11 μυστικά για την καλλιέργεια της αχλαδιάς

Αχλάδι, το αγαπημένο φρούτο με το χαρακτηριστικό σχήμα και τη γλυκιά αρωματική γεύση. Το αχλάδι τρώγεται φρέσκο και αποτελεί εξαιρετική πρώτη ύλη για φρουτοσαλάτες, κομπόστες, χυμούς, γλυκά του κουταλιού, καθώς επίσης χρησιμοποιείται και στη μαγειρική. Τα αχλάδια έχουν υψηλή διατροφική αξία, καθώς είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικές ουσίες και βιταμίνες, ενώ ανήκουν στα φρούτα που διαθέτουν χαμηλές θερμίδες.

Η αχλαδιά ανήκει στην ίδια οικογένεια με τη μηλιά. Και τα δύο αποτελούν φυλλοβόλα δέντρα με την αχλαδιά να χαρακτηρίζεται από πιο ορθόκλαδη βλάστηση. Οι αχλαδιές μπαίνουν σε καρποφορία, συνήθως, μετά το τέταρτο έτος και έχουν παραγωγική ζωή για περίπου 30-40 χρόνια. Στον ελληνικό χώρο, συναντάμε αχλαδιές σε όλες τις περιοχές, αν και οργανωμένες καλλιέργειες υπάρχουν, κυρίως, στη Μακεδονία, στη Θεσσαλία και την Πελοπόννησο. Ας δούμε αναλυτικά ποιες ποικιλίες αχλαδιάς επιλέγουμε για να καλλιεργήσουμε και τι φροντίδα χρειάζεται η καλλιέργεια της αχλαδιάς, ώστε να απολαμβάνουμε τα πιο νόστιμα αχλάδια από τον κήπο μας.

Υπάρχουν πολλές ποικιλίες αχλαδιάς για να καλλιεργήσουμε. Ανάλογα την εποχή ωρίμανσης, μπορούν να διαχωριστούν σε πρώιμες, που ωριμάζουν μέσα στο καλοκαίρι, και οψιμότερες που ωριμάζουν μέσα στο φθιννόπωρο. Οι πιο γνωστές και διαδεδομένες ελληνικές ποικιλίες είναι η Κοντούλα και το Κρυστάλλι, ενώ σημαντικές ξένες πουκιλίες που καλλιεργούνται στη χώρα μας είναι η Αμπάτε φέτελ (Abate Fetel), η Πάσα κρασάνα (Passe Crassane), και η Γουίλιαμς (Williams).

Η κοντούλα είναι εξαιρετική ελληνική ποικιλία αχλαδιάς με καρπό γκριζοπράσινου-κοκκινωπού χρώματος, μέτριου μεγέθους με κοντό κοτσάνι και λευκή σάρκα. Ο καρπός της κοντούλας είναι πολύ νόστιος με υπέροχο άρωμα. Ωριμάζει στα μέσα Ιουλίου και είναι κατάλληλη για ορεινές περιοχές καθώς είναι ανθεκτική σε χαμηλές θερμοκρασίες.

Άλλη μία εξαιρετική ελληνική ποικιλία είναι το κρυστάλλι ή τσακώνικη όπως αλλιώς ονομάζεται. Το κρυστάλλι διαθέτει μεσαίο μέγεθος καρπού, μεγαλύτερο από την κοντούλα, έχει γυαλιστερό πράσινο χρώμα και κοκκινίζει ελαφρά όταν δέχεται άμεσα τις ακτίνες του ήλιου. Το κρυστάλλι έχει υπέροχη γεύση είναι πολύ αρωματικό και συγκομίζεται τέλη Ιουλίου ως αρχές Αυγούστου.

