέλει αρκετά μεροκάματα και επίβλεψη και ο γεωργός βαρύνεται. Δεν εννοεί να κρατεί λογαριασμούς.
Η χαμηλή κοινωνική στάθμη, που τον εμποδίζει να εφαρμόζει τους προοδευτικούς τρόπους καλλιέργειας. Ούτε μπορεί να φαντασθεί ότι, όταν έχει ένα φυτό πολλές ρίζες, τραβά από το έδαφος και πολλές θρεπτικές ουσίες.Διότι απαιτεί περισσότερα έξοδα από τα έξοδα των άλλων τρόπων. Το σύστημα δεν φαίνεται καθόλου στην Ευρώπη παρά μόνον κατά τον 20ο αιώνα και αυτό εκ τύχης.
Τα ελαττώματα του είναι ότι δεν προσφέρει βοσκή στα ζώα, όπως τα άλλα συστήματα και ότι αφήνει αγραναπαυμένα τα 3/4 του στρέμματος.
Για να εφαρμοστή το σύστημα από τους φτωχούς γεωργούς, γιατί αυτούς συμφέρει περισσότερο επειδή δεν διαθέτουν πολλά στρέμματα γης, πρέπει πρώτα να γίνουν πειράματα και να δοθεί μεγάλη προσοχή στο χώμα, στο παράχωμα, στον καιρό και τη θερμοκρασία και να κοπρίζει ή να λιπαίνει.