Πως γίνεται η συγκομιδή και η αποθήκευση της πατάτας
Στο συγκεκριμένο άρθρο θα αναφερθούμε για την συγκομιδή της πατάτας, έχουμε διαπιστώσει από συνομιλίες μας ότι γίνονται πολλά λάθη κατά την συγκομιδή που υποβαθμίζουν την πατάτα και μειώνουν την διατηρησιμότητα της.
Πατάτα: Καλλιεργητικές Τεχνικές
Από τα σημαντικότερα κηπευτικά. Η πατάτα είναι μία καλλιέργεια που έχει δυνατότητες για καλές προσόδους για τους παραγωγούς. Στην Ελλάδα καλλιεργείται σε δύο περιόδους την άνοιξη και το καλοκαίρι.
Λατινική ονομασία: Solanum tuberosum της οικογένεια Solanaceae
Ποικιλίες: Η πιο σημαντική διαδικασία είναι της επιλογής της ποικιλίας που θα βάλουμε. Άλλες ποικιλίες μας δίνουν κίτρινη σάρκα, άλλες λευκή. Άλλες είναι για τηγάνισμα, άλλες για μεταποίηση, άλλες για εμπόριο, άλλες για βράσιμο και άλλες για ψήσιμο.
Προβλάστηση κονδύλων πατάτας:
Η πατάτα όπως είπαμε είναι κόνδυλοι, για αυτό είναι πολύ σημαντικό αυτοί οι κόνδυλοι (σπόροι) να προέχονται από υγιή εύρωστα παραγωγικά φυτά, γιατί θα είναι θα ‘εικόνα των γονέων’ του. Πολύ σημαντικό είναι η επιλογή αξιόπιστου πατατόσπορου απαλλαγμένου από ιώσεις.
Μπορούμε να ξεκινήσουμε την προβλάστηση του πατατόσπορου 2-3 εβδομάδες πριν την σπορά, χρειαζόμαστε απλά ξηρό περιβάλλον με θερμοκρασίες πάνω από 10 ° C για να εκπτυχθούν οφθαλμοί έως να βγάλει φύτρα έως 2 cm. Κρατάμε 2-3 οφθαλμούς ανά πατατόσπορο
Εποχή σποράς:
Όπως είπαμε έχουμε δύο περιόδους σποράς την ανοιξιάτική που είναι από τον Φεβρουάριο έως τον Απρίλιο με τις πρώιμες σπορές στην Νότια Ελλάδα και τις όψιμες σπορές στην Βόρεια Ελλάδα.
Και την καλοκαιρινή σπορά από Ιούλιο έως Αύγουστο με τις πρώιμες σπορές στην Βόρεια Ελλάδα και τις όψιμες σπορές του Αυγούστου στην Νότια Ελλάδα ώστε να έχουν συγκομιδή πατάτας τον Δεκέμβριο.
Η σπορά γίνεται με φυτευτικές μηχανές πατάτας, οι οποίες τοποθετούν τον πατατόσπορο στο σωστό βάθος και κάνουν τα επιθυμητά αυλάκια.
Αποστάσεις σποράς και φύτευσης 40 cm φυτό από φυτό εντός της γραμμής και 75 cm περίπου γραμμή από γραμμή. Το βάθος φύτευσης πρέπει να είναι περίπου 15 cm.
Με την εμφάνιση των φυτών είναι απαραίτητο το παράχωμα των φυτών για να προστατέψουμε τους κονδύλους από το πρασίνισμα και τις υψηλές θερμοκρασίες αλλά και για να κάνουμε πιο χαλαρό το έδαφος ώστε να στραγγίζει.
Στάδια ανάπτυξης: Στην αρχή τοποθετούμε τον κόνδυλο της πατάτας στο χώμα, όπου βγάζει τον οφθαλμό και πετάει τον βλαστό τις επόμενες μέρες, και αρχίζουν να εμφανίζονται τα πρώτα φύλλα, σε 35 μέρες έχουμε ανθοφορία και αρχίζουν να δημιουργούνται οι κόνδυλοι νέας πατάτας και σε 120 ημέρες περίπου από την σπορά είναι έτοιμες οι πατάτες.
Ιδανικές θερμοκρασίες ανάπτυξης: Οι θερμοκρασίες ανάπτυξης των κονδύλων είναι από 10 ° C έως 30 ° C. Οι ιδανικές θερμοκρασίες ανάπτυξης είναι 18-22 ° C. Στις ακραίες θερμοκρασίες θα υπάρχουν ανωμαλίες στο σχήμα των κονδύλων, στην γεύση και σε άλλα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά.