Η κόσια είναι μία εξαιρετικά παραγωγική ποικιλία με μεσαίου μεγέθους καρπό, κίτρινου χρώματος, στενόμακρο, ελαφρά αρωματικός με βουτυρώδη γεύση. Κατάλληλη για ορεινές περιοχές, η κόσσια χρησιμοποιείται και ως επικονιάστρια ποικιλία σε καλλιέργειες αχλαδιάς για όλες τις ποικιλίες αχλαδιάς. Ωριμάζει στις αρχές Ιουλίου και δεν έχει μεγάλη διάρκεια συντήρησης.

Η πάσα κρασάνα (Passe Crassane) είναι παραγωγική ποικιλία με καταγωγή από την Ιαπωνία με μεγάλο μέγεθος καρπού καστανόχρυσου χρώματος που θυμίζει μήλο. Διάθετει μαλακή λευκή χυμώδης σάρκα, είναι αρωματική αν και έχει κάπως υπόξινη γεύση. Είναι ανθεκτική τόσο στην παγωνιά, σε συνθήκες ξηρασίας και υψηλών θερμοκρασιών, ενώ έχει και μεγάλη διάρκεια συντήρησης. Η πάσα κρασάνα είναι όψιμη ποικιλία που ωριμάζει αρχές Οκτωβρίου.

Η αμπάτε φέτελ (Abate Fetel) είναι μία γαλλική ποικιλία αχλαδιάς με καρπό μεγάλου μεγέθους, λεπτόφλουδο, πρασινοκίτρινου χρώματος. Είναι πολύ νόστιμη ποικιλία με αρωματική, κάπως συνεκτική σάρκα και σχετικά υπόξινη γεύση. Ωριμάζει αρχές Σεπτεμβρίου και συντηρείται πολύ καλά.

Η γουίλιαμς (Williams) είναι η πιο διαδεδομένη ποικιλία αχλαδιάς στον κόσμο, καθώς έχει πολύ καλή συντήρηση. Οι καρποί της είναι λεπτόφλουδοι, μεσαίου μεγέθους και έχουν χρώμα πράσινο που γίνεται κίτρινο όταν ωριμάζουν. Ξεχωρίζει για τη λευκή χυμώδη βουτυρώδη σάρκα και γλυκιά γεύση. Η ποικιλία Γουίλιμας ωρίμαζεί μέσα στον Αύγουστο.

Οι αχλαδιές ευδοκιμούν σε περιοχές με ζεστά ξηρά καλοκαίρια και σχετικά αρκετό χειμερινό ψύχος, αλλά χωρίς όψιμους παγετούς στην ανθοφορία της. Προτιμούμε περιοχές με νότια ή νοτιοδυτική έκθεση για την καλλιέργεια της αχλαδιάς που δεν χαρακτηρίζονται από πολλές βροχοπτώσεις την περίοδο της άνοιξης και του καλοκαιριού. Για την καλλιέργεια της αχλαδιάς προτιμάμε γόνιμα εδάφη μεσαίας σύστασης. Αποφεύγουμε τη φύτευση σε ξερά ασβεστούχα εδάφη, καθώς το ριζικό σύστημα της αχλαδιάς χρειάζεται έδαφος με καλό αερισμό και σχετικά καλή αποστράγγιση.

Κατά την χειμωνίατικη περίοδο, μπορούμε να προμηθευτούμε από φυτώρια καρποφόρων δέντρων, αχλαδιάς, δηλαδή δενδρύλλια χωρίς μπάλα χώματος για να φυτέψουμε. Κατάλληλη εποχή φύτευσης για τα γυμνόριζα δενδρύλλια αχλαδιάς είναι από τον Δεκέμβριο μέχρι τον Φεβρουάριο, όταν τα δενδρύλλια αχλαδιάς βρίσκονται σε λήθαργο. Πρέπει να σημειώσουμε ότι τα γυμνόριζα δενδρύλλια αχλαδιάς έχουν σημαντικά χαμηλότερο κόστος αγοράς σε σχέση με τα δενδρύλλια αχλαδιάς σε γλάστρα ή σε σακουλάκι με χώμα που μπορούν να φυτευτούν καθόλη τη διάρκεια του χρόνου.

