Αράπικο φιστίκι: σπορά φύτεμα καλλιέργεια

Ο καρπός της ψευτοφιστικιάς, τα ψευτοφιστίκια, μοιάζουνε με κουκουλάκια. Στην Αίγυπτο λέγονται σουντάνια, στην Αμερική πινότσα, στην Θεσσαλονίκη κικιρίκια και αλλού φιστίκια της γης ή αράπικα φιστίκια. Τέτοια βλέπει κανείς να πωλούν με τις μπύρες και είναι πολύ ορεκτικά, ψημένα στο φούρνο με αλάτι.
Η γεύση τους έρχεται λίγο με τη γεύση του φουντουκιού και είναι ο καρπός της αραχίδας, που δεν έχει καμιά σχέση με τη φιστικιά το δένδρο. Η αραχίδα (ψευτοφιστικιά) είναι όσπριο όπως το κουκί, ο αρακάς και άλλα, μοιάζει στο χωράφι με χοντρόφυλλο απλωτό τριφύλλι.Κατάγεται από τη Βραζιλία, όμως καλλιεργείται πολύ στην Νότιο Αμερική, στην Κίνα, στις ανατολικές Ινδίες, στα παράλια της Αφρικής, στην Αλγερία, Αίγυπτο, Μικρά Ασία κ. α.
Εκτός από τα μέρη αυτά προκόβει και στη μεσημβρινή Ευρώπη, δηλαδή στην Ισπανία και στη Σικελία. Η Ισπανική αραχίδα είναι η καλύτερη απ’ όλες γιατί οι σπόροι της ας είναι λίγο μικρότεροι από τα άλλα σόγια, είναι πιο γευστικοί και πιο κατάλληλοι να μπουν αντί για φουντούκια ή αμύγδαλα στους χαλβάδες και στα γλυκά.Δεν είναι πολλά χρόνια που καλλιέργησαν αραχίδα για δοκιμή στη Σπάρτη, Γύθειο και Καλαμάτα και σήμερα οι επαρχίες αυτές βγάζουν ψευτοφιστίκια. Γενικά η αραχίδα προκόβει στις επαρχίες που γίνεται η πορτοκαλιά, η ελιά και στα νησιά. Με αυτό δε θα πει πως δεν πρέπει να δοκιμαστεί και σ’ άλλες επαρχίες. Αντίθετα, πρέπει η καλλιέργειά της να δοκιμαστεί παντού γιατί είναι καλοκαιρινή και μπορεί να πετύχει και σε βορειότερες επαρχίες σε χωράφια προσηλιακά και ποτιστικά.Τα ψευτοφιστίκια για να φαγωθούν ξερά, όπως τα καρύδια, πρέπει πρώτα να ψηθούνε με αλάτι. Για να τα φτιάξουν έτσι τα ρίχνουν σε νερό και αμέσως τα βάζουνε σε λαμαρίνες ή ταψιά και τα πασπαλίζουν με τριμμένο αλάτι ρίχνοντας σε 10 οκ. ψευτοφιστίκια 2 ½ oκ. αλάτι. Έτσι αλατισμένα μέσα σε ταψιά τα βάζουμε σε φούρνο ξεθυμασμένο (να μην καίει πολύ) και τ’ αφήνουν ως μισή ώρα, τα βγάζουν όμως ανάμεσα 2 φορές τα ανακατώνουν και πάλι τα ξαναφουρνίζουν για να ψηθούν όσο χρειάζεται. Ψευτοφίστικια φριγμένα, όπως γράφω, ξοδεύονται στο τόπο μας χιλιάδες οκάδες.Με ψευτοφιστίκια νοθεύουνε την σοκολάτα, φτιάχνουν σουμάδα και κουφέτα ή τα βάζουν στα λουκούμια και σ’ άλλα γλυκά. Καβουρδισμένα και αλεσμένα τα μεταχειρίζονται για καφέ ή για τη νόθεψή του. Τα ψευτοφιστίκια έχουν 32-37% τοις εκατό λάδι φαγώσιμο, πάντα όμως κατώτερο από το ελαιόλαδο. Από ξεφλουδισμένα ψευτοφιστίκια βγάζουν 40% και από αξεφλούδιστα 30% τοις εκατό λάδι. Με το λάδι αυτό στη Γαλλία, Αγγλία και σ’ άλλα μέρη φτιάχνουν εκλεκτά σαπούνια η τα μεταχειρίζονται στα φαγητά, στο φωτισμό και σε άλλες ανάγκες της ζωής. Η Μασσαλία έχει πολλά και μεγάλα εργοστάσια αραχέλαιου που δουλεύουν το χρόνο χιλιάδες τόνους ψευτοφυστίκια. Στα εργοστάσια αυτά, από το άλεσμα και το στύψιμο της αραχίδας μένουν πίτες που αγοράζονται πολύ από τους κτηνοτρόφους γιατί είναι θρεπτική τροφή για τις αγελάδες, πρέπει όμως να δίνεται ανακατωμένη όπως όλες οι ελαιόπιτες με κριθάρι ή βρώμη ή πίτουρα ή σανό κ. ά. Αλλά και οι αραχίδες που μένουν όταν πάρουμε τα φιστίκια κι αυτές είναι τροφή για τα ζώα και θρεπτική σαν το τριφύλλι. Ένα στρέμμα αραχίδα δίνει περισσότερο από 300 οκ. ξηρά. Η αραχίδα αφήνει πολύ κέρδος και οι γεωργοί έχουν συμφέρον να την καλλιεργούν στα μέρη που προκόβει.Που καλλιεργείται το αράπικο φυστίκιΤο αράπικο φιστίκι σπέρνεται την άνοιξη όταν περάσουν οι παγωνιές και σε 20 μέρες φυτρώνει. Και στις 40 μέρες από το φύτρωμά της αρχίζει να βγάζει κάτι μικρούτσικα κίτρινα λουλούδια, σαν του μπιζελιού, που μόλις δέσουν μακραίνει σιγανά σιγανά το κοτσάνι τους και χώνεται στη γη. Εκεί μέσα στο χώμα κρυμμένος ο καρπός μεγαλώνει και ωριμάζει. Την ιδιότητα αυτή της αραχίδας πρέπει να την ξέρουμε για να την σπέρνουμε σε μπόσικα χώματα και να την σκαλίζουμε στην άνθηση και να την παραχώνουμε από λίγο σε κάθε σκάλισμα για να χώνεται ο καρπός της με ευκολία στο χώμα. Η καλλιέργεια της αραχίδας είναι ποτιστική και σπέρνεται σε χωράφια ψαχνά, πλούσια και αφράτα (αμμουδερά).Σε αμμούδες προκόβει ομοίως μα ο καρπός της θα έχει λιγότερο λάδι. Τα χωράφια που είναι κοντά σε ποτάμι είναι τα πιο καλά για την αραχίδα γιατί λιπαίνονται το χειμώνα με το ξεχείλισμα του ποταμιού.
Σε τέτοια χωράφια και σε βαρικά αμμουδερά μπορεί να καλλιεργηθεί και δίχως να ποτίζεται γιατί κρατούν υγρασία το καλοκαίρι, όμως θα δώσει λιγότερη εσοδεία. Το 1924 στη Γαστούνη της Ηλείας που τα χωράφια είναι πολύ πλούσια και βαριά τα περισσότερα, κατά σύστασή μου ως προϊσταμένου του εκεί εποικισμού, καλλιεργήθηκε από πρόσφυγες και έδωσε περισσότερο από 200 όκ. το στρέμμα ψευτοφιστίκια. Το 1927 καλλιέργησα αραχίδα ομοίως ξηρικιά σε βαρικό και αμμουδερό χωράφι στο Τατόι με τα παιδιά του εκεί Αγροτικού ορφανοτροφείου για διδασκαλία και έκανε καρπό αρκετά μεγάλο. Την ξερική αραχίδα όταν έχουμε νερό την ποτίζουμε το καλοκαίρι στις μεγάλες ζέστες.Καλλιέργεια φιστικιού σε μικρή έκτασηΣτο χωράφι που θα σπείρουμε την αραχίδα από το φθινόπωρο το σκάφτουμε δύο τρεις φορές βαθιά ως 1 ½ πιθαμή κάνοντας κατά το Φλεβάρη το τελευταίο σκάψιμο. Κι’ υστέρα από 25 απάνω κάτω μέρες το φουσκίζομε με μπόλικη μισοχωνεμένη κοπριά και το τσαπίζουμε για να παραχωθεί. Την κοπριά που σκορπίσαμε στο χωράφι, πρέπει και συμφέρει να την δυναμώσουμε πασπαλίζοντας την με το χημικό λίπασμα 0-16-0 σε αναλογία 5-10 οκ. λίπασμα για κάθε εκατό οκάδες κοπριά. Κατά τα μέσα του Φλεβάρη ή Μάρτη για τα αμμουδερά χώματα και τα ζεστά μέρη, βγαίνοντας ο Απρίλης για τα ψυχρότερα και βαρικά ποτίζουμε αν είναι ανάγκη το χωράφι που θα βάλουμε αραχίδα και όταν έρθει στο ρόγο του το τσαπίζουμε, το ισιώνουμε και το χωρίζουμε σε ανάλογες βραγιές κάνοντας και τα αυλάκια για να ποτίζονται. Και αμέσως ανοίγουμε στις βραγές ξέβαθες γουβίτσες κάθε δυο πιθαμές σε ίσιες σειρές ως τρεις πιθαμές τη μία από την άλλη. Σε κάθε γουβίτσα ρίχνουμε και από δυο φιστίκια και τα σκεπάζομε με χώμα ως τρία δάχτυλα. Όταν ξεφλουδίσουμε την αραχίδα κι’ ύστερα την σπείρουμε καλύτερα και γρηγορότερα φυτρώνει και λιγότερο σπόρο θέλουμε. Για να φυτέψουμε ένα στρέμμα με ξεφλουδισμένες αραχίδες θέλομε 2 οκάδες και με αξεφλούδιστες 4-6.