12 μυστικά για την καλλιέργεια της μελιτζάνας

Η μελιτζάνα είναι ένα από τα πιο αγαπημένα κηπευτικά του καλοκαιριού και αποτελεί ένα από τα βασικά συστατικά της μεσογειακής κουζίνας που απολαμβάνουμε σε μοναδικές συνταγές, από τον διάσημο μουσακά, τα υπέροχα παπουτσάκια μέχρι το μικρασιάτικο ιμάμ μπαϊλντί.

Λαχανικό με υψηλή διατροφική αξία καθώς που περιέχει πλήθος αντιοξειδωτικών ουσιών, φυτικών ινών και βιταμινών. Αποφεύγουμε να τρώμε την μελιτζάνα ωμή, λόγω της σχετικά πικρής γεύσης καθώς και λόγω της σολανίνης, μιας τοξικής ουσίας που περιέχει όταν συγκομίζεται πρόωρα.

Η καλλιέργεια της μελιτζάνας είναι αρκετά εύκολη και έχει αρκετές ομοιότητες με την και την καθώς ανήκουν στην ίδια ομάδα λαχανικών, τα σολανώδη. Κι αν δεν διαθέτουμε κήπο, μπορούμε να στο μπαλκόνι μας, χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία.

Τα φυτά της μελιτζάνας αναπτύσσονται σε ύψος μέχρι ένα μέτρο και συνήθως δε χρειάζονται υποστύλωση. Τα φύλλα της διαθέτουν λεία πάνω επιφάνεια ενώ η κάτω επιφάνεια είναι σχετικά χνουδωτή. Η μελιτζάνα σχηματίζει χαρακτηριστικά μωβ λουλούδια που μας χαρίζουν τους υπέροχους καρπούς της.

Ας δούμε αναλυτικά ποιες ποικιλίες μελιτζάνας μπορούμε να φυτέψουμε και τι φροντίδα χρειάζονται για να απολαμβάνουμε τις πιο νόστιμες μελιτζάνες, φρέσκιες και λαχταριστές, από τον κήπο στην κουζίνα μας.

Υπάρχουν πολλές γνωστές ποικιλίες, ντόπιες παραδοσιακές αλλά και υβρίδια μελιτζάνας για να καλλιεργήσουμε. Αν επιλέξουμε ποικιλίες μελιτζάνας που είναι προσαρμοσμένες στις συνθήκες της περιοχής μας, μπορούμε να διατηρήσουμε σπόρο για να φυτέψουμε την επόμενη χρονιά και να εξασφαλίσουμε καλή παραγωγή.

Ας δούμε αναλυτικά τα βασικά χαρακτηριστικά από τις πιο δημοφιλείς παραδοσιακές ποικιλίες μελιτζάνας για να φυτέψουμε στον κήπο και το μπαλκόνι μας:

Η καλλιέργεια της μελιτζάνας αναπτύσσεται καλύτερα σε περιοχές με θερμό κλίμα και χρειάζεται περισσότερη ζέστη από την και την ς ενώ είναι πιο ευαίσθητη στις χαμηλές θερμοκρασίες και στην παγωνιά.

Η μελιτζάνα ευδοκιμεί καλύτερα και δίνει μεγαλύτερη παραγωγή σε αφράτα γόνιμα εδάφη που είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και διαθέτουν καλή αποστράγγιση για να απομακρύνεται το περιττό νερό που περισσεύει από το πότισμα.

Κατά την , πριν τη φύτευση, οργώνουμε τον κήπο και ενσωματώνουμε αρκετή μέσα στους λάκκους φύτευσης σε μορφή και χωνεμένης , καθώς και πλήρες βιολογικό λίπασμα.

Η μελιτζάνα πολλαπλασιάζεται με τον σπόρο που συλλέγουμε από τον καρπό του φυτού όταν ωριμάσει αρκετά. Είναι σημαντικό να διατηρούμε το δικό μας σπόρο μελιτζάνας για να μπορούμε να καλλιεργούμε κάθε χρόνο γνωρίζοντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε ποικιλίας.

