Καταπολέμηση μελίγκρας και ψώρας φυτών

Οι πιο επικίνδυνες ασθένειες πολλών καλλιεργούμενων φυτών είναι αναντίρρητα η φθειρίαση (κοινά μελίγκρα) και η ψωρίαση, οι οποίες προκαλούνται από τα φυτόφθειρα και τα κοκκοειδή ή ψώρες, μικρά έντομα που απαρτίζουν τις δύο πολυπληθέστερες οικογένειες των ημίπτερων. Αυτά τα μικρά έντομα, που πολλαπλασιάζονται με καταπληκτική ταχύτητα, απομυζούν τους χυμούς των φυτών, πάνω στα οποία τα συναντάμε κατά μυριάδες τα εξαντλούν και στο τέλος τα αποξηραίνουν.Και τα μεν ετήσια φυτά, άνθη, λαχανικά, συκυοειδή, σιτηρά, όσπρια αλλά και τα βιομηχανικά φυτά προσβάλλονται ιδιαίτερα από τη μελίγκρα, τα δε δέντρα, ακρόδρυα, οπωροφόρα, ελιά, μουριά, εσπεριδοειδή υπόκεινται στις προσβολές τόσο της μελίγκρας όσο και της ψώρας.
Κάθε καλλιεργούμενο φυτό προσβάλλεται από ένα ή περισσότερα είδη από αυτά τα έντομα, και σε κάποια από αυτά επιφέρουν και άλλες ασθένειες όπως η μελίτωση (μελούρα) και η καπνιά.
Εδώ απλά θα αναφέρουμε τα πιο πρόσφορα μέσα που διαθέτουμε για την καταπολέμηση αυτών των εχθρών της γεωργίας. Έχουν γραφτεί πολλά, ιδίως κατά την τελευταία 25ετία για τα μέσα καταπολέμησης αυτών των εντόμων και μάλιστα για την ψώρα, οι οποίες κατά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους είναι καλυμμένες με βαμβακώδεις ή κηρώδεις ουσίες, σαν όστρακα. Με αυτό τον τρόπο προφυλάσσονται από τα φάρμακα τα οποία μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για την καταπολέμησή τους.Και κατά της μελίγκρας, η οποία είναι γυμνή, δεν καλύπτεται δηλαδή με οποιαδήποτε ουσία όπως η ψώρα, μπορούμε να εφαρμόσουμε μ’ επιτυχία τα περισσότερα από τα προτεινόμενα έως τώρα μέσα, δηλαδή το κατ’ επανάληψη ράντισμα σε αραιή διάλυση φανικού οξέος, σαπουνιού, ποτάσας και ιδιαίτερα με αφέψημα καπνού, το οποίο δοκιμάσαμε σε πάμπολλα και μεγάλα δέντρα με μελίγκρα, με καταπληκτικά αποτελέσματα.
Ωστόσο, αυτά τα ραντίσματα είναι αποτελεσματικότερα και λιγότερο δαπανηρά όταν γίνονται με τη βοήθεια αντλιών ή ψεκαστήρων, οι οποίες ψεκάζουν το διάλυμα πολύ καλά ανακατεμένο και σε μορφή πολύ λεπτής βροχής.
Τα ίδια μέσα, ιδίως η διάλυση του σαπουνιού και το αφέψημα του καπνού, εφαρμοζόμενα κατά τους μήνες Απρίλιο, Μάιο, Ιούνιο, Οκτώβριο και Νοέμβριο, είναι αποτελεσματικά για τη θεραπεία λίγων και μικρών δέντρων με ψώρα, τον κορμό και τα κλαδιά των οποίων πριν από το ράντισμα τα τρίβουμε με σκληρή βούρτσα ή ύφασμα απαλλάσσοντάς τα από την ψώρα.Υπάρχει όμως και άλλη πολύ ανώτερη και αποτελεσματικότερη μέθοδος, ακόμα κι από εντομοκτόνο, για τη θεραπεία και των μεγάλων των δέντρων που έχουν προσβληθεί.
Η ουσία αυτή είναι το πετρέλαιο, το οποίο πρότεινα προ 12ετίας να χρησιμοποιηθεί για την καταπολέμηση της ψωρίασης στα εσπεριδοειδή της Χίου. Επειδή όμως σε καθαρή κατάσταση βλάπτει τα τρυφερότερα όργανα των φυτών, πρέπει να εφαρμόζεται αραιωμένο· υπέδειξα λοιπόν την ανάμιξή του με νερό το οποίο περιέχει άφθονο ασβέστη. Και με αυτό το μέσο όμως δεν επιτυγχάνεται ομογενές υγρό χωρίς τη βοήθεια ειδικής αντλίας, η οποία είναι ο ψεκαστήρας.
Ωστόσο με τον ψεκαστήρα δεν μπορεί να γίνει χρήση υγρού που να περιέχει μεγάλη ποσότητα ασβέστη ή άλλη στερεά ουσία, γιατί αυτή φράζει το στενότατο στόμιο του οργάνου, ο δε ασβέστης φθείρει γρήγορα τους ελαστικούς σωλήνες του.Η αραίωση του πετρελαίου με την ανάμιξη του με το νερό επιτεύχθηκε τέλεια με την προσθήκη σαπουνιού, ουσία που είναι και αυτή εντομοκτόνα, η οποία χτυπημένη με το νερό και μικρή ποσότητα πετρελαίου, παρέχει ομογενές και αραιό γαλάκτωμα, το οποίο αποδείχθηκε αποτελεσματικότατο κατά την χρήση των 2 τελευταίων χρόνων για την καταπολέμηση της ψώρας.
