Πρώτες βοήθειες σε ζώα με δηλητηρίαση από γεωργικά φάρμακα

1. Στόχος: επείγουσα ανάσχεση και αποτροπή περαιτέρω προσβολής από τον νοσογόνο παράγοντα με:

Παρεμπόδιση παραπάνω απορρόφησης.

Χρήση ειδικών αντιδότων.

Ταχεία εξάλειψη της τοξικής ουσίας που απορροφήθηκε.

Υποστηρικτική θεραπεία.

2. Οι συνήθεις τοξικές ουσίες περιλαμβάνουν ένα μεγάλο εύρος ουσιών, από περιβαλλοντικές τοξίνες μέχρι και κτηνιατρικά φάρμακα, σκευάσματα για ανθρώπινη χρήση, χημικά οικιακής χρήσης και τρόφιμα. Οι παρούσες προτάσεις εξειδικεύονται σε περιπτώσεις δηλητηρίασης από γεωργικά φάρμακα.3. Οι οδοί που καταναλώνονται αυτές οι τοξικές ουσίες είναι:

Κατάποση μέσω της πεπτικής οδού (η πιο συχνή οδός: 75% -90% των ζώων).

Εισπνοή μέσω της αναπνευστικής οδού.

Δερματική επαφή.

Οφθαλμική έκθεση.

4. Γενική θεραπευτική προσέγγιση• Πρόκληση εμετού: πριν την πρόκληση εμετού πρέπει να λαμβάνονται υπόψη:
o Ο χρόνος από την κατάποση (όχι >από 4 ώρες).
o Η τοξική ουσία (εάν είναι εφικτό).
o Η κλινική κατάσταση του ζώου.Η πρόκληση εμετού:
o Επιτυγχάνεται με χορήγηση φαρμακευτικών ουσιών (απομορφίνη, α2-αγωνιστές, υπεροξείδιο του υδρογόνου).
o Γίνεται ΜΟΝΟ από κτηνίατρο, φροντιστή ζώων ή άλλο εξειδικευμένο άτομο.
o Οι κρύσταλλοι μαγειρικής σόδας (όξινο ανθρακικό νάτριο, NaHCO3) μπορεί να χορηγηθούν από άλλο άτομο σε εμπειρική δόση.• Πλύση στομάχου: Η πλύση στομάχου γίνεται σε ζώα με καταστολή του κεντρικού νευρικού συστήματος υπό γενική αναισθησία και ΜΟΝΟ από κτηνίατρο.• Χορήγηση ενεργού άνθρακα: Προσροφητικό για πολλές τοξικές ουσίες σε μορφή ημίρρευστων διαλυμάτων, χαπιών ή καψουλών, αλλά χορηγείται με στοματογαστρικό καθετήρα ΜΟΝΟ από κτηνίατρο.• Χορήγηση καθαρτικών: Αυξάνουν την ταχύτητα απομάκρυνσης της τοξικής ουσίας από τον γαστρεντερικό σωλήνα και αντενδείκνυνται σε διάρροια, αφυδάτωση, ηλεκτρολυτικές διαταραχές, ειλεό.• Χορήγηση αντιδότων: Η χορήγηση αντιδότων θεωρείται ιατρική πράξη και πρέπει να πραγματοποιείται ΜΟΝΟ από κτηνίατρο.5. Σταθεροποίηση της γενικής κατάστασης του ζώου:

Έλεγχος του νευρικού συστήματος.

Ενδοφλέβια χορήγηση υγρών ή/και αίματος.

Παροχή οξυγόνου.

Έλεγχος του καρδιαγγειακού συστήματος.

Έλεγχος της νεφρικής λειτουργίας.

Ρύθμιση της θερμοκρασίας.

