8 μυστικά για καλλιέργεια πορτοκαλιάς

Η πορτοκαλιά είναι το δημοφιλέστερο εσπεριδοειδές δέντρο στον κόσμο που όλοι λατρεύουμε για τους νόστιμους ζουμερούς καρπούς του, για τους δροσερούς χυμούς που στίβουμε, και βέβαια για το γλυκό του κουταλιού που φτιάχνουμε με την φλούδα του. Το πορτοκάλι εκτός από μοναδική γεύση, είναι πλούσια πηγή βιταμίνης C και αξίζει να το καλλιεργήσουμε σε κάθε κήπο και αυλή. Μπορούμε επίσης να φυτέψουμε πορτοκαλιά σε γλάστρα για να διακοσμήσουμε το μπαλκόνι μας, απολαμβάνοντας τα πανέμορφα λευκά άνθη και την ξεχωριστή ομορφιά του. Ας δούμε λοιπόν τις σημαντικότερες συμβουλές για την φροντίδα και καλλιέργεια της πορτοκαλιάς. Ποιες είναι οι κυριότερες ποικιλίες πορτοκαλιάς; Στη χώρα μας υπάρχουν οι παραδοσιακές μεσοπρώιμες κοινές ποικιλίες, Άρτας και Χανίων, με σφαιρικό μεσαίου μεγέθους καρπό, με λείο φλοιό και μέτριο πάχος που ωριμάζουν Ιανουάριο, ενώ στις κοινές ποικιλίες ανήκει και η ποικιλία Βαλέντσια (Valencia) που ωριμάζει τέλη άνοιξης και καλοκαίρι. Θα συναντήσουμε επίσης τις πολύ διαδεδομένες ομφαλοφόρες ποικιλίες, με πιο γνωστή την μεσοπρώιμη ποικιλία Μέρλιν που ωριμάζει Ιανουάτιο-Μάρτιο, την πρώιμες ποικιλία Ναβαλίνα (Navelina) και Νιούχολ (New Hall) που ωριμάζουν Νοέμβριο-Δεκέμβριο και την όψιμη Ναβελέιτ (Νavel Late) που ωριμάζει Απρίλιο-Μάιο. Οι ομοφαλοφόρες ποικιλίες διακρίνονται καθώς οι καρποί φέρουν ομφαλό, ένα μικρό καρπό στην άκρη, ακριβώς απέναντι από τον ποδίσκο. Εξαιρειτκή ποικιλία, με αρωματικούς άσπερμους καρπούς είναι η ποικιλία πορτοκαλιάς Σαλουστιάνα (Salustiana) που ωριμάζει Ιανουάριο-Μάρτιο. Υπάρχουν επίσης οι γλυκόχυμες ποικιλίες πορτοκαλιών, τα ντόλτσο ή σεκέρια, που διαθέτουν χαμηλή οξύτητα, άνοστη γλυκιά γεύση και χαμηλότερη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C. Tέλος, υπάρχουν οι εντυπωσιακές αιματόχρωμες ποικιλίες πορτοκαλιού (σαγκουίνια), με κόκκινο χρώμα στη σάρκα και το χυμό, με πιο γνωστές την ποικιλία Μόρο (Moro) με πορτοκαλί χρώμα φλοιού με ρόδινες αποχρώσεις και ποικιλία Ταρόκο (Tarocco), με πορτοκαλί χρώμα φλοιού.  