Όταν φυτρώσει και ψηλώσει 5 – 6 δάχτυλα της κάνουμε το πρώτο σκάλισμα για να χαλάσουμε τα άγρια χόρτα (ζιζάνια) και την ποτίζουμε και εξακολουθούμε να την ποτίζουμε κάθε 20-30 μέρες και την σκαλίζομε υστέρα από κάθε πότισμα. Στην αρχή δεν πρέπει να τη ποτίζουμε συχνά, όταν όμως δέσει τον καρπό της τα συχνότερα ποτίσματα την ωφελούν. Από τότε που θα αρχίσει η άνθηση ώσπου να δέσει όλος ο καρπός είναι απαραίτητο να την σκαλίζουμε και να την παραχώνουμε από λίγο γύρω στις ρίζες για να χώνεται ο καρπός εύκολα στο χώμα, όταν όμως χωθεί δεν σκαλίζουμε κοντά στις ρίζες για να μην το χαλάσουμε.Καλλιέργεια φιστικιού σε μεγάλη έκτασηΤο χωράφι που θα καλλιεργήσουμε την αραχίδα σε μεγάλη έκταση από το φθινόπωρο ως το Φλεβάρη το οργώνουμε όσο μπορούμε βαθιά 2-3 φορές με ευρωπαϊκό αλέτρι. Κατά το Μάρτη φουσκίζουμε με κοπριά και χημικό λίπασμα 0-16-0 και το οργώνουμε ξέβαθα για να παραχωθεί η κοπριά και το σβαρνίζουμε με σιδερόσβαρνα. Τον Απρίλη νωρίτερα ή αργότερα κατά το μέρος, ποτίζουμε το χωράφι αν δεν έχει ρόγο και του κάνουμε αλαφρό όργωμα με σβάρνισμα και αμέσως σπέρνουμε την αραχίδα, όπως τα κουκιά και τον αραβόσιτο σε σειρές. Ανοίγουμε δηλαδή ίσιες αυλακιές 5-6 δάχτυλα βαθιές με ξύλινο ντόπιο αλέτρι και βάζουμε κάθε δυο πιθαμές από ένα ή δυο ψευτοφιστίκια στην πρώτη αυλακιά, στη δεύτερη δεν ρίχνουμε, δηλαδή στη μια ναι, στην άλλη όχι. Και έτσι η σπορά γίνεται σε ίσιες σειρές και σε κανονική απόσταση. Τελειώνοντας τη σπορά σβαρνίζουμε το χωράφι για να ισιώσει και αποσκεπαστεί ο σπόρος. Και με ξύλινο ντόπιο αλέτρι το χωρίζουμε σε βραγιές και κάνουμε τα αυλάκια για να ποτίζεται.Όσο η αραχίδα έχει λουλούδια της κάνουμε 2-3 ποτίσματα και άλλα τόσα σκαλίσματα. Η αραχίδα ωριμάζει τον Οκτώβριο στα ζεστά μέρη και τον Νοέμβριο στα ψυχρότερα. Όταν κιτρινίσουν τα φύλλα στις περισσότερες ρίζες, τις βγάζουμε όλες και τρυγούμε τον καρπό. Επειδή ήταν χωμένος στο χώμα και είναι λασπωμένος τον πλένουμε πρώτα και υστέρα τον απλώνουμε στον ήλιο να ξεραθεί καλά. Τα ξηραμένα ψευτοφιστίκια τα βάζουμε σε καλάθια των 50 οκ. και τα φυλάγουμε σε αποθήκη, ούτε υγρή ούτε παρά πολύ ξηρή. Μια ρίζα αραχίδα κάνει συνήθως 30-40 ψευτοφιστίκια.Πλεονεκτήματα
Εμπλουτίζει το έδαφος προσθέτοντάς του το τόσο αναγκαίο άζωτο.
Είναι σημαντική πηγή μαγειρικού λαδιού. Το φιστικέλαιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μαγείρεμα σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, χωρίς να παίρνει τη μυρωδιά των υλικών που μαγειρεύονται.