Εδαφολογικές συνθήκες: Το έδαφος που θα επιλεγεί να στραγγίζει καλά και να είναι ελαφριάς σύστασης με υψηλή οργανική ουσία. Δεν πρέπει να επιλέγονται συνεκτικά εδάφη που κρατούν υγρασία γιατί θα υπάρχουν προβλήματα με μυκητολογικές ασθένειες και επίσης θα διαταράσσεται η φυσιολογική ανάπτυξη των κονδύλων (παραμορφώσεις βολβών). Κατάλληλο pH εδάφους 5 με 7.
Κατά την σπορά το χώμα πρέπει να είναι πολύ καλά δουλεμένο χωρίς σβόλους ώστε να στραγγίζει και να αερίζεται και να έχετε την αίσθηση ότι είναι μαλακό.
Λίπανση: Για την καλλιέργεια απαιτούνται 22 μονάδες Ν, 12 μονάδες P και 25 μονάδες K.
Άρδευση: Υψηλές ανάγκες σε νερό, πρέπει να υπάρχει καλή σχετική υγρασία. Η απόδοση επηρεάζεται σημαντικά με ελλείψεις νερού.
Αμειψισπορά: Είναι απαραίτητη η αμειψισπορά ανά 3 χρόνια για αποφυγή ασθενειών και εχθρών. Καλλιέργειες που θα γίνει η αμειψισπορά της πατάτας είναι τα σιτηρά, ψυχανθή, αραβόσιτος κ.α.
Αποφυγή χωραφιών με νηματώδεις ή βακτήρια.
Εχθροί: Δορυφόρος της πατάτας Leptinotarsa decemlineata με μεγάλες ανθεκτικότητες στα εντομοκτόνα , φθοριμαία της πατάτας καταστροφικό έντομο στους αποθηκευμένους κονδύλους πατάτας, αφίδες που μεταφέρουν και ιώσεις, λιριόμυζα και άλλα.
Ασθένειες: Περονόσπορος της πατάτας από τις σοβαρότερες ασθένειες όπου μολύνει όλα τα όργανα της πατάτας. βακτηριώσεις, ιώσεις προερχόμενοι από τις αφίδες κ.α.
Συγκομιδή: Πριν την συγκομιδή καταστρέφουμε το υπέργειο μέρος της πατάτας. Όταν κιτρινίζουν τα φύλλα και ξεραίνεται ο βλαστός μας δείχνει ότι η καλλιέργεια είναι έτοιμη για συγκομιδή. Πριν την αποθήκευση τους και εφόσον είναι έτοιμες για συγκομιδή ‘ψήνουμε΄ τις πατάτες στο χωράφι δηλαδή της αφήνουμε για 7 ημέρες ώστε η πατάτα να σκληραγωγήσει την φλούδα της. Προσοχή αν δούμε ‘σαπίσματα’ στο χωράφι της βγάζουμε άμεσα.
Η πατάτα χρειάζεται 90 έως 150 ημέρες από την σπορά.
Αποθήκευση: Για την αποφυγή του ‘πρασινίσματος’ δηλαδή της συσσώρευσης χλωροφύλλης στον φλοιό που συνδέεται με την σολανίνη που μπορεί να γίνει τοξική ουσία. Αποφεύγουμε τον φωτισμό κατά την αποθήκευση και εξαλείφουμε με το σκοτάδι το πρόβλημα του σχηματίστηκε στο χωράφι.
Ιδανικές θερμοκρασίες αποθήκευσης είναι από 6 έως 8 ° C, σε ένα σκοτεινό, καλά αεριζόμενο περιβάλλον με υψηλή σχετική υγρασία 85 έως 90 %.
Η πατάτα χρειάζεται 90 έως 150 ημέρες από την σπορά. Η συγκομιδή της πατάτας γίνεται όταν η πατάτα έχει ωριμάσει και την έχουμε <ψήσει>στο χωράφι, δηλαδή της αφήνουμε για 7 έως 14 ημέρες ώστε η πατάτα να σκληραγωγήσει την φλούδα της. Προσοχή αν δούμε ‘σαπίσματα’ στο χωράφι της βγάζουμε άμεσα. Πριν την συγκομιδή καταστρέφουμε το υπέργειο μέρος της πατάτας. Όταν κιτρινίζουν τα φύλλα και ξεραίνεται ο βλαστός, μας δείχνει ότι η καλλιέργεια είναι έτοιμη για συγκομιδή.
