Η κηπουρική παράγοντας διατήρησης της ψυχικής υγείας

Κοντεύει ένας χρόνος από την ημέρα που στη ζωή μας επιβλήθηκαν περιοριστικοί όροι και κληθήκαμε να αρχίσουμε να ζούμε και να λειτουργούμε κάτω από ένα νέο, ιδιαίτερα στρεσογόνο πλαίσιο ζωής. Τόσο ο φόβος της αόρατης απειλής όσο κι εκείνος των προστίμων προσπαθούν με κάθε τρόπο όλο αυτό το διάστημα να επέμβουν αλλάζοντας ριζικά τον μέχρι πρότινος ελεύθερο τρόπο ζωής και να μας επιβάλλουν μια διαφορετική κοσμοθεωρία. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με τον πολύμηνο υποχρεωτικό εγκλεισμό, την συνεχώς αυξανόμενη ανεργία και την αβεβαιότητα για το μέλλον, έχουν αρχίσει να επιδρούν φανερά στην ψυχική υγεία των ανθρώπων. Ραγδαία αύξηση των διαζυγίων, αλλά και εξίσου ραγδαία αύξηση της χρήσης ουσιών και αλκοόλ είναι μόνο μερικά από τα γεγονότα που υποδεικνύουν χωρίς καμία αμφιβολία το έντονο ψυχολογικό στρες που βαθμιαία εξελίσσεται σε απώλεια ψυχικής υγείας ή/και εμφάνιση ψυχοσωματικών διαταραχών.

Μέσα σε όλη αυτήν την κατάσταση γίνεται ολοένα και μεγαλύτερη η αναγκαιότητα για τον καθένα από εμάς εύρεσης μιας ασχολίας που θα επιδρά θετικά στην διάθεση μας, πληρών τας παράλληλα και τις βασικές ανάγκες ενασχόλησης και δημιουργίας που κάθε άνθρωπος διαθέτει από τη φύση του.

Η κηπουρική έρχεται, λοιπόν, σε αυτήν την δύσκολη περίοδο, να αποτελέσει μία εξαιρετική διέξοδο για πολλούς. Κι αυτό γιατί, πέρα από όσα θα αναφέρουμε στην συνέχεια, έχει το τεράστιο πλεονέκτημα του να μην θέτει περιορισμούς στο ποιος μπορεί να ασχοληθεί με τον κήπο. Άνδρας ή γυναίκα, νεότερος ή γηραιότερος, ο καθένας μπορεί να ασχοληθεί με κάποιο τομέα της κηπουρικής. Ξεκινώντας από μια μικρή γλάστρα μέσα ή έξω από το σπίτι, στο μπαλκόνι, σε έναν μικρό ή μεγαλύτερο κήπο, όλοι μπορούν να φέρουν την κηπουρική στα μέτρα και τις προτιμήσεις τους. Το μόνο που χρειάζεται στην πραγματικότητα είναι ελάχιστος χρόνος καθημερινά και πολλή όρεξη για να δημιουργήσουμε. Τα αποτελέσματα που θα πάρουμε και τα συναισθήματα που θα αποκομίσουμε από την διαδικασία είναι εκπληκτικά και σίγουρα αδυνατούμε να τα φανταστούμε. Ας δούμε, λοιπόν, βήμα βήμα πώς μπορούμε να αρχίσουμε αυτήν την νέα ασχολία και να μυηθούμε σε έναν κόσμο μαγευτικό για μικρούς και μεγάλους!

