Καλλιέργεια κουμκουάτ σε κήπο και σε γλάστρα

«Κουμ κουάτ» σημαίνει «χρυσό πορτοκάλι» στα κινέζικα των Μανδαρίνων κι είναι ένα πολύ διαδεδομένο δέντρο στην Κίνα και στην Ιαπωνία. Αειθαλές εσπεριδοειδές, με αργή ανάπτυξη, το κουμκουάτ μπορεί να καλλιεργηθεί στον κήπο μας και να φτάσει σε ύψος τα 3-4 μέτρα. Το κουμκουάτ αποτελεί ιδανικό δέντρο για φύτευση σε γλάστρα στο μπαλκόνι, όπου πολύ συχνά φυτεύεται για καλλωπισμό και εμφανίζει πιο ελεγχόμενη ανάπτυξη. Το κουμκουάτ ανθίζει στα μέσα του καλοκαιριού με υπέροχα λευκά αρωματικά άνθη και μας δίνει πορτοκαλί ή πορτοκαλοκίτρινους καρπούς που ωριμάζουν την περίοδο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου και μοιάζουν με μακρόστενα μικροσκοπικά πορτοκάλια.
 
Ο ωοειδής καρπός του κουμκουάτ έχει κουκούτσια και όπως όλα τα εσπεριδοειδή είναι πλούσιος σε βιταμίνες A και C. Αν και η φλούδα του καρπού του κουμκουάτ είναι πολύ αρωματική με γλυκιά γεύση, η σάρκα του δεν είναι πολύ χυμώδης και έχει οξεία και γλυκόπικρη γεύση. Γι’ αυτό άλλωστε, συνήθως το κουμκουάτ δεν τρώγεται ωμό αλλά χρησιμοποιείται για παρασκευή λικέρ, ζελέ, μαρμελάδων και γλυκών του κουταλιού. Ας δούμε λοιπόν πώς μπορούμε να καλλιεργήσουμε το κουμκουάτ για τους ξεχωριστούς καρπούς του, καθώς και για να απολαμβάνουμε την μοναδική ομορφιά από τα σκουροπράσινα δερματώδη φύλλα και τους πορτοκαλοκίτρινους καρπούς. Σε τι συνθήκες ευδοκιμεί η καλλιέργεια του κουμκουάτ; To κουμκουάτ αναπτύσσεται καλύτερα σε μέσης σύστασης, βαθιά, γόνιμα, εδάφη με χαμηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο και ικανοποιητική αποστράγγιση. Το κουμκουάτ θέλει ήπιες δροσερές συνθήκες, χωρίς πολύ υψηλές και χαμηλές θερμοκρασίες ή απότομες μεταβολές. Προτιμά ηλιόλουστες και θερμές περιοχές για να ευδοκιμήσει και να δώσει ποιοτικούς καρπούς. Η ιδανική θερμοκρασία για την φυσιολογική ανάπτυξή του κουμκουάτ είναι μεταξύ 13°C – 30°C. Οι δυνατοί άνεμοι, ειδικά οι ψυχροί βοριάδες, το χαλάζι και το χιόνι προκαλούν μείωση της βλάστησης και της παραγωγής του κουμκουάτ, καθώς και υποβάθμιση της ποιότητας των καρπών του. Τι προσέχουμε κατά την φύτευση του κουμκουάτ σε γλάστρα στο μπαλκόνι; Το κουμκουάτ αναπτύσσεται καλύτερα σε ηλιόλουστες θέσεις στο μπαλκόνι για να έχει καλή ανάπτυξη και πλούσια καρποφορία. Επιλέγουμε θέση προφυλαγμένη από τον παγετό και τους βοριάδες, κυρίως σε σημεία με νότιο ή δυτικό προσανατολισμό. Ακόμα και σε νότιες ζεστές περιοχές, το κουμκουάτ όταν φυτεύεται σε γλάστρα στο μπαλκόνι πρέπει να προστατεύεται τις κρύες νύχτες του χειμώνα. Το κουμκουάτ πρέπει χρειάζεται σχετικά μεγάλη γλάστρα, διαμέτρου 30-40 εκατοστών για να μπορέσει να αναπτυχθεί καλύτερα το γυαλιστερό φύλλωμα του και να μας χαρίσει τους υπέροχους καρπούς του. Για τη φύτευση του κουμκουάτ σε γλάστρα, επιλέγουμε φυτόχωμα γενικής χρήσης, πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, ενώ στη βάση της γλάστρας καλό είναι να τοποθετούμε μια στρώση χαλικίων για να απομακρύνεται το νερό. 

