Η Τρούφα και η καλλιέργεια της.

Οι τρούφες είναι τα «πολύτιμα» υπόγεια μανιτάρια, τα οποία σχετίζονται με τις ρίζες κάποιων φυτών. Η καρποφορία του μύκητα μας δίνει την τρούφα. Η αξία της τρούφας οφείλεται στο έντονο και μοναδικό άρωμά της, ενώ η μεγάλη ζήτησή της αυξάνει την τιμή (η ζήτηση της είναι δέκα φορές μεγαλύτερη από την προσφορά). Τα είδη τρούφας με την μεγαλύτερη γαστρονομική και οικονομική αξία είναι η λευκή, η καλοκαιρινή, η φθινοπωρινή και η μελανόσπορη ή αλλιώς μαύρη τρούφα.

Η τρούφα είναι το σώμα μυκήτων, μερικοί απο τους οποίους παράγουν ελκυστικό άρωμα. Κάποιες απο αυτές  καλλιεργούνται και συγκομίζονται εμπορικά ή ερασιτεχνικά. Μέχρι πρόσφατα, οι εμπορικές τρούφες καλλιεργούνταν σε μεσογειακές χώρες ενώ τώρα καλλιεργούνται σε  όλον το κόσμο. Αν και η καλλιέργεια των μαύρων τρούφων μπορεί να είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη εξαιτίας καλλιεργητικών απαιτήσεων, η παραγωγή άλλων ειδών φαίνεται να είναι λιγότερο προβληματική.
Σε όλον τον κόσμο, οι τρούφες συγκομίζονται εξαιτίας του ελκυστικού αρώματος και θεωρείται ως είδος πολυτελείας. Στην Ευρώπη, οι πιο εμπορικές τρούφες είναι είδη του γένους tuber ενώ στο οικόσυστημα της Αφρικής, δεσπόζουν άλλα είδη όπως πχ : terfezia, tirmania.

Οι τιμές των τρούφων στο εμπόριο, άσχετα αν αυτές έχουν καλλιεργηθεί ή βγήκαν μόνες τους, είναι ιδιαίτερα υψηλή. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι για την τρούφα tuber magnatum, στην Ιταλία, η τιμή ανερχόταν πάνω απο 6000 ευρώ ανά κιλό ενώ στις ΗΠΑ, οι τιμές για το tuber indicum ήταν στα 110 δολάρια ανά κιλό ενώ για το  tuber magnatum ήταν 5060 δολάρια ανά κιλό. Αυτές οι υψηλές τιμές που λαμβάνουν οι τρούφες, καθιστούν την καλλιέργεια τους,  ιδιαίτερα ελκυστική και έχει οδηγήσει σε μεγάλη έρευνα σχετικά με το εμπόριο και την καλλιέργεια τους,  παγκοσμίως.
Καλλιέργεια τρούφας. Η καλλιέργεια τρούφας αρχίζει με τον εμβολιασμό στο ριζικό σύστημα φυτών, απο μυκήλιο του γένους tuber. H επιλογή του φυτού –φορέα, γίνεται με βάση τη καλή συμβίωση του μύκητα με το φυτό, αλλά και βάση του χρόνου έναρξης και τέλους της καλλιέργειας. Τα φυτά που χρησιμοποιούνται κυρίως για την συμβίωση τους με την τρούφα είναι η δρυς η αριά, η σημύδα, η φουντουκιά, η δρυς η χνουδωτή, η φλαμουριά, το πουρνάρι κτλ.
Ειδή τρούφας.
Μαύρη ή χειμερινή τρούφα(tuber melanosporum).

Παράγεται και συλλέγεται σχεδόν αποκλειστικά στην Ιταλία, Ισπανία και Γαλλία. Είναι ιδιαίτερη για τρουφοκαλλιέργεια. Αναπτύσσεται σε εδάφη με ΡΗ από 7,5 έως 8,5 και 8% ασβεστόλιθο. Τα κατάλληλα εδάφη δεν είναι τα ιδιαίτερα βαθιά , αλλά κυρίως Αμμοπηλώδη με καλή ισορροπία στα βασικά συστατικά και οργανική ουσία. Η αναλογία C/N:10. Αποφεύγουμε τα συνεκτικά εδάφη ενώ προτιμούμε τα καλώς αποστραγγιζόμενα. Η εμπορική αξία είναι υψηλή χάρη στα άριστα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά και στους διάφορους τρόπους γαστρονομικών χρήσεων. Ο χρόνος συγκομιδής είναι απο τον Νοέμβριο έως τον Μάρτιο.
Μαύρη θερινή τρούφα (tuber aestivum).

