Βολβοί λουλουδιών: Ποια εποχή και πώς φυτεύονται

Βολβώδη λουλούδια, μία ξεχωριστή κατηγορία καλλωπιστικών φυτών που περιλαμβάνει ορισμένα από τα πιο εντυπωσιακά με υπέροχα χρώματα και πανέμορφα άνθη.

Οι βολβοί των λουλουδιών φυτεύονται κάθε χρόνο την περίοδο της άνοιξης και του φθινοπώρου στον κήπο ή σε γλάστρες για να μας χαρίσουν την εντυπωσιακή ανθοφορία τους μερικούς μήνες αργότερα.

Η φύτευση βολβών είναι μία ιδιαίτερα ευχάριστη κηπουρική πρακτική που μας επιτρέπει να παρατηρήσουμε τα αγαπημένα μας φυτά σε όλα τα στάδια του βιολογικού κύκλου και της ανάπτυξης του, από το πρώτο στάδιο και τη βλάστηση, μέχρι την ανάπτυξη, την ανθοφορία και την επιστροφή ξανά στο στάδιο του βολβού.

Στο σημερινό άρθρο θα αναλύσουμε ποια λουλούδια φυτεύονται με βολβούς, ποια είναι η κατάλληλη εποχή για τη φύτευση των βολβών, πώς φυτεύουμε και τι φροντίδα χρειάζονται για να απολαύσουμε πλούσια ανθοφορία στον κήπο και το μπαλκόνι μας.

Στα λουλούδια που φυτεύονται με βολβό ανήκουν ορισμένα από τα πιο εντυπωσιακά φθινοπωρινά και . Με βολβούς φυτεύεται η τουλίπα, η ντάλια, το λίλιουμ, η φρέζια, η γλαδιόλα, η αμαρυλλίδα, η ανεμώνη, ο κρόκος, η ίριδα, το κυκλάμινο, ο νάρκισσος, η νεραγκούλα, ο υάκινθος, η κάλλα και η κάννα.

Τα βολβώδη φυτά διαθέτουν τροποποιημενους βλαστούς ή ρίζες, για να αποθηκεύουν θρεπτικές ουσίες. Aυτά είναι σημαντικά μέρη του φυτού, απαραίτητα και για τον πολλαπλασιασμό τους έτσι ώστε να φυτρώνουν ξανά κάθε χρόνο.

Αν και συνήθως τα ειδικά όργανα αυτά τα ομαδοποιούμε όλα στην κατηγορία των «βολβών», στην πραγματικότητα είναι αρκετά διαφορετικά μεταξύ τους και χωρίζονται σε βολβούς, κόνδυλους, ριζώματα, σαρκώδεις ρίζες και κορμούς ανάλογα την μορφή τους και τον τρόπο λειτουργίας.

Τα βολβώδη λουλουδιά διαχωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες ανάλογα με την εποχή φύτευσης. Υπάρχουν δηλαδή οι χειμωνιάτικοι βολβοί και οι καλοκαιρινοί βολβοί λουλουδιών.

Οι χειμωνιάτικοι βολβοί λουλουδιών ή βολβοί φθινοπωρινής φύτευσης όπως ονομάζονται, φυτεύονται φθινόπωρο και παραμένουν στο έδαφος μέχρι να ανθίσουν στα τέλη του χειμώνα ή μέσα στην άνοιξη. Οι χειμωνιάτικοι βολβοί χρειάζονται χαμηλές θερμοκρασίες για αρκετές εβδομάδες προκειμένου να βγουν από τον λήθαργο και να αναπτυχθούν για να μας δώσουν πλούσια ανθοφορία.

Οι φρέζιες είναι από τα πιο αγαπημένα και δημοφιλή βολβώδη φυτά που διαθέτουν εντυπωσιακά λουλούδια με ξεχωριστό γλυκό άρωμα. Θα συναντήσουμε ποικιλίες φρέζιας με μονά ή διπλά άνθη καθώς και μεγάλη γκάμα χρωμάτων σε κόκκινο, μωβ, ροζ, κίτρινο, φούξια και λευκό.

Η αμαρυλλίδα είναι ένα επιβλητικό βολβώδες φυτό με ψηλούς ανθοφόρους βλαστούς που καταλήγουν σε μεγάλα κόκκινα, λευκά, πορτοκαλί, κίτρινα, πράσινα και ροζ άνθη ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι ποικιλίες αμαρυλλίδας με δίχρωμα άνθη.

Υπάρχουν πολλές ποικιλίες ανεμώνης, άγριες στην εξοχή και καλλιεργούμενες σε γλάστρες. Τις συναντάμε σε διάφορα σχήματα, μεγέθη και χρώματα των λουλουδιών, άλλοτε με μεγάλα μονά λουλούδια που θυμίζουν παπαρούνες σε κόκκινο, μπλε, ροζ, μωβ και λευκό χρώμα και άλλοτε με χαρακτηριστικά διπλά λουλούδια.