Βασική κηπουρική

Ξεκινώντας το νέο μας χόμπι θα κληθούμε να κάνουμε μερικές επιλογές. Πρώτα πρώτα πρέπει να αποφασίσουμε εάν θα θέλαμε να ασχοληθούμε με φυτά που έχουν μόνο καλλωπιστική αξία, με βότανα ή αν επιθυμούμε να επιχειρήσουμε έναν μικρό ή μεγαλύτερο λαχανόκηπο. Θα μας δώσει μεγαλύτερη χαρά για παράδειγμα να γεμίσει το μπαλκόνι μας χρώματα, μήπως διαφορετικά αρώματα ή θα χαρούμε σε λίγους μήνες να στολίζει το τραπέζι μας μια σαλάτα από τα ολόφρεσκα δικά μας λαχανικά; Κι αφού επιλέξουμε το αποτέλεσμα που θα μας προσφέρει την μεγαλύτερη ψυχική ευφορία, ανάλογα με την εποχή που ξεκινάμε, διαλέγουμε τα κατάλληλα φυτά που θα πλαισιώσουν το project «Δημιουργία-Ψυχική Υγεία».

Εκτός από τα φυτά μας, θα χρειαστούμε λίγα βασικά εργαλεία κηπουρικής που θα κάνουν την δουλειά μας πιο εύκολη, τα κατάλληλα φυτοδοχεία και το μείγμα φυτοχώματος που ενδείκνυται για το είδος των φυτών που έχουμε επιλέξει. Σε αυτό το στάδιο προτείνεται να ξεκινήσει ο επίδοξος κηπουρός με έτοιμα φυτά, τα οποία θα μεταφυτεύσει και θα συνεχίσει να φροντίζει και να βλέπει να αναπτύσσονται περαιτέρω κι όχι με σπόρους φυτών. Η αναμονή μέχρι την έκπτυξη του σπόρου και την ανάπτυξη του νέου φυταρίου είναι πιθανόν να απογοητεύσει έναν αρχάριο κηπουρό, ενώ αποτελεί πρόκληση για έναν πιο έμπειρο.

Πράσινη θεραπεία

Πολλές έρευνες έχουν γίνει έως τώρα επάνω στην επίδραση της ενασχόλησης με την φύση στην ψυχολογία του ανθρώπου και όλες ανεξαιρέτως έχουν δείξει ότι αυτή η ενασχόληση μπορεί να λειτουργήσει είτε προλαμβάνοντας είτε ακόμα και βοηθώντας στην ταχύτερη θεραπεία από ψυχικές διαταραχές.

Τόσο το Χάρβαρντ, όσο και το πανεπιστήμιο City του Λονδίνου έχουν δημοσιεύσει έρευνες που δείχνουν ότι οι άνθρωποι που μένουν σε περιοχές με πολύ πράσινο έχουν πολύ καλύτερη σωματική και ψυχική υγεία, ενώ η τακτική επαφή του ανθρώπου με τα φυτά, τα ζώα και το φυσικό περιβάλλον γενικότερα μπορεί να βελτιώσει φανερά την ψυχική και τη σωματική του υγεία. Μάλιστα τονίζονται οι ευεργετικές ιδιότητες της κηπουρικής για παιδιά και ενήλικες με σωματικά ή πνευματικά προβλήματα υγείας. Αυτές οι δραστηριότητες απαλύνουν τα συμπτώματα σοβαρών ασθενειών, προλαμβάνουν άλλες και φέρνουν τον ερασιτέχνη κηπουρό σε επαφή με τεχνικές που τον βοηθά να βελτιώσει τον τρόπο ζωής του. Ειδικά στο Λονδίνο η κηπουρική συνταγογραφείται κανονικά ως θεραπεία και υπάρχουν ειδικοί χώροι που υποδέχονται εκείνους που το έχουν ανάγκη συγκεκριμένες φορές σε εβδομαδιαία βάση για όσο χρονικό διάστημα κριθεί αναγκαίο για την πλήρη θεραπεία του εκάστοτε ασθενούς.

