Τα μυστικά για την καλλιέργεια του αγγουριού

Φρέσκα και δροσερά αγγούρια με λίγο αλάτι, σκέτα ή στην αγαπημένη χωριάτικη σαλάτα! Η καλλιέργεια του αγγουριού ξεκινάει με φύτευση την περίοδο της άνοιξης για να συγκομίσουμε τους καρπούς μέσα στο καλοκαίρι.

Ετήσιο, ποώδες φυτό, η αγγουριά, ανήκει στην ίδια οικογένεια με το κολοκύθι, το πεπόνι και το καρπούζι. Διαθέτει βλαστούς μεγάλου μήκους που έρπουν ή αναρριχώνται φτάνοντας μέχρι τα 3 μέτρα, καθώς επίσης κίτρινα αρσενικά και θηλυκά άνθη.

Οι καρποί της αγγουριάς είναι στενόμακροι και διαφορετικού μεγέθους ανάλογα την ποικιλία που καλλιεργούμε. Τα αγγούρια περιέχουν νερό κατά 95%, βιταμίνες, αντιοξειδωτικά και φυτικές ίνες. Διαθέτουν σημαντική διατροφική αξία, καθώς η κατανάλωση τους βοηθά στην ενυδάτωση του οργανισμού ενώ παράλληλα έχουν πολύ λίγες θερμίδες.

Εκτός από την υπαίθρια καλλιέργεια την περίοδο του καλοκαιριού, το αγγούρι αποτελεί μία από τις πιο δημοφιλείς καλλιέργειες του θερμοκηπίου την περίοδο του χειμώνα

Για τους ερασιτέχνες καλλιεργητές, η καλλιέργεια της αγγουριάς παρουσιάζει μέτρια δυσκολία και με την κατάλληλη φροντίδα μπορεί να μας δώσει μία ικανοποιητική συγκομιδή. Κι αν δεν έχουμε χώρο στον κήπο, μπορούμε να φυτέψουμε στο μπαλκόνι.

Ας δούμε, αναλυτικά, ποιες είναι οι κατάλληλες ποικιλίες αγγουριάς για να φυτέψουμε, μαζί με συμβουλές για την καλλιέργεια από τη φύτευση μέχρι τη συγκομιδή. Για να απολαμβάνουμε τα πιο νόστιμα και τραγανά αγγούρια από τον κήπο μας.

Υπάρχουν δεκάδες ποικιλίες και υβρίδια αγγουριού που κυκλοφορούν στο εμπόριο και μπορούμε να φυτέψουμε. Ανάλογα με το μέγεθος του καρπού, οι ποικιλίες αγγουριού χωρίζονται στις μεγαλόκαρπες ποικιλίες και στις μικρόκαρπες ποικιλίες που εκτός από φρέσκα χρησιμοποιούνται και για τουρσί.

Μια παραδοσιακή μακρόκαρπη ποικιλία αγγουριού είναι το καλυβιώτικο αγγούρι, κατάλληλο για καλοκαιρινή υπαίθρια καλλιέργεια που δίνει πολύ νόστιμους λείους σκουροπράσινους καρπούς, μήκους περίπου 40 εκατοστών.

Από τις μικρόκαρπες ποικιλίες ξεχωρίζουμε την ποικιλία Κνωσσού, από την περιοχή του Ηρακλείου Κρήτης, με λείο σκουροπράσινο τραγανό καρπό μήκους περίπου 20 εκατοστών.

Για πρώιμες φυτεύσεις, μέσα στον Μάρτιο – Απρίλιο πριν ζεστάνει αρκετά ο καιρός, φροντίζουμε νωρίς να ετοιμάσουμε τη σπορά της αγγουριάς σε . Μετά από ένα μήνα περίπου, μόλις είναι έτοιμα νεαρά φυτά, κάνουμε τη μεταφύτευση στο έδαφος.

Μπορούμε να φυτέψουμε απευθείας στο έδαφος τον σπόρο του αγγουριού αν η φύτευση γίνει σε πιο όψιμη περίοδο, κατά την περίοδο Μαΐου-Ιουνίου που έχει ανέβει η θερμοκρασία στους 20-25°C. Σε αυτή την περίπτωση, το φυτό ριζώνει απευθείας στο χώμα, προσαρμοσμένο, καλύτερα στις συνθήκες του περιβάλλοντος και δεν θα «στρεσαριστεί» λόγω της μεταφύτευσης.

Φυτεύουμε τα φυτά της αγγουριάς στις , αποφεύγοντας τις πυκνές φυτεύσεις για να διευκολύνουμε την έρπουσα βλάστηση του φυτού. Συγκεκριμένα, φυτεύουμε τις αγγουριές σε αποστάσεις 50-70 εκατοστών μεταξύ των θέσεων και 1,50-1,70 μέτρων μεταξύ των γραμμών φύτευσης. Επιπλέον, η αραιά φύτευση βοηθά στον καλύτερο αερισμό και φωτισμό των φυτών και στη μείωση των μυκητολογικών και εντομολογικών ασθενειών.

