Πως να φτιάξω σπορείο – πλήρης οδηγός για ερασιτέχνες και επαγγελματίες

 ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΣΠΟΡΑ ΠΟΤΕ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΞΕΚΙΝΗΣΟΥΜΕ ΤΟ ΣΠΟΡΕΙΟ ΜΑΣ

Γι’ αυτόν που προτίθεται να καλλιεργήσει λαχανικά είναι καλό να ξεκινήσει το σπορείο στα μέσα Φλεβάρη ή του αρχές του Μάρτη. Έτσι κατά τα τέλη του Απρίλη θα έχει έτοιμα ανεπτυγμένα τα φυτά του. Οι ακριβείς ημερομηνίες όμως εξαρτώνται από την κάλυψη (αν υπάρχει θερμοκήπιο ) την περιοχή και το υψόμετρο , ο γενικός ΒΑΣΙΚΟΣ κανόνας για την επιτυχή δημιουργεί σπορείου είναι ο εξής :O χώρος που θα επιλέξετε για την δημιουργία θα πρέπει να είναι ΑΠΑΛΛΑΓΜΕΝΟΣ και να ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΤΑΙ  από εχθρούς και ασθενείς , και θα πάρετε ένα υγιεί φυτό που Δεν θα μεταδώσει εχθρούς και ασθένειες , στον κήπο σας
ΠΡΟΣΟΧΗ !!! Το άρθρο περιλαμβάνει συνδέσμους και βιβλία με πολύ εξειδικευμένες καλιεργητικές πληροφορίες για επαγγελματίες που δεν χρειάζεται να τις διαβάσουν οι ερασιτέχνες κηπουροί 

ΤΙ ΕΙΔΟΥΣ ΥΛΙΚΑ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΟΥΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΦΤΙΑΞΟΥΜΕ ΣΠΟΡΕΙΑ

Μπορεί κάποιος να χρησιμοποιήσει για σπορείο οτιδήποτε διαθέτει, όπως: πλαστικά ποτηράκια, αυγοθήκες, πλαστικά μπουκάλια νερού και γάλατος από τα οποία αφαιρούμε το πάνω μέρος, πλαστικά ή χάρτινα κουτιά ανθεκτικά που αποτελούν συσκευασίες διαφόρων ποτών και τροφίμων, γλαστράκια, καφάσια μαναβικής ή άλλα κιβώτια σποράς και γενικά μπορούμε να αξιοποιήσουμε οποιοδήποτε «άχρηστο» υλικό, για να φτιάξουμε το σπορείο μας, χωρίς να χρειάζεται να τρέχουμε στα μαγαζιά και να πληρώνουμε για να προμηθευτούμε τα έτοιμα σπορεία-φυτοδοχεία του εμπορίου (όχι ότι αυτό είναι απαγορευτικό).

ΠΟΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΚΑΝΟΥΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΦΥΤΕΨΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΣΠΟΡΟΥΣ ΜΑΣ
1. Κάνουμε τρυπούλες στη βάση του σπορείου μας για να φεύγει η περίσσια του νερού και να υπάρχει ο απαραίτητος αερισμός. Εάν χρησιμοποιήσουμε καφάσι για σπορείο, τότε βάζουμε κάτω νάιλον και το τρυπάμε. Τις τρύπες μπορούμε να τις κάνουμε εύκολα με πυρωμένοκαρφί ή χοντρό σύρμα.
2. Γεμίζουμε το σπορείο μας με καλό αφράτο φυτόχωμα κατά τα 2/3 και καταβρέχουμε χορταστικά. Θα διαπιστώσουμε πως το χώμα θα κατέβει ελαφρώς.
3. Από τους μεγαλύτερους σπόρους (π.χ. κολοκύθα) θα βάζουμε από ένα σε κάθε θέση. Για τα φυτά με μικρού μεγέθους σπόρους (π.χ. ντομάτα, πιπεριές κ.λ.π.) ρίχνουμε 3-4 σε κάθε θέση για να εξασφαλίσουμε πως ένας τουλάχιστον θα φυτρώσει.
4. Ο κανόνας της κάλυψης των σπόρων είναι το χώμα που θα τους σκεπάσει να είναι 2-3 φορές το ύψος τους. Δηλαδή για την περίπτωση των σπόρων ντομάτας ελάχιστο χώμα ώστε να μη φαίνονται είναι αρκετό, ενώ τους σπόρους κολοκυθιού τους βάζουμε 2-3 εκατοστά στο χώμα. Με τη βοήθεια της μύτης ενός μολυβιού μπορούμε εύκολα να πετύχουμε το βάθος σποράς που επιθυμούμε.
5. Εάν για σπορείο χρησιμοποιούμε καφάσι και οι σπόροι μας είναι πολύ μικροί (π.χ. μαρούλι, μαϊντανός), τότε παίρνουμε μια μικρή ποσότητα σπόρων και μια μεγαλύτερη ποσότητα χώματος και τα ανακατεύουμε. Ο λόγος που το κάνουμε είναι για να διανείμουμε τούς σπόρους πιο εύκολα σε ίσες αποστάσεις, χωρίς να χρειαστεί να ανοίγουμε τρυπούλες. Για μεγάλους σπόρους δεν είναι απαραίτητο, καθώς τους βλέπουμε εύκολα με το μάτι.
6. Πιέζουμε ελαφρά το χώμα που προσθέσαμε με τα δάχτυλά μας και ποτίζουμε πολύ ελαφρά. Σε αυτή τη φάση το πότισμα πρέπει να γίνει πολύ προσεκτικά για να μη παρασυρθούν τα σποράκια μας από μια μεγάλη ποσότητα νερού και δε βλαστήσουν ποτέ.
7. Ένα ποτιστήρι με μικρές τρυπούλες είναι ιδανικό για τα πρώτα ποτίσματα του σπορείου μας. Ένα αυτοσχέδιο ποτιστήρι μπορούμε πολύ εύκολα να φτιάξουμε ανοίγοντας πολλές μικρές τρυπούλες, με τη βοήθεια ενός λεπτού πυρωμένου σύρματος, στο καπάκι ενός μικρού πλαστικού μπουκαλιού νερού.
8. Για να γνωρίζουμε τι έχουμε φυτέψει, σε κάθε θέση φύτευσης μπορούμε να τοποθετήσουμε ταμπελάκια με τα βασικά στοιχεία του φυτού μας, όπως όνομα φυτού και ημερομηνία σποράς. Αυτό θα μας βοηθήσει να παρακολουθούμε την ανάπτυξη των φυτών μας, αλλά και να μη μπλέξουμε τις ποικιλίες σε περίπτωση ίδιων λαχανικών.

Tips 

• Χρειαζόμαστε καλό φυτόχωμα για το σπορείο
• Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κύπελλα πλαστικά (του νερού) ή φυτοδοχεία του εμπορείου και καφάσια μαναβικής (ρηχά)
• Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε νάιλον (ή άλλο υλικό) για σκέπασμα
• Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε παραδοσιακούς σπόρους
• Τα κυπελλάκια που έχουμε, τα τρυπάμε σε 3-4 σημεία στη βάση τους, για να φεύγει το νερό και να αερίζονται.Επίσης, αν κάνουμε καφάσι με χώμα, βάζουμε το νάιλον κάτω και το τρυπάμε. (Τις τρύπες τις κάνουμε με πυρωμένο καρφί).Γεμίζουμε τα κυπελλάκια με χώμα, ελαφρώς πατημένο και σε ύψος τρία δάχτυλα πριν γεμίσει.
• Ποτίζουμε το χώμα , βάζουμε τούς σπόρους, τους σκεπάζουμε και ξανα ποτίζουμε ελαφριά. Οι σπόροι είναι σε τόσο βάθος στο χώμα όσο και το ύψος τους. Δηλαδή τους σπόρους της ντομάτας ίσα-ίσα τους σκεπάζουμε, ενώ τους σπόρους του κολοκυθιού τους βάζουμε 2-3 εκατοστά στο χώμα.
• Αν οι σπόροι είναι μικροί (π.χ. ντομάτα) σε κάθε κύπελλο βάζουμε 4-5 σπόρους, ενώ αν είναι μεγάλοι (π.χ. κολοκύθι) βάζουμε 2-3 σπόρους.
• Ο χρόνος ζωής των σπόρων είναι γενικά 4 χρόνια ( όπως τα φασόλια), ενώ κάποιοι σπόροι (όπως η ντομάτα και η μελιτζάνα) αντέχουν 1 με 2 χρόνια.Είναι καλό όμως κάθε χρόνο να ανανεώνουμε τους σπόρους.Τα κύπελλα τα βάζουμε σε καφάσια για εύκολη μεταφορά.
• Αν κάνουμε σπορείο σε καφάσι ακολουθούμε τα ίδια βήματα που κάναμε και στα κύπελλα.
• Τα φυτά μας θέλουν άμεσο ηλιακό φως, για να μεγαλώσουν και να δυναμώσουν.
• Το χώμα πρέπει να είναι πάντα ελαφριά βρεγμένο.