Ο κρόκος είναι ένα πανέμορφο  με έντονα χρώματα χαμηλής ανάπτυξης και φύλλωμα που θυμίζει γρασίδι. Σχηματίζει εντυπωσιακά λουλούδια σε κυπελλοειδές σχήμα και ποικιλία χρωμάτων, από κίτρινο, λευκό, ροζέ, μωβ μέχρι και χρυσό ενώ ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι δίχρωμες ποικιλίες.

Η ίριδα είναι ένα πολυετές βολβώδες φυτό που ξεχωρίζει για την ντελικάτη και ελκυστική εμφάνιση των λουλουδιών της. Τη συναντάμε σε μπλε, λευκά, κόκκινα, κίτρινα, πορτοκαλί ακόμα και μαύρα χρώματα ενώ υπάρχουν πανέμορφες δίχρωμες ίριδες με μαγευτικούς συνδυασμούς χρωμάτων.

Το κυκλάμινο είναι ένα από τα πιο όμορφα αγριολούλουδα κι από τα πιο δημοφιλή λουλούδια που έχουμε κήπους και σε μπαλκόνια. Φυτό χαμηλής ανάπτυξης, το κυκλάμινο διαθέτει γυαλιστερά σκουροπράσινα φύλλα σε σχήμα καρδιάς που συνδυάζονται αρμονικά με τα πανέμορφα λουλούδια του σε αποχρώσεις του ροζ, μωβ, κόκκινου και λευκού.

Ο νάρκισσος ένα από τα πιο όμορφα μεσογειακά λουλούδια με άνθη σε σχήμα τρομπέτας, που ξεπροβάλλουν πάνω σε λεπτούς μίσχους μέσα από τα στενόμακρα φύλλα. Τα λουλούδια του διαθέτουν μεγάλη ποικιλία χρωμάτων από λευκό, λευκοκίτρινο, κιτρινο-πορτοκαλί, κοκκινωπό μέχρι και ροζέ.

Η νεραγκούλα ή ρεναγκούλα είναι ένα πολυετές βολβώδες φυτό χαμηλής ανάπτυξης με υπέροχη ανθοφορία που συνήθως καλλιεργείται ως ετήσιο. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες νεραγκούλας με εντυπωσιακά λουλούδια σε διάφορα χρώματα όπως κίτρινο, πορτοκαλί, κόκκινο, ροζ και λευκό.

Η τουλίπα είναι ένα από τα δημοφιλή βολβώδη λουλούδια σε όλο τον κόσμο που φυτεύουμε σε κήπους και σε γλάστρες αν και τη συναντάμε ακόμα και άγρια στα βουνά της χώρας μας. Yπάρχουν τουλίπες σε διαφορετικά σχήματα και μεγέθη με αμέτρητους συνδυασμούς χρωμάτων όπως άσπρο, κίτρινο, ροζ, μωβ, μπλε, πορτοκαλί ενώ μπορούμε να επιλέξουμε και ιδιαίτερες τουλίπες με διπλά πέταλα και πιο σύνθετα άνθη.

Ο υάκινθος ή ζουμπούλι είναι ένα από τα ομορφότερα βολβώδη λουλούδια που διαθέτουν παράλληλα και ένα ξεχωριστό γλυκό άρωμα. Θα συναντήσουμε αρκετές ποικιλίες υάκινθου σε μεγάλη γκάμα χρωμάτων από ροζέ, γαλάζιο, πορτοκαλί, κίτρινο, κόκκινο μέχρι και λευκό ενώ ξεχωριστή αναφορά πρέπει να γίνει και στο διατσέντο, μια πολύ αρωματική ποικιλία υάκινθου με λευκά άνθη.

Οι καλοκαιρινοί βολβοί λουλουδιών ή βολβοί ανοιξιάτικης φύτευσης όπως λέγονται, φυτεύονται την άνοιξη και ανθίζουν μέσα στο καλοκαίρι. Ορισμένοι βολβοί ανοιξιάτικης φύτευσης ανθίζουν προς τα τέλη του καλοκαιριού και μας δίνουν λουλούδια που αντέχουν μέχρι το φθινόπωρο. Οι καλοκαιρινοί βολβοί είναι ευαίσθητοι στις χαμηλές θερμοκρασίες και πρέπει να φυτεύονται αφού έχουν περάσει οι παγωνιές του χειμώνα.

