Φύτευση λεμονιάς: Πότε, και που φυτεύεται

Φύτευση και καλλιεργητικές εργασίες

Υπάρχουν ποικιλίες λεμονιάς που ανθίζουν πολλές φορές το χρόνο σε εξωτερικό χώρο, και όλο το χρόνο σε εσωτερικό χώρο, ειδικά εκεί όπου το κλίμα είναι ηλιόλουστο και ζεστό.
Ωστόσο, αυτό που πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν είναι ότι μπορούν να καλλιεργήσουν λεμονιά σε γλάστρα, σε εσωτερικό χώρο, ακριβώς όπως οποιοδήποτε άλλο φυτό, και να απολαύσουν τους καρπούς της.
Παρακάτω θα βρείτε έναν μικρό οδηγό καλλιέργειας για Λεμονιές, τόσο εξωτερικό χώρο (αυλή, χωράφι) όσο και για εσωτερικό χώρο (καλλωπιστική και ερασιτεχνική χρήση)

---

Προετοιμασία Φύτευσης

Τοποθεσία φύτευσης: Αποφυγή τόπων που ευνοούν μυκητολογικές προσβολές (εδαφογενείς κ.α.), ζωικούς εχθρούς (νηματώδεις) και μη παρασιτικές διαταραχές (παγετός, αλατότητα, τροφοπενίες). Αποφυγή αγρών που έχουν ιστορικό επιμόλυνσης με δυσεξόντωτα είδη ζιζανίων μέχρι να γίνει εξυγίανση του αγρού.^[2] Οι λεμονιές χρειάζονται πολύ ηλιακό φως, ειδικά όταν βλασταίνουν. Είναι καλύτερα να τοποθετούνται κοντά σε ήλιο ή στον κήπο, προκειμένου να δέχονται την κατάλληλη ποσότητα φυσικού φωτός.
Για καλλωπιστικές λεμονίες ή εσωτερικού χώρου: Αν ζείτε σε κλίμα χωρίς αρκετό φως, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μια λάμπα ανάπτυξης φυτών. Αν έχετε το φύτο μέσα στο σπίτι καλό θα είναι να βρίσκεται κοντα σε παράθυρο ^[3]

Εποχή Φύτευσης: Η καλύτερη εποχή είναι από τις αρχές Μαρτίου και μετά, και τους Φθινοπωρινούς μήνες. Δεν φυτεύουμε με κρύο ή πολλή ζέστη για να αποφύγουμε πιθανόν στρεσάρισμα του φυτού.
Οι λεμονιές είναι φυτα ευπαθεί στο κρύο, τις χαμηλές θερμοκρασίες και τον παρατεταμένο παγετό. Επίσης, είναι ευαίσθητες στις παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες, όταν συνοδεύονται από χαμηλή υγρασία.

Επιλογή είδους & ποικιλίας & υποκειμένου: Μελετημένη επιλογή εμβολίου και υποκειμένου, λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά του εδάφους, το κλίμα της περιοχής και τους επικρατέστερους επιβλαβείς οργανισμούς. 

Καλλωπιστικά Φυτα λεμονιάς ή εσωτερικού χώρου: Υπάρχουν και ποικιλίες μέτριας ζωηρότητας που εναι πιο κατάλληλες για Καλλωπιστική χρήση, συγκεκριμένα μια ποικιλία λεμονιού, που ονομάζεται Meyer. Αυτή η ποικιλία λεμονιού είναι μικρότερη και χρησιμοποιείται για διακοσμητικούς λόγους, κάτι που την καθιστά θαυμάσια για φύτευση σε γλάστρες εσωτερικού χώρου.^[3]Σαν δένδρο η Mayer είναι μέτριας ζωηρότητας, μικρού έως μεγάλου μεγέθους.

Επιλογή φυτωρίου: Προμήθεια ελεγμένων & πιστοποιημένων δενδρυλλίων, απαλλαγμένων επιβλαβών οργανισμών (ιώσεις, νηματώδεις). Επιλέγουμε πάντα λεμονιές εμβολιασμένες σε υποκείμενα νεραντζιάς (Citrus aurantium) ή Citrus volkameriana γιατί είναι πιο ανθεκτικές.
Παρόλα Αυτά αν το φυτό προορίζετε για ερασιτεχνική / Καλλωπιστική χρίση (π.χ. για γλάστρα ή bonsai) μπορεί να γίνει φύτευση και από σπόρο, όπως γράφουν οι οδηγίες παρακάτω. Αλλά για παραγωγή λεμονιών θα πρέπει να αποφεύγετε αυτή η πρακτική.