Η αγγουριά δεν είναι απαραίτητο να υποστηλωθεί, καθώς μπορεί να αναπτυχθεί και να καρποφορήσει έρποντας στο έδαφος με τους έλικες που διαθέτει. Σε αυτή την περίπτωση, προσέχουμε όσο γίνεται τα αγγούρια να μην ακουμπούν στο βρεγμένο χώμα και σαπίσουν οι καρποί. Ένας τρόπος για να προστατέψουμε τα αγγούρια μας

Αν θέλουμε να κάνουμε για να κερδίσουμε χώρο, οι αγγουριές μας μπορούν να αναρριχηθούν κατακόρυφα με σπάγγο όπως γίνεται στα θερμοκήπια ή και σε γλάστρες στο μπαλκόνι μας.

Μια άλλη επιλογή στον κήπο μας είναι να κατασκευάσουμε ειδικό πλέγμα με γωνία 45 μοιρών, κατασκευασμμένο με ανοξείδωτο μέταλλο ή από καλάμια για να αναρριχηθούν οι αγγουριές μας. Όταν η αγγουριά υποστηλώνεται και δεν έρπει στο έδαφος, πετυχαίνουμε καλύτερο αερισμό του φυτού και αποφεύγουμε την ανάπτυξη διάφορων μυκητoλογικών ασθενειών.

Μπορούμε να καλλιεργήσουμε εύκολα αγγουριές σε γλάστρα στο μπαλκόνι επιλέγοντας σημείο με δυτικό ή ανατολικό προσανατολισμό, για να έχουμε καλύτερη ανάπτυξη και καρποφορία. Σε κάθε περίπτωση, αποφεύγουμε μπαλκόνι με νότια έκθεση, καθώς η έντονη ηλιοφάνεια ταλαιπωρεί τα φυτά της αγγουριάς, ειδικά τις μεσημεριανές ώρες που επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες.

Για την φύτευση της αγγουριάς, επιλέγουμε στρογγυλές γλάστρες, σχετικά μεγάλες, διαμέτρου τουλάχιστον 30 εκατοστών και ύψους 25 εκατοστών για να αναπτυχθεί ικανοποιητικά η ρίζα της. Φροντίζουμε οι γλάστρες να διαθέτουν τρύπες στη βάση για να απομακρύνεται το νερό που περισσεύει με το πότισμα.

Για να γεμίσουμε τις γλάστρες που θα φυτέψουμε τις αγγουριές, χρησιμοποιούμε ειδικό για λαχανικά που προμηθευόμαστε από το εμπόριο. Εναλλακτικά, φτιάχνουμε το δικό μας μίγμα ανακατεύοντας που πιθανότατα έχουμε φτιάξει, από τα ζώα μας και σε αναλογία όγκου 1:1:1.

Η καλλιέργεια της αγγουριάς είναι απαιτητική στο νερό για να έχει καλή ανάπτυξη και σημαντική καρποφορία. Πραγματοποιούμε πότισμα κάθε δυο-τρεις μέρες την περίοδο της άνοιξης, ώστε το χώμα να διατηρείται υγρό κατά την ανάπτυξη του φυτού. Τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού, ποτίζουμε τις αγγουριές κάθε μια-δυο μέρες.

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι η αγγουριά χρειάζεται πότισμα με καλής ποιότητας νερό για να έχει ικανοποιητική παραγωγή, καθώς είναι ευαίσθητη στην υψηλή περιεκτικότητα του νερού ποτίσματος, αλλά και του εδάφους σε άλατα.

Προτιμούμε να ποτίζουμε την αγγουριά με σύστημα ποτίσματος με σταγόνες για εξοικονόμηση νερού και να περιορίζουμε το φύτρωμα ανεπιθύμητων αγριόχορτων στην καλλιέργεια. Κατά το πότισμα, προσέχουμε να μην βρέχεται το φύλλωμα της αγγουριάς, καθώς μπορεί να προκαλέσει ανάπτυξη μυκητολογικών ασθενειών.

Η καλλιέργεια της αγγουριάς έχει σημαντικές ανάγκες σε θρεπτικά στοιχεία και χρειάζεται λίπασμα για να μας δώσει πλούσια παραγωγή. Αρχικά, πριν τη φύτευση της αγγουριάς, ενσωματώνουμε μέσα στις θέσεις φύτευσης σε μορφή και , μαζί με βιολογικό λίπασμα.

Κατά την διάρκεια της καλλιέργειας της αγγουριάς, προσθέτουμε κάθε τρεις βδομάδες πλήρες βιολογικό λίπασμα, πλούσιο σε , και για να βοηθήσουμε την ευρωστία, την βλαστική ανάπτυξη των φυτών, την ανθοφορία και την παραγωγή καρπών.

