Καλλιέργεια και περιποίηση φυτών στο σπίτι

Τα φυτά που αγοράζονται από τα ανθοπωλεία είναι γνωστό στον ανθοκόμο ότι τα περισσότερα από αυτά έχουν την ανάγκη μεγάλου χρονικού διαστήματος για να αποκτήσουν τη χαμένη τους υγεία και τα φύλλα τους και ότι πολλά από αυτά θα μείνουν για πάντα καχεκτικά.
Δεν θα ασχοληθούμε με τα ανθοφόρα φυτά που τα άνθη τους συντελούν στην πιο ευχάριστη όψη του φυλλώματός τους. Τα ροδόδενδρα, οι υάκινθοι, οι αζαλέες, οι τουλίπες και πλήθος άλλων χάνονται όταν τα άνθη τους τελειώσουν.
Εδώ θα αναφέρουμε μόνο τα φυτά που διατηρούνται και καλλιεργούνται διαρκώς μέσα στο σπίτι.Η διατήρησή τους μέσα στα δωμάτια δεν θα πρέπει να θεωρείται απλή πολυτέλεια. Είναι ωφέλιμα επίσης όπως και τα δέντρα μέσα στις πόλεις. Στο