Η επαφή με το χώμα έχει αποδειχθεί ότι έχει τις ίδιες επιθυμητές ενέργειες στον εγκέφαλο, όπως τα αντικαταθλιπτικά! Έρευνα του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ σε συνεργασία με το Κολέγιο του Λονδίνου, ανακάλυψαν πως η επαφή με τα βακτήρια του χώματος άλλαζε την συμπεριφορά ποντικιών, όπως όταν έπαιρναν αντικαταθλιπτικά. Πιο συγκεκριμένα το Μυκοβακτηρίδιο vaccae ενεργοποιούσε μια ομάδα νευρώνων που με την σειρά της παρήγαγε, την «ορμόνη της ευτυχίας», γνωστή ως σεροτονίνη!  Οι κηπουροί προσλαμβάνουν το βακτήριο τόσο μέσω της αναπνοής όσο και με την επαφή με τα χέρια. Αν τα πειράματα με τα ποντίκια έχουν (χρονικά) εφαρμογή στον άνθρωπο, οι «παρενέργειες» του μυκοβακτηριδίου διαρκούν για 3 εβδομάδες. Τα ίδια μικρόβια του vaccae ερευνώνται αν τυχόν βελτιώνουν την γνωσιακή λειτουργία, την Νόσο του Κρον και την ρευματοειδή αρθρίτιδα.

Επιπλέον η κηπουρική μειώνει το άγχος, τις πιθανότητες κατάθλιψης, χαλαρώνει την αϋπνία και ενισχύει την αίσθηση δημιουργίας και την παραγωγικότητα. Μπορεί να μας βοηθήσει να πάρουμε καλύτερες αποφάσεις καθώς ενισχύει την συνειδητότητα, ενώ προτείνεται σε ασθενείς με σημάδια άνοιας ή Αλτσχάιμερ γιατί μας υποχρεώνει να χρησιμοποιήσουμε δεκάδες περιοχές του εγκεφάλου μας μαθαίνοντας, λύνοντας προβλήματα και αποκτώντας αισθητηριακή συνείδηση, κρατώντας τον εγκέφαλό μας ενεργό.

Ακόμα και για τα παιδιά η ενασχόληση με τον κήπο είναι μεγίστης σημασίας. Ενισχύει την ανάπτυξη ενός υγιούς και δυνατού ανοσοποιητικού συστήματος. Ενισχύει την διαδικασία της μάθησης δίνοντας πληθώρα ερεθισμάτων σε υφές, μυρωδιές, χρώματα. Ενισχύει την διαδικασία εξερεύνησης, την δημιουργικότητα και ενεργοποιεί πολλές περιοχές του εγκεφάλου στις μικρές ηλικίες, ενώ σε μεγαλύτερες αυξάνει το αίσθημα της υπευθυνότητας, της φροντίδας και της ανάληψης πρωτοβουλιών.

Συμπεράσματα

Κλείνοντας αυτήν την μικρή ανασκόπηση στην έννοια και τα οφέλη της κηπουρικής, μπορούμε σίγουρα να πούμε ότι είναι ένα χόμπι για όλα τα γούστα και όλα τα βαλάντια. Μόνοι μας καθορίζουμε με ποιον τομέα της κηπουρικής θα ασχοληθούμε, σε ποια έκταση και πόσα χρήματα θέλουμε να δαπανήσουμε για τον σκοπό αυτό. Σε αντιδιαστολή με το κόστος που είναι πραγματικά μικρό, τα κάθε λογής οφέλη από την ενασχόληση μας αυτή είναι πολυάριθμα στην διάθεση μας, την διατήρηση της υγείας μας, την ανάπτυξη των παιδιών μας και τη διαμόρφωση του οργανισμού και του χαρακτήρα τους.

Τι περιμένουμε, λοιπόν; Ώρα να ξεκινήσουμε όλοι την προσωπική, εξαιρετικά οικονομική ψυχοθεραπεία μας και να γεμίσουμε τα μπαλκόνια, τις αυλές μας, τις ζωές μας ολόκληρες με φωτεινά χρώματα, υπέροχα αρώματα, εγκάρδια χαμόγελα κι ένα αύριο με περισσότερο οξυγόνο και μεγαλύτερη επαφή με τη φύση για εμάς και τα παιδιά μας!