Ο Πολλαπλασιασμός Δέντρων,Φυτών και φυτευση με Σπόρο

Πως φυτεύουμε μόνοι μας δέντρα

Τι θα λέγατε να φυτέψουμε 10.000 δέντρα ή και περισσότερα τον επόμενο χειμώνα; Πώς θα σας φαινόταν η ιδέα σε μερικά χρόνια να υπάρχουν χιλιάδες καρποφόρα δέντρα στην περιοχή μας, όλα ελεύθερα και προσιτά σε οποιονδήποτε;
Ας αρχίσουμε να κάνουμε πράγματα που μπορούμε και δεν κοστίζουν, χρειάζεται μόνο να δείξουμε ενδιαφέρον…
Για να δούμε πώς θα γίνει… Που θα βρούμε τα δέντρα;

Αυτές τις ημέρες που όλοι τρώτε κεράσια, βερίκοκα, μήλα, ροδάκινα, δαμάσκηνα, αχλάδια κ.λ.π. κρατείστε τα κουκούτσια. Αμέσως έχετε στα χέρια σας εκατοντάδες εν δυνάμει δέντρα.
Πώς νομίζετε ότι φύτευαν δέντρα οι παππούδες μας;
Σίγουρα πριν πενήντα χρόνια δεν υπήρχαν φυτώρια, μάλιστα θα ήταν πολύ αστείο αν κάποιος σ’ ένα κεφαλοχώρι άνοιγε μια τέτοια επιχείρηση.

Πως και που θα φυτέψουμε δέντρα από σπόρους;

Ο καθένας από εσάς ας ξεκινήσει γύρω από το σπίτι του, στη γειτονιά του να φυτεύει τα κουκούτσια, εκεί που πηγαίνει έναν περίπατο με τον φίλο του, σ’ ένα εγκαταλειμμένο οικόπεδο…
Δεν χρειάζεται να πάρουμε μαζί μας τσάπα και άλλα σκαπτικά εργαλεία, το μόνο που χρειάζεται είναι να θάψουμε στο σημείο το κουκούτσι σε βάθος όσο το μέγεθος του.

Πότε φυτεύουμε τα κουκούτσια;
Συγκεντρώνουμε τα κουκούτσια σ’ ένα πλαστικό δοχείο (τάπερ) και τα αφήνουμε στη σκιά να ξεραθούν. Ύστερα μπορούμε να αρχίσουμε να τα θάβουμε από το Νοέμβριο έως και το Φεβρουάριο.

Πώς θα τα ποτίσουμε;
Δεν θα χρειαστούν πότισμα, η φύση θα τα φροντίσει..

Πώς θα τα φροντίσουμε;
Την επόμενη άνοιξη που θα περάσουμε να τα δούμε θα εκπλαγούμε ότι τα περισσότερα θα έχουν γίνει μικρά δεντράκια. Εάν το σημείο που τα έχουμε φυτέψει υπάρχει βοσκή ή ξέρουμε ότι θα περάσουν τα χορτοκοπτικά του Δήμου τότε θα χρειαστεί να βάλουμε ένα μικρό πλέγμα γύρω από τα δεντράκια για να τα προστατέψουμε.

Πώς θα έχουμε μεγαλύτερη επιτυχία σ’ αυτή μας την προσπάθεια;
Για να έχουμε μεγαλύτερο ποσοστό επιτυχίας, δηλ. από κάθε κουκούτσι να βγει και δεντράκι τότε χρειάζεται το κουκούτσι να προέρχεται από καρπό άγριου δέντρου. Τα κουκούτσια από άγριο δέντρο έχουν μεγαλύτερη βλαστικότητα. Το Πάικο και όχι μόνο είναι γεμάτο άγρια δέντρα, εάν δεν γνωρίζετε εσείς τότε σίγουρα κάποιος φίλος, γνωστός σας κυνηγός ή και βοσκός γνωρίζει και θα σας πει που θα βρείτε ή μπορεί και να σας φέρει. Μη διστάσετε να ρωτήσετε, όποιος ψάχνει βρίσκει…

Ο Παναγιώτης Μανίκης, φυσικός καλλιεργητής, σε μια από τις πολλές ομιλίες που έχει κάνει ανέφερε τα εξής:

«Το δέντρο από κουκούτσι δεν χρειάζεται πότισμα γιατί η ρίζα του είναι πολύ βαθιά π.χ. ένα δεντράκι ύψους 10 εκατοστών έχει ήδη 30 ή και 40 εκατοστά ρίζα, έτσι βρίσκει την υγρασία που χρειάζεται και αντέχει στην ξηρασία. Και η ιδιαιτερότητά τους είναι ότι είναι ανομοιόμορφα όσον αφορά το σχήμα, το μέγεθος, το βάρος, ότι είναι μια θαυμάσια τροφή για μια οικογένεια, μια θαυμάσια τροφή για τους καταναλωτές που ξέρουν να εκτιμήσουν τις αληθινές γεύσεις. Όχι, όμως, γι’ αυτούς που έχουν αλλοιωμένες γεύσεις. Τα δέντρα αυτά έχουν μια ισχυρή πασσαλώδη ρίζα, που πάει σε βάθος σε αναζήτηση νερού, φαγητού και θρεπτικών στοιχείων. Άρα αυτά τα δέντρα είναι προορισμένα να επιβιώσουν. Το χαρακτηριστικό τους είναι ότι η ρίζα τους είναι κεντρική πασσαλώδης. Ένα δέντρο, που βγαίνει από σπόρο, έχει μνήμη επιβίωσης.