ΠΡΟΣΟΧΗ!!!
Πριν την παροχή πρώτων βοηθειών σε ζωντανά ζώα θα πρέπει ΠΡΩΤΙΣΤΩΣ!!! να εκτιμάται η κατάστασή τους αναφορικά με την πιθανή παρουσία συμπτωμάτων ΛΥΣΣΑΣ!!! οπότε και θα πρέπει να ειδοποιούνται οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες.Οι γενικές αρχές είναι:- Δίδεται ιδιαίτερη προσοχή ότι αυτές οι οδηγίες εφαρμόζονται αποκλειστικά υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει απόδειξη ή επαρκείς ενδείξεις ότι τα αντικείμενα είναι δηλητηριασμένα δολώματα με γεωργικά φάρμακα.
– Για τα ευρεθέντα ζωϊκά δολώματα λαμβάνεται υπόψη ο κίνδυνος μετάδοσης λοιμωδών νοσημάτων (π.χ λύσσα κ.α.). Η προστασία των ζώων και των πουλιών από την κατανάλωση δηλητηριασμένων δολωμάτων πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο που να διασφαλίζεται η ασφάλεια του ατόμου που τα διαχειρίζεται, η ταχεία και απλή διαδικασία καταστροφής των δολωμάτων, η απουσία κινδύνων ρύπανσης του περιβάλλοντος.
– Η διαχείριση περιστατικών άμεσης επέμβασης και χορήγησης πρώτων βοηθειών σε ζωντανά ζώα με πιθανή δηλητηρίαση, είναι ιδιαίτερα απαιτητική και εξειδικευμένη διαδικασία και απαιτεί την παρουσία κτηνιάτρου.
– Πριν την παροχή πρώτων βοηθειών σε ζωντανά ζώα πρέπει να εκτιμάται η κατάστασή τους αναφορικά με την πιθανή παρουσία συμπτωμάτων λύσσας, οπότε και θα πρέπει να ειδοποιούνται οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες.
– Τα δηλητηριασμένα δολώματα δεν πρέπει να απορρίπτονται σε κάδους απορριμμάτων και ανοικτά σημεία.Στα πλαίσια εφαρμογής του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τη προστασία του ανθρώπου και του περιβάλλοντος, υιοθετείται η χρήση συγκεκριμένου πρωτοκόλλου καταγραφής περιστατικών δηλητηρίασης από τις αρμόδιες υπηρεσίες και η κοινοποίηση των περιστατικών στην Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία που έχει αναλάβει τον συντονισμό της Ομάδας Εργασίας ενάντια στα δηλητήρια.Επισημαίνεται ότι η παρασκευή και η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων συνιστά παράβαση του ποινικού κώδικα και σε κάθε περίπτωση διαπίστωσης σχετικής υπόθεσης εφαρμόζεται η ισχύουσα νομοθεσία .Η παρούσα διαδικασία στηρίχτηκε σε κείμενο που παράχθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE+ «Καινοτόμες Δράσεις για την Αντιμετώπιση της Παράνομης Χρήσης Δηλητηριασμένων Δολωμάτων σε Μεσογειακές Πιλοτικές Περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης» (LIFE09 NAT/ES/000533) και στο πλαίσιο της δράσης της Εθνικής Ομάδας Εργασίας Ενάντια στη Χρήση Δηλητηριασμένων Δολωμάτων στην Ελλάδα.Η επεξεργασία του κειμένου έγινε από τη Διεύθυνση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής και τη Διεύθυνση Υγείας των Ζώων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και αποσκοπεί στην παροχή οδηγιών για τις πρώτες βοήθειες σε ζώα με συμπτώματα δηλητηρίασης από τα γεωργικά φάρμακα.Η διαχείριση περιστατικών άμεσης επέμβασης και χορήγησης πρώτων βοηθειών σε ζωντανά ζώα με πιθανή δηλητηρίαση, είναι ιδιαίτερα απαιτητική και εξειδικευμένη διαδικασία και απαιτεί την παρουσία κτηνιάτρου.Ο ΠΡΟΙΣΤΑΜΕΝΟΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ – ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Πληροφορίες: Αναστασία Γιαλελή Τηλ. 2610 271959, email: [email protected]Οι αναλυτικές οδηγίες έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων στις διευθύνσειςhttp:/ /www.minagric.gr/images/stories/docs/agrotis/Georgika Farmaka/elenxoi/Diaxe
irish Dhlhthriasmenwn Dolomatwn.pdf και
http://www.minagric.gr/images/stories/docs/agrotis/Georgika Farmaka/elenxoi/Vhma
ta Diaxeirishs Dhlhthriasmenwn Agr Zwwn.pdf
http://www.minagric.gr/images/stories/docs/nea/GEORGPROEIDOPOIHSEIS/PATRA/diritiriaseis_zoa_112016.pdf