Τι συνθήκες χρειάζεται η καλλιέργεια της πορτοκαλιάς; Η πορτοκαλιά ευδοκιμεί σε μέσης σύστασης εδάφη, αμμοαργιλλώδη ή αργιλλοαμμώδη, γόνιμα, βαθιά, με χαμηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο που διαθέτουν καλή αποστράγγιση. Για να μας δώσει πλούσια παραγωγή, η πορτοκαλιά χρειάζεται απαραίτητα ήπιες δροσερές συνθήκες, χωρίς πολύ υψηλές και χαμηλές θερμοκρασίες ή απότομες μεταβολές. Η πορτοκαλιά προτιμά ηλιόλουστες και θερμές περιοχές για να ευδοκιμήσει και να δώσει ποιοτικούς καρπούς. Οι δυνατοί άνεμοι, ειδικά οι ψυχροί βοριάδες, το χαλάζι και το χιόνι προκαλούν μείωση της βλάστησης και της παραγωγής, καθώς και υποβάθμιση της ποιότητας των καρπών της πορτοκαλιάς. Πόσο πότισμα χρειάζεται η καλλιέργεια της πορτοκαλιάς; H πορτοκαλιά χρειάζεται συχνό πότισμα για να εξασφαλίσουμε ικανοποιητική εδαφική υγρασία στο ριζικό της σύστημα. Ειδικά τους θερμούς μήνες του καλοκαιριού, απαιτεί τακτικό πότισμα κάθε 2-3 μέρες, ενώ την περίοδο της άνοιξης και του φθινοπώρου αρκεί μία φορά τη βδομάδα. Η ποσότητα κάθε ποτίσματος σχετίζεται με διάφορους παράγοντες, όπως την στράγγιση του εδάφους, την ηλικία των δέντρων, καθώς και από τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν. Ειδικά τα νεαρά δενδρύλλια πορτοκαλιάς, όταν φυτεύονται απαιτούν καλά ποτίσματα για να αναπτυχθεί επαρκώς το ριζικό τους σύστημα, και να δώσουν γρήγορα νέα δυνατή βλάστηση. Κατάλληλο σύστημα ποτίσματος της πορτοκαλιάς, είναι το σύστημα άρδευσης με σταγόνες. Τι απαιτήσεις σε λίπανση έχει η πορτοκαλιά; H πορτοκαλιά χρειάζεται τακτική λίπανση για να μας δώσει πλούσια βλάστηση και καλή παραγωγή κάθε χρόνο. Προτείνουμε βιολογική λίπανση με πλήρη βιολογικά λιπάσματα σε μαγνήσιο και ιχνοστοιχεία σίδηρου και ψευδαργύρου. Πραγματοποιούμε μια λίπανση στις αρχές της άνοιξης, ενσωματώνοντας στο έδαφος το λίπασμα, μια λίπανση στις αρχές του καλοκαιριού και μια λίπανση με περισσότερο κάλιο το φθινόπωρο. Ενδεικτικά, ικανοποιητική ποσότητα λιπάσματος για πορτοκαλιές είκοσι ετών, είναι 1-1,5 κιλό λίπασμα σε κάθε λίπανση. Ποια εποχή και πως γίνεται το κλάδεμα της πορτοκαλιάς; Το κλάδεμα της πορτοκαλιάς πρέπει να γίνεται από τις αρχές της άνοιξης μέχρι τα τέλη καλοκαιριού, αφού έχει ολοκληρωθεί η καρποφορία των δέντρων. Ο χρόνος του κλαδέματος εξαρτάται από την ποικιλία της πορτοκαλιάς και τις κλιματικές συνθήκες της περιοχής. Σχετικά με τον τρόπο κλαδέματος της πορτοκαλιάς, εφαρμόζουμε κάθε χρόνο ελαφρύ κλάδεμα διατηρώντας την σε κυπελλοειδές σχήμα. Απομακρύνουμε εσωτερικά αδύνατους βλαστούς καθπως και λαίμαργους (δυνατοί εσωτερικοί βλαστοί που δεν φέρουν καρποφορία) για να εξασφαλίσουμε καλύτερο αερισμό και φωτισμό. Παράλληλη, διατηρούμε την πορτοκαλιά μας σε ένα σταθερό ύψος. Επίσης, αφαιρούμε τις ποδιές (πλάγια καρποφόρα βλάστηση σε χαμηλό ύψος) της πορτοκαλιάς που έχουν ασθενικούς βλαστούς και μικρή παραγωγή για να ενισχύσουμε τις πιο δυναμικές ποδιές. 