Παράγεται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες παρόλο που οι καλύτερες περιοχές είναι η Ιταλία, η Γαλλία και η Ισπανία. Μπορεί να παραχθεί με τεχνητή καλλιέργεια. Το ΡΗ είναι απο 7 έως 8  με καλά ισορροπημένη οργανική ουσία. Τα καλύτερα εδάφη είναι τα πηλώδη. Χρησιμοποιείται ευρέως απο την βιομηχανία της μεταποίησης ή ακόμα και νωπή. Ο χρόνος συλλογής είναι απο τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο.
Πολύτιμη άσπρη τρούφα (tuber magnatum).

Απαντάται κυρίως στην Ιταλία. Είναι πολύ λίγες οι περιοχές καλλιέργειας της. Είναι η πολυτιμότερη τρούφα διότι είναι δύσκολο να καλλιεργηθεί και να συντηρηθεί. Όσον αφορά τις απαιτήσεις της συγκεκριμένης τρούφας, η χημική σύσταση του εδάφους είναι η ίδια με αυτή του tuber melanosporum. Από φυσική δομή, το έδαφος δεν πρέπει να είναι επιφανειακό ούτε  πετρώδες αλλά καλό είναι να έχει αμμώδη υφή, καλά αεριζόμενο, με καλή αποστράγγιση.  Η εμπορική αξία όπως προαναφέραμε είναι υψηλή. Ο χρόνος συγκομιδής είναι απο Σεπτέμβριο έως Δεκέμβριο.

Λευκή τρούφα ή μπόρκειος. (Tuber borchii).

Παράγεται σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Έχει αρκετά καλή τιμή για την πρώιμη παραγωγή και λιγότερο για την όψιμη. Ο χρόνος συλλογής είναι απο Δεκέμβριο έως Απρίλιο.
Μαύρη φθινοπωρινή τρούφα (tuber uncinatum).

Παράγεται και συλλέγεται στην Ιταλία καιΓαλλία. Είναι σε σταθερή άνοδο η αξία της. Ο χρόνος συλλογής είναι απο Σεπτέμβριο έως και Δεκέμβριο.
Μαύρη χειμερινή τρούφα. Είναι ευρέως διαδεδομένη στην Ιταλία και σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Αναπτύσσεται σε εδάφη βαριά αργιλώδη με λιγότερο ασβεστόλιθο.
Εδαφικές απαιτήσεις για την Ελλάδα
Τα κατάλληλα χωράφια θα πρέπει να πληρούν ορισμένες απαιτήσεις όπως•             να βρίσκονται σε ύψος από 300 έως 700 μέτρα για την Β. Ελλάδα, σε ύψος 400 έως 900 μέτρα για τη Κεντρική Ελλάδα και 500 έως 1000 μέτρα για την Πελοπόννησο.•             Γενικά θα πρέπει το έδαφος να είναι αλκαλικό, αμμοαργιλώδες ή ακόμα και χαλίκωδες με περιεκτικότητα σε άργιλο μέχρι 30 %. Επίσης τα ασβεστούχα εδάφη δηλαδή τα μέτρια αλκαλικά είναι ιδανικά για την καλλιέργεια της μελανόσπορης τρούφας και της μαύρης θερινής τρούφας.•             Εάν η οξύτητα είναι σε επιθυμητά επίπεδα, τότε καλό είναι κάποιος να προβεί σε κατάλληλη εδαφολογική ανάλυση προκειμένου να υπολογισθεί η ηλεκτρική αγωγιμότητα, τα θρεπτικά στοιχεία, το ανθρακικό ασβέστιο, η οργανική ουσία και διάφορα ιχνοστοιχεία και μακροστοιχεία.
Προετοιμασία του εδάφους. Η ιδανική προετοιμασία αφορά την κατεργασία του εδάφους μέχρι 30 εκατοστά βάθος. Εάν το έδαφος είναι πετρώδες, θα πρέπει να απομακρύνουμε κάθε πέτρα.
Προηγούμενες  καλλιέργειες.Έχει παρατηρηθεί ότι προηγούμενες καλλιέργειες αμπελιού, λεβάντας καθώς και μπιζελιού, βοηθούν στην σωστή προετοιμασία του εδάφους.
Χρήσεις της τρούφας. Η γαστρονομική και θρεπτική αξία, κάνουν τον μύκητα αυτό, ένα απο τα πλέον περιζήτητα εδέσματα παγκοσμίως. Του αποδίδονται κυρίως θεραπευτικές ιδιότητες κατά μυϊκών και αρθριτικών πόνων καθώς και υψηλών επιπέδων χοληστερόλης.  Επίσης  του αποδίδονται ισχυρές αφροδισιακές ιδιότητες.