Άρα, λοιπόν, αυτή η κεντρική πασσαλώδης ρίζα είναι το κλειδί για την επιβίωση ενός δέντρου. Είναι μια ρίζα που πάει σε βάθος για την αναζήτηση νερού και θρεπτικών στοιχείων και μπορεί να μας δώσει αντοχή του φυτού σε ξηρασία, σε μεγάλη υγρασία, σε αρρώστιες, σε προσβολές από έντομα. Ένα δέντρο που μεγαλώνει απ’ ευθείας από το κουκούτσι, ουσιαστικά δε χρειάζεται πότισμα. Τώρα αν στη συνέχεια εμείς θέλουμε να το μπολιάσουμε γιατί μας αρέσει μια συγκεκριμένη ποικιλία, π.χ. τα τραγανά κεράσια της Έδεσσας ή τα ροδάκινα ή οι γερμάδες, πάλι μπορούμε να το μπολιάσουμε απ’ ευθείας στο χωράφι πάνω στο άγριο, που έχει βγει ή στο ημιάγριο. Και πάλι θα έχουμε τα δεύτερα καλύτερα.

Τώρα, όταν σπέρνουμε ένα κουκούτσι από βερίκοκο που φάγαμε, από δαμάσκηνο που φάγαμε, από ροδάκινο που φάγαμε, δε θα βγει ούτε άγριο δέντρο ούτε ήμερο. Αυτό που θα βγει, θα είναι κάτι ανάμεσα στο άγριο και στο ήμερο. Αλλά θα έχει ένα σχήμα που θα είναι φυσικό δέντρο».

Μεγαλώνουν χωρίς την φροντίδα μας, η κεντρική πασσαλώδης ρίζα τους αγγίζει το ένα μέτρο, άρα έχει βρει την υγρασία που χρειάζεται για να «βγάλει» το καλοκαίρι και όλα τα πολύτιμα θρεπτικά συστατικά του χώματος.

Πηγή: Εθελοντική Ομάδα Παιονίας-Πολύκαστρο, 15 Ιουλίου 2013

Αξιοποιώντας τα κουκούτσια…

Κάθε κουκούτσι είναι ένα υποψήφιο δέντρο στο οποίο οφείλουμε να δώσουμε την ευκαιρία να βλαστήσει. Έτσι αντί να πετάμε τα κουκούτσια από τα φρούτα που τρώμε, μπορούμε να τα κρατάμε και να τα επιστρέψουμε στη φύση το Φθινόπωρο. Κρατάμε λοιπόν τα κουκούτσια από κεράσια, βύσσινα, βερίκοκα, αχλάδια, μήλα, δαμάσκηνα, ροδάκινα κ.α., τα διατηρούμε σε ένα καλάθι ώστε να αερίζονται και να μη μουχλιάσουν. Όταν έρθει το Φθινόπωρο λοιπόν μπορούμε όλα αυτά να τα επιστρέψουμε στη φύση.  Ο καλύτερος τρόπος, κατά τη γνώμη μου, για να γίνει αυτό είναι η μέθοδος της φυσικής καλλιέργειας, δηλαδή με σβόλους.

Η μέθοδος παρασκευής των σβόλων είναι σχετικά απλή. Ανακατεύουμε σε μία λεκάνη τους σπόρους μας με δεκαπλάσια ποσότητα χώματος (αργιλόχωμα καλύτερα), το ανακατεύουμε, το κάνουμε πηλό και έπειτα πλάθουμε σβόλους, σαν να φτιάχνουμε κεφτεδάκια. Οι σβόλοι θα έχουν διάμετρο 1,5 – 3 εκατοστά, αναλόγως και με τα κουκούτσια που περιέχουν. Αν προσθέσουμε στο μείγμα σπόρους τριφυλλιού και τρίχες κατσίκας, προβάτου ή και ανθρώπου ακόμα, αυτό θα γίνει ακόμα καλύτερο. Επίσης μπορούμε να προσθέσουμε σπόρους από δασικά δέντρα, λαχανικά, χόρτα, ακόμα και από καλλωπιστικά φυτά. Σε περίπτωση που έχουμε μεγάλη ποσότητα σπόρων μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μπετονιέρα με τη μέθοδο για μαζική σπορά. Στο τέλος τους απλώνουμε και τους αφήνουμε να στεγνώσουν για λίγες μέρες.

