Φύτευση αμπέλου

Η ημερομηνία φύτευσης εξαρτάται από την ποικιλία της αμπέλου, τις καιρικές συνθήκες και τις προτιμήσεις του καλλιεργητή. Σε ιδανικές συνθήκες, θα μπορούσαμε να φυτέψουμε καθ ‘όλη τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου, ωστόσο, το δεύτερο μισό του χειμώνα είναι η πιο κατάλληλη περίοδος στις περισσότερες περιπτώσεις.

Οι αμπελουργοί προτιμούν γενικά έρριζα εμβολιασμένα φυτά 1 έτους. Μερικοί παραγωγοί προτιμούν να πραγματοποιούν μόνοι τους τον εμβολιασμό των μοσχευμάτων. Συλλέγουν μοσχεύματα χειμερινού ξύλου κατά τη διάρκεια του ληθάργου τόσο από την παραγωγό ποικιλία όσο και από την ποικιλία του υποκειμένου και πραγματοποιούν στη συνέχεια την ένωση των δύο μερών. Μια άλλη μέθοδος περιλαμβάνει τη φύτευση απλών έρριζων φυτών και τον επιτόπιο εμβολιασμό τους 1-2 χρόνια αργότερα.  Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, η αγορά των φυτών από έναν νόμιμο πωλητή είναι πάντα η καλύτερη δυνατή λύση.

Μετά από όλα τα βήματα προετοιμασίας που περιγράφονται στα προηγούμενα κεφάλαια, μπορούμε να προχωρήσουμε με την εγκατάσταση του αμπελώνα. Οι παραγωγοί επισημαίνουν τα ακριβή σημεία στο έδαφος όπου θα φυτέψουν τα νεαρά φυτά. Κατά τη διάρκεια του προηγούμενου αιώνα, χρησιμοποιούσαν σχοινιά και πασσάλους για να βεβαιωθούν ότι θα φυτέψουν τα αμπέλια σε ευθεία γραμμή. Σήμερα, η τεχνολογία βοηθά τους αγρότες, καθώς χρησιμοποιούν λέιζερ υψηλής ακρίβειας. Στη συνέχεια, ανοίγουν λάκκους 30-50 cm και φυτεύουν τα φυτά. Η φύτευση μπορεί να γίνει είτε με το χέρι είτε με τη χρήση μηχανών φύτευσης με λέιζερ. Το πλεονέκτημα των μηχανών σε σχέση με τη χειροκίνητη φύτευση είναι ότι είναι ικανές να φυτέψουν γρήγορα, με πολύ υψηλή ακρίβεια και στις σωστές αποστάσεις. Από την άλλη πλευρά, αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη φύτευση σε κεκλιμένα εδάφη.

Όταν πρόκειται για έρριζα εμβολιασμένα φυτά, είναι σημαντικό να τα φυτέψετε σε τέτοιο βάθος έτσι ώστε το σημείο εμβολιασμού να βρίσκεται περίπου 4-5 cm πάνω από την επιφάνεια του εδάφους. Αν καλύψουμε το σημείο εμβολιασμού, το εμβόλιο πιθανότατα θα αναπτύξει ρίζες. Αυτές οι ρίζες θα αρχίσουν να αυξάνονται γρήγορα και θα ξεπεράσουν εκείνες του υποκειμένου. Αυτό θα ήταν ένα μεγάλο πρόβλημα. Ωστόσο, σε χώρες με υψηλό κίνδυνο παγετού, κάποιοι αγρότες καλύπτουν ολόκληρο το φυτό με χώμα μετά τη μεταφύτευση, προκειμένου να το προστατεύσουν. Έπειτα, αφαιρούν το χώμα μαζί με τις ρίζες που πιθανώς έχουν αναπτυχθεί στο εμβόλιο, περίπου δύο εβδομάδες αργότερα.