Κάθε πότε θέλει πότισμα το κουμκουάτ; Το κουμκουάτ χρειάζεται συχνό πότισμα για να εξασφαλίσουμε ικανοποιητική εδαφική υγρασία στο ριζικό του σύστημα. Οι ανάγκες του κουμκουάτ σε νερό είναι σαφώς μεγαλύτερες τους θερμότερους μήνες, καθώς απαιτεί τακτικό πότισμα κάθε 2-3 μέρες, ενώ την περίοδο της άνοιξης και του φθινοπώρου αρκεί μία φορά τη βδομάδα. Ειδικά τα νεαρά δενδρύλλια κουμκουάτ, όταν φυτεύονται, απαιτούν καλά ποτίσματα για να αναπτυχθεί επαρκώς το ριζικό τους σύστημα, και να δώσουν γρήγορα νέα δυνατή βλάστηση. Τακτικό πότισμα χρειάζεται το κουμκουάτ και όταν φυτεύεται σε γλάστρα, αν και θα πρέπει να ελέγχουμε την υγρασία του χώματος και να το αφήνουμε να στεγνώσει πριν ξαναποτίσουμε. Κάθε πότε βάζουμε λίπασμα στο κουμκουάτ; Το κουμκουάτ χρειάζεται αρκετά θρεπτικά στοιχεία για να μας δώσει πλούσια βλάστηση και καλή παραγωγή κάθε χρόνο. Βάζουμε πλήρες βιολογικό λίπασμα, πλούσιο σε μαγνήσιο και ιχνοστοιχεία σίδηρου και ψευδαργύρου στις αρχές της άνοιξης, ενσωματώνοντας τα στο έδαφος. Επαναλαμβάνουμε μια λίπανση στις αρχές του καλοκαιριού και μια λίπανση με περισσότερο κάλιο κατά την περίοδο του φθινοπώρου. Για τη λίπανση του κουμκουάτ σε γλάστρα, προσθέτουμε 3-4 κουταλιές της σούπας πλήρες βιολογικό λίπασμα, μια φορά το μήνα, κατά την περίοδο της άνοιξης και του φθινοπώρου. Το κουμκουάτ στη γλάστρα θα χρειαστεί συμπληρωματική λίπανση με σίδηρο για πρασίνισμα του φυλλώματος. Τι έντομα και ασθένειες προσβάλλουν το κουμκουάτ; To κουμκουάτ προσβάλλεται από αρκετά έντομα, όπως η μελίγκρα, ηβαμβακάδα, καθώς και το έντομο του φυλλοκνίστη που προκαλί ζημιά στην τρυφερή του βλάστηση προκαλώντας στρίψιμο των φύλλων. Για την βιολογική αντιμετώπιση των εντομολογικών προσβολών, ψεκάζουμε προληπτικά με βιολογικά σκευάσματα όπως ο θερινός πολτός και οι σάπωνες αλάτων λιπαρών οξέων καλίου που μπορούμε να προμηθευτούμε από γεωπονικά καταστήματα. Σε συνθήκες υψηλής υγρασίας, το κουμκουάτ μπορεί να προσβληθεί από τον μύκητα φυτόφθορα που προσβάλλει το ριζικό σύστημα του δέντρου. Για την βιολογική αντιμετώπιση του μύκητα φυτόφθορα, αποφεύγουμε το υπερβολικό πότισμα και αλείφουμε τον κορμό του δέντρου μέχρι ένα μέτρο με βορδιγάλιο πολτό (γαλαζόπετρα με ασβέστη). 

 Πότε και με ποιον τρόπο κλαδεύουμε το κουμκουάτ; Κατάλληλη εποχή για το κλάδεμα του κουμκουάτ είναι στις αρχές της άνοιξης αφού έχει ολοκληρωθεί η καρποφορία των δέντρων. Το κουμκουάτ απαιτεί κάθε χρόνο ελαφρύ κλάδεμα για να το διατηρήσουμε σε κυπελλοειδές σχήμα και να διατηρήσουμε το δέντρο σε ένα σταθερό ύψος. Κατά το κλάδεμα του κουμκουάτ, απομακρύνουμε εσωτερικά αδύνατους βλαστούς καθώς και λαίμαργους βλαστούς που δεν φέρουν καρποφορία για να εξασφαλίσουμε καλύτερο αερισμό και φωτισμό στο δέντρο. Όταν έχει φυτευτεί σε γλάστρα, μπορούμε να κάνουμε και ένα δεύτερο συμπληρωματικό κλάδεμα στις αρχές του φθινοπώρου για να το καλλωπίσουμε και να διατηρήσουμε συμπαγές το σχήμα του σε μορφή μπάλας. Πώς γίνεται ο πολλαπλασιασμός του κουμκουάτ; Η κύρια μέθοδος πολλαπλασιασμού του κουμκουάτ γίνεται με εμβολιασμό των επιθυμητών ποικιλιών σε κατάλληλα υποκείμενα και συγκεκριμένα με την μέθοδο του ενοφθαλμισμού με Τ ή με ανεστραμμένο Τ. Κατάλληλα υποκείμενα για αν εμβολιαστεί το κουμκουάτ είναι τα υποκείμενα Νερατζιάς, Πορτοκαλιάς, Τρίφυλλης Πορτοκαλιάς, Μανταρινιάς Cleopatra, Citrange Carrizo & Troyer, Γλυκολιμεττίας και Βολκαμεριάνα. Κατάλληλη εποχή για να κάνουμε τον εμβολιασμό του κουμκουάτ είναι μέσα στην άνοιξη, από Μάρτιο μέχρι Απρίλιο, καθώς και στις αρχές του φθινοπώρου. Μπορούμε να δημιουργήσουμε νέα φυτά κουμκουάτ με τη μέθοδο πολλαπλασιασμού με μοσχεύματα, κόβοντας μοσχεύματα μήκους 15-20 εκατοστών απο υγιείς και ζωηρούς βλαστούς του δέντρου. Αν δοκιμάσουμε να πολλαπλασιάσουμε το κουμκουάτ με σπόρο, δεν θα μας δώσει δενδρύλλιο που να κάνει καρπούς ίδιας ποικιλίας με τον σπόρο που φυτέψαμε και θα πρέπει να τα εμβολιάσουμε με την επιθυμητή ποικιλία κουμκουάτ. 

 Κι ένα μυστικό για το κουμκουάτ Το κουμκουάτ πρωτοεμφανίστηκε στην Ελλάδα το 1924 από τον Βρετανό γεωπόνο Sidney Merlin, ο οποίος φύτεψε το πρώτο δέντρο κουμκουάτ στο αγρόκτημά του στην Κέρκυρα και έκτοτε το κουμκουάτ καλλιεργείται συστηματικά στην Κέρκυρα, ως προϊόν ποιότητας, προστατευόμενης γεωγραφικής ένδειξης.