Ο σπόρος της μελιτζάνας αργεί να φυτρώσει, όπως άλλωστε και ο σπόρος της ντομάτας και της πιπεριάς. Αν θέλουμε λοιπόν να δημιουργήσουμε τα δικά μας φυτά μελιτζάνας από σπόρο, θα χρειαστεί να φτιάξουμε στα τέλη του χειμώνα για να τα φυτέψουμε μέσα στην άνοιξη

Σε ιδανικές συνθήκες θερμοκρασίας 20°C και σχετικής υγρασίας, ο σπόρος της μελιτζάνας χρειάζεται τουλάχιστον 2 βδομάδες για να βλαστήσει, καθώς και άλλες 5 εβδομάδες για να είναι έτοιμο το καινούριο φυτό μελιτζάνας για μεταφύτευση.

Η φύτευση της μελιτζάνας ξεκινά τον Απρίλιο και μετά, μέσα στην άνοιξη αλλά και στις αρχές καλοκαιριού την περίοδο που η θερμοκρασία έχει ανέβει αισθητά. Ο ακριβής χρόνος φύτευσης εξαρτάται από την ποικιλία και τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή καλλιέργειας

Όταν φυτεύουμε μελιτζάνες στον κήπο μας, κατάλληλες για την καλλιέργεια είναι 50–70 εκατοστά μεταξύ των φυτών και 80–120 εκατοστά μεταξύ των γραμμών φύτευσης.

Αποφεύγουμε να φυτεύουμε πυκνά τις μελιτζάνες για να επιτύχουμε καλύτερο αερισμό των φυτών, περισσότερη ηλιοφάνεια και περιορισμό ανάπτυξης μυκητολογικών ασθενειών, κάτι που έχει θετική επίδραση στην αύξηση και την βελτίωση της παραγωγής.

Αν δεν έχουμε διαθέσιμο χώρο σε κήπο, η μελιτζάνα μπορεί να καλλιεργηθεί εύκολα σε γλάστρα στο μπαλκόνι, την αυλή και την βεράντα. Αρκεί να επιλέξουμε τα κατάλληλα ηλιόλουστα σημεία στο μπαλκόνι που διαθέτουν νότιο ή δυτικό προσανατολισμό και είναι προφυλαγμένα από δυνατούς ανέμους.

Τα φυτά της μελιτζάνας έχουν σχετικά μικρή ανάπτυξη και δεν χρειαζόμαστε μεγάλες γλάστρες για να τα φυτέψουμε. διαμέτρου 25-30 εκατοστών που διαθέτουν τρύπες στη βάση και τοποθετούμε ένα λεπτό στρώμα 3-4 εκατοστά από χαλίκια ή στον πάτο της γλάστρας, για να απομακρύνεται το νερό.

Για να γεμίσουμε τις γλάστρες που θα φυτέψουμε τις μελιτζάνες, επιλέγουμε ειδικό για λαχανικά, εμπλουτισμένο σε θρεπτικά συστατικά. Εναλλακτικά, φτιάχνουμε το δικό μας μίγμα για να φυτέψουμε τις μελιτζάνες ανακατεύοντας , , σε αναλογία όγκου 2:1:1.

Η καλλιέργεια της μελιτζάνας έχει σημαντικές ανάγκες σε νερό και απαιτεί τακτικό πότισμα για να μπορέσει να είναι αποδοτική και να μας δώσει ποιοτικούς καρπούς σε μεγάλη ποσότητα.

Την εποχή της άνοιξης, ποτίζουμε δύο φορές την εβδομάδα τις μελιτζάνες και κάθε 2 μέρες την ζεστή περίοδο του καλοκαιριού.

Όπως ισχύει γενικότερα για το , κατάλληλο σύστημα ποτίσματος για τις μελιτζάνες μας είναι το σύστημα των σωλήνων με σταγόνες. Εξασφαλίζει αποτελεσματικότητα και οικονομία στο πότισμα ενώ περιορίζει την ανάπτυξη που δυσκολεύουν την ανάπτυξη των φυτών.

Κατά την περίοδο ανθοφορίας της μελιτζάνας, αν αμελήσουμε το πότισμα μπορεί να παρατηρήσουμε πτώση των ανθέων και μείωση της παραγωγής.

