9 μυστικά για φύτευση και καλλιέργεια μπρόκολου

Μπρόκολο, ένα από τα πιο υγιεινά που απολαμβάνουμε τον χειμώνα σε πολλές συνταγές μαγειρικής. Η καλλιέργεια του μπρόκολου ξεκινάει το φθινόπωρο και συγκομίζεται περίπου 2-3 μήνες μετά τη μεταφύτευση. Αξίζει να αναφέρουμε πως αυτό που τρώμε ως “μπρόκολο” δεν είναι ο καρπός του φυτού, αλλά πρόκειται ουσιαστικά για το λουλούδι του. Συγκεκριμένα, οι ταξιανθίες του φυτού μαζί με τους υπανάπτυκτους οφθαλμούς σχηματίζουν την ανθοκεφαλή που έχει διάμετρο 10-15 εκατοστών και αποτελούν το γνωστό μπρόκολο που τρώμε.

Το μπρόκολο έχει υψηλή διατροφική αξία, καθώς είναι πλούσιο σε βιταμίνη C, σε ασβέστιο, μαγνήσιο, κάλιο, σε αντιοξειδωτικά και φυτικές ίνες. Επιπλέον, το μπρόκολο έχει λίγες θερμίδες, γεγονός που το κάνει ιδιαίτερα δημοφιλές σε προγράμματα διατροφής. Αν και πρόκειται για διετές φυτό, το μπρόκολο καλλιεργείται ως ετήσιο, όπως άλλωστε και η με το οποίο μοιάζουν αρκετά και έχουν παρόμοιο τρόπο καλλιέργειας. Ας δούμε αναλυτικά, ποιες ποικιλίες μπρόκολου επιλέγουμε, καθώς και συμβουλές για να απολαμβάνουμε φρέσκα τα πιο νόστιμα μπρόκολα από τον κήπο και το μπαλκόνι μας.

Υπάρχουν πολλές ποικιλίες μπρόκολου για να φυτέψουμε στον κήπο μας. Για ερασιτέχνες καλλιεργητές, προτείνουμε τις ποικιλίες μπρόκολου με παραπούλια, που δίνουν παραγωγή περισσότερων μπρόκολων. Οι συγκεκριμένες ποικιλίες εκτός από την κεντρική ανθοκεφαλή και μετά την αφαίρεση της, δίνεται η δυνατότητα ανάπτυξης 3-4 πλευρικών ανθοκεφαλών, οι οποίες αν και είναι μικρότερες σε μέγεθος μας δίνουν σημαντική παραγωγή και άλλων μπρόκολων.

Οι επαγγελματίες καλλιεργητές συνήθως προτιμούν ποικιλίες μπρόκολου που δίνουν μία μόνο μεγάλη ανθοκεφαλή για να έχουν συγκεντρωμένη και πιο μεγάλη παραγωγή. Ανάλογα την εποχή συγκομιδής υπάρχουν ποικιλίες μπρόκολου πιο πρώιμες και άλλες οψιμότερες. Επίσης, θα συναντήσουμε διαφορετικές ποικιλίες μπρόκολου όσον αφορά το χρώμα της ανθοκεφαλής που κυμαίνεται σε αποχρώσεις του πράσινου και του μωβ. Οι ποικιλίες με μωβ κεφαλές είναι ανθεκτικότερες σε διακυμάνσεις θερμοκρασιών κατά την περίοδο της καλλιέργειας.

Το μπρόκολο είναι φυτό ψυχρής εποχής και θέλει δροσερό περιβάλλον για να ευδοκιμήσει. Η ιδανική θερμοκρασία για την ανάπτυξή της ανθοκεφαλής του μπρόκολου είναι μεταξύ 15-20 βαθμών Κελσίου. Το μπρόκολο χρειάζεται ηλιοφανείς θέσεις για να αναπτυχθεί και να δώσει καλή παραγωγή, καθώς αν το φυτέψουμε σε ημισκιά καθυστερεί η ωρίμανση του. Σχετικά με το έδαφος, το μπρόκολο αναπτύσσεται καλύτερα σε δροσερά και γόνιμα εδάφη με καλή αποστράγγιση, ενώ δεν ευδοκιμεί σε πολύ όξινα και αλκαλικά χώματα.