Μες στο κουκούλι από τον πηλό, οι σπόροι θα μείνουν καλά προφυλαγμένοι. Ούτε τα πουλιά, ούτε τα έντομα, ούτε τα διάφορα τρωκτικά θα μπορέσουν να καταπιούν τους πήλινους σβόλους και έτσι οι σπόροι θα περιμένουν ανέπαφοι πότε θα πέσει η πρώτη βροχή και πότε θα έλθει η κατάλληλη θερμοκρασία για να μπορέσουν να βλαστήσουν. Όχι μόνον ένας, αλλά πολύ περισσότεροι από τον κάθε σβόλο.

Σπέρνοντας μια μεγάλη ποικιλία σπόρων, μπορούμε να εξασφαλίσουμε ότι κάποιοι θα βλαστήσουν όσο κακές και αν είναι οι συνθήκες. Αν έστω και για μικρό χρονικό διάστημα καλυφθεί η επιφάνεια της γης με βλάστηση, θα επιτευχθεί μείωση της θερμοκρασίας. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι ο ρόλος των φυτών – πιλότων είναι να βοηθήσουν στη δημιουργία συνθηκών που θα επιτρέψουν και σε άλλα φυτά να βλαστήσουν.
Ένας δεύτερος λόγος για τον οποίο σπέρνουμε ποικιλία φυτών και μικροοργανισμών είναι για να αφυπνίσουμε την κοιμωμένη ουσιαστικά γη. Η γη δεν επανέρχεται στη ζωή με το φύτεμα μόνο ωφέλιμων φυτών σε μια άγονη και γυμνή γη. Τα φυτά δεν αναπτύσσονται απομονωμένα. Για να αναπτυχθούν για παράδειγμα δένδρα και να φτάσουν σε ένα μεγάλο ύψος χρειάζεται αρκετό έδαφος για το αντίστοιχο ριζικό σύστημα. Ακόμη απαιτούνται χαμηλότερα δέντρα για να προστατεύσουν τη βάση των ψηλότερων, ενώ αναγκαία είναι επίσης η παρουσία κάτω από αυτά θαμνωδών και ποωδών φυτών, καθώς και μικροοργανισμών.
Ένα μεγάλο δέντρο είναι η αποκρυστάλλωση της συνεργασίας πολυάριθμων έμβιων. Όταν δημιουργηθεί ένα μεγάλο δάσος με ψηλή πυκνότητα βλάστησης τότε θα αρχίσει να πέφτει και η βροχή. Σύννεφα θα σχηματιστούν πάνω από το βουνό και θα υψωθούν πάνω από τις κοιλάδες. Οι πρωταρχικοί παράγοντες στο δάσος δεν είναι μόνο τα ψηλά δέντρα. Οι φτέρες, τα βρύα, τα πεσμένα φύλλα, όλα παίζουν το ρόλο τους».

Έτσι λοιπόν και εμείς σκορπώντας τους σβόλους μας σε καμένα, άγονα, ή χέρσα εδάφη δίνουμε ένα χεράκι στη φύση ώστε να μπορέσει να ανακάμψει. Αν δεν έχουμε χρόνο για να φτιάξουμε σβόλους μπορούμε απλά να πετάμε τους σπόρους χύμα (φυσικά οι πιθανότητες να βλαστήσουν είναι πολύ μικρότερες).

Πως φυτεύουμε και πολλαπλασιάζουμε δέντρα

Αχλαδιά

Πολλαπλασιάζεται με σπόρο κοινής αχλαδιάς, κυρίως για εδάφη γόνιμα, βαθιά κλπ. και με σπόρους γκορτσιάς για εδάφη ξερά, φτωχά κλπ. Όταν κάνουμε φυτείες αχλαδιάς πρέπει να φυτεύουμε περισσότερες ποικιλίες μαζί, γιατί μερικές ποικιλίες δεν γονιμοποιούνται καλά με τη δική τους γύρη και χρειάζονται ξένη γύρη.

Μπολιάζεται: α) Σε γκορτσιά, για εξημέρωση των εκατομμυρίων γκορτσιών. β) Σε γκορτσιά με σπόρο (στο φυτώριο), για φτωχά κλπ. εδάφη.

γ) Σε κοινή αχλαδιά, για γόνιμα στραγγερά κλπ. εδάφη. δ) Σε κυδωνιά για αμμοαργιλλώδη ποτιστικά εδάφη. Η συγγένεια με την κυδωνιά είναι μικρή. Στο σημείο του εμβολιασμού δημιουργείται εξόγκωμα. Διαταράσσεται η κανονική κυκλοφορία των χυμών. Η αχλαδιά γίνεται μικρή και ζει λίγα χρόνια. Κάνει όμως πολλά νόστιμα, χυμώδη και μεγάλα αχλάδια. ε) Σε κράταιγο, για ξερά ασβεστούχα εδάφη. στ) Σε σουρβιά. Άριστο υποκείμενο για εδάφη φτωχά, όπου ευδοκιμεί η σουρβιά. Το συνηθισμένο υποκείμενο που φυτώρια είναι η κοινή αχλαδιά.

