10 μυστικά για την καλλιέργεια της πατάτας

, η αγαπημένη τροφή μικρών και μεγάλων και μία από τις δημοφιλέστερες καλλιέργειες σε όλο τον κόσμο. Με καταγωγή από τη Νότια Αμερική, η πατάτα είναι ετήσια καλλιέργεια που ανήκει στη μεγάλη οικογένεια των σολανωδών μαζί με την , την και την .

Οι πατάτες που τρώμε μεγαλώνουν μέσα στο χώμα, στις ρίζες του φυτού της πατάτας, και οι καρποί αυτοί ονομάζονται κόνδυλοι.

Εκτός από τη μοναδική της γεύση, η πατάτα έχει υψηλή θρεπτική αξία λόγω των υδατανθρακών που περιέχει σε μορφή αμύλου. Επίσης, είναι πλούσια σε πρωτεΐνες, φυτικές ίνες, μέταλλα, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.

Στο σημερινό άρθρο θα αναφερθούμε στις καλλιεργητικές φροντίδες που χρειάζεται η καλλιέργεια της πατάτας, από την επιλογή ποικιλίας και τη φύτευση μέχρι τη συγκομιδή. Για να απολαμβάνουμε τις πιο νόστιμες πατάτες από τον κήπο μας.

Υπάρχουν εκατοντάδες ποικιλίες πατάτας που κυκλοφορούν στην αγορά και μπορούμε να επιλέξουμε ανάλογα τη γεύση, την ποσότητα παραγωγής, την ανθεκτικότητα σε ασθένειες, καθώς και την αντοχή σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες όπως η παγωνιά.

Στη χώρα μας κυρίως καλλιεργούνται ποικιλίες με ανοιχτόχρωμο λευκή ή με κίτρινη σάρκα, όπως οι ποικιλίες Spunta, Kennebek, Agila, Alegria, Liseta, Marfona, Vivaldi και Alaska.

Πολύ γνωστές στον καταναλωτή είναι η πατάτα Νάξου, η πατάτα Νευροκοπίου, η πατάτα Κύπρου και η πατάτα Λασιθίου. Αξίζει να αναφέρουμε πως σε αυτές τις περιπτώσεις αναφερόμαστε σε παραδοσιακές περιοχές καλλιέργειας της πατάτας και όχι σε συγκεκριμένες ποικιλίες.

Λιγότερο γνωστές, αλλά εξαιρετικά γευστικές, είναι οι έγχρωμες ποικιλίες πατάτας με μωβ, ροζ ή κόκκινο χρώμα σάρκας και φλοιό. Οι έγχρωμες ποικιλίες χαρακτηρίζονται από υψηλή περιεκτικότητα χρωστικών (ανθοκυάνες), ενώ παράλληλα διαθέτουν χαμηλότερο γλυκαιμικό δείκτη και είναι κατάλληλες για ειδικά διατροφικά προγράμματα.

Η βασική εποχή που καλλιεργείται η πατάτα στην χώρα μας είναι η άνοιξη. Για την ανοιξιάτικη καλλιέργεια πατάτας, φυτεύουμε τις πατάτες στα τέλη του χειμώνα ή στις αρχές της άνοιξης και συγκομίζουμε στις αρχές του καλοκαιριού.

Στις νότιες περιοχές της χώρας, όπου έχουμε ηπιότερο χειμώνα, γίνεται και φθινοπωρινή καλλιέργεια πατάτας. Συγκεκριμένα, η φύτευση γίνεται από τα τέλη καλοκαιριού μέχρι τις αρχές φθινοπώρου και κάνουμε τη συγκομιδή πατάτας στις αρχές του χειμώνα.

Η καλλιέργεια της πατάτας γίνεται με τη φύτευση κονδύλων πατάτας που προμηθεύομαστε από γεωπονικά καταστήματα και ονομάζεται πατατόσπορος.