Η φύτευση του μπρόκολου γίνεται από τις αρχές Αυγούστου μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου, ανάλογα την ποικιλία και τις κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής που καλλιεργούμε. Αν δημιουργήσουμε καινούργια φυτά μπρόκολου από σπόρο, χρειαζόμαστε 6-7 βδομάδες μέχρι τη μεταφύτευσή τους στις οριστικές θέσεις καλλιέργειας. Ιδανικές θερμοκρασίες για το φύτρωμα του σπόρου και την ανάπτυξη των φυτών είναι μεταξύ 20-25 βαθμών Κελσίου.

Μπορούμε, βέβαια, να προμηθευτούμε έτοιμα φυτά μπρόκολου από φυτώρια ή από γεωπονικά καταστήματα. Κατάλληλες για τα μπρόκολα είναι σε σειρές που απέχουν μεταξύ τους 70-80 εκατοστά και με απόσταση μεταξύ των φυτών 40-50 εκατοστών. Κατά την φύτευση του μπρόκολου, μπορούμε να καλύπτουμε το χώμα με διάφορα όπως ροκανίδια, άχυρο, ή πευκόφλουδα για τη διατήρηση της υγρασίας.

Tο μπρόκολο μπορεί να καλλιεργηθεί σε γλάστρα και να δώσει πολύ καλή παραγωγή. Καθώς το μπρόκολο αγαπάει τον ήλιο, φροντίζουμε να τοποθετούμε τη γλάστρα σε ηλιοφανές σημείο στο μπαλκόνι μας, προκειμένου να έχουμε καλύτερη ανάπτυξη και καρποφορία. Για τη μεταφύτευση του μπρόκολου σε γλάστρα προτιμάμε σχετικά βαθιές και μεγάλες διαμέτρου και βάθους 25-30 εκατοστών. Για να απολαύσουμε τα πιο νόστιμα μπρόκολα, επιλέγουμε καλής ποιότητας , ειδικό για που να εξασφαλίζει καλή αποστράγγιση για την απομάκρυνση του νερού από το χώμα. Εναλλακτικά, μπορούμε να δημιουργήσουμε δικό μας μίγμα φύτευσης ανακατεύοντας αφράτο κηπόχωμα (χώμα από τον κήπο), , και σε αναλογία 6:2:1:1.

Το μπρόκολο είναι λιγότερο απαιτητικό από το και το ως προς το . Ενδεικτικά, την περίοδο του φθινοπώρου, ποτίζουμε 2-3 φορές την εβδομάδα, ανάλογα και τις βροχοπτώσεις που έχουμε αυτή την περίοδο. Για μπρόκολα που έχουμε φυτέψει σε γλάστρα, επαναλαμβάνουμε το πότισμα μόνο όταν στεγνώνει το χώμα. Πρέπει να αναφέρουμε ότι σε συνθήκες υπερβολική υγρασίας του εδάφους, το μπρόκολο είναι ευαίσθητο σε μυκητολογικές ασθένειες. Όταν το πότισμα του μπρόκολου δεν επαρκεί, η ανθοκεφαλή γίνεται μικρότερη και η ποιότητα της παραγωγής υποβαθμίζεται.

Η καλλιέργεια του μπρόκολου έχει μικρές απαιτήσεις σε θρεπτικά στοιχεία και δεν χρειάζεται μεγάλες ποσότητες λιπάσματος. Κατά τη φύτευση του μπρόκολου, συνιστούμε την προσθήκη και στο χώμα που βοηθούν στην ανάπτυξη του φυτού. Κατά την διάρκεια της καλλιέργειας, βάζουμε πλήρες μία φορά τον μήνα. Αποφεύγουμε να προσθέτουμε πολύ , καθώς η υπερβολική ποσότητα αζώτου συντελεί στην υποβάθμιση των βλαστών και της ανθοκεφαλής του μπρόκολου.