Συμπληρωματικά, η προσθήκη ενισχύει το πρασίνισμα του φυλλώματος της αγγουριάς καθώς αρκετές φορές η αγγουριά παρουσιάζει συμπτώματα .

Η καλλιέργεια της αγγουριάς υποφέρει κάθε χρόνο από διάφορες ασθένειες και έντομα που προσβάλλουν το φύλλωμα, τους βλαστούς και τα άνθη της και χρειάζεται να παίρνουμε τα κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση τους.

Ιδιαίτερα σημαντικό πρόβλημα είναι ο που προκαλεί άσπρισμα στα φύλλα και παράλληλα δημιουργεί πρόβλημα στους καρπούς. Επίσης, η αγγουριά προσβάλλεται από τον , το μικρό αραχνάκι που ξεραίνει τα φύλλα της κατά την διάρκεια του καλοκαιριού και υποβαθμίζει τους καρπούς της.

Για την αντιμετώπιση του ωιδίου και του τετράνυχου, σκονίζουμε με γύρω από τη ρίζα της αγγουριάς, ώστε με τις αναθυμιάσεις τις ζεστές μέρες να παρέχεται προστασία για το ωίδιο και τον τετράνυχο. Εναλλακτικά, μπορούμε σε προληπτικό στάδιο να χρησιμοποιήσουμε αυτοσχέδιο διάλυμα που φτιάχνουμε με διαλύοντας μία κουταλιά του γλυκού και 2 κουταλιές της σούπας ελαιόλαδο σε 2 λίτρα νερό.

Η αγγουριά προσβάλλεται πολύ συχνά και από τα έντομα της και του , που δημιουργούν μελιτώματα και αναπτύσσεται στη συνέχεια ο μύκητας της καπνιάς που μαυρίζει τα φύλλα. Για την αντιμετώπιση τους, ψεκάζουμε το φύλλωμα τους κάθε 2 βδομάδες με αλάτων καλίου και που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα.

Εναλλακτικά, σε ήπια προσβολή, διαλύουμε μία κουταλιά της σούπας τριμμένου και 1 κουταλιά του γλυκού οινόπνευμα σε ένα λίτρο νερό και ψεκάζουμε κάθε βδομάδα το φύλλωμα των φυτών της αγγουριάς.

Η συγκομιδή των περισσότερων ποικιλιών αγγουριών γίνεται συνήθως μέσα στο καλοκαίρι και ξεκινά 2 μήνες μετά τη μεταφύτευση των νεαρών φυτών αγγουριάς. Μία συνηθισμένη παραγωγή ενός φυτού αγγουριάς μπορεί να φτάσει στα 20-40 αγγούρια σε διάστημα 1-2 μηνών μετά την φύτευση.

Προτιμούμε να συγκομίζουμε τα αγγούρια νωρίς το πρωί για να είναι αρκετά δροσερά και στη συνέχεια τα διατηρούμε μέσα σε ψυγείο, σε χάρτινη σακούλα, όπου αντέχουν αρκετές μέρες. Κάποιες μικρόκαρπες ποικιλίες αγγουριού τις κάνουμε τουρσί διατηρώντας τις σε βάζα με ξύδι για αρκετούς μήνες.

Για να δημιουργήσουμε καινούρια φυτά αγγουριάς, ο κατάλληλος τρόπος πολλαπλασιασμού είναι με σπόρο που έχουμε βγάλει από ώριμους καρπούς αγγουριού. Οι ποικιλίες αγγουριού έχουν ξεχωριστά θηλυκά και αρσενικά άνθη και παράγουν καρπούς με σπόρους για να μπορέσουμε να φυτέψουμε την επόμενη χρονιά.

Αντίθετα, τα υβρίδια αγγουριάς διαθέτουν μόνο θηλυκά άνθη και παράγουν παρθενοκαρπικούς καρπούς, χωρίς σπόρους όποτε δε μπορούμε να καλλιεργήσουμε και την επόμενη χρονιά. Στην περίπτωση των υβριδίων, πρέπει κάθε χρόνο να προμηθευόμαστε νέους σπόρους ή έτοιμα φυτά αγγουριάς από φυτώρια.

Σε ορισμένες ποικιλίες αγγουριάς, ο καρπός του αγγουριού πικρίζει λόγω ξηροθερμικών συνθηκών ή απότομων μεταβολών θερμοκρασίας και υγρασίας κατά την καλλιέργεια. Αρκετοί παλαιοί καλλιεργητές πίστευαν εσφαλμένα ότι το πίκρισμα της αγγουριάς οφείλεται στο κατά λάθος πάτημα των μικρών καρπών αγγουριάς στο έδαφος.