Όσον αφορά τις αποστάσεις φύτευσης και τον πληθυσμό τον πρέμνων, συναντούμε και πάλι πολλά διαφορετικά μοτίβα ανάλογα με τις ποικιλίες παραγωγής, τη δομή του εδάφους, την οργανική ύλη, τον τύπο του αμπελώνα και τις τεχνικές καλλιέργειας. Για παράδειγμα, στους αρδευόμενους αμπελώνες με εύφορο έδαφος, ένα συνηθισμένο μοτίβο περιλαμβάνει 200-250 φυτά ανά στρέμμα για τις επιτραπέζιες ποικιλίες και 300-350 φυτά ανά στρέμμα για τις οινοποιήσιμες ποικιλίες με απόδοση 1-1,2 τόνους ανά στρέμμα (1 στρέμμα = 1.000 τετραγωνικά μέτρα).

Για πληθυσμό 300 έως 400 φυτά ανά στρέμμα, πολλοί παραγωγοί προτιμούν να εγκαταστήσουν τα αμπέλια τους σε αποστάσεις 2 – 2,5 m μεταξύ σειρών και 1,25 – 1,35 m μεταξύ των φυτών πάνω στη σειρά. Άλλοι παραγωγοί προτιμούν απόσταση 2,5 μέτρων μεταξύ των σειρών και 1,15 μ. μεταξύ των φυτών. Το δεύτερο μοτίβο δεν συνιστάται για όλες τις ποικιλίες. Ο λόγος είναι ότι διατηρώντας τόσο στενές αποστάσεις μεταξύ των φυτών στη γραμμή, οι ρίζες των δύο γειτονικών φυτών μπορεί να ανταγωνίζονται ισχυρά. Αποστάσεις μικρότερες από 1 μέτρο μεταξύ των φυτών πρέπει γενικά να αποφεύγονται, δεδομένου ότι θα οδηγήσουν σε αλληλοεπικάλυψεις  φυλλωμάτων, γεγονός που συχνά οδηγεί σε ανεπαρκή αερισμό και μειωμένη κυκλοφορία του αέρα στην καλλιέργεια.

Οι περισσότερες σύγχρονες ποικιλίες επιτραπέζιων σταφυλιών δίνουν καλά αποτελέσματα σε απόσταση 3 μέτρων μεταξύ των γραμμών και απόσταση 1,5 μέτρων μεταξύ των φυτών πάνω στη γραμμή.

Ορισμένοι αγρότες χρησιμοποιούν ειδικά αντιχαλαζικά δίχτυα για προστασία των φυτών σε συνθήκες χαλαζόπτωσης. Τα δίχτυα αυτά προστατεύουν επίσης την καλλιέργεια από πουλιά.

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΦΥΤΕΥΣΗΣ ΕΡΡΙΖΩΝ
ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΕΝΩΝ ΦΥΤΩΝ ΑΜΠΕΛΟΥ

Με τις παρακάτω οδηγίες, ελπίζουμε να σας δώσουμε τις απαραίτητες συμβουλές, ώστε να μην «φαλάρει» κανένα κλίμα από όσα θα φυτέψετε.

Ο σχεδιασμός της εγκατάστασης ενός νέου αμπελώνα  αφορά από την επιλογή της θέσης του χωραφιού που θα φυτευτεί, τις ποικιλίες και τα υποκείμενα, μέχρι τη διάθεση του προϊόντος. Συνεπώς παίζει καθοριστικό ρόλο η μελέτη όλων των παραγόντων που συντελούν στη διαμόρφωση του κόστους της επένδυσης, αλλά και του κόστους του παραγόμενου προϊόντος. Τα βήματα που θα πρέπει να ακολουθηθούν  είναι τα οι εξής:

Προετοιμασία χωραφιού
Η βαθειά άροση κατά την διάρκεια του καλοκαιριού είναι το πρώτο βήμα, ώστε να απαλλαχθούμε από  διάφορα  ζιζάνια. Η χημική ανάλυση του εδάφους που προηγείται μας δίνει τις απαραίτητες πληροφορίες για τα χημικά στοιχεία  που θα πρέπει να προσθέσουμε στο έδαφος, αλλά και του υποκειμένου που θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε. Η βασική λίπανση του εδάφους θα πρέπει να γίνει πριν την φύτευση των κλημάτων.

