Μυστικά για την καλλιέργεια του καρπουζιού

Καρπούζι, το φρούτο σύμβολο του καλοκαιριού! Το καρπούζι αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή και δροσιστικά φρούτα με μοναδική γλυκιά γεύση που απολαμβάνουμε σε φέτες, σε φρουτοσαλάτες, σε δροσιστικούς χυμούς, ενώ σε κάποιες περιοχές το φτιάχνουν και γλυκό του κουταλιού. Το καρπούζι είναι ετήσια καλλιέργεια που φυτεύεται στις αρχές της άνοιξης ή στις αρχές του καλοκαιριού. Η καλλιέργεια του καρπουζιού σε γλάστρα παρουσιάζει αρκετές δυσκολίες και δε συνηθίζεται, λόγω της ανάπτυξης του φυτού και του μεγάλου μεγέθους των καρπών. Το καρπούζι θεωρείται απαιτητική καλλιέργεια για κάποιον αρχάριο καλλιεργητή, καθώς έχει σημαντικές απαιτήσεις σε νερό και λίπανση, και χρειάζεται αρκετή εμπειρία για να μας δώσει πλούσια ποιοτική παραγωγή. Ωστόσο, αξίζει να δοκιμάσουμε και να μάθουμε τα μυστικά της καλλιέργειας του καρπουζιού, εφόσον διαθέτουμε τον κατάλληλο χώρο και την απαιτούμενη αγάπη για τον κήπο. Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά, συμβουλές για την φύτευση και την καλλιέργεια του καρπουζιού, ώστε με την κατάλληλη φροντίδα να απολαύσουμε υπέροχα καρπούζια γεμάτα γεύση από τον κήπο μας.

Ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες καρπουζιού;

Ο καρπός της καρπουζιάς εξωτερικά είναι λείος, με χρώμα πράσινο που σε πολλές ποικιλίες διαθέτει χαρακτηριστικές ραβδώσεις. Διαθέτει σκληρό φλοιό και συνήθως περιέχει μαύρούς ή άσπρους σπόρους. Για τους λάτρεις του καρπουζιού υπάρχουν πολλές ποικιλίες και υβρίδια για καλλιέργεια, με διαφορετικό σχήμα από στενόμακρο και οβάλ μέχρι σφαιρικό, μεγαλύτερο ή μικρότερο μέγεθος καρπού, με διαφορετικό χρόνο συγκομιδής (πρώιμα ή όψιμα), και διαφορετική ανθεκτικότητα σε διάφορες μυκητολογικές και βακτηριακές ασθένειες. Το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα των καρπών του καρπουζιού οφείλεται στο λυκοπένιο, μία αντιοξειδωτική ουσία που βρίσκεται επίσης στις ντομάτες και τα γκρέιπφρουτ. Υπάρχει, βέβαια, και το κίτρινο καρπούζι που αν και δεν είναι τόσο διαδεμένο στη χώρα μας, είναι εξίσου δροσιστικό με έντονη γλυκιά γεύση.

Οι πιο διαδεδομένες ποικιλίες καρπουζιού στον ελληνικό χώρο χωρίζονται σε 3 βασικές κατηγορίες:

 
– Ποικιλίες καρπουζιού τύπου crimson που δίνουν καρπούζια στρογγυλά προς οβάλ με ριγέ φλοιό και βάρους 10-14 κιλών.
– Ποικιλίες καρπουζιού τύπου βαρέλας που δίνουν στενόμακρα ανοιχτοπράσινα καρπούζια με κατακόκκινη σάρκα και βάρους περίπου στα 13-15 κιλά.
– Ποικιλίες mini καρπουζιών με πρώιμους στρογγυλούς άσπερμους καρπούς, σκουροπράσινου χρώματος και βάρους 2-5 κιλών.

