Μαρούλια: σπορά φύτεμα καλλιέργεια

Καταγωγή: Στους τοίχους των αρχαίων αιγυπτιακών τάφων βρέθηκαν απεικονίσεις από την καλλιέργεια και την κατανάλωση μαρουλιού. Αρχικά τα καλλιεργούσαν για ζωοτροφή και για το λάδι από την έκθλιψη του σπόρου. Από την Αίγυπτο πέρασαν στις Μεσογειακές χώρες και στην Ευρώπη και από τους Ευρωπαίους στην Αμερική.
Ονομασία: Στα λατινικά η ονομασία τους είναι: lettuce που προέρχεται από το γαλακτώδη χυμό του φυτού (από το Lac (lactuca) που σημαίνει γάλα και sativa ότι καλλιεργείται για τον σπόρο).
Θρεπτική αξία: Τα μαρούλια τρώγονται είτε νωπά (σαλάτα) είτε μαγειρεμένα (φρικασέ ή βρασμένα).Τρώγεται το φύλλωμά τους και η καρδιά, όπως λέμε τον κοντό κύριο άξονα με χρώμα άσπρο – πράσινο ως βαθύ πράσινο από όπου φυτρώνουν τα φύλλα. Τα φύλλα είναι λεία, κατσαρά ή στρογγυλά και καλύπτονται με κηρώδη ουσία. Είναι καλή πηγή βιταμινών Α, C και ασβεστίου.
Ιδιαίτερη σύσταση σε όσους υποφέρουν από στομαχικές διαταραχές να προτιμούν τα κόκκινα μαρούλια ή μελανά όπως συνηθίζεται να τα λέμε, γιατί είναι πολύ τρυφερά. Επίσης συστήνονται στη διατροφή των ανθρώπων που έχουν ανάγκη να αυξήσουν την πηκτικότητα του αίματος τους. Μέσα σε δυο μέρες αν φάγουν μαρούλι αυξάνεται η πηκτικότητα στα φυσιολογικά επίπεδα.

Σποροπαραγωγή: Τα άνθη αυτογονιμοποιούνται σε μεγάλο ποσοστό. Ανοίγουν το πρωί για λίγες ώρες. Τα σπέρματα είναι αχένια και ωριμάζουν 10 – 15 μέρες μετά την άνθηση που γίνεται σταδιακά.Για σποροπαραγωγή τα φυτά της μιας ποικιλίας από την άλλη πρέπει να φυτεύονται σε αποστάσεις μεγαλύτερες από 500 μέτρα.Ποικιλίες μαρουλιών: Οι ποικιλίες του μαρουλιού είναι τεσσάρων τύπων:

3. Φυλλώδης Κεφαλωτός τύπος (crisp head ή iceberg) με τις εξής ποικιλίες:
Νέας Μαγνησίας ( κεφαλωτή ίσα σαλάτα) πρώιμη.*4. Τύπου ρομάνα ( cos) με ίσα φύλλα με τις εξής ποικιλίες:
Κωνσταντινουπόλεως ( με μακριά βαθυπράσινα φύλλα)
Πατησιώτικα
Μαύρα ( με κοκκινόμαυρα φύλλα)
Paris Island Cos (Ρομάνα) που καλλιεργείται σε όλη Ελλάδα. Ιδιαίτερα στη Νότια Ελλάδα.Οι ποικιλίες που σημειώνονται με * δημιουργήθηκαν από την AGRIS A.E. Από εγχώριο γενετικό υλικό με μαζική επιλογή και βάση το ατομικό φυτό.Καλλιέργεια μαρουλιού
Το μαρούλι ευδοκιμεί σε δροσερά κλίματα. Έτσι, ενώ στην Ελλάδα καλλιεργείται από το φθινόπωρο μέχρι την άνοιξη, στην Ευρώπη καλλιεργείται και τρώγεται και το καλοκαίρι. Οι υψηλές θερμοκρασίες προκαλούν επιμήκυνση της κεφαλής οπότε η ποιότητα της κεφαλής μειώνεται. Για τρυφερές κεφαλές χρειάζεται καλός φωτισμός, δροσερές νύχτες και άφθονη εδαφική υγρασία. Οι κεφαλές χαλαρώνουν όταν βρέχει την εποχή του σχηματισμού τους.Τα μαρούλια σπέρνονται απευθείας στο χωράφι ή μεταφυτεύονται από τα σπορεία όπου χρειάζονται περίπου 15 – 20 ημέρες για να πετάξουν δύο πραγματικά φυλλαράκια και να μεταφυτευθούν. Επίσης μεταφύτευση γίνεται και στο χωράφι για να αραιώσουν τα φυτά. Συντομεύεται η καλλιεργητική περίοδος των μαρουλιών όταν στα πρώτα στάδια της ανάπτυξης τους βρίσκονται σε θερμοκήπιο , γιατί εξασφαλίζουμε μεγαλύτερες θερμοκρασίες.Συγκομιδή: Τα φυλλώδη μαρούλια μαζεύονται μόλις μεγαλώσουν τα φύλλα τους. Αν παραμεγαλώσουν τότε γίνονται σκληρά και πικρά. Τα κεφαλωτά πρέπει να συγκομισθούν πριν να αναπτυχθεί το ανθικό στέλεχος.
Τα μαρούλια κόβονται με μαχαίρι λίγο κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Δεν κόβονται υγρά γιατί σχίζονται τα φύλλα τους. Τα λασπωμένα και άρρωστα φύλλα απομακρύνονται αμέσως. Μπορούν να διατηρηθούν σε 0 C μέχρι 3 ή 4 εβδομάδες. Για οικιακή χρήση αφαιρείς τα περιφερειακά φύλλα και μένει σχεδόν ανέπαφο το μαρούλι για άλλη συγκομιδή.