Τοποθεσία
Ο αμπελώνας μας θα πρέπει να είναι φυτεμένος σε τέτοια θέση ώστε να δέχεται όλες τις ευεργετικές και ευνοϊκές επιδράσεις του ήλιου και του αέρα. Παρ΄  όλα αυτά η κλίση του εδάφους είναι προσδιοριστικός παράγοντας για τον προσανατολισμό των γραμμών. Τα επικλινή εδάφη που βρίσκονται σε πλαγιές λόφων, θεωρούνται τα καταλληλότερα για την εγκατάσταση αμπελώνων, διότι αφενός πλήττονται λιγότερο από τους ανοιξιάτικους παγετούς και αφετέρου παράγουν καλύτερης ποιότητας σταφύλια.

Έδαφος
Με την  εδαφολογική ανάλυση γνωρίζουμε την δομή, τη χημική σύσταση και την σύνθεση του εδάφους, το «pH» που καθορίζει την αλκαλικότητα ή μη του χωραφιού μας. Όλα αυτά καθορίζουν  τόσο την ανάπτυξη των φυτών της αμπέλου, όσο και στα παραγόμενα σταφύλια που θα χρησιμοποιηθούν  για οινοποίηση.

Επιλογή ποικιλίας
Η επιλογή της ποικιλίας έχει σχέση με το  ποιες ποικιλίες ενδείκνυνται για την περιοχή, το αμπελουργικό ιστορικό της περιοχής, το τι αμπέλι επιθυμούμε να εγκαταστήσουμε και για ποιο ακριβώς λόγο πχ αμπέλι για λευκό κρασί ή για ερυθρό ή και τα δυο. Τα φυτά θα πρέπει να είναι από επιλεγμένο φυτώριο ώστε να μην υπάρχουν προβλήματα στο γενετικό υλικό αλλά και σε ιώσεις ή άλλες ασθένειες.

Κλάδεμα
Τα χλωρά κλαδέματα κατά την διάρκεια της χρονιάς αλλά και το χειμερινό κλάδεμα θα διαμορφώσουν το τελικό σχήμα στα φυτά και θα δημιουργήσουν γερά φυτά έτοιμα να δεχθούν το μελλοντικό τους φορτίο, τα σταφύλια. Ο έλεγχος των ζιζανίων, των ασθενειών και εχθρών της αμπέλου καθώς και των ποτισμάτων που πιθανά θα χρειαστούν, είναι καθοριστικά για την σωστή ανάπτυξη των φυτών μας και την δημιουργία καλού ριζικού συστήματος.

Προεργασία
Από την παραλαβή τους και αν θέλουμε να τα φυτέψουμε σύντομα, έχοντας φυσικά κάνει την κατάλληλη προεργασία στο χωράφι μας, καλό θα είναι να τα βάλουμε σε ένα δοχείο με νερό για 10-15 ώρες, ώστε να ενυδατωθούν, γιατί ήσαν για ένα διάστημα μέσα σε ψυγείο και κατόπιν να τα φυτέψουμε.
Εάν θέλουμε να τα φυτέψουμε μετά από λίγες ημέρες, θα πρέπει να τα «παραχώσουμε» σε καλά σκαμμένο χώμα, ώστε εκεί να παραμείνουν για όσες ημέρες χρειαστεί έως την ημέρα της φύτευσης. Για τον σκοπό αυτό, χωρίζουμε τα φυτά σε δεμάτια των 5 ή παραπάνω φυτών, ανοίγουμε ένα αυλάκι στο χώμα βάθους 25 πόντων περίπου και βάζουμε τα φυτά μέσα με μικρή κλίση και τα σκεπάζουμε έτσι ώστε να είναι όλο το ριζικό τους σύστημα καλά παραχωμένο στο χώμα. Το χώμα αν δεν έχει την κατάλληλη υγρασία που θα τα διατηρήσει υγρά πρέπει να ποτιστεί. Αυτός ο τρόπος της παράχωσης βοηθάει τα φυτά να διατηρήσουν τους χυμούς τους έως την ημέρα της φύτευσης. Τα φυτά δεν μπορεί να παραμείνουν εκεί περισσότερο από 15 ημέρες και οπωσδήποτε πριν την έναρξη της εαρινής βλάστησης.