Η συγκομιδή πρέπει να γίνεται όταν ο καιρός είναι ξηρός και το έδαφος να μην είναι υγρό. Δεν πρέπει να τις έχουμε πολύ ώρα στο χωράφι βγαλμένες εκτεθειμένες στις υψηλές και χαμηλές θερμοκρασίες.
Υπάρχουν πολλών ειδών μηχανές εξαγωγής, είναι οι απλές που είναι τις βγάζουν έξω και μερικώς κοσκινίζουν το χώμα, οι πιο σύγχρονες μηχανές που τις βγάζουν έξω, τις μαζεύουν, τις κοσκινίζουν από χώματα και πέτρες και τις βάζουν σε τσουβάλια.
Τι πρέπει να προσέχουμε κατά την εξαγωγή της πατάτας;
- Η εξαγωγή της πατάτας γίνεται όταν δεν μπορούμε να ξεφλουδίσουμε την πατάτα
- Οι πατάτες αφού τις βγάλουμε έξω με τον εξαγωγέα τις αφήνουμε λίγο να στεγνώσουν και μετά τις μαζεύουμε
- Τα σακιά που βάζουμε πατάτες πρέπει να αερίζονται (λινάτσα, κ.α)
- Να ξεχωρίζουμε κατά την συγκομιδή την πατάτα σε μεγέθη και τις άρρωστες πατάτες πρέπει να τις μαζεύουμε σε ειδικούς σάκους και να τις παραχώνουμε εκτός χωραφιού.
- Γρήγορη αποθήκευση, από την συγκομιδή στην αποθήκη για την αποφυγή του <πρασινίσματος>.
Αποθήκευση
Κατά την αποθήκευση η πατάτα συνεχίζει τις φυσιολογικές διεργασίες της. Οι κατάλληλες συνθήκες αποθήκευσης μειώνουν τις απώλειες και την υποβάθμιση της πατάτας. Για την αποφυγή του ‘πρασινίσματος’ δηλαδή της συσσώρευσης χλωροφύλλης στον φλοιό που συνδέεται με την σολανίνη που μπορεί να γίνει τοξική ουσία. Αποφεύγουμε τον φωτισμό κατά την αποθήκευση και εξαλείφουμε με το σκοτάδι το πρόβλημα του σχηματίστηκε στο χωράφι.
Πριν τις αποθηκεύσουμε πρέπει να απαντήσουμε στο ερώτημα πόσο καιρό θα τις έχουμε στην αποθήκη πριν τις καταναλώσουμε. Η απάντηση μας θα καθορίσει και τον τρόπο της αποθήκευσης.
Οι πατάτες που προορίζονται για πολλούς μήνες αποθήκευσης
Πριν τις βάλουμε σε ψυγεία θα πρέπει να τις τοποθετούμε για λίγες ημέρες σε θερμοκρασίες 15 ° C ώστε να κλείσουν οι πληγές από τα χτυπήματα της μηχανής. Σε αυτή την περίοδο πρέπει να τις ελέγξουμε για τυχόν μολυσμένες πατάτες. Στην συνέχεια τις αποθηκεύουμε σε θερμοκρασίες από 4 έως 7 ° C, σε ένα σκοτεινό, καλά αεριζόμενο περιβάλλον με υψηλή σχετική υγρασία 85 έως 90 %.
Οι πατάτες που προορίζονται για άμεση κατανάλωση
Αυτές οι πατάτες πρέπει να αποθηκεύονται στο σκοτάδι για να μην έχουμε το φαινόμενο του <πρασινίσματος>. Επίσης ο χώρος να είναι καλά αεριζόμενος.
Τι πρέπει να προσέχουμε κατά την αποθήκευση;
- Καλή απολύμανση της αποθήκης ή του ψυγείου
- Καλός αερισμός του χώρου, αν δεν υπάρχει εξαερισμός στην αποθήκη να ανοίγονται παράθυρα και πόρτες το πρωί.
- Η σχετική υγρασία θα πρέπει να είναι πολύ υψηλή για αυτό πολλοί βάζουν νερό τενεκέδες.
- Να καθαρίζονται τακτικά οι πατάτες, να εντοπίζονται οι χαλασμένες πατάτες και να απομακρύνονται.