Προμηθευόμαστε τον πατατόσπορο τουλάχιστον 15 μέρες πριν την σπορά για να προλάβει να βγάλει φύτρα 1-1,5 εκατοστού μέχρι να τον φυτέψουμε. Αν είναι μεγάλου μεγέθους, ο πατατόσπορος μπορεί να χωριστεί σε κομμάτια που κάθε κομμάτι διαθέτει τουλάχιστον ένα φύτρο.

Μπορούμε όμως να προμηθευτούμε μικρού μεγέθους πατατόσπορο από την επιθυμητή ποικιλία, ώστε να μη χρειαστεί τεμαχισμό και να τον φυτεύσουμε απευθείας στο χωράφι.

Πριν τη φύτευση πατάτας, απομακρύνουμε τα υπολείμματα παλαιάς φυτείας πατάτας ή άλλης καλλιέργειας που έχει προηγηθεί για να αποφύγουμε τη μεταφορά ασθενειών στη νέα καλλιέργεια.

Η πατάτα χρειάζεται γόνιμο και αφράτο χώμα για να μπορέσει να αναπτυχθεί και να μας δώσει πλούσια παραγωγή. Θα χρειαστεί να κάνουμε ένα καλό όργωμα με καλλιεργητή και καλό σκάψιμο στη συνέχεια με την τσάπα μας για αν διαμορφώσουμε τα αυλάκια που θα φυτευτεί η πατάτα.

Φυτεύουμε τον πατατόσπορο σε βάθος 15-20 εκατοστών και σε 30-40 εκατοστών μεταξύ των θέσεων φύτευσης και 70-80 εκατοστών μεταξύ των γραμμών φύτευσης.

Αποφεύγουμε την πυκνή φύτευση, καθώς λόγω κακού αερισμού αναπτύσσεται ευκολότερα η ασθένεια του περονόσπορου που αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα στην καλλιέργεια της πατάτας.

Η καλλιέργεια της πατάτας είναι απαιτητική σε νερό, καθώς όταν υπάρχει έλλειψη υγρασίας η παραγωγή είναι πολύ μικρότερη. Οι ανάγκες της πατάτας σε πότισμα διαφέρουν σε κάθε στάδιο ανάπτυξης του φυτού και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή από τον καλλιεργητή.

Η καλλιέργεια της πατάτας έχει μεγαλύτερες ανάγκες σε πότισμα κατά την περίοδο που μεγαλώνουν οι κόνδυλοι, δηλαδή μετά το σώριασμα, ενώ έχει μικρότερες ανάγκες σε νερό κατά την περίοδο του φυτρώματος, καθώς και στα τελικά στάδια της συγκομιδής.

Συνήθως, ποτίζουμε 2-3 φορές τη βδομάδα την περιοδο της ανοιξιάτικης καλλιέργειας και 1-2 φορές τη βδομάδα κατά την περίοδο του φθινοπώρου, λαμβάνοντας υπόψη το είδος του εδάφους που έχουμε φυτέψει τις πατάτες και τις καιρικές συνθήκες που επηρεάζουν την συχνότητα του ποτίσματος.

Για το πότισμα της πατάτας, χρησιμοποιούμε σύστημα άρδευσης με σταγόνες χρησιμοποιώντας σταλακτηφόρους σωλήνες που έχουν τρύπες σε αποστάσεις των 30 ή 40 εκατοστών. Αυτή η μέθοδος ποτίσματος της πατάτας πλεονεκτεί, καθώς συντελεί στην εξοικονόμηση νερού και στην αποφυγή διαβροχής του φυλλώματος που μπορεί να αποτελέσει αιτία ανάπτυξης ασθενειών.

Κατά τη φύτευση στο χωράφι, ενσωματώνουμε και για να εμπλουτίσουμε το έδαφος με και θρεπτικά συστατικά. Παράλληλα, βελτιώνουμε και το χώμα καθώς γίνεται πιο αφράτο και διαθέτει καλύτερο αερισμό και αποστράγγιση.

Στην αρχική λίπανση, μπορούμε να προσθέσουμε βιολογικό λίπασμα πλούσιο σε για να εξασφαλίσουμε μεγαλύτερη παραγωγή. Άλλωστε, η καλλιέργεια της πατάτας είναι πολύ απαιτητική και απορροφά μεγάλες ποσότητες καλίου από το έδαφος εξαντλώντας το χωράφι μας.