Μηλιά

Πολλαπλασιάζεται με σπόρο. Κυρίως χρησιμοποιούμε σπόρο αγριομηλιάς και κατόπιν άλλων μηλιών. Σπόρο γκορτσιάς και τσαπουρνιάς συνήθως δεν χρησιμοποιούμε.

Μπολιάζεται: α) Σε ξινομηλιά από σπόρο ή σε άγρια επί τόπου για εδάφη γόνιμα αργιλοαμμώδη δροσερά, β) σε γλυκομηλιά από σπόρο ή σε άγρια γλυκομηλιά για τα γονιμότερα εδάφη. γ) Σε χαμομηλιά. Από σπόρο για μέτρια γόνιμα εδάφη. δ) σε γκορτσιά και σε τσαπουρνιά για ξερά εδάφη, ασβεστούχα, φτωχά. Συνήθως δεν χρησιμοποιούνται για υποκείμενα οι γκορτσιές και οι τσαπουρνιές.

Κυδωνιά

Πολλαπλασιάζεται κυρίως με μοσχεύματα, που ριζώνουν πολύ εύκολα. Ο πολλαπλασιασμός με σπόρο δεν χρησιμοποιείται συνήθως.

Μπολιάζεται: σε κυδωνιά όταν θέλουμε ν’ αλλάξουμε την ποικιλία. Σε κράταιγο για να καλλιεργήσουμε κυδωνιές σε ξερά χαλικώδη εδάφη.

Βερικοκιά

Πολλαπλασιάζεται με σπόρο. Μπολιάζεται σε διάφορα υποκείμενα, που έγιναν με σπόρο, έκτος από τη δαμασκηνιά, που μπορεί να γίνει και με μοσχεύματα, α) Σε βερικοκιά, για νοτιότερα μέρη, για εδάφη ελαφρά, ζεστά, β) Σε μυγδαλιά (πικραμυγδαλιά ή σκληρότσουφλη) για νότια μέρη, για ξερά, στραγγερά εδάφη. Δεν κολλάει καλά το μπόλι και ξεμασχαλίζεται με τους αέρηδες. Για να αποφύγουν αυτό το ελάττωμα οι καλοί δεντροκαλλιεργητές μπολιάζουν την αμυγδαλιά με ροδακινιά και κατόπιν τη ροδακινιά με βερικοκιά. γ) Σε ροδακινιά. Γιά νοτιότερα μέρη. Για ελαφρά ασβεστούχα εδάφη, δεν συνηθίζεται, γιατί η ροδακινιά προσβάλλεται από αρρώστιες. δ) Σε δαμασκηνιά, για βορεινότερα μέρη. Για εδάφη σφιχτότερα που συγκροτούν υγρασία. Είναι καλό υποκείμενο. ε) Σε κορομηλιά. Για τα ίδια εδάφη και κλίματα, άλλα οι βερικοκιές δεν παίρνουν μεγάλη ανάπτυξη.

Ροδακινιά

Πολλαπλασιάζεται με σπόρο.

Μπολιάζεται: α) Σε ροδακινιά από σπόρο. Είναι το καλύτερο, υποκείμενο. Τα μπόλια αναπτύσσονται γρήγορα και καρποφορούν νωρίς. (β) Σε αμυγδαλιά. για εδάφη ξερότερα, χαλικώδη, ασβεστώδη, βαθιά, που δεν ποτίζονται ή ποτίζονται λίγο. γ) Σε βερικοκιά. Για εδάφη ξερά φτωχά, δεν προτιμάται. δ) Σε δαμασκηνιά. για εδάφη με περισσότερη υγρασία και ψυχρότερα μέρη. τα καλύτερα υποκείμενα είναι η ροδακινιά και η αμυγδαλιά.

Δαμασκηνιά-Κορομηλιά

Πολλαπλασιάζεται με σπόρο, μοσχεύματα και παραφυάδες. Με μοσχεύματα και παραφυάδες δεν είναι καλός τρόπος πολλαπλασιασμού. Τα δέντρα δεν είναι ανθεκτικά και δίνουν μέτριες αποδόσεις. Για αυτό πάντοτε προτιμάται ο πολλαπλασιασμός με σπόρο.

Για τη δαμασκηνιά καλό είναι να χρησιμοποιούμε τους σπόρους της αγριοδαμασκηνιάς και για τις κορομηλιές τους σπόρους της αγριοκορομηλιάς. Οι σπόροι της τσαπουρνιάς δεν είναι κατάλληλοι, γιατί ο εμβολιασμός δεν πετυχαίνει καλά.