---

Πώς να φυτέψετε από σπόρο λεμονιάς
(για ερασιτεχνική / καλλωπιστική χρήση)

Πρώτα βρέξτε το χώμα της γλάστρας. Τοποθετήστε λίγο χώμα μέσα σε έναν κάδο ή έναν κουβά και ρίξτε νερό μέχρι το χώμα να είναι εντελώς υγρό.

• Κόψτε το λεμόνι και επιλέξτε το σπόρο που πιστεύετε ότι έχει την περισσότερη ζωή. Έπειτα βάλτε το σπόρο στο στόμα σας και πιπιλίστε τον μέχρι να εξαφανιστεί η γεύση του λεμονιού. Σημειώστε ότι ο σπόρος πρέπει να παραμείνει υγρός για να βλαστήσει, έτσι προσπαθήστε να τον κρατήσετε στο στόμα σας μέχρι να έρθει η στιγμή να τον φυτέψετε.
• Φυτέψτε το σπόρο στο χώμα σε βάθος 1-2 εκατοστών περίπου και καλύψτε τον. Ποτίστε απαλά με έναν ψεκαστήρα.
• Καλύψτε το δοχείο με ένα πλαστικό περιτύλιγμα για να διατηρήσετε το σπόρο ζεστό και υγρό. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε πλαστική μεμβράνη ή μια διάφανη πλαστική σακούλα με μερικές τρύπες.
• Θυμηθείτε να βάλετε το δοχείο σε ζεστό σημείο με ήλιο. Θα πρέπει να το ελέγχετε συχνά. Μην αφήσετε το χώμα να στεγνώσει εντελώς. Να  έχετε υπόψη ότι η υπερβολική θερμότητα ή η υπερβολική υγρασία μπορεί να κάνει το σπόρο να σαπίσει.
• Μετά από δύο ή τρεις εβδομάδες θα πρέπει να μπορείτε να δείτε το βλαστό της λεμονιάς να προβάλλει από το χώμα. Απομακρύνετε το πλαστικό περιτύλιγμα και τοποθετήστε το μικρό φυτό σε ένα σημείο με άμεσο ηλιακό φως.
• Να θυμάστε να φροντίζετε το φυτό σας κάθε μέρα και να του εξασφαλίζετε άφθονο νερό, ηλιακό φως και οργανικό λίπασμα.^[3]

---

Διαδικασία Μεταφύτευσης στο κήπο ή στο χωράφι

• Σκάβουμε έναν λάκκο με πλάτος διπλάσιο από το πλάτος της γλάστρας του φυτού που πρόκειται να μεταφυτέψουμε και με βάθος μέχρι μιάμιση φορά μεγαλύτερο από το ύψος της. Βάζουμε στο πάτο του λάκου λίγο φρέσκο χώμα.
• Τοποθετούμε το φυτό στη μέση του λάκκου και γύρω από την μπάλα χώματος προσθέτουμε μία χούφτα οργανικού λιπάσματος.
• Ανακατεύουμε το χώμα που βγάλαμε από τον λάκκο με κομπόστ ή καλά χωνεμένη κοπριά σε αναλογία 2 προς 1.
• Γεμίζουμε τον λάκκο με το ανακατεμένο μείγμα μέχρι το επίπεδο του εδάφους και το πάνω επίπεδο της μπάλας του φυτού.
• Δεν φυτεύουμε ποτέ την λεμονιά, αλλά και τα αλλά εσπεριδοειδή βαθιά στο λάκο.
• Πατάμε καλά το χώμα γύρω απο την μπάλα του φυτού.
• Περιμετρικά του κορμού ανυψώνουμε το χώμα και σχηματίζουμε μια κοιλότητα (μικρό λάκο).
• Στηρίζουμε το φυτό με ένα χοντρό καλάμι ή ξύλο ή πάσσαλο εμποτισμένο ή βέργα για προστασία από το δυνατό αέρα.
• Γεμίζουμε σιγά σιγά την κοιλότητα με νερό και περιμένουμε μέχρι να απορροφηθεί.
• Επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία ποτίσματος άλλη μία φορά.
• Ποτίζουμε το φυτό καθημερινά τις τρεις πρώτες μέρες και μετά κάθε 2-3 μέρες για τις πρώτες έξι βδομάδες.^[1]
• Κάτω από το ριζικό σύστημα του φυτού, στο λάκο μπορεί να προστεθεί μια ποσότητα Φωσφόρου και Καλίου, που θα λειτουργήσει να “αποθήκη” για το φυτό.^[1]