Μεγάλωμα των φυτών
Το σπορείο θέλει ζεστό μέρος, όταν έχει κρύο και αν το έχουμε έξω το σκεπάζουμε το βράδυ.Κάποια φυτά βγαίνουν γρήγορα (π.χ. ντομάτα 10-15 ημέρες) ενώ κάποια άλλα βγαίνουν αργά(π.χ. πιπεριά 20-30 ημέρες).Ανάλογα με το ύψος του φυτού και το “ψήσιμο”, μεταφυτεύουμε σε χώρο καλά προετοιμασμένο.

Γενικά
Οι ντόπιες ποικιλίες έχουν προσαρμοσθεί καλύτερα στις συνθήκες που υπάρχουν, στο πέρασμα των χρόνων και γι’ αυτό έχουν καλύτερη ποιότητα και απόδοση.
Δεν χρειάζεται υπερβολή στο νερό, καλύτερα να παρατηρούμε το μεγάλωμα των φυτών για να καταλάβουμε την φροντίδα που χρειάζονται.

ΤΙ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΤΑ ΦΥΤΑ ΜΑΣ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΓΑΛΩΣΟΥΝ
Οι σπόροι των φυτών, όπως όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί, για να αναπτυχθούν χρειάζονται τροφή, νερό, αέρα, κατάλληλη θερμοκρασία. Η διατροφή τους εξασφαλίζεται με το κατάλληλο υπόστρωμα σποράς. Το νερό ποτίσματος πρέπει να είναι τόσο όσο χρειάζονται οι σπόροι, ώστε να έχουν την κατάλληλη υγρασία που θα τους βοηθήσει να φυτρώσουν. Όταν επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες χρειάζεται να ποτίσουμε αρκετές φορές μέχρι να φυτρώσουν Το χώμα πρέπει να είναι, πάντοτε, ελαφριά βρεγμένο. Πρέπει λοιπόν όταν βυθίζουμε το δάκτυλο μας στο χώμα να μην τρέχει νερό, απλά να νιώθουμε την υγρασία. Η θερμοκρασία παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στο να φυτρώσουν σε μεγάλο ποσοστό οι σπόροι. Τα φυτά που αναπτύσσονται το καλοκαίρι (τομάτες, πιπεριές, μελιτζάνες, αγγουράκια, κολοκυθάκια κ.ά.) χρειάζονται υψηλότερες θερμοκρασίες, της τάξης των 20-25 βαθμών Κελσίου, για να έχουμε ικανοποιητικό ποσοστό φυτρώματος. Το σπορείο μας, λοιπόν, θέλει ζεστό μέρος, όταν έχει κρύο και αν το έχουμε έξω το σκεπάζουμε το βράδυ με φύλλο πλαστικό ή με κάποιο άλλο κάλυμμα. Μια θερμοκρασία μεταξύ 18 και 22 βαθμών Κελσίου είναι ιδανική. Τα σπορεία θα πρέπει να αερίζονται κάθε μέρα, επειδή τα φυτά αγαπούν τον φρέσκο αέρα.
Αφού ξεπροβάλλουν τα πρώτα φυτά, μπορούμε τις ηλιόλουστες ημέρες να τα αφήνουμε εκτεθειμένα στον ήλιο για κάποιες ώρες. Οι ευεργετικές ιδιότητες του ήλιου θα βοηθήσουν στην γρήγορη ανάπτυξή τους και στην ευρωστία της μετέπειτα ζωής τους.
Αν ο χώρος όπου βρίσκεται το σπορείο δε φωτίζεται από ήλιο, θα πρέπει να καταφύγουμε στο τεχνητό φως, το οποίο πάντως σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να αντικαταστήσει το ευεργετικό φως του ήλιου.

ΦΤΙΑΧΝΟΝΤΑΣ ΣΠΟΡΕΙΟ ( Μέρος 1ο σπορά)
ΠΟΤΕ ΑΡΑΙΩΝΟΥΜΕ ΤΑ ΦΥΤΑ ΜΑΣ
Αν έχουμε φυτέψει σε γλάστρα ή κάπου αλλού πολλούς σπόρους μαζί, όταν φτάσουν τα 5 cm, θα πρέπει να τα μεταφυτέψουμε με μεγάλη προσοχή σε ατομικά φυτοδοχεία μόνα τους, για να έχουν πλούσια τροφή και άνεση χώρου για να αναπτυχθούν ομαλά. Συχνά το ριζικό σύστημα των φυτών είναι μεγαλύτερο από το υπέργειο τμήμα τους, πράγμα που σημαίνει πως θέλουν κάμποσο χώρο για να εξαπλωθούν κάτω από τη γη και να αποδώσουν την καλύτερη δυνατή ανάπτυξη.
Η μεταφύτευση γίνεται με τον ίδιο τρόπο όπως με τους σπόρους, μόνο που εδώ θα πρέπει να βάλουμε το φυτό στο χώμα μέχρι το ύψος των πρώτων φύλλων του.