Γενικότερα δε για τις δαμασκηνιές καλό είναι να χρησιμοποιούμε σπόρους δαμασκηνιάς και για τις κορομηλιές σπόρους κορομηλιάς.

Μπολιάζεται σε δαμασκηνιά και κορομηλιά και ειδικότερα για καλύτερη βλάστηση και ανάπτυξη του δέντρου οι δαμασκηνιές σε δαμασκηνιές και οι κορομηλιές σε κορομηλιές, χωρίς εννοείται να σημαίνει ότι οι κορομηλιές δεν μπολιάζονται σε δαμασκηνιές και αντίστροφα. Πιάνει επίσης το μπόλι και σε μυγδαλιά, βερικοκιά, ροδακινιά, αλλά δεν συνηθίζεται. Τα υποκείμενα αυτά είναι πιο ντελικάτα από τη δαμασκηνιά και δεν χρησιμοποιούνται.

Κερασιά

Πολλαπλασιάζεται με σπόρο κερασιάς, αγριοκερασιάς (μαχαλέπιος) και βυσσινιάς.

Οι καλύτεροι σπόροι είναι από μισοάγριες γλυκοκερασιές. Οι σπόροι της ήμερης κερασιάς είναι συνήθως κούφιοι. Για εδάφη ξερά ασβεστώδη κατάλληλος είναι ο σπόρος της μαχαλεπίου. Ο σπόρος της βυσσινιάς δίνει υποκείμενα νάνα και καχεκτικά. Για αυτό δεν χρησιμοποιείται. Επίσης η κερασιά μπορεί να πολλαπλασιαστεί με παραφυάδες, άλλα συνήθως δεν προτιμάται αυτός ο τρόπος.

Η κερασιά μπολιάζεται: α) σε γλυκοκερασιά. Είναι το καταλληλότερο υποκείμενο για τα ορεινά και ψυχρά μέρη, που γόνιμα εδάφη τα μπόλια γίνονται πολύ μεγάλα. Από τη γλυκοκερασιά καλύτερες είναι οι κοκκινόκαρπες. β) σε κοινή κερασιά. από σπόρο εκλεκτών ποικιλιών. Καλό υποκείμενο σαν το προηγούμενο. Τα μπόλια γίνονται λίγο μικρότερα από το προηγούμενο. Για πλαγιές, κοιλάδες κλπ. γ) Σε μαχαλέπιο. Για ξερά ασβεστούχα, ζεστά εδάφη. Είναι πολύ καλό υποκείμενο για όλες σχεδόν τις ποικιλίες της κερασιάς και προ παντός για ξερά εδάφη. Μπολιάζεται πάντοτε στο μάτι σε νέα φυτά. Τα άλλα είδη εμβολιασμό δεν πετυχαίνουν.

Βυσσινιά

Πολλαπλασιάζεται με σπόρο και παραφυάδες. Χρησιμοποιείται ο σπόρος της ίδιας της βυσσινιάς. Βγάζει πολλές παραφυάδες, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πολλαπλασιασμό.

Μπολιάζεται κυρίως σε βυσσινιά. Μπορεί να μπολιαστεί και σε διάφορες ποικιλίες κερασιάς.

Νεραντζιά-πορτοκαλιά-λεμονιά-μανταρινιά-περγαμόντο

Τα ξινά πολλαπλασιάζονται με μοσχεύματα, καταβολάδες, σπόρο και εμβολιασμό.

Ο πολλαπλασιασμός με μοσχεύματα και καταβολάδες ήταν άλλοτε συνηθισμένος, προ παντός για την κιτριά, λεμονιά και φράπα. Εγκαταλείφθηκε ή εγκαταλείπεται ο τρόπος αυτός. Τα δέντρα που προέρχονται από μοσχεύματα ή καταβολάδες προσβάλλονται από κομμίωση και καταστρέφονται. Ο πολλαπλασιασμός με σπόρο νεραντζιάς έχει πάρει γενική εφαρμογή. Ο κάθε καλλιεργητής μπορεί να κάνει ένα μικρό φυτώριο ξινών στην άκρη του κήπου του για τις ανάγκες του.

Πολλαπλασιασμός με σπόρο. Παίρνουμε σπόρους από την κοινή νεραντζιά. Μαζεύουμε νεράντζια εντελώς ώριμα από υγιή δέντρα. 15 μέρες το βραδύτερο μετά το μάζεμα τα ανοίγουμε και διαλύουμε τη σάρκα μέσα σε νερό. Οι σπόροι κάθονται στον πάτο. Χύνουμε το νερό και τις σάρκες. Πλένουμε καλά τους σπόρους και τους απλώνουμε στον ίσκιο να στεγνώσουν. Αμέσως μετά το στέγνωμα τους σπέρνουμε στο σπορείο ή, αν είναι νωρίτερα από τον Απρίλη-Μάη, τους στρωματώνουμε. Όταν σκάσουν οι στρωματωμένοι σπόροι, τους σπέρνουμε που πεταχτά ή σε γραμμές που απέχουν 15-20 πόντους και πάνω στη γραμμή οι σπόροι θα απέχουν 5 πόντους. Τους σκεπάζουμε σε βάθος 2-3 πόντους με κοπρόχωμα. Τους σκεπάζουμε και στις μεγάλες ζέστες.