Καλλιεργώντας τρούφα –Η χρυσή επένδυση που φέρνει κέρδος από 1.250 ως 9.000 ευρώ

Δεν είναι λίγοι αυτοί που αποκαλούν την τρούφα το χαβιάρι της γης, αφού η τιμή παραγωγού μπορεί να φτάσει ακόμα και 900 ευρώ το κιλό. Μάλιστα οι ειδικοί υποστηρίζουν πως πρόκειται για μία χρυσή επένδυση, η οποία χρειάζεται ένα πολύ μικρό αρχικό κεφάλαιο, χωρίς πάγια έξοδα.
Τα 10 μυστικά για την καλλιέργεια τρούφας
Συνιστάται η καλλιέργεια τρούφας όχι σε έκταση μικρότερη των 4 στρεμμάτων, ειδικά όταν συνορεύει και στις 4 πλευρές της με δασική έκταση. Για να είναι ασφαλής ο μύκητάς μας θα πρέπει να φυτέψουμε τα δέντρα τρούφας σε απόσταση 10-12 μέτρων μακριά από τα γύρω δέντρα. Αυτή η προϋπόθεση μειώνει σημαντικά την έκταση του ωφέλιμου χώρου του χωραφιού, αφού από τα 4 στρέμματα αξιοποιείται περί το 1,8 στρέμμα. Στο ριζικό σύστημα των άγριων δέντρων υπάρχουν μύκητες που δρουν ανταγωνιστικά προς τον μύκητα της τρούφας. Χρειάζεται να υπάρχει ασφαλής απόσταση, έτσι ώστε να προστατεύεται ο μύκητας της τρούφας.Η αναμενόμενη απόδοση της καλοκαιρινής μαύρης τρούφας είναι 5-15 κιλά ανά στρέμμα, με την τιμή παραγωγού να ανέρχεται σε 250 ευρώ το κιλό, ενώ της χειμερινής μαύρης τρούφας είναι 2-10 κιλά ανά στρέμμα, με την τιμή παραγωγού να φθάνει έως και 900 ευρώ το κιλό (δηλαδή απόδοση από 1.250 ως 9.000 ευρώ το στρέμμα). Αυτό που θα πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα είναι ότι τα έσοδα από μια καλλιέργεια τρούφας είναι καθαρά λεφτά, αφού τα έξοδα για την παραγωγή της είναι αμελητέα. Είναι δηλαδή μια επιχείρηση χωρίς ετήσια πάγια έξοδα, αλλά με σημαντικά έσοδα.Η αγορά των φυτών κοστίζει περίπου 750 ευρώ ανά στρέμμα (40 φυτά/στρέμμα Χ 18,7 ευρώ/φυτό = 748 ευρώ ανά στρέμμα).Η τιμή της στις αγορές παραμένει σταθερά ανοδική τις τελευταίες δεκαετίες. Η οικονομική κρίση δεν φαίνεται να επηρεάζει τη διάθεσή της, αφού η τρούφα απευθύνεται στα πολύ υψηλά οικονομικά εισοδήματα, που είχαν και θα συνεχίσουν να έχουν οικονομική ευρωστία.Δεν είναι υδροβόρα, μια και απαιτεί το ελάχιστο νερό που θα χρειαζόταν οποιαδήποτε καλλιέργεια (σκεφθείτε τι απαιτήσεις σε νερό έχει ένα πουρνάρι: μηδαμινές).Δεν χρειάζεται λιπάσματα (καμία επιβάρυνση του υδροφόρου ορίζοντα από νιτρικά).

Απαγορεύεται η χρήση φυτοφαρμάκων και μυκητοκτόνων, αφού αυτό που στην ουσία καλλιεργούμε είναι ένας μύκητας.Η τρούφα είναι ένα μανιτάρι που μεγαλώνει κάτω από το έδαφος (5-30 cm), συμβιώνοντας με το ριζικό σύστημα ορισμένων δέντρων (αριά, πουρνάρι, βελανιδιά, ρουπάκι, οστρυά, πεύκο, γαύρο κ.λπ.). Δέντρα δηλαδή της άγριας χλωρίδας της χώρας μας, αλλά και της μεσογειακής λεκάνης γενικότερα, μια και τα είδη αυτά των δένδρων είναι κοινά σε Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα κ.α.Η εγκατάσταση των φυτών τρούφας στο χωράφι μπορεί να γίνει είτε τον Μάρτιο είτε τον Νοέμβριο.Για μια έκταση 8-10 στρεμμάτων χρειάζονται δείγματα χώματος από 4 διαφορετικά σημεία. Τα δείγματα λαμβάνονται από βάθος 30-35 εκατοστών περίπου. Αυτό συμβαίνει για να υπάρξει μια αρχική εικόνα του χώματος του χωραφιού. Εφόσον τα αρχικά δείγματα είναι ικανοποιητικά, ακολουθεί περαιτέρω έλεγχος.