Ποια είναι η κατάλληλη εποχή για να φυτέψω καρπούζι;

Αφού επιλέξουμε την κατάλληλη ποικιλία, φυτεύουμε στα τέλη της άνοιξης, τα νεαρά φυτά καρπουζιού που έχουμε δημιουργήσει σε σπορείο από τις αρχές της άνοιξης ή προμηθευόμαστε έτοιμα φυτά από φυτώρια. Το καρπούζι, όπως άλλωστε και το πεπόνι, αναπτύσσεται και καρποφορεί σε ζεστές περιόδους. Αν θέλουμε να φυτέψουμε καρπούζι πιο όψιμα, αρχές καλοκαιριού, μπορούμε να φυτεύσουμε απευθείας στο έδαφος τον σπόρο καρπουζιού. Με την απευθείας φύτευση στο χωράφι, το φυτό καρπουζιάς εμφανίζει καλύτερη ριζοβολία και δίνει καλύτερη παραγωγή καρπών.

Σε ποιες αποστάσεις φυτεύουμε τα καρπούζια;

Είναι σημαντικό να προσδιορίσουμε τις κατάλληλες αποστάσεις για τη φύτευση του καρπουζιού. Αρχικά, αποφεύγουμε την πυκνή φύτευση για τα καρπούζια μας, προκειμένου να έχουμε καλύτερο αερισμό και μικρότερο κίνδυνο ανάπτυξης ασθενειών. Με αυτό τον τρόπο τα φυτά καρπουζιού δέχονται περισσότερη ηλιοφάνεια και σχηματίζονται περισσότερα σάκχαρα, με αποτελέσμα τα καρπούζια να ωριμάζουν καλύτερα και να γίνονται πιο γλυκά. Ενδεικτικά, οι κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης που προτείνουμε για την καλλιέργεια του καρπουζιού είναι ανά 80-120 εκατοστά μεταξύ των θέσεων φύτευσης και 180-240 εκατοστά μεταξύ των γραμμών φύτευσης.

Πόσο συχνά ποτίζουμε τα καρπούζια;

Η καλλιέργεια καρπουζιού είναι αρκετά απαιτητική σε νερό και χρειάζεται τακτικό πότισμα για να έχουμε ικανοποιητική ανάπτυξη και πλούσια παραγωγή. Όταν το φυτό βρίσκεται στα αρχικά στάδια ανάπτυξης, στα τέλη της άνοιξης και στις αρχές του καλοκαιριού, ποτίζουμε συνήθως κάθε δύο μέρες, ανάλογα βέβαια το έδαφος στο οποίο έχουμε φυτέψει και τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν. Την ζεστή περίοδο του καλοκαιριού, ποτίζουμε κάθε μέρα ώστε το έδαφος να διατηρείται σχετικά υγρό.

Τι λίπασμα βάζουμε στην καλλιέργεια του καρπουζιού και πόσο συχνά;

Η καρπουζιά χρειάζεται αρκετό λίπασμα για να δώσει καλή παραγωγή καρπών, καθώς είναι ιδιαίτερα απαιτητική σε θρεπτικά στοιχεία. Σχετικά με τη λίπανση του καρπουζιού, είναι απαραίτητη η ενσωμάτωση σημαντικής ποσότητας πλήρους βιολογικού λιπάσματος στις θέσεις φύτευσης, ενισχυμένο σε κάλιο και ποσότητα καλά χωνεμένης κοπριάς, καθώς το καρπούζι είναι ιδιαίτερα απαιτητικό σε θρεπτικά στοιχεία. Κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας, παρέχουμε στα καρπούζια πλήρες βιολογικό λίπασμα κάθε 20 μέρες για να ενισχύσουμε την ανάπτυξη των φυτών και την παραγωγή ποιοτικών καρπών. Συμπληρωματικά, προσθέτουμε βιολογικό λίπασμα ασβεστίου για την αντιμετώπιση της ξηρής κορυφής του καρπουζιού, του φαινομένου που εμφανίζεται μαύρισμα στο κάτω μέρος του καρπού λόγω έλλειψης ασβεστίου.