Στο στάδιο της καρποφορίας, η καλλιέργεια της μελιτζάνας χρειάζεται συνεχές πότισμα, ειδικά τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες. Η έλλειψη νερού έχει ως αποτελέσμα οι μελιτζάνες να πικρίζουν στη γεύση.

H καλλιέργεια της μελιτζάνας έχει αρκετές ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά για να ευδοκιμήσει και χρειάζεται απαραίτητα λίπανση.

Για να απολαύσουμε μελιτζάνες με πλούσια γλυκιά γεύση, προσθέτουμε κάθε 3-4 βδομάδες πλήρες βιολογικό λίπασμα ενισχυμένο σε που βοηθά στην παραγωγή ποιοτικών και γευστικών καρπών που δεν πικρίζουν.

Επίσης, συμπληρωματικά προσθέτουμε λίπασμα ασβεστίου στην καλλιέργεια της μελιτζάνας. καθώς η έλλειψη είναι αρκετά συνηθισμένη και μπορεί να προκαλέσει το φαινόμενο της , κατά το οποίο μαυρίζουν στις άκρες οι καρποί και δεν ωριμάζουν κανονικά.

Ο τετράνυχος αποτελεί κάθε χρόνο το σημαντικότερο πρόβλημα για την καλλιέργεια της μελιτζάνας. Μόλις αρχίζουν να ανεβαίνουν οι θερμοκρασίες μέσα στο καλοκαίρι, ο τετράνυχος παραμονεύει προσβάλλοντας τα φύλλα και τους καρπούς της μελιτζάνας.

Χρησιμοποιούμε , είτε σε μορφή για σκόνισμα είτε σε βρέξιμη μορφή για ψεκασμό για την οικολογική καθώς για την , της κυριότερης μυκητολογικής ασθένειας που προσβάλλει τη μελιτζάνα.

Για την αντιμετώπιση των εντόμων της , του και του , ψεκάζουμε κάθε 2 εβδομάδες που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα, όπως τα και η .

Εναλλακτικά, για την προστασία των φυτών μελιτζάνας από τα έντομα, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σπιτικά υλικά, και να φτιάξουμε ένα οικολογικό σκεύασμα για να ψεκάσουμε το φύλλωμα των φυτών διαλύοντας 1 κουταλιά της σούπας σε 1 λίτρο νερό.

Η υπαίθρια καλλιέργεια μελιτζάνας δεν έχει ανάγκη από κλάδεμα για να έχει ζωηρή ανάπτυξη και να δώσει καλή παραγωγή. Κάνουμε μόνο μικρές επεμβάσεις αφαιρώντας τα χαμηλά φύλλα που βρίσκονται κοντά στο έδαφος αλλά και αυτά που παλιώνουν και κιτρινίζουν για να διευκολύνουμε τον καλύτερο αερισμό του φυτού.

Η συγκομιδή της μελιτζάνας γίνεται περίπου 2,5 μήνες μετά τη μεταφύτευση στον κήπο μας ανάλογα την ποικιλία και τις καιρικές συνθήκες της περιοχής. Συλλέγουμε τους καρπούς της μελιτζάνας σε στάδιο που δεν έχουν ωριμάσει πλήρως, δηλαδή όταν διαθέτουν σφιχτή σάρκα και γυαλιστερό μωβ χρώμα.

Κατά τη συγκομιδή, φροντίζουμε να κόβουμε τον καρπό με τμήμα του ποδίσκου για να έχουμε καλύτερη συντήρηση της μελιτζάνας μέχρι να την καταναλώσουμε.

Ο καρπός της μελιτζάνας δε διατηρείται για μεγάλο διάστημα εκτός ψυγείου και πρέπει να καταναλωθεί σχετικά άμεσα. Αν φυλαχθεί για συντήρηση στο ψυγείο για αρκετές μέρες, η ποιότητα του καρπού της μελιτζάνας υποβαθμίζεται σχετικά γρήγορα και μαλακώνει η σάρκα, λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών.

Σε περιοχές με ήπιο χειμώνα, τα φυτά της μελιτζάνας μπορούν να διατηρηθούν και να μας χαρίσουν καρπούς και την επόμενη χρονιά αν τα κλαδέψουμε στις αρχές της άνοιξης.