Οι δοκιμές δε που έγιναν εφέτος στην Ιταλία, σύμφωνα με τις οδηγίες του διευθυντή του εντομολογικού σταθμού της Φλωρεντίας Targioni-Tozzetti κατά των ψωριάσεων των εσπεριδοειδών, εδώ δε από εμάς κατά της ψωρίασης της συκιάς, δεν αφήνουν καμία αμφιβολία πλέον για την αποτελεσματικότητα αυτού του μέσου.Όπως είναι γνωστό, η συκιά προσβάλλεται από ψώρα (Ceroplastes Rusci), η οποία κάποιες φορές καλύπτει όλα τα φύλλα, τους καρπούς και τους νεότερα κλαδιά της. Τέτοιου είδους προσβολή εκτός από το ότι καταστρέφει μεγάλο μέρος του καρπού, εξαντλεί και το δέντρο, το οποίο εάν εξακολουθήσει να είναι έτσι προσβεβλημένο και τον επόμενο χρόνο, μπορεί στο τέλος να ξεραθεί.
Τέτοιου είδους προσβολή υπήρχε φέτος σε 6 μεγάλες συκιές του εδώ Τριανταφυλλίδειου γεωργικού σχολείου, στις οποίες δοκιμάστηκε η αποτελεσματικότητα του μίγματος από σαπούνι, πετρέλαιο και νερό.Το μίγμα για την καταπολέμηση της ψώρας παρασκευάζεται ως εξής:
Μέσα σε 10 μέρη ζεστού νερού διαλύουμε 1 μέρος σαπούνι κομμένου σε λεπτά κομμάτια ή καλύτερα τριμμένου σε τρίφτη. Όταν το σαπούνι διαλυθεί εντελώς προσθέτουμε 2 έως 3 μέρη πετρελαίου και ανακατεύουμε ή καλύτερα το χτυπάμε όλο μαζί καλά. Το πυκνό γαλάκτωμα που σχηματίστηκε το αραιώνουμε σε 86 ακόμη μέρη κρύου νερού.Η χρήση του ζεστού νερού στην αρχή γίνεται για να επιταχυνθεί η διάλυσή του. Γεμίζεται μ’ αυτό το υγρό ο ψεκαστήρας. Προκειμένου να ραντισθούν ψηλά τα δέντρα αντί να χρησιμοποιήσουμε σκάλα, είναι προτιμότερο να αυξήσουμε το μήκος του σωλήνα με προσθήκη, ανάμεσα στον ελαστικό και στον ορειχάλκινο, με άλλον σωλήνα από λευκοσίδηρο. Αυτός ο πρόσθετος σωλήνας, πρέπει να εφαρμόζεται καλά και να προσδένεται στον ελαστικό αλλά να προσκολλάται στον ορειχάλκινο.
Η εποχή της χρήσης του μίγματος για την καταπολέμηση της ψώρας είναι προτιμότερο να γίνεται στις εποχές που παρουσιάζονται τα νεαρά έντομα, τα οποία είναι γυμνά –δεν καλύπτονται ακόμη με βαμβακώδεις ή κηρώδεις ουσίες– και επομένως είναι πιο ευπρόσβλητα.Οι εποχές αυτές δεν μπορούν να καθοριστούν με ακρίβεια γιατί ποικίλλουν ανάλογα με την πρωιμότητα ή την οψιμότητα της άνοιξης και της ξηρασίας ή της υγρασίας της ατμόσφαιρας. Ωστόσο, τα νεαρά έντομα, ως επί το πλείστον, παρουσιάζονται από τον Απρίλιο μέχρι το Μάιο και πολλές φορές μέχρι τον Ιούνιο, καθώς και κατά τον Οκτώβριο και Νοέμβριο.
Όπως και να έχει ο κτηματίας μπορεί να ορίσει την κατάλληλη εποχή έναρξης της θεραπείας, επισκεπτόμενος τα προσβεβλημένα δέντρα του κατά τους παραπάνω αναφερόμενους μήνες και να παρατηρεί με προσοχή τα φύλλα τους. Εάν διακρίνει πάνω τους εκτός από τις ήδη μεγάλες ψώρες (τις μητέρες), και πλήθος μικρών κινούμενων εντόμων ή προσκολλημένων ήδη με μορφή κόνιδας, αρχίζει αμέσως τα ραντίσματα.
Κατά την εκτέλεση των ραντισμάτων θα πρέπει να επικρατεί νηνεμία για να μην παρασύρει ο άνεμος το υγρό, να μην προμηνύεται βροχή γιατί δυσκολεύει την ενέργεια του ραντίσματος καθώς πλένει το δέντρο ή αραιώνει υπέρ του δέοντος το υγρό.Πριν από το ράντισμα καλό είναι να αραιώνονται τα κλαδιά του δέντρου με την αφαίρεση των ξεραμένων, των ασθενέστερων και των περισσότερο προσβεβλημένων, τα οποία μεταφέρονται εκτός του κτήματος και καίγονται.
Το ράντισμα αρχίζει από τα πάνω προς τα κάτω στο δέντρο κι από μέσα προς τα έξω· έτσι και δουλειά αλλά και πολύ υγρό εξοικονομείται. Συνήθως από την επόμενη του ραντίσματος μπορεί κάποιος να διακρίνει τα ευχάριστα αποτελέσματα της. Στην Ιταλία αντί του πετρελαίου έγινε χρήση με την ίδια επιτυχία, βαρέων λαδιών πίσσας, τα οποία είναι κατά 50% φθηνότερα από το αφορολόγητο πετρέλαιο.