Πώς προστατεύουμε την καλλιέργεια του καρπουζιού από ασθένειες και έντομα;

Για να προστατέψουμε προληπτικά τα φυτά της καρπουζιάς από μυκητολογικές ασθένειες, όπως το ωίδιο και η ανθράκωση, σκονίζουμε με θειάφι γύρω από τη ρίζα και ψεκάζουμε το φύλλωμα των καρπουζιών και με διάλυμα βρέξιμου (υδατοδιαλυτού) χαλκού και θειαφιού. Για την αντιμετώπιση των εντόμων της μελίγκρας (αφίδες), του αλευρώδη, καθώς και τον τετράνυχο, ψεκάζουμε προληπτικά με οικολογικό σκεύασμα αλάτων λιπαρών οξέων που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα. Εναλλακτικά, για την προστασία από έντομα σε ερασιτεχνική καλλιέργεια, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτοσχέδιο σκεύασμα που φτιάχνουμε διαλύοντας μια κουταλιά της σούπας τριμμένο πράσινο σαπούνι και 1 κουταλιά του γλυκού οινόπνευμα σε ένα λιτρο νερό και ψεκάζουμε κάθε 2 βδομάδες τα φυτά καρπουζιού κατά τις απογευματινές ώρες.

Xρειάζεται κλάδεμα η καλλιέργεια του καρπουζιού και αραίωμα καρπών;

Τα καρπούζια χρειάζονται κλάδεμα (κορφολόγημα) και αραίωμα καρπών για να έχουν καλύτερη ανάπτυξη και καρποφορία. Αρχικά, κορφολογούμε τα φυτά καρπουζιού για να αναπτύξουν πλευρικούς βλαστούς, όταν φτάσει ο κεντρικός βλαστός στα 4-5 φύλλα. Στη συνέχεια, διατηρούμε 4-5 δυνατούς ζωηρούς βλαστούς και αφαιρούμε τους υπόλοιπους. Αραιώνουμε τους καρπούς και κρατάμε μόνο ένα καρπούζι σε κάθε βλαστό και αφαιρούμε τα υπόλοιπα καρπούζια για να εξασφαλίσουμε ποιοτικότερη παραγωγή. Κατά τη διάρκεια των υψηλών θερμοκρασιών, καλύπτουμε τα καρπούζια με ξερά χόρτα για να αποφύγουμε εγκαύματα από τον ήλιο. Στα τέλη του καλοκαιριού, κόβουμε τις άκρες των βλαστών κι αφαιρούμε τα πολύ μικρά καρπούζια για να προλάβουν να ωριμάσουν και να γλυκάνουν τα υπόλοιπα καρπούζια πριν έρθουν οι χαμηλές θερμοκρασίες του φθινοπώρου.

Ποια είναι η κατάλληλη στιγμή για να κόψουμε τα καρπούζια;

Πολλές φορές δυσκολευόμαστε να προσδιορίσουμε τον σωστό χρόνο συγκομιδής του καρπουζιού, και κάνουμε λάθη είτε κόβοντας άγουρους καρπούς καρπουζιού που δεν εχουν ωριμάσει, είτε συγκομίζοντας υπερώριμα καρπούζια που έχουν μαλακώσει κι έχουν χάσει την τραγανή και ζουμερή υφή τους. Η κατάλληλη στιγμή για να συγκομίσουμε τα ώριμα καρπούζια είναι όταν ξεραίνεται ο ελικοειδής μίσχος του καρπουζιού ή όταν κιτρινίζει το εξωτερικό λευκό σημείο που έχει το καρπούζι στο σημείο επαφής του με το έδαφος. Οι έμπειροι καλλιεργητές καρπουζιού μπορούν να διακρίνουν το ώριμο καρπούζι, χτυπώντας τον καρπό με τα δάκτυλα και ακούγοντας τη βαθύτητα του παραγόμενου ήχου.

Το υπερβολικό πότισμα της καρπουζιάς, σε περίπτωση που δεν απομακρύνεται το νερό από το έδαφος, μπορεί να προκαλέσει σάπισμα της ρίζας λόγω ανάπτυξης μυκητολογικών ασθενειών όπως το φουζάριο. Σε αυτή την περίπτωση, το φυτό της καρπουζιάς φαίνεται μαραμένο και απότιστο ενώ έχει ποτιστεί.