Φύτευση
Ο κάθε λάκκος που θα ανοίξουμε, πρέπει να έχει βάθος λίγο μεγαλύτερο από το μήκος του φυτού. Εάν έχουμε πολύ καλά χωνεμένη κοπριά, μπορούμε να ρίξουμε στο βάθος του μια μικρή φτυαριά και να την σκεπάσουμε με λίγο χώμα. Θα κόψουμε τις ρίζες του φυτού με ένα καλό ψαλίδι, αφήνοντας μόνο ένα μήκος 4 – 5 εκατοστών. Το φυτό θα βγάλει σύντομα νέες ρίζες. Βάζοντας το φυτό στο κέντρο του λάκκου ρίχνουμε το χώμα περιμετρικά, πατώντας το πολύ καλά ώστε να μην αφήσει κενά αέρος και να μην μείνουν οι ρίζες εκτεθειμένες. Το φυτό πρέπει να είναι μέσα στη γη έως λίγο πιο κάτω από το σημείο εμβολιασμού.
Τώρα που το χώμα εκεί είναι φρέσκο, είναι η κατάλληλη στιγμή να μπήξουμε ένα πάσαλο στήριξης του φυτού, με μήκος περίπου 1 μέτρο έξω από το χώμα. Εκεί θα δένονται οι νέοι βλαστοί ώστε να μην σπάσουν με τον πρώτο άνεμο. Εάν οι πάσαλοι στήριξης είναι σιδερόβεργες 8-10 χιλ. πρέπει αργότερα το καλοκαίρι να φροντίσουμε να περάσουμε καλάμι στην βέργα πάνω στο οποίο θα δένονται οι βλαστοί, ώστε να μην επηρεάζονται από τη άνοδο της θερμοκρασίας της σιδερόβεργας.

Πότισμα
Τον πρώτο χρόνο τα φυτά πρέπει να ποτίζονται τακτικά αλλά όχι υπερβολές. Το σωστό πότισμα το καλοκαίρι είναι μία (1) φορά την εβδομάδα να γεμίζει ένας λάκκος ποτίσματος με διάμετρο 60 – 70 εκατοστά γύρω από το νεαρό φυτό. Όλα βέβαια εξαρτώνται από τις καιρικές συνθήκες και την υγρασία του συγκεκριμένου αμπελώνα.

Αποστάσεις φύτευσης
Οι αποστάσεις αυτές εξαρτώνται από τον χώρο που έχουμε, την μορφολογία του εδάφους και φυσικά τον τρόπο καλλιέργειας που έχουμε διαλέξει για το αμπέλι. Όσο πιο πυκνή φύτευση, τόσο μεγαλύτερες απαιτήσεις σε ζωτικές ουσίες θα έχουν τα φυτά ώστε να δίνουν την ετήσια παραγωγή που επιθυμούμε. Πάντως να έχουμε κατά νου ότι, η ποιότητα του μούστου που θα μας δώσει το αμπέλι, εξαρτάται και από τον όγκο της παραγωγής του. Λίγα και καλά είναι ο χρυσός κανόνας!
Παρακάτω θα σας δώσουμε έναν ενδεικτικό πίνακα αποστάσεων φύτευσης ανάμεσα σε κάθε ρίζα και σε κάθε γραμμή φύτευσης και αριθμού φυτών ανά στρέμμα.

Κλήματα ανά στρέμμα

Απόσταση	1μ.	1,25μ	1,50μ.	1,75μ.	2μ.	2,25μ.	2,50μ.	2,75μ.	3μ.
1μ.	1000	800	665	571	500	444	400	363	333
1,10μ.	909	727	606	519	454	404	363	330	303
1,25μ.	800	640	533	457	400	355	320	290	266
1,50μ.	666	533	444	380	333	296	266	242	222
1,75μ.	571	457	380	326	288	253	228	207	190
2μ.	500	400	333	285	250	222	200	181	166
2,25μ.	444	355	296	253	222	197	177	161	148
2,50μ.	400	320	266	228	200	177	160	145	133
2,75μ.	363	290	242	207	181	161	145	132	121
3μ.	333	266	222	190	166	148	133	121	111

Δείτε ένα μικρό βίντεο στα Ελληνικά για την φύτευση έρριζων φυτών αμπέλου:

https://youtu.be/4LwixYJe7-k