---

Διαδικασία Μεταφύτευσης σε γλάστρα

• Αν θέλουμε να φυτέψουμε λεμονιά στο μπαλκόνι σας, διαλέγουμε μία αρκετά μεγάλη γλάστρα πήλινη ή πλαστική.
• Χρησιμοποιούμε έτοιμο φυτόχωμα για φυτά εξωτερικού χώρου ή κοινό χώμα που έχουμε αναμείξει με κομπόστ.
• Εμπλουτίζουμε το χώμα με σύνθετο λίπασμα τύπου 11-15-15 + Σίδηρο.
• Στη βάση της γλάστρας βάζουμε ελαφρόπετρα ή άλλο αδρανές υλικό (χαλίκι, βότσαλο) για καλή αποστράγγιση του χώματος.
• Προσθέτουμε το μισό από το χώμα και πάνω του τοποθετούμε το φυτό με την μπάλα του. Συμπληρώνουμε με το υπόλοιπο χώμα έως 5 εκατοστά από το χείλος της γλάστρας και πιέζουμε καλά. Ποτίζουμε κάθε μέρα για τις τρείς πρώτες μέρες.
• Τις ίδιες διαδικασίες ακολουθούμε και όταν θέλουμε να φυτέυσουμε κάποιο άλλο εσπεριδοειδές (πορτοκάλια, μανταρινιά, κούμ-κουάτ, κλπ).^[1]

---

Μέτα τη φύτευση

Άρδευση:
Κατάλληλη επιλογή της μεθόδου, ποσότητας & συχνότητας ώστε τα δέντρα να διατηρούνται εύρωστα χωρίς σπατάλη – περίσσεια νερού. Επιδρά σε μυκητολογικές προσβολές, σε ζωικούς εχθρούς, στα ζιζάνια και στις μη παρασιτικές διαταραχές (παγετός, αλατότητα, τροφοπενίες)

Στράγγιση:
Να γίνουν όλες οι απαραίτητες εργασίες όπως δίκτυο αυλακιών ή και υπεδάφιοι αγωγοί για να εξασφαλιστεί η επαρκής στράγγιση του εδάφους. Η κακή στράγγιση ευνοεί τις εδαφογενείς μυκητολογικές ασθένειες, τα ζιζάνια αλλά και μη παρασιτικές διαταραχές (αλατότητα, τροφοπενίες)

Λίπανση:
Ισορροπημένη λίπανση εκτιμώντας τις ανάγκες του εμβολίου – υποκειμένου, την κατάσταση του εδάφους και την αναμενόμενη απόδοση. Αναλύσεις εδάφους, φύλλων και η συμβουλή γεωπόνου είναι απαραίτητες. Επιδρά σε ασθένειες, ζωικούς εχθρούς και στις μη παρασιτικές διαταραχές (παγετός, αλατότητα, τροφοπενίες)

Ανεμοφράκτης:
Δημιουργία κατάλληλου ανεμοφράκτη για να μην είναι εκτεθειμένη η φυτεία σε δυνατούς ή και ψυχρούς ανέμους. Παρεμποδίζει τη δημιουργία πληγών από τον άνεμο, την είσοδο και μεταφορά μολυσμάτων και τις ζημιές από παγετό. Επιδρά σε ασθένειες, εχθρούς (π.χ. κοκκοειδή) και σε μη παρασιτικές διαταραχές (παγετός, ηλιοκαύματα) αλλά και στην ευρωστία των δέντρων ^[2]

Μέθοδος και εποχή κλαδέματος:
Κλάδεμα σε περιόδους χωρίς υγρασία και παγετούς με το κατάλληλο σύστημα ώστε να υπάρχει επαρκής αερισμός και φωτισμός στην κόμη των δέντρων ^[2]

Καρποφορία:
Τα εσπεριδοειδή αρχίζουν να καρποφορούν τρία με πέντε χρόνια από τότε που φυτεύονται και οι καρποί μπορούν να συγκομιστούν 5 – 6 μήνες από την ανθοφορία, ανάλογα με την ποικιλία και το περιβάλλον.

---

Πηγές και βιβλιογραφία:
[1] https://www.geoponiko-parko.gr/menu-agriculture-advices/menu-agriculture-advices-mar/114-pote-se-pia-thesi-kai-pos-fyteyetai-i-lemonia
[2] Οδηγίες ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας στην καλλιέργεια λεμονιάς – Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων
[3] https://meygeia.gr/pos-na-fitepsete-mia-lemonia-spiti-sas/
[4] “Εναλλακτικές μορφές απασχόλησης-συνεχιζόμενη κατάρτιση στις αγροτικές περιοχές”