8 μυστικά για φύτευση και καλλιέργεια ατζουριού

Το ατζούρι ή αντζούρι, γνωστό και ως ξυλάγγουρο, είναι ένα από τα πιο δροσιστικά λαχανικά που καλλιεργούμε στον κήπο μας κάθε καλοκαίρι για τους νόστιμους καρπούς του. Το ατζούρι έχει μεγάλα χνουδωτά κυματιστά φύλλα σε σχήμα καρδιάς, έρπουσα ανάπτυξη και χαρακτηριστικά κίτρινα άνθη. Ο καρπός του ατζουριού είναι τραγανός, με λεπτή φλούδα, ανοικτού πράσινου χρώματος που συνήθως καταναλώνεται χωρίς καθάρισμα.

Το ατζούρι έχει φανατικούς θαυμαστές κυρίως στη νότια Ελλάδα, στα νησιά του Αιγαίου και στην Κρήτη, όπου σε αρκετές περιπτώσεις αντικαθιστά το αγγούρι στην παραδοσιακή xωριάτικη σαλάτα. Η καλλιέργεια του ατζουριού είναι σχετικά εύκολη ακόμα και για τον πρωτάρη καλλιεργητή, ενώ μπορεί να το φυτέψουμε και σε γλάστρα στο μπαλκόνι. Ας δούμε, αναλυτικά, συμβουλές για τη φύτευση και τη φροντίδα που χρειάζεται η καλλιέργεια του ατζουριού για να απολαμβάνουμε υπέροχα ατζούρια από τον κήπο μας.

Αρχικά, αυτό που πολλοί δε γνωρίζουν είναι ότι το ατζούρι αποτελεί και όχι αγγουριού, όπως μπορεί να νομίζουμε από το όνομα του. Στο εξωτερικό το ατζούρι είναι γνωστό και ως αρμενιακό αγγούρι, ενώ θα το συναντήσουμε να αναφέρεται και ως “αγγούρι φίδι” ή ως “πεπόνι φίδι”. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες ατζουριού, κυρίως μεγαλόκαρπες με μακρόστενους καρπούς που ξεπερνούν τα 30 εκατοστά, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις οι καρποί μπορούν να φτάσουν το ένα μέτρο. Θα συναντήσουμε και μικρόκαρπες ποικιλίες ατζουριού με πιο κοντούς πεπλατυσμένους καρπούς που δεν ξεπερνούν τα δέκα εκατοστά σε μήκος. Κάποιες ποικιλίες ατζουριού στη μέσα Ανατολή καλλιεργούνται για τους καρπούς που γίνονται τουρσί.

Το ατζούρι όπως και τα περισσότερα κολοκυνθοειδή (, , και ) φυτεύονται σε ζεστές και ηλιοφανείς θέσεις για να έχουν καλή ανάπτυξη και πλούσια καρποφορία. Ιδιαίτερα το ατζούρι, είναι ακόμα πιο ανθεκτικό σε ξηροθερμικές συνθήκες και στις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού, ενώ είναι αρκετά ευαίσθητο στην παγωνιά και στους δυνατούς ανέμους. Η καλλιέργεια του ατζουριού δε χρειάζεται ιδιαίτερα γόνιμα εδάφη και μπορεί να φυτευτεί ακόμα και σε πιο υποβαθμισμένα εδάφη με περιορισμένη περιεκτικότητα σε .

Το ατζούρι είναι θερμής εποχής και χρειάζεται υψηλές θερμοκρασίες για να ευδοκιμήσει. Για το λόγο αυτό, μπορεί να φυτευθεί από τα τέλη του Απρίλη, αφού περάσουν οι τελευταίες παγωνιές που εμφανίζονται την περίοδο της νύχτας, μέχρι τον Ιούνιο. Φυτεύουμε απευθείας στο χωράφι με σπόρο, είτε με μεταφύτευση φυτών που φτιάχνουμε στο ) στις αρχές της άνοιξης. Η καλλιέργεια του ατζουριού γίνεται σε αραιές ανά 70-80 εκατοστά μεταξύ των θέσεων και 1,20-1,50 μέτρα μεταξύ των γραμμών φύτευσης για να αποφύγουμε συνθήκες κακου αερισμού που ευνοούν την ανάπτυξη ασθενειών, καθώς η ατζουριά αναπτύσσεται και καρποφορεί έρποντας στο έδαφος. Για να επιτύχουμε καλύτερο αερισμό αλλά και οικονομία χώρου, μπορούμε να στηρίξουν τα φυτά ατζουριάς και να αναρριχηθούν με κατάλληλη υπστήλωση.