Μεταφυτεύονται τον επόμενο χειμώνα στο φυτώριο σε γραμμές που απέχουν 70-80 πόντους και πάνω στη γραμμή 40 πόντους, αφού προηγούμενα κουρευτούν ο βλαστός και οι ρίζες. Αντί να μεταφυτευτούν σε φυτώριο, αφήνονται στο σπορείο 2 χρόνια να δυναμώσουν και κατόπιν μεταφυτεύονται απ’ ευθείας στο οριστικό μέρος. Αυτό γίνεται, όταν είμαστε σε θέση να περιποιηθούμε τα νεαρά δενδρύλλια στο χωράφι καθώς θα τα περιποιούμασταν στο φυτώριο. Το καλοκαίρι, αν έχουν πάχος ένα πόντο περίπου, τα μπολιάζουμε με μάτι. Το μπόλιασμα γίνεται όσο μπορούμε πιο ψηλά (60-80 πόντους) για να έχει το ξυνόδεντρο ψηλό κορμό νεραντζιάς και αντέχει στην κομμίωση. Στο φυτώριο μένει το μπόλι 2-3 χρόνια. Μονοβεργίζεται την πρώτη χρονιά και, αν είναι γερό, διακλαδώνεται (σταυρώνεται). Το δεύτερο χρόνο σταυρώνεται και αρχίζει το δεντράκι να παίρνει το σχήμα του και είναι έτοιμο για φύτεμα στο οριστικό μέρος.

Αμυγδαλιά

Πολλαπλασιάζεται με σπόρο. Πολλές φορές σπέρνεται ο σπόρος απ’ ευθείας στο οριστικό μέρος χωρίς να μπολιαστεί. Τα δενδρύλλια που θα βγουν από το σπόρο δεν είναι άγρια, καθώς συμβαίνει με τα περισσότερα καρποφόρα, ή μάλλον πολύ λίγα αγριεύουν, γίνονται πικραμύγδαλα. Όσα αγριεύουν, μπολιάζονται.

Μπολιάζεται συνήθως σε αμυγδαλιά. Πιάνει και σε πικραμυγδαλιά, αλλά πικρίζουν λίγο τα μύγδαλα. Επίσης πιάνει και σε δαμασκηνιά, άλλα δεν ζει πολλά χρόνια. Επίσης πιάνει το μπόλι σε βερικοκιά και ροδακινιά, αλλά τα υποκείμενα αυτά δεν είναι ανθεκτικά.

Καρυδιά

Πολλαπλασιάζεται με σπόρο. Σε προφυλαγμένα μέρη φυτεύεται ο σπόρος σε οριστικό μέρος. Καλύτερα να φυτεύεται στο φυτώριο, να μεγαλώνει το δενδρύλλιο 3-5 μ. και κατόπιν να φυτεύεται. Έτσι αποκτάει ψηλό κορμό για ξύλο και μπορεί να φυτευτεί και σε ελεύθερα μέρη όπου κυκλοφορεί η κτηνοτροφία. Το ύψος αυτό το παίρνουν τα δενδρύλλια σε 3-4 χρόνια.

Συνήθως δεν μπολιάζεται, τα σκληρά βγαίνουν όμοια με το μητρικό φυτό. Τα αφράτα μόνο εκφυλίζονται λίγο αλλά μετά από πολλά χρόνια. Για να έχουμε καλά δέντρα διαλέγουμε καλό σπόρο. Σπανιότατα καταφεύγουμε στο μπόλιασμα, που είναι αρκετά δύσκολο. Χρησιμοποιούμε τον αυλοειδή ή τον υπόφλοιο στεφανίτη. Τον αυλοειδή σε νέα υποκείμενα και μπόλια. ο υπόφλοιος γίνεται τον Απρίλη-Μάη με μπόλια που είχαμε διατηρήσει από το χειμώνα.

Καστανιά

Πολλαπλασιάζεται με σπόρο. Τα κάστανα, όταν μαζευτούν από τα δέντρα, στρωματώνονται και σπέρνονται την άνοιξη στο φυτώριο ή απ’ ευθείας στο οριστικό μέρος.

Μπολιάζεται σε καστανιά. Χρησιμοποιείται το κοιμώμενο μάτι, ο σχιστός και ο υπόφλοιος στεφανίτης. Οι αγριοκαστανιές για να μπολιαστούν πρέπει να δεχτούν μια σχετική προετοιμασία. Οι νέες αγριοκαστανιές μονοβεργίζονται και μπολιάζονται. Οι χοντρότερες κλαδεύονται το χειμώνα που κλωνάρια για να πετάξουν καινούργιους βλαστούς, γιατί ο κορμός δεν θα μπορούσε να μπολιαστεί. Οι πολύ γέρικες και κουφαλιασμένες κόβονται στη βάση για να πετάξουν από εκεί καινούργιους βλαστούς.