Συμπληρωματική λίπανση της πατάτας, γίνεται κατά την περίοδο του σωριάσματος της πατάτας, ένα μήνα περίπου μετά το φύτρωμα, προσθέτοντας βιολογικό λίπασμα με υψηλή περιεκτικότητας σε .

Ο περονόσπορος είναι η σημαντικότερη μυκητολογική ασθένεια που προσβάλλει τα φυτά της πατάτας και ευνοείται σε συνθήκες υψηλής υγρασίας. Τα συμπτώματα του περονόσπορου ξεκινούν από τα κατώτερα φύλλα του φυτού, όπου διακρίνονται κιτρινωπές κηλίδες ακανόνιστου σχήματος.

Για την ψεκάζουμε προληπτικά με διάλυμα κάθε 15 μέρες. Ο ψεκασμός θα πρέπει να γίνει σε στάδιο 2-3 βδομάδες αφού φυτρώσει η πατάτα, όταν τα φυτά φθάνουν σε ύψος περίπου 20 εκατοστών.

Η καλλιέργεια της πατάτας προσβάλλεται και από τον δορυφόρο, ένα έντομο με πορτοκαλί ραβδώσεις που μοιάζει με πασχαλίτσα και τρώει τα φύλλα της πατάτας. Η αντιμετώπιση του δορυφόρου γίνεται με ψεκασμό με οικολογικό σκεύασμα .

Όσον αφορά τη , οι πατάτες είναι έτοιμες για να βγουν από το χωράφι 3-4 μήνες μετά τη φύτευση. Χρησιμοποιώντας κατάλληλα εργαλεία βγάζουμε τις πατάτες από το έδαφος προσπαθώντας να μην τραυματίσουμε τους κονδύλους, γιατί μετά θα μας χαλάσουν κατά την αποθήκευση.

Αφού βγάλουμε τις πατάτες από το χώμα, τις διατηρούμε σε σωρούς στο χωράφι για 2–3 μέρες μέχρι να στεγνώσουν, και τις σκεπάζουμε με λινάτσες για την αποφυγή ηλιεγκαυμάτων.

Αν οι πατάτες που συγκομίσαμε έχουν πράσινο χρώμα, αυτό σημαίνει ότι κατά την καλλιέργεια βγήκαν έξω από το χώμα και ήρθαν σε έκθεση στις ακτίνες του ήλιου. Σε αυτήν την περίπτωση, οι πατάτες περιέχουν υψηλή συγκέντρωση σε σολανίνη, μία τοξική ουσία που τις κάνει ακατάλληλες για φάγωμα.

Για την αποθήκευση της πατάτας, επιλέγουμε σκοτεινές, χωρίς υγρασία, αποθήκες με θερμοκρασία 6–10 °C και διατηρούμε τις πατάτες σε πλαστικά ή ξύλινα τελάρα για αρκετές εβδομάδες.

Σκονίζουμε τις πατάτες κάθε 20–30 μέρες με βιολογικό σκεύασμα για να αντιμετωπίσουμε με οικολογικό τρόπο τη φθοριμαία, ένα έντομο που σκουληκιάζει τις πατάτες.

Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι οι πατάτες δεν αποθηκεύονται σε ψυγείο ή κατάψυξη, καθώς οι χαμηλές θερμοκρασίες υποβαθμίζουν την ποιότητα τους και αλλοιώνεται τόσο η γεύση, όσο και η υφή τους.

Για όσους δεν έχουν κήπο, η πατάτα μπορεί να καλλιεργηθεί με επιτυχία στην αυλή ή στο μπαλκόνι επιλέγοντας μία ηλιοφανή θέση. Τοποθετούμε τις πατάτες σε μια αρκετά μεγάλη γλάστρα, ένα σάκο φύτευσης, ένα τσουβάλι ή ένα κομμένο βαρέλι, το γεμίζουμε με χώμα, το ποτίζουμε και φροντίζουμε τα φυτά μας κανονικά μέχρι τη συγκομιδή.