Σχετικά με τις της αχλαδιάς, φυτεύουμε μεσαίας ζωηρότητας αχλαδιές σε αποστάσεις 5 επί 5 μέτρα μεταξύ των γραμμών φύτευσης και μεταξύ των δέντρων, όταν οι αχλαδιές διαμορφώνονται σε κυπελλοειδές σχήμα. Η πυκνότητα φύτευσης διαφοροποιείται ανάλογα την ζωρότητα της ποικιλίας, το σχήμα διαμόρφωσης της αχλαδιάς και τις εδαφοκλιματικές συνθήκες της περιοχής που καλλιεργούμε. Σε άλλα συστήματα φύτευσης, όπως της ατράκτου ή της παλμέτας, οι αποστάσεις φύτευσης των δενδρυλλίων αχλαδιάς διαμορφώνονται αρκετά πυκνότερα στα 3-4 μέτρα.

Η επικονίαση και η γονιμοποίηση των ανθέων της αχλαδιάς γίνεται με τον άνεμο και τις μέλισσες. Οι περισσότερες ποικιλίες αχλαδιάς χρειάζονται σταυρογονιμοποίηση, δηλαδή πρέπει να επικονιαστούν με τη γύρη από άλλες ποικιλίες αχλαδιάς που ανθίζουν την ίδια περίοδο με αυτές. Για όσους φυτεύουνε μεμονωμένα δέντρα αχλαδιάς δεν χρειάζεται απαραίτητα άλλη ποικιλία, αρκεί να υπάρχουν άλλες ποικιλίες αχλαδιάς στην περιοχή ή να επιλέξουν ποικιλίες αχλαδιάς που δεν χρειάζονται απαραίτητα σταυρογονιμοποίηση. Σε οργανωμένες φυτείες αχλαδιάς, η φύτευση επικονιαστριών ποικιλιών για την εξασφάλιση σταυρογονιμοποίησης, βοηθά πολύ την καρπόδεση και την αύξηση της παραγωγής. Επιπλέον, η ύπαρξη μελισσιού μέσα στο χωράφι με τις αχλαδιές κατά την περίοδο της ανθοφορίας, βοηθά στη βελτίωση της επικονίασης και της γονιμοποίησης.

Η αχλαδιά έχει σημαντικές ανάγκες σε για να δώσει ικανοποιητική παραγωγή. Συγκεκριμένα, ποτίζουμε 1-2 φορές την εβδομάδα τους μήνες Μάιο – Ιούνιο και 2-3 φορές την εβδομάδα κατά τον Ιούλιο – Αύγούστο για να αυξηθεί το μέγεθος των καρπών. Πρέπει να σημειώσουμε ότι κατά την περίοδο της άνθισης και της καρπόδεσης η αχλαδιά χρειάζεται σημαντική επάρκεια εδαφικής υγρασίας. Το υπερβολικό πότισμα, ωστόσο, μπορεί να προκαλέσει πτώση των ανθέων και μείωση της καρπόδεσης. Σχετικά με το σύστημα ποτίσματος της αχλαδιάς, προτιμούμε το σύστημα άρδευσης με σταγόνες για καλύτερα αποτελέσματα και εξοικονόμηση νερού.

Η αχλαδιά χρειάζεται σημαντικές ποσότητες λίπανσης για να εξασφαλίσουμε ικανοποιητική ανάπτυξη και καρποφορία. Στις αρχές της άνοιξης, ενσωματώνουμε πλήρες βιολογικό πλούσιο σε άζωτο ή καλά χωνεμένη . Συπληρωματικά, προσθέτουμε πλήρες βιολογικό λίπασμα με , και στις αρχές του καλοκαιριού. Επιπλέον, ψεκάζουμε τις αχλαδιές στο φύλλωμα με μίγμα ιχνοστοιχείων , ψευδαργύρου, μαγγανίου και βορίου για να έχουμε καλύτερη θρέψη των δέντρων, ευρωστία και πλούσια παραγωγή.