Η καλλιέργεια του μπρόκολου έχει τα ίδια προβλήματα με ασθένειες και έντομα που προσβάλλουν την και την . Συγκεκριμένα, η καλλιέργεια του μπρόκολου προσβάλλεται από την που τρώει τα φύλλα του. Επίσης, από το έντομο της , του , τις , καθώς και από τον . Για την οικολογική αντιμετώπιση των εντόμων που προσβάλλουν το μπρόκολο, χρησιμοποιούμε βιολογικά σκευάσματα που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα όπως , σάπωνες αλάτων καλίου και . Εναλλακτικά, για την προληπτική αντιμετώπιση των εντόμων μπορούμε να φτιάξουμε μία αυτοσχέδια συνταγή με σκόρδο και πιπεριά, όπως αναφέρουμε αναλυτικά στο άρθρο για την .

Σε συνθήκες υψηλής υγρασίας, η καλλιέργεια του μπρόκολου προσβάλλεται από διάφορες μυκητολογικές ασθένειες που προκαλούν κιτρινίσματα ή μαυρίσματα στο φύλλωμα και τους βλαστούς, όπως ο περονόσπορος, η αλτερνάρια, το φουζάριο και η ριζοκτόνια. Για την αντιμετώπιση τους, χρησιμοποιούμε βιολογικά σκευάσματα που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα. Εναλλακτικά, για την προληπτική προστασία από τις ασθένειες, μπορούμε να ψεκάσουμε το φύλλωμα του μπρόκολου με αυτοσχέδιο διάλυμα που φτιάχνουμε διαλύοντας 1 κουταλιά του γλυκού .

Ένας από τους σημαντικούς εχθρούς της καλλιέργειας του μπρόκολου είναι και τα σαλιγκάρια που τρώνε τα φύλλα του μπρόκολου. Για την στα μπρόκολα, τοποθετούμε στάχτη γύρω από τα φυτά του ή χρησιμοποιούμε μπύρα σε κεσεδάκια που έχουμε παραχώσει στο έδαφος για να παγιδεύσουμε τα σαλιγκάρια.

Τα μπρόκολα είναι έτοιμα για συγκομιδή συνήθως 2-3 μήνες μετά τη μεταφύτευση τους στο χωράφι, όταν οι ανθοκεφαλές είναι σφικτές, έχουν μέγεθος με διάμετρο 9-13 εκατοστών και το βάρος τους πλησιάζει τα 500 γραμμάρια. Στις ποικιλίες με τα παραπούλια, έχουμε μεγαλύτερη διάρκεια συγκομιδής, περιπου 1-2 μήνες περισσότερο, καθώς μετά την κοπή της κεντρικής ανθοκεφαλής, αναπτύσσονται μικροί πλάγιοι βλαστοί που θα δώσουν τις νέες μικρότερες ανθοκεφαλές που θα συγκομίσουμε αργότερα.

Μπορούμε να διατηρήσουμε φρέσκα τα μπρόκολα για περισσότερο καιρό, κόβοντας μαζί με την ανθοκεφαλή κι ένα τμήμα του κεντρικού βλαστού με φύλλα. Τα μπρόκολα μετά τη συγκομιδή μπορούν να διατηρηθούν σε ναύλον σακούλα στο ψυγείο για λίγες μέρες. Αν κόψουμε τις τούφες του μπρόκολου και τις βάλουμε σε βραστό νερό για 2 λεπτά, μπορούν στην συνέχεια να συντηρηθούν στην κατάψυξη μέχρι και διάρκεια 12 μηνών.

Αν δεν έχουμε μεγάλο χώρο στον κήπο μας, το μπρόκολο μπορεί να φυτευτεί πιο πυκνά και να αναπτυχθεί αρμονικά μαζί με , , , και . Η εκτός από εξοικονόμηση χώρου, βοηθά στην καλύτερη αξιοποίηση του νερού από τη ρίζα των φυτών, των θρεπτικών συστατικών του εδάφους και του λιπάσματος που προσθέτουμε.