Οι τρεις αυτές τεχνικές είναι παρεμφερείς μεταξύ τους, αλλά διαφέρουν πολύ ως προς το αποτέλεσμα.

Ζόγκα

Η γνωστή σε όλους μας ζόγκα (ή αλλιως ζώγκα, ζόκα ή ζόχα), είναι ένας παραδοσιακός τρόπος ψαρέματος που γίνεται μόνο στην Ελλάδα, καθώς είναι ελληνική πατέντα. Αν και ψαρεύεται εδώ και αρκετές δεκαετίες, κυρίως από παλιούς και έμπειρους ψαράδες, τα τελευταία χρόνια έχει κάνει ένα δυναμικό comeback παράλληλα με τις νέες τεχνικές. Είναι πολύ απλό στην κατασκευή του, αφού ουσιαστικά αποτελείται από ένα μολυβένιο σώμα και ένα αγκίστρι. Στο αγκίστρι πάντα βάζουμε δόλωμα, γι αυτό και η ζόγκα ανήκει στην κατηγορία βαρίδι κι όχι τεχνητό δόλωμα, κι ας μοιάζει με μολυβένιο ψαράκι. Εξίσου απλή είναι και η χρήση της: απλώς την δολώνουμε και την πετάμε μες τη θάλασσα, κι αυτή δουλεύει καθώς βυθίζεται. Δεν χρειάζεται όυτε καλάμι, ούτε μηχανάκι, μόνο μια σκέτη πετονιά στο χέρι.

Υπάρχουν 2 είδη ζόγκας: η μεγάλη φαγκρόζογκα και τα μικρά ζογκάκια. Τα ζογκάκια χρησιμοποιούνται αποκλειστικά και μόνο για να πιάσουμε τσιπούρες και σαργούς, και τα δολώνουμε με μύδι ολόκληρο, μαζί με το κέλυφος. Το βάρος τους είναι λιγότερο από 15gr, διαθέτουν αγκίστρι ίσιο ή στραβό παπαγλέ και πάντα τις δένουμε σε παράμαλο 0,20mm ή λεπτότερο.

Οι μεγάλες ζόγκες απευθύνονται κυρίως σε φαγκριά και τις δολώνουμε με ολόκληρη σουπιά ή καλαμάρι. Εδώ δηλαδή η ζόγκα λειτουργεί σαν μολυβοκεφαλή για το νωπό, όπως λειτουργούν τα jig-head στα σιλικονούχα. Η βάρκα μας πρέπει να είναι σταματημένη, αλλά όχι με άγκυρα – θέλουμε να μας πηγαίνει το ρεύμα. Ανάλογα με τα ρεύματα της περιοχής και με το βάθος που ψαρεύουμε, το βάρος της ζόγκας μπορεί να είναι από 100gr μέχρι 300gr. Το αγκίστρι τους είναι συνήθως παραγαδίσιο ενισχυμένο, σε μεγάλο νούμερο.

Tenya

Το tenya είναι ουσιαστικά μια μετεξέλιξη της κλασικής ζόγκας και εφευρέθηκε το 2013 για να καλύψει εκείνους που ήθελαν να δολώνουν αποκλειστικά και μόνο γαρίδα. Επειδή η γαρίδα δεν “κάθεται” καλά πάνω στο αγκίστρι της απλής ζόγκας, το tenya έχει και δεύτερο αγκίστρι-κλέφτη, δεμένο με νήμα για να πιάνει σωστά τη γαρίδα, αλλά και να αυξάνει τις πιθανότητες επιτυχίας. Το σώμα της είναι συνήθως σφαιρικό ή οβάλ (όχι μυτερό όπως η ζόγκα) και διαθέτει από ένα κεντρικό ματάκι σε κάθε πλευρά, γεγονός που την κάνει να μοιάζει με jig head. Το βάρος της μπορεί να κυμαίνεται από 25gr μέχρι 200gr, αν και συνήθως προτιμώνται τα ελαφρύτερα γραμμάρια (50-90). Η ειδοποιός διαφορά της από την κλασική ζόγκα, είναι ότι όταν ψαρεύουμε tenya απαιτείται καλάμι. Δεν μπορεί να δουλευτεί στο χέρι. Συνήθως τα καλάμια του tenya είναι δίσπαστα carbon, 2,20 – 2,40 μέτρα, και έχουν πολύ ευαίσθητες μύτες. Το μηχανάκι το γεμίζουμε με 300m νήμα, πάχους από 0,18mm έως 0,30mm το πολύ. Αν το νήμα μας είναι αρκετά λεπτό, δεν χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε αόρατο παράμαλο fluorocarbon – δένουμε το νήμα απευθείας πάνω στο tenya. Ο βασικός λόγος που χρησιμοπούμε καλάμι στο tenya είναι γιατί θέλουμε να του δώσουμε κίνηση. Το ψαρεύουμε δηλαδή περίπου σαν το jigging, για να δώσουμε την ψευδαίσθηση ότι η γαρίδα είναι ζωντανή. Γι αυτό και τα φαγκριά εδώ χτυπάνε συνήθως στο ανέβασμα, κι όχι στο κατέβασμα όπως στη ζόγκα.

Κοντοφύλακας

Ο κοντοφύλακας είναι κι αυτός με τη σειρά του μια μετεξέλιξη του tenya, που όμως έρχεται πιο κοντά στην κλασική ζόγκα ως προς την τεχνική. Είναι δηλαδή ένα είδος συρτοκαθετής, που δεν μοιάζει ούτε με τη συρτή μολύβι-φύλακα, ούτε ακριβώς με το tenya αλλά ούτε και με την φαγκρόζογκα. Αρχικά, ο κοντοφύλακας εφευρέθηκε για εκείνους που δεν βολεύονταν με τα αγκίστρια του tenya και ήθελαν να βάλουν δικά τους αγκίστρια-κλέφτες και δικό τους νήμα. Γι αυτό ο ιδανικός κοντοφύλακας δεν έχει καθόλου αγκίστρια. Είναι μόνο μια μολυβένια μπάλα με μάτια και με 2 κρικάκια υπό γωνία 90 μοιρών. Αργότερα, διαπιστώθηκε ότι δεν είναι απαραίτητο να δολώνουμε μόνο γαρίδα, αλλά μπορεί να δολωθεί και σουπιά ή καλαμάρι. Οπότε εμφανίστηκαν κοντοφύλακες με 1 αγκίστρι και 2 κρικάκια, οι οποίοι δολώνονται περίπου σαν τις φαγκρόζογκες, αλλά με ένα επιπλέον αγκίστρι-κλέφτη. Το βάρος του κάθε κοντοφύλακα μπορεί να κυμαίνεται από 60gr μέχρι 350gr, είναι δηλαδή αρκετά βαρύτερος από το tenya και πιο κοντά στη ζόγκα. Μπορούν να δεθούν με πετονιά και να ψαρευτούν στο χέρι, ή να δεθούν με νήμα και να χρειαστεί καλάμι-μηχανάκι. Και στις 2 περιπτώσεις, η ταχύτητα της βάρκας μας δεν πρέπει να ξεπερνά το 1 μίλι, γι αυτό και συνήθως έχουμε τη μηχανή στο ρελαντί ή σβηστή και πάμε με τα ρεύματα. Τέλος, έχουν εμφανιστεί στην αγορά και συρόμενοι κοντοφύλακες, οι οποίοι δεν έχουν κρίκους αλλά είναι διάτρητοι για να κινούνται ελεύθερα πάνω-κάτω στο νήμα. Αυτοί όμως παραπέμπουν πιο πολύ σε tai-rubber και όχι σε ζόγκα.