NEW UPDATE (Αναβάθμιση άρρου : εξειδικευμένες καλλιεργητικές πληροφορίες για επαγγελματίες

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΠΟΡΟΦΥΤΩΝ (PLUGS) ΚΑΛΛΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ ΣΕ ∆ΙΣΚΟΥΣ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΘΕΣΕΩΝ (MULTI-CELL PLASTIC TRAYS)
ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΟ Ι∆ΡΥΜΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ & ΑΝΘΟΚΟΜΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ: ΣΩΜΑΡΑΚΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΟΖΑΪΤΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ 
ΣΚΛΗΡΑΓΩΓΗΣΗ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ ΜΑΣ
Όταν τα φυτά στο σπορείο αποκτήσουν 4 πραγματικά φύλλα, τα εκθέτουμε σταδιακά στις εξωτερικές συνθήκες περιβάλλοντος, ενώ παράλληλα ελαττώνουμε και το πότισμα των φυτών. Η διαδικασία αυτή λέγεται «ψήσιμο» των φυτών και έχει στόχο να σκληραγωγήσει τα φυτά ώστε να αποφύγουν το σοκ της μεταφύτευσης σε κανονικές συνθήκες χωραφιού. Από την άλλη πλευρά βοηθάμε και τα φυτά να γίνουν πιο ανθεκτικά σε τυχόν προσβολές.

NEW UPDATE (Αναβάθμιση άρθρου : εξειδικευμένες καλλιεργητικές πληροφορίες για επαγγελματίες )

ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΣΠΟΡΟΦΥΤΩΝ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝΑ.T.E.I. ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΟΚΟΜΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΣΠΟΡΟΦΥΤΩΝ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ 
ΠΟΤΕ ΦΥΤΕΥΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΕΣΗ
Τώρα θα περιμένουμε μέχρι τα φυτά μας να φτάσουν το ύψος των 15 ή και περισσότερο εκατοστών για να κάνουμε τη μεταφύτευση στην τελική τους θέση, δηλαδή στον κήπο μας ή αν δεν έχουμε κήπο, σε μεγάλες γλάστρες.
Αφαιρούμε προσεκτικά τα φυτά από τα φυτοδοχεία τους, φροντίζοντας να βγαίνει όλο το χώμα μαζί με το φυτό. Τοποθετούμε το φυτό στη γούβα μέχρι το ύψος των πρώτων μίσχων. Όχι λιγότερο. Αυτό θα βοηθήσει στην ανάπτυξη καλού ριζικού συστήματος, απαραίτητου για την περαιτέρω ανάπτυξη του φυτού.

NEW UPDATE (Αναβάθμιση άρθρου : εξειδικευμένες καλλιεργητικές πληροφορίες για επαγγελματίες )

Παραγωγή σποροφύτων ανθοκομικών φυτών για μεταφύτευση
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΓΕΩΠΟΝΩΝ – Ανθοκομία (Εργαστήριο)

ΚΑΠΟΙΕΣ ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Όσον αφορά τους σπόρους που θα χρησιμοποιήσουμε, καλό θα ήταν να αποφύγουμε τα υβρίδια και να προτιμήσουμε παραδοσιακούς ελληνικούς σπόρους, τους όποιους μπορούμε να προμηθευτούμε από καλλιεργητές που γνωρίζουμε ότι κρατούν δικό τους σπόρο από ντόπιες ποικιλίες φυτών που καλλιεργούν. Οι παραδοσιακοί σπόροι, έχουν ασύγκριτα καλύτερη γεύση από ότι τα άνοστα υβρίδια, πολύ μικρότερη ανάγκη για φυτοφάρμακα και μεγαλύτερες αντοχές, τόσο στην ξηρασία, όσο και στις ασθένειες.

ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ ΦΥΤΕΥΣΗΣ

ΟΔΗΓΟΣ ΣΥΓΚΑΛΙΕΡΓΕΙΑΣ

Εκτυπώσιμη μορφή (pdf): https://drive.google.com/file/d/0B4MYcPeDdcH3MWZjR29tT2xFTjA/view?usp=sharing
Εποχή σποράς λαχανικών

NEW UPDATE (Αναβάθμιση άρθρου : εξειδικευμένες καλλιεργητικές πληροφορίες για επαγγελματίες )

Παραγωγή Σποροφύτων στα Φυτώρια, ΕμβολιασμοίΓεωπονικό πανεπιστήμιο Αθηνών – Γενική λαχανοκομία