Η αχλαδιά υποφέρει από αρκετές ασθένειες και έντομα που προσβάλλουν κάθε χρόνο τα φύλλα, τους βλαστούς, τα άνθη και τους καρπούς της. Συγκεκριμένα, προσβάλλεται από το που μαυρίζει φύλλα και καρπούς, από το ωίδιο που προακλεί άσπρισμα σαν αλεύρι σε φύλλα και βλαστούς και τη μονίλια (φαιά σήψη) που προκαλεί ξηράνσεις σε άνθη, σε φύλλα και βλαστούς καθώς και σαπίσματα στους καρπούς. Για την προληπτική αντιμετώπιση των μυκητολογικών ασθενειών της αχλαδιάς ψεκάζουμε με διάλυμα βρέξιμου και στα τέλη του χειμώνα και την περίοδο της άνοιξης πριν την ανθοφορία.

Όσον αφορά την προστασία από έντομα, η καλλιέργεια της αχλαδιάς αρχικά προσβάλλεται από τα έντομα της οπλοκάμπης και της που οι κάμπιες τους σκουληκιάζουν και σαπίζουν τα αχλάδια κάθε χρόνο. Επίσης, προσβάλλεται από ένομα που προσβάλλουν το φύλλωμα και τους καρπούς όπως το έντομο της ψύλλας, της , την ψώρα Σαν Χοσέ, τον τίγρη της αχλαδιάς, καθώς και απο τον . Για τη βιολογική καταπολέμηση των προσβολών των εντόμων της αχλαδιάς, χρησιμοποιούμε οικολογικά σκευάσματα , και θερινού πολτού που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα.

Tα αχλάδια ανάλογα την ποικιλία συγκομίζονται από τα μέσα του καλοκαιριού μέχρι τα μέσα του φθινοπώρου. Για να μπορέσουμε να τα διατηρήσουμε για αρκετό διάστημα, κόβουμε τα αχλάδια όταν σχηματίσουν το τελικό τους μέγεθος πριν ακόμα ωριμάσουν. Συγκομίζουμε νωρίς το πρωί ή κατά το σούρουπο όταν έχει δροσιά και όχι υψηλές θερμοκρασίες. Μπορούμε να διατηρήσουμε τα αχλάδια για λίγες εβδομάδες εκτός ψυγείου σε δροσερό περιβάλλον, ενώ συντηρούνται για αρκετούς μήνες στο ψυγείο σε θερμοκρασίες από -1°C έως 0°C. Επειδή όμως τα αχλάδια ωριμάζουν κατά την αποθήκευση τους, αποφεύγουμε να τα έχουμε μαζί με μήλα που εκλύουν αιθυλένιο και προκαλούν ωρίμανση στα αχλάδια.

H καλλιέργεια της αχλαδιάς χρειάζεται κλάδεμα κάθε χρόνο για να έχει καλή ανάπτυξη και πλούσια καρποφορία. Αρχικά, υπάρχει το κλάδεμα διαμόρφωσης, που αφορά το σχήμα που δίνουμε σε νεαρά δέντρα της αχλαδιάς, και το κλάδεμα καρποφορίας που γίνεται στα μεγάλα ενήλικα δένδρα. Το κλάδεμα γίνεται στα τέλη του χειμώνα από τον Ιανουάριο μέχρι τον Φεβρουάριο πριν ξεκινήσει η νέα βλάστηση, όταν η αχλαδιά βρίσκεται σε κατάσταση ληθάργου. Συνήθως στους ερασιτεχνικούς κήπους, η αχλαδιά διαμορφώνεται κατά το κλάδεμα, κυρίως, σε κυπελλοειδές σχήμα και λιγότερο σε παλμέτα που είναι το παραδοσιακό γραμμικό σύστημα φύτευσης. Με το κλάδεμα καρποφορίας, μειώνουμε τη βλαστική ανάπτυξη για να επιτύχουμε καλή καρποφορία.