 Πώς πολλαπλασιάζεται η πορτοκαλιά; Η κύρια μέθοδος πολλαπλασιασμού της πορτοκαλιάς γίνεται με εμβολιασμό των επιθυμητών ποικιλιών σε κατάλληλα υποκείμενα και συγκεκριμένα με ενοφθαλμισμό με Τ ή με ανεστραμμένο Τ. Κατάλληλη εποχή για να κάνουμε τον εμβολιασμό της πορτοκαλιάς είναι μέσα στην άνοιξη, Μάρτιο και Απρίλιο καθώς και στις αρχές του φθινοπώρου. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ο πολλαπλασιασμός της πορτοκαλιάς μπορεί να γίνει εύκολα και με μοσχεύματα μήκους 15-20 εκατοστών που παίρνουμε απο υγιείς δυνατούς βλαστούς. Αν δοκιμάσουμε να πολλαπλασιάσουμε την πορτοκαλιά με σπόρο, δεν θα μας δώσει δενδρύλλιο που να κάνει καρπούς ίδιας ποικιλίας με τον σπόρο που φυτέψαμε και θα πρέπει να τα εμβολιάσουμε με την επιθυμητή ποικιλία πορτοκαλιάς. Ποιες είναι οι κυριότερες ασθένειες και έντομα που προσβάλλουν την πορτοκαλιά Η πορτοκαλιά προσβάλλεται από αρκετά έντομα όπως η μελίγκρα, ο ψευδόκοκκος ή βαμβακάδα, η μύγα της Μεσογείου και ο θρίπας, ενώ το έντομο του φυλλοκνίστη κάνει ζημιά στην τρυφερή βλάστηση στις νεαρές πορτοκαλιές. Για την βιολογική αντιμετώπιση των εντομολογικών προσβολών, ψεκάζουμε προληπτικά με θερινό πολτό και σάπωνες αλάτων λιπαρών οξέων καλίου. Επίσης, στις πορτοκαλιές συναντάμε το σύμπτωμα της κομμίωσης (εκκριση κόλλας) που οφείλεται στον μύκητα φυτόφθορα (Phytophtora) που επιβιώνει στο έδαφος και εκδηλώνεται στην βάση του κορμού (λαιμός) του δέντρου καθώς και στις ρίζες. Για την βιολογική αντιμετώπιση του μύκητα φυτόφθορα, αλείφουμε τον κορμό του δέντρου μέχρι ένα μέτρο με βορδιγάλιο πολτό (γαλαζόπετρα με ασβέστη) και φροντίζουμε η βάση του κορμού του δέντρου να μην έρχεται σε επαφή με το νερό άρδευσης. Τέλος, μεγάλος κίνδυνος για τις πορτοκαλιές είναι ο ιός της τριστέτσα που πρόσφατα εμφανίστηκε και στη χώρα μας και προσβάλλει ιδιαίτερα πορτοκαλιές που είναι εμβολιασμένες σε υποκείμενο νερατζιάς. 

 Κι ένα τελευταίο μυστικό για την καλλιέργεια της πορτοκαλιάς Πολλές φορές αναρωτιόμαστε γιατί πέφτουν τα πορτοκάλια από τα δέντρα της πορτοκαλιάς. Η πτώση των καρπών της πορτοκαλιάς μπορεί να οφείλεται σε έλλειψη νερού τους καλοκαιρινούς μήνες, σε υπερβολική αζωτούχα λίπανση, σε έντονη παγωνιά και χαλάζι την περίοδο του καλοκαριού καθώς και σε προσβολή από τη μύγας της Μεσογείου. Περισσότερα άρθρα για καρποφόρα δέντρα