Η γλαδιόλα είναι εντυπωσιακό βολβώδες λουλούδι που ξεχωρίζει για τα σπαθοειδή, μυτερά φύλλα της, πράσινου χρώματος, και για τα εντυπωσιακά άνθη της, διατεταγμένα κατά μήκος σε ανθοφόρο βλαστό που μπορεί να ξεπεράσει και το ένα μέτρο σε ύψος. Τα λουλούδια της γλαδιόλας διαθέτουν ποικιλία χρωμάτων όπως λευκό, κίτρινο, ιώδες, μωβ, κόκκινο και πορτοκαλί ενώ επίσης υπάρχουν και δίχρωμες ποικιλίες γλαδιόλας.

Η κάλλα είναι αγαπημένο βολβώδες φυτό με πανέμορφα λουλούδια, τα κρίνα, που θυμίζουν τρομπέτα και ξεπροβάλλουν ανάμεσα από μεγάλα πράσινα λογχοειδή φύλλα. Αν και η πιο γνωστή ποικιλία κάλλας είναι αυτή που έχει λευκά άνθη και είναι γνωστή ως κρίνος της Παναγίας, υπάρχουν πολλές ακόμα πανέμορφες ποικιλίες κάλλας με εντυπωσιακά χρώματα όπως κίτρινο, ροζ, μωβ, κόκκινο ακόμα και πορφυρό.

Η κάννα είναι ένα τροπικό βολβώδες φυτό με εντυπωσιακά χρωματιστά λουλούδια και μεγάλα λεπτά χαρακτηριστικά φύλλα με πράσινο ή καφέ-κοκκινωπό χρώμα που βγαίνουν από ένα κεντρικό βλαστό. Θα συναντήσουμε κυρίως ποικιλίες κάννας με κίτρινα, πορτοκαλί ή κόκκινα λουλούδια ενώ υπάρχουν και ποικιλίες με δίχρωμα λουλούδια σε πολύ ενδιαφέροντες συνδυασμούς.

Τα λίλιουμ είναι από τα πιο δημοφιλή βολβώδη λουλούδια που ξεχωρίζει η ανθοφορία τους με τα μεγάλα και εντυπωσιακά κρίνα τους. Τα λουλούδια των λίλιουμ έχουν διάφορα σχήματα και τα συναντάμε σε μορφή κυπέλλου, καμπάνας ή τρομπέτας, ενώ διαθέτουν και πολλά χρώματα από άσπρο και ροζέ μέχρι πορτοκαλί, κόκκινο και κίτρινο.

Η ντάλια είναι ένα μαγευτικό φυτό με κονδυλώδεις ρίζες, που εντυπωσιάζει με τα υπέροχα λουλούδια του. Υπάρχουν χιλιάδες ποικιλίες ντάλιας με διαφορετικά ύψη βλαστού, από ύψος μισού μέτρου μέχρι και δυο μέτρων, με διαφορετικά σχήματα και μεγέθη λουλουδιού, σε απίστευτα χρώματα, από λευκό, κρεμ, κίτρινο, μέχρι ροζ, μωβ, πορτοκαλί, κόκκινο και βαθύ κόκκινο.

Για να φυτέψουμε έναν όμορφο κήπο με βολβώδη λουλούδια, θα πρέπει να κάνουμε ένα σχέδιο φύτευσης, να επιλέξουμε τις κατάλληλες θέσεις φύτευσης και να προσέξουμε να φυτέψουμε σωστά. Επίσης, θα πρέπει να κάνουμε σωστό πότισμα, να βάλουμε λίπασμα μόνο όταν χρειάζεται καθώς και να τα προστατέψουμε από έντομα και ασθένειες. Παρακάτω, παραθέτουμε αναλυτικά τις πιο σημαντικές συμβουλές για την φύτευση και την φροντίδα των βολβωδών φυτών:

Τα βολβώδη λουλούδια είναι πολύ πιο εντυπωσιακά όταν φυτεύονται σε συστάδες, ομαδοποιημένα πολλά μαζί. Φροντίζουμε να φυτεύουμε λουλούδια που ανθίζουν πιο νωρίς μαζί με άλλα που ανθίζουν αργότερα, προκειμένου να έχουμε λουλούδια στον κήπο μας για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Όταν φυτεύουμε σε παρτέρια, τοποθετούμε μπροστά τα πιο χαμηλά φυτά και πίσω τους τα πιο ψηλά για να έχουμε πιο όμορφο αποτέλεσμα. Διαλέγουμε προσεκτικά τα χρώματα των λουλουδιών, προκειμένου να ταιριάζουν μεταξύ τους, καθώς και με τον χώρο στον οποίο τα φυτεύουμε.

Οι βολβοί φυτεύονται σε ηλιόλουστα ή ημισκιερά σημεία στον κήπο καθώς τα φυτά χρειάζονται αρκετή ηλιοφάνεια για να μας χαρίσουν την πλούσια ανθοφορία τους. Επίσης, είναι σημαντικό να επιλέγουμε προστατευμένες θέσεις καθώς τα λουλούδια τους είναι ευαίσθητα στους δυνατούς ανέμους. Αν φυτεύουμε βολβούς σε γλάστρα ή ζαρντινιέρα στο μπαλκόνι, προτιμούμε σημεία με νότιο ή δυτικό προσανατολισμό.