Μπορούμε να δημιουργήσουμε νέα φυτά αχλαδιάς με τρεις τρόπους: με σπόρο, με τη μέθοδο πολλαπλασιασμού με μοσχεύματα και με τη μέθοδο του εμβολιασμού. Ας δούμε δούμε αναλυτικά ποια πλεονεκτήματα παρουσιάζει κάθε μέθοδος, προκειμένου να επιλέξουμε την κατάλληλη για τα δέντρα μας:

α) Πολλαπλασιασμός αχλαδιάς με σπόρο

Μπορούμε να φυτέψουμε σπόρους στην αρχή της άνοιξης για να πάρουμε σπορόφυτα αχλαδιάς, δηλαδή φυτά που προέκυψαν από σπόρο. Τα σπορόφυτα αχλαδιάς δεν έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά με την ποικιλία αχλαδιού από την οποία πήραμε τον σπόρο (κουκούτσι) και θα πρέπει κάποια στιγμή να εμβολιαστούν με την επιθυμητή ποικιλία αχλαδιάς.

β) Πολλαπλασιασμός αχλαδιάς με εμβολιασμό

Ο πολλαπλασιασμός των ποικιλιών αχλαδιάς γίνεται με εμβολιασμό (μπόλιασμα) πάνω σε υποκείμενα αγριαχλαδιάς ή κυδωνιάς. Ο εμβολιασμός της αχλαδιάς γίνεται την περίοδο του Ιουνίου με βλαστάνοντα οφθαλμό ή την περίοδο Αυγούστου με κοιμώμενο μάτι (οφθαλμός). Σε ενήλικα δέντρα αχλαδιάς, γίνεται υπόφλοιος εγκεντρισμός τον Απρίλιο. Αν η αχλαδιά εμβολιαστεί πάνω σε κυδωνιά, έχει πιο περιορισμένη βλάστηση, μπαίνει νωρίτερα σε καρποφορία αλλά έχει μικρότερη παραγωγική ζωή. Αντίθετα, όταν η αχλαδιά εμβολιαστεί σε αγριαχλαδιά, είναι πιο ανθεκτική σε δυσμενείς συνθήκες και αναπτύσσεται καλά ακόμη και σε ξηρά και ασβεστώδη εδάφη.

γ) Πολλαπλασιασμός αχλαδιάς με μοσχεύματα

Για τον , παίρνουμε ξυλώδεις βλαστούς (μοσχεύματα) αχλαδιάς μήκους περίπου 25 εκατοστώ την περίοδο του χειμώνα και τα φυτεύουμε σε γλάστρες φυτωρίου που περιέχουν , άμμο και σε αναλογία 1:1:1. Για να έχουμε μεγαλύτερο ποσοστό επιτυχίας του πολλαπλασιασμού, χρησιμοποιούμε ορμόνη ριζοβολίας στη βάση της τομής των μοσχευμάτων της αχλαδιάς. Τοποθετούμε τις γλάστρες με τα μοσχεύματα σε δροσερό περιβάλλον με αρκετή υγρασία για να αναπτύξουν γρήγορα ριζικό σύστημα. Τα νέα δενδρύλλια αχλαδιάς μπορούν να μεταφυτευθούν στις αρχές της άνοιξης σε μεγαλύτερη γλάστρα ή απευθείας στην οριστική τους θέση στον κήπο ή το χωράφι μας.

To (nashi) είναι μια νέα ποικιλία καρποφόρου δέντρου που δημιουργήθηκε από τη διασταύρωση δέντρων μηλιάς και αχλαδιάς και είναι γνωστό με τις ονομασίες ασιατικό, γιαπωνέζικο ή κινέζικο αχλάδι. Το αχλαδόμηλο θυμίζει μήλο, είναι πιο σκληρό από το αχλάδι αλλά πιο ζουμερό και τραγανό από το μήλο.