Πασχαλιά: καλλιέργεια

Η παράδοση και ο μύθος
Η πασχαλιά λέγετε πως ήταν το δένδρο που πρόσφερε την δροσιά και τον ίσκιο του στην Παναγία και τον Ιωσήφ, όταν εκείνοι όδευαν προς την Αίγυπτο στην προσπάθεια τους να σώσουν τον Χριστό από την δολοφονική μανία του Ηρώδη. Τότε η Παναγία το ευλόγησε να είναι πάντα φορτωμένο με πανέμορφα, ευωδιαστά άνθη. Σύμφωνα με το μύθο όμως το όνομα του το πήρε λίγο καιρό αργότερα, όταν οι Ιουδαίοι σταύρωσαν τον Χριστό. Είχε φυτρώσει κοντά στο Γολγοθά και βλέποντας τον Κύριο να σταυρώνεται μαράθηκε, από τον καημό του. Όταν τρεις μέρες μετά ο Ιησούς αναστήθηκε, το δεντράκι ζωντάνεψε για να πάρει κι αυτό μέρος στη μεγάλη χαρά της Ανάστασης.

Οι πασχαλιές είναι επίσης γνωστές από την αρχαιότητα. Σύμφωνα με τη μυθολογία, κάποτε στην αρχαία Ελλάδα υπήρχε μια πανέμορφη Νύμφη η Σειρήνα. Για να γλυτώσει από τον θεό Πάνα ο οποίος την κυνηγούσε γιατί την ερωτεύτηκε, μεταμόρφωσε τον εαυτό της σε αρωματικό θάμνο.Καλλιέργεια πασχαλιάςΑπό όλα τα είδη Πασχαλιάς η κοινή Πασχαλιά είναι αυτή πού καλλιεργείται περισσότερο. Θάμνος ή δενδρύλλιο με ζωηρή ανάπτυξη ύψους 3 – 5 μ. και μικρά άνθη κατά τα τέλη Απριλίου ως 15 Μαΐου, πού βρίσκονται σε ογκώδεις επάκριες πυκνές σταχυοειδεΐς ταξιανθίες. Κάθε βλαστός φέρει 2-4 ανθοταξίες πού έχουν χρώμα λευκό καθαρό, ροζ, κόκκινο πορφυρό, μωβ, βιολέ και μπλε- λιλά, ανάλογα με τις ποικιλίες. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες με άνθη μονά ή διπλά, μερικές από τις όποιες καλλιεργούνται στην Ελλάδα, χωρίς να είναι γνωστές με τα ονόματά τους.Έδαφος-απαιτήσεις
Δεν έχει απαιτήσεις ως προς το έδαφος, καλύτερα όμως γίνεται στα γόνιμα και με μέτρια υγρασία εδάφη.Πολλαπλασιασμός πασχαλιάςΗ πασχαλιά πολλαπλασιάζεται με μοσχεύματα, διαίρεση τής τούφας και εμβολιασμό. Ο τελευταίος χρησιμοποιείται για τις ποικιλίες πού έχουν μεγαλύτερη άξια και υποβάλλονται σε φορτσάρισμα. Αυτές εμβολιάζονται σε υποκείμενα από σπόρο, μοσχεύματα ή διαίρεση, καθώς και σε λιγούστρο. Ανθοφορεί σε ξύλο του προηγουμένου χρόνου, γι’ αυτό και δεν γίνεται κανένα κλάδεμα προ της ανθήσεως.
Μετά την άνθηση κλαδεύονται τα φυτά ελαφρά, ώστε να υποβοηθηθεί η ανάπτυξη βλαστών για την επόμενη άνθηση. Κάθε 3-4 χρόνια μπορεί να γίνεται εάν ελαφρό κλάδεμα ανανεώσεως το χειμώνα.Για πρώιμα και λευκά άνθη
Για άνθηση κατά τη χειμερινή περίοδο τα φυτά καλλιεργούνται αλλού σε φυτώριο και έχουν ηλικία μερικών ετών. Εξάγονται από το φυτώριο με μπάλα χώματος και υποβάλλονται σε φορτσάρισμα. Προηγουμένως όμως πρέπει να «προετοιμασθούν» τα φυτά, γίνεται δε αυτό με παραμονή των φυτών σε ψυγείο με χαμηλές θερμοκρασίες ή με αιθερίωση.Η αιθερίωση εφαρμόζεται στους φυλλοβόλους θάμνους και ειδικότερα στην πασχαλιά. Τα φυτά υφίστανται την επίδραση του αιθέρος σε ειδικούς θαλάμους για 48 ώρες. Με τον τρόπο αυτό συμπληρώνεται η χειμερία ανάπαυση, που θα τελείωνε κανονικά την άνοιξη. Κατόπιν αρχίζει το φορτσάρισμα σε σέρρα με θερμοκρασία 20° και ημισκιά ή πλήρες σκοτάδι. Έπειτα δίνεται βαθμιαία φως και αυξάνεται η θερμοκρασία μέχρι 30°, οπότε χαμηλώνεται πάλι σε 20°, όταν τα φυτά είναι σε άνθηση. Σ’ όλο αυτό το διάστημα των 4-5 εβδομάδων διατηρείται στη σέρρα μια καλή ατμοσφαιρική υγρασία με καταβρέγματα. Τα άνθη όλων των ποικιλιών, που υποβάλλονται σε φορτσάρισμα, γίνονται λευκά.Χρήσεις
Το δέντρο της Πασχαλιάς είναι γνωστό και με το όνομα Απρίλης και το συναντάμε περισσότερο στα χωριά της Ελλάδας.
Είναι πρώιμο μελισσοκομικό φυτό που δίνει πρώιμα άνθη και τροφή για τις μέλισσες.
Τα άνθη της προσφέρονται για την επέτειο γάμου. Τα μοβ συμβολίζουν στη γλώσσα των λουλουδιών τα πρώτα συναισθήματα της αγάπης, ενώ τα λευκά άνθη της αντιπροσωπεύουν τη νεανική αθωότητα. Επίσης χρησιμοποιείται πολύ για τον στολισμό του Επιταφίου και της Εκκλησίας την Μεγάλη Εβδομάδα.
Τέλος χρησιμοποιείται για όμορφους φράχτες και δίνει επίσης πολλή καλή σκίαση.