Προσέχουμε να τοποθετούμε τους βολβούς στο σωστό βάθος ανάλογα με το είδος του βολβού που φυτεύουμε και με τη “μύτη” του βολβού να κοιτάει προς τα πάνω. Αν τους βάλουμε πολύ βαθιά, θα αργήσουν να αναπτυχθούν ή μπορεί να μην αναπτυχθούν καθόλου. Αν φυτευθούν επιφανειακά, η νεαρή βλάστηση των βολβών θα βγει νωρίτερα από το έδαφος με κίνδυνο να καταστραφεί πρόωρα.

Το βάθος φύτευσης των βολβών κυμαίνεται μεταξύ 5-15 εκατοστών, ανάλογα το είδος του λουλουδιού και το μεγέθος του βολβού. Ένας εμπειρικός κανόνας είναι να φυτεύουμε τον βολβό σε βάθος που αντιστοιχεί 2 με 3 φορές στο ύψος του. Αφού φυτέψουμε τους βολβούς, τους καλύπτουμε με χώμα και ποτίζουμε ελαφρά, ώστε το χώμα τους να είναι σχετικά υγρό.

Κατά την φύτευση, αποφεύγουμε το υπερβολικό πότισμα των βολβών, καθώς υπάρχει κίνδυνος να σαπίσουν και να μην φυτρώσουν. Μετά το φύτρωμα, όταν τα φυτά αρχίζουν να αναπτύσσονται, ποτίζουμε μια φορά την εβδομάδα την περίοδο της άνοιξης και του φθινοπώρου και δυο φορές την εβδομάδα κατά την ζεστή περίοδο του καλοκαιριού.

Οι ανάγκες των βολβωδών φυτών σε λίπανση και θρεπτικά στοιχεία είναι σχετικά περιορισμένες. Συνήθως, προσθέτουμε μία κουταλιά της σούπας πλήρους λιπάσματος, κατά την φύτευση των βολβωδών φυτών, όταν εκπτυχθούν τα πρώτα φύλλα και κατά την ανάπτυξη του ανθοφόρου βλαστού. Η υπερβολική λίπανση των βολβωδών φυτών μπορεί να προκαλέσει μειωμένη ανθοφορία και σάπισμα στο βολβό.

Οι φθινοπωρινοί βολβοί είναι σχετικά ανθεκτικοί σε προσβολές από ασθένειες και έντομα σε αντίθεση με τους καλοκαιρινούς βολβούς που παρουσιάζουν μεγαλύτερη ευαισθησία. Για την προστασία από μυκητολογικές ασθένειες, μπορούμε να ψεκάζουμε το φύλλωμα των βολβωδών φυτών με διάλυμα καθώς και να κάνουμε πότισμα της ρίζας με διάλυμα θειικού (γαλαζόπετρας) διαλύοντας 1 κουταλιά του γλυκού σε ένα λίτρο νερό.

Επίσης, για την προστασία των βολβωδών λουλουδιών από το έντομο της και του καθώς και τον τετράνυχο που προσβάλλουν τα βολβώδη λουλούδια ψεκάζουμε προληπτικά με διάλυμα τριμμένου , μία φορά το μήνα, την περίοδο της άνοιξης και του καλοκαιριού.

Για να διατηρήσουμε τους βολβούς των λουλουδιών και την επόμενη χρονιά και να εξασφαλίσουμε μία πλούσια ανθοφορία, ακολουθούμε προσεκτικά τις παρακάτω συμβουλές :

Για όσους δεν έχουν χρόνο και διάθεση να κάνουν την παραπάνω εργασία, μπορούν να αφήσουν τους βολβούς στον κήπο ή στη γλάστρα χωρίς να τους ποτίζουν και να περιμένουν να φυτρώσουν ξανά μόνοι τους μέχρι την επόμενη άνοιξη ή φθινόπωρο. Βέβαια, σε αυτή την περίπτωση ίσως έχουν απώλειες καθώς κάποιοι βολβοί μπορεί να σαπίσουν και να μην ξαναφυτρώσουν.

Μερικά βολβώδη λουλούδια, όπως η αμαρυλλίδα και ο υάκινθος, έχουν την ικανότητα να αναπτύσσονται χωρίς χώμα, μόνο με νερό. Μπορούμε, λοιπόν, να τοποθετήσουμε τον βολβό σε ειδικό βάζο με στενό στόμιο, ώστε το κάτω μέρος του βολβού να έρχεται σε επαφή με το νερό. Σταδιακά, ο βολβός θα αναπτύξει ρίζα στο βάζο και θα μας χαρίσει την εντυπωσιακή ανθοφορία του.