Το ατζούρι μπορεί να καλλιεργηθεί σε γλάστρα αρκεί να έχει κατάλληλη υποστήλωση με σπάγγο ή με ειδικό δίχτυ για να μπορέσει να αναρριχηθεί και να αντέξει το βάρος των καρπών. Για την καλλιέργεια του ατζουριού σε γλάστρα, επιλέγουμε μπαλκόνι με νότιο ή δυτικό προσανατολισμό, για να εξασφαλίσουμε την κατάλληλη ηλιοφάνεια που χρειάζονται τα φυτά. Αποφεύγουμε το βορινό και ανατολικό μπαλκόνι που δεν έχει αρκετό ήλιο για να ευδοκιμήσουν οι καρποί της ατζουριάς. Επιλέγουμε στρογγυλές για την φύτευση της ατζουριάς, διαμέτρου και ύψους τουλάχιστον 30 εκατοστών, με τρύπα αποστράγγισης για να απομακρύνεται το νερό που περισσεύει. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε γενικής χρήσης για την φύτευση της ατζουριάς αν και το ειδικό φυτόχωμα για λαχανικά θα μας δώσει καλύτερη παραγωγή. Μπορούμε να φτιάξουμε βέβαια και το δικό μας μίγμα χρησιμοποιώντας επιφανειακό κηπόχωμα, χωνεμένη και σε αναλογία όγκου 2:1:1 για να φυτέψουμε τις ατζουριές σε γλάστρα.

Η καλλιέργεια της ατζουριάς είναι σχετικά απαιτητική στο νερό και χρειάζεται τακτικό για να έχουμε καλή ανάπτυξη και μεγάλη παραγωγή καρπών. Ενδεικτικά, ποτίζουμε κάθε τρεις μέρες την περίοδο της άνοιξης και κάθε δυο μέρες την ζεστή περίοδο του καλοκαιριού, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τις καιρικές συνθήκες και τα χαρακτηριστικά του εδάφους. Σε κάθε περίπτωση, καλό είναι να ποτίζουμε όταν στεγνώνει το χώμα. Το υπερβολικό πότισμα της καλλιέργειας της ατζουριάς μπορεί να προκαλέσει πτώση ανθέων και μειωμένη παραγωγή ενώ και σε νεαρά φυτά ατζουριάς μπορεί να προκαλέσει και σάπισμα των ριζών.

Η καλλιέργεια του ατζουριού έχει περιορισμένες απαιτήσεις ως προς τη λίπανση, καθώς δεν έχει μεγάλες ανάγκες σε θρεπτικά στοιχεία. Κατά τη φύτευση, η ενσωμάτωση οργανικής ουσίας μέσα στις θέσεις φύτευσης σε μορφή και καλά είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για την ανάπτυξη των φυτών της ατζουριάς. Κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας, προσθέτουμε πλήρες μία φορά το μήνα για να έχουμε περισσότερη και πιο ποιοτική παραγωγή.

Η καλλιέργεια της ατζουριάς προσβάλλεται κυρίως από τον που ξεραίνει τα φύλλα του φυτού, από τα έντομα της και του που προσβάλλουν τα φύλλα και τους καρπούς, καθώς και από τον μύκητα του που εμφανίζεται με χαρακτηριστικές άσπρες κηλίδες στα φύλλα. Για την προστασία του ατζουριού από τον τετράνυχο και το ωίδιο, σκονίζουμε με γύρω από τη ρίζα, καθώς και πάνω στα φύλλα. Για την αντιμετώπιση της μελίγκρας και του αλευρώδη, ψεκάζουμε με διάλυμα σαπώνων αλάτων καλίου ή θερινού πολτού που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα. Εναλλακτικά, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σπιτικά υλικά και να φτιάξουμε ένα αυτοσχέδιο μίγμα διαλύοντας 1 κουταλιά της σούπας τριμμένου και 1 κουταλιά του γλυκού οινοπνεύματος σε ένα λίτρο νερό για να ψεκάσουμε τα φυτά μας.

Σε αρκετές περιπτώσεις, η ατζουριά εμφανίζει έντονη βλαστική ανάπτυξη, παράγει πολλά άνθη αλλά δεν κάνει καθόλου καρπούς. Για να ενισχύσουμε την παραγωγή καρπών, μειώνουμε το πότισμα των φυτών και κόβουμε τις άκρες των βλαστών της ατζουριάς. Συμπληρωματικά, μπορούμε να ψεκάσουμε τα λουλούδια με εκχύλισμα φυκιών που βοηθούν στην αύξηση του σχηματισμου καρπών της ατζουριάς.