Το μπόλιασμα δεν είναι εύκολο. Αν ο μπολιαστής δεν είναι προσεκτικός και επιδέξιος, η επιτυχία δεν είναι καλή. Με μάτι μπολιάζουμε τον Αύγουστο Σεπτέμβρη τους λεπτούς βλαστούς. Με σχιστό μπολιάζουμε τους χοντρότερους βλαστούς (5-15 πόντους διάμετρο) το Μάρτη-Απρίλη μόλις αρχίζουν να φουσκώνουν τα δέντρα. Με υπόφλοιο τα ακόμη χοντρότερα (15-30 πόντους) τον Απρίλη-Μάη που έχει αρχίσει η βλάστηση και σηκώνει η φλούδα.

Φουντουκιά

Πολλαπλασιάζεται κυρίως με παραφυάδες. Μπορεί να μπολιαστεί με μοσχεύματα και καταβολάδες. ο πολλαπλασιασμός με σπόρο δεν χρησιμοποιείται, εκτός αν θέλει κανένας να φτιάξει καμιά καινούργια ποικιλία. Το μπόλιασμα δεν χρησιμοποιείται, γιατί δεν πιάνουν εύκολα τα μπόλια και γιατί ή φουντούκια είναι δέντρο με παραφυάδες χωρίς κορμό και το μπόλι πρέπει συνεπώς να γίνει στη βάση (στο λαιμό) για να βγάλει παραφυάδες. Εκεί όμως το μπόλιασμα δεν είναι εύκολο.

Φιστικιά

Πολλαπλασιάζεται με σπόρο τσικουδιάς. Μπολιάζεται σε αγριοφιστικιά ή τερεβυθιά που χωρίζεται σε δύο είδη: την κοκορέτσια ή τζιτσιραβιά που φυτρώνει στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας και στην τσικουδιά ή τρεμυθιά που φυτρώνει κυρίως που Νησιά (Χίος). Το μπόλιασμα δεν είναι εύκολο. Η φιστικιά βγάζει ρετσίνι στις τομές, που επηρεάζει την επιτυχία του μπολιού. Ο καλύτερος τρόπος για μπόλιασμα δενδρυλλίων στα φυτώρια και η εξημέρωση κοκορετσιών ή τσικουδιών είναι το μάτι με ανεστραμμένο JL για να μη πνιγεί το μπόλι από το ρετσίνι. Με το μάτι γίνεται μικρή τομή και βγαίνει λιγότερο ρετσίνι. Ετοιμάζουμε τα άγρια για να τα μπολιάσουμε. Κόβουμε τις παραφυάδες και τα περιττά κλωναράκια στα νέα. Τα πιο ηλικιωμένα τα κόβουμε στη βάση ή παραπάνω για να πετάξουν καινούργιους βλαστούς, που θα μπολιάσουμε. Για να πετύχει το μπόλι, πρέπει ο βλαστός να είναι καινούργιος με τρυφερή φλούδα. Προσέχουμε στις τομές, να μη τραυματίζουμε το ξύλο και προκαλούμε ροή ρετσινιού. Μπολιάζουμε τον Ιούνη ή τον Αύγουστο-Σεπτέμβρη με κοιμώμενο μάτι.

Όταν μπολιάζουμε τον Ιούνη, δεν κόβουμε αμέσως το υποκείμενο, άλλα λίγο λίγο ως τον επόμενο χειμώνα. Το απότομο κόψιμο μπορεί να ξεράνει και το μπόλι και το υποκείμενο. Όταν μπολιάζουμε με κοιμώμενο μάτι, κόβουμε τον επόμενο Μάρτη το βλαστό του υποκειμένου 15-20 πόντους πάνω από το μπόλι αφήνοντας προσωρινά 1-2 μικρούς βλαστούς για να τραβάνε τους χυμούς.

Οι εγκεντρισμοί γίνονται σε μεγαλύτερα δέντρα, άλλα με μικρότερη επιτυχία. Αν αποτύχουν, θα βλαστήσουν καινούργιοι βλαστοί, που θα μπολιαστούν το καλοκαίρι. Ο σχιστός γίνεται το Μάρτη και ο υπόφλοιος στεφανίτης αργότερα, για να σηκώνει η φλούδα. Τα σχίνα συγγενεύουν με τη φιστικιά. το μπόλι πιάνει αλλά δεν αναπτύσσεται καλά. Στα φυτώρια, και όπου μπορούμε που άγρια, ποτίζουμε 2-3 φορές πριν να μπολιάσουμε.

