Τα μυστικά για την καλλιέργεια της μπάμιας

Μπορεί οι μπάμιες να μην αρέσουν σε όλους, έχουν όμως το δικό τους φανατικό κοινό. Η καλλιέργεια της μπάμιας είναι ετήσια και μας δίνει καρπούς την περίοδο του καλοκαιριού. Το φυτό της μπάμιας διαθέτει μεγάλα φύλλα σαν παλάμες και πανέμορφα κίτρινα άνθη που έχουν πορφυρό χρώμα στο κέντρο. Αν και κηπευτικό, η ανθοφορία της μπάμιας είναι ένα εντυπωσιακό θέαμα, καθώς τα λουλούδια της μοιάζουν με αυτά του με τον οποίο, άλλωστε, ανήκουν στην ίδια οικογένεια. Οι μπάμιες αποτελούν εξαιρετική πρώτη ύλη για λαδερά φαγητά μαγειρεμένα στην κατσαρόλα και στον φούρνο. Επιπλέον, έχουν μεγάλη διατροφική αξία, καθώς περιέχουν πρωτεΐνες, φυτικές ίνες, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, ενώ παράλληλα διαθέτουν χαμηλη περιεκτικότητα σε θερμίδες. Με την κατάλληλη περιποίηση, η καλλιέργεια την μπάμιας δίνει εξαιρετικά αποτελέσματα στον κήπο, ωστόσο για τους πιο τολμηρούς μπορεί να καλλιεργηθεί και σε γλάστρα. Ας δούμε, αναλυτικά, πώς γίνεται η καλλιέργεια της μπάμιας και τι φροντίδα χρειάζεται για να απολαμβάνουμε νόστιμες και τρυφερές μπάμιες από τον κήπο μας.

Υπάρχουν αρκετές γνωστές ποικιλίες μπάμιας που καλλιεργούνται στον ελληνικό χώρο και που είναι ιδιαίτερα παραγωγικές. Πολύ διαδεδομένη ποικιλία στην περιοχή της Μακεδονίας είναι η μπάμια Πυλαίας με μικρούς καρπούς υψηλής ποιότητας, καθώς και η ποικιλία μπάμιας του Κιλκίς. Στην περιοχή της Αττικής και της Στερεάς Ελλάδας συναντάμε την πρώιμη και παραγωγική ποικιλία μπάμιας Μπογιατίου με μικρού μεγέθους καρπούς, καθώς και την ποικιλία μπάμιας Λειβαδιάς με μετρίου μεγέθους καρπούς. Αρκετά καλή πρωιμότητα παρουσιάζει και η ποικιλία μπάμιας Λασιθίου που καλλιεργείται κυρίως στην Κρήτη και χαρακτηρίζεται από υψηλή παραγωγή.

Η καλλιέργεια της μπάμιας προτιμά ζεστές ηλιοφανείς θέσεις που είναι σχετικά προφυλαγμένες από τους δυνατούς ανέμους και θερμοκρασίες 22-30°C για να μας δώσει καλή παραγωγή. Είναι ευαίσθητη στην παγωνιά, καθώς σε θερμοκρασίες κάτω από 17°C σταματά η ανάπτυξη της, ενώ σε θερμοκρασίες κάτω των 10°C παρατηρείται απότομη πτώση των λουλουδιών. Η καλλιέργεια της μπάμιας χρειάζεται γόνιμα εδάφη που περιέχουν αρκετή και διαθέτουν καλή αποτράγγιση. της μπάμιας, τo έδαφος πρέπει να οργώνεται καλά και να εμπλουτίζεται με αρκετή οργανική ουσία μέσα στους λάκκους φύτευσης σε μορφή και . Αν θέλουμε να φυτέψουμε μπάμιες σε γλάστρα, προτιμάμε μπαλκόνι με νότιο προσανατολισμό. Χρησιμοποιούμε γλάστρες διαμέτρου και ύψους 25 εκατοστών τις οποίες γεμίζουμε με εμπλουτισμένο που να παρέχει καλή αποστράγγιση για να απομακρύνεται το νερό.

Ο πολλαπλασιασμός της μπάμιας γίνεται με σπόρο και η φύτευση που φυτεύουμε από τα μέσα της άνοιξης, την περίοδο Απριλίου – Μαΐου, όταν οι χαμηλές θερμοκρασίες της νύχτας είναι πιο ήπιες. Προτιμάμε να φυτεύουμε τον σπόρο κατευθείαν στο χώμα, καθώς το φυτό της μπάμιας παρουσιάζει προβλήματα κατά την διαδικασία της μεταφύτευσης. Η φύτευση της μπάμιας γίνεται σε βάθος 2-3 εκατοστών, σε αποστάσεις 20-30 εκατοστών, ενώ οι γραμμές φύτευσης απέχουν μεταξύ τους 50 εκατοστά. Ο σπόρος της μπάμιας έχει σχετικά μικρή φυτρωτικότητα και χρειάζεται 1-3 εβδομάδες για να φυτρώσει. Για να βελτιώσουμε την φυτρωτικότητα του σπόρου, επειδή ο σπόρος είναι σκληρός, μπορούμε να τον τυλίξουμε σε ένα βρεγμένο πανί για 24 ώρες πριν τον φυτέψουμε. Συνήθως, φυτεύουμε 2-3 σπόρους μπάμιας σε κάθε θέση φύτευσης και όταν τα φυτά φτάσουν τα πέντε εκατοστά σε ύψος, τα αραιώνουμε και αφήνουμε ένα καλοσχηματισμένο φυτό σε κάθε θέση.

Αν και η μπάμια είναι ένα φυτό που αντέχει την ξηρασία και το ζεστό περιβάλλον, τα τακτικά ποτίσματα βοηθούν για να εξασφαλίσουμε καλή ανάπτυξη του φυτού και ικανοποιητική παραγωγή. Συνήθως, την περίοδο της άνοιξης, η καλλιέργεια της μπάμιας ποτίζεται μια φορά τη βδομάδα, ενώ κατά την θερμή καλοκαιρινή περίοδο δυο φορές τη βδομάδα. Αποφεύγουμε το υπερβολικό , καθώς μπορεί να προκαλέσει πτώση των λουλουδιών και να μην δένουν οι καρποί της μπάμιας. Αν έχουμε φυτέψει μπάμιες σε γλάστρα ποτίζουμε συχνότερα, δύο φορές την εβδομάδα την περίοδο της άνοιξης και κάθε 2 μέρες την ζεστή περίοδο του καλοκαιριού.

Η μπάμια έχει μικρές απαιτήσεις σε , ειδικά αν έχει φυτευτεί σε γόνιμο έδαφος που περιέχει αρκετά θρεπτικά συστατικά. Αρχικά, προσθέτουμε πλήρες βιολογικό λίπασμα όταν το φυτό έχει αποκτήσει ύψος 15-20 εκατοστών, περίπου 2 εβδομάδες αφού έχει φυτρώσει ο σπόρος της μπάμιας. Σε δεύτερο στάδιο, βάζουμε πλήρες βιολογικό λίπασμα με υψηλή περιεκτικότητα σε όταν η μπάμια έχει αρχίσει να βγάζει καρπούς. Σε φυτά μπάμιας που έχουμε φυτέψει σε γλάστρα, προσθέτουμε μία φορά τον μήνα πλήρες βιολογικό λίπασμα για αύξηση της ποιότητας και της ποσότητας της παραγωγής. Καλό είναι να αποφεύγουμε να βάζουμε στις μπάμιες , καθώς μπορεί να δημιουργηθεί πρόβλημα στην καρπόδεση του φυτού.

Η μπάμια είναι ένα από τα ανθεκτικά καλοκαιρινά λαχανικά που δεν προσβάλλονται εύκολα από έντομα και ασθένειες. Η καλλιέργεια της μπάμιας προσβάλλεται από , τη γνωστή μελίγκρα. Η μελίγκρα στις μπάμιες προκαλεί συστροφή και παραμόρφωση των φύλλων, τα οποία αποκτούν παράλληλα και μια κολλώδη υφή. Η καλλιέργεια μπάμιας προσβάλλεται επίσης από τον , που προκαλεί κιτρίνισμα και ξήρανση στα φύλλα. Αν τα φύλλα της μπάμιας εμφανίζουν ένα χαρακτηριστικό άσπρισμα, αυτό οφείλεται στον μύκητα του . Για τη βιολογική αντιμετώπιση των εντόμων και των ασθενειών της μπάμιας, σκονίζουμε με τα φύλλα και γύρω από τη ρίζα του φυτού. Επιπλέον, ψεκάζουμε με άλατα καλίου λιπαρών οξέων ή , δύο οικολογικά σκευάσματα που μπορούμε να προμηθευτούμε από γεωπονικά καταστήματα. Εναλλακτικά και σε προληπτικό στάδιο, ψεκάζουμε με διάλυμα πράσινου σαπουνιού και οινοπνεύματος ή με την αυτοσχέδια συνταγή με σκόρδο που προτείνουμε στο άρθρο μας για την .

Η συγκομιδή της μπάμιας ξεκινά περίπου δύο μήνες μετά τη φύτευση του σπόρου, και διαρκεί περίπου 1,5 μήνα. Ο καρπός της μπάμιας μεγαλώνει πολύ γρήγορα και η συγκομιδή της πρέπει να γίνεται οπωσδήποτε τακτικά ανά 1-2 ημέρες για να μαζεύουμε τους τρυφερούς καρπούς πριν σκληρύνουν. Όταν ο καρπός της μπάμιας φτάσει τα 2-3 εκατοστά πρέπει να συλλέγεται άμεσα για να είναι μαλακή η σάρκα του και όχι σποριασμένη. Μετά τη συγκομιδή της μπάμιας, οι καρποί μπορούν να συντηρηθούν μέσα στο ψυγείο για 2-3 μέρες ενώ αν κάνουμε ένα γρήγορο βράσιμο των καρπών για 2 λεπτά μπορούμε να τις διατηρήσουμε στην κατάψυξη για αρκετούς μήνες μέχρι να τις καταναλώσουμε στα φαγητά μας.

Κατά τη συγκομιδή της μπάμιας που γίνεται με το χέρι, τα φύλλα και οι καρποί της μπορούν να προκαλέσουν έντονη φαγούρα και κοκκίνισμα στα χέρια, καθώς και τσούξιμο στα μάτια σε περίπτωση επαφής με τα χέρια. Είναι λοιπόν απαραίτητο κατά τη συγκομιδή να παίρνουμε προφυλάξεις και να φοράμε ρούχα και γάντια που καλύπτουν πλήρως τα χέρια μας.