Συκιά

Πολλαπλασιάζεται κυρίως με μοσχεύματα. Κατόπιν με παραφυάδες και καταβολάδες. Ο πολλαπλασιασμός με σπόρο δεν συνηθίζεται. Φυτεύονται στο φυτώριο και απ’ ευθείας στο χωράφι. Συνήθως δεν το κορφολογούμε. Αν το μόσχευμα είναι μακρύ, το κονταίνουμε στη βάση. Αν θα το κόψουμε στην κορυφή, πρέπει ή τομή να γίνει αμέσως μετά ένα μάτι.

Μπολιάζεται σε συκιά από σπόρο, σε άγρια ή σε οποιαδήποτε συκιά που θέλουμε να αλλάξουμε την ποικιλία. Το μπόλιασμα γίνεται με ανάποδο ή πλακίτη, συνήθως τον Αύγουστο. Με σχιστό αποφεύγουμε να μπολιάζουμε.

Χαρουπιά

Από τις χαρουπιές άλλες είναι αρσενικές, άλλες θηλυκές κι άλλες έχουν θηλυκά κι άλλες αρσενικά λουλούδια. Σε κάθε φυτεία θηλυκών πρέπει να υπάρχουν κι αρσενικά δέντρα (1 προς 10), που μεμονωμένα θηλυκά μπολιάζουμε ένα κλωνάρι με αρσενικό.

Η χαρουπιά μπολιάζεται σε άγρια χαρουπιά από σπόρο, που είναι κι αυτή άγρια. Μπολιάζουμε κατά προτίμηση με μάτι σε σχήμα Τ τον Απρίλη-Μάη. Μόλις πετύχει το μπόλι, κορφολογούμε το υποκείμενο αφήνοντας μόνο τον οδηγό. Σχιστό και υπόφλοιο σπανιότερα κάνουμε σε μεγαλύτερα υποκείμενα. Προτιμούμε ξανανιωμένους καινούργιους βλαστούς.

Το φύτεμα των δέντρων γίνεται με διάφορους τρόπους. Μερικά δέντρα πρέπει να τα φυτεύουμε με το σπόρο, άλλα με παραβλάσταρα, άλλα με βέργες και άλλα με κλάδους.

Ποια δέντρα πρέπει να φυτεύουμε με σπόρο, ποια με παραβλάσταρα και ποια με κλάδους ή με βέργες

Με το σπόρο φυτεύονται: Ο φιστικιές, οι λεπτοκαρυές (φουντουκιές), οι αμυγδαλιές, οι καστανιές, οι ροδακινιές, οι δαμασκηνιές, οι κουκουναριές, οι χουρμαδιές, τα κυπαρίσσια, οι δάφνες, οι μηλιές, τα σφεντάμια, τα έλατα, τα πεύκα. Όταν τα φυτέψουμε με σπόρο γίνονται καλύτερα.

Με παραβάσταρα φυτεύονται:
Οι ελιές και τα όμοια δέντρα (πυρηνόκαρπα) όπως οι κερασιές οι τζιτζιφιές οι λεπτοκαρυές, οι μυρτιές, οι μεσπιλιές (μουσμουλιές).
Παραβλάσταρα λέγονται όσα βλαστάρια είναι ενωμένα με το δέντρο και τα βγάζουμε μαζί με ένα μεγάλο κομμάτι από τη ρίζα. Και τα παραβλάσταρα πρέπει επίσης να τα μεταφυτεύουμε.

Με βέργες ή με τους κλάδους φυτεύονται:
Οι αμυγδαλιές, οι αχλαδιές, οι συκαμινιές (μουριές), οι κιτριές, οι μηλιές, οι ελιές, οι κυδωνιές, οι λεύκες, ο κισσός, οι τζιτζιφιές, οι μυρτιές, οι καστανιές. Και αυτά όταν τα μεταφυτεύσουμε γίνονται καλύτερα.

Τα δέντρα που μπορούν να φυτεύονται και με παραβλάσταρα και με τα κλαδιά ή τις βέργες είναι τα εξής: οι συκιές, οι συκαμινιές, οι κιτριές, οι ροϊδιές, οι ελιές, οι συκομουριές, οι λεύκες, οι αγριομερσίνες (λαγομηλιές), οι κυδωνιές.

Με τι βέργες και με τα κλαδιά μόνο (είναι αδύνατο να τα φυτέψουμε με παραβλάσταρα γιατί δεν βγαίνουν) φυτεύονται τα εξής: το κλήμα, οι ιτιές, τα πυζάρια, το τριφυλλόκλαδο.

Τα δέντρα που μπορούν να φυτεύονται με το σπόρο και τα παραβλάσταρα είναι τα εξής:
Οι βερικοκιές, οι δαμασκηνιές, οι αμυγδαλιές, οι χουρμαδιές, οι φιστικιές, ο πλάτανος και οι δάφνες.

Πηγή: Γεωπονικά-Κασσιανός Βάσσος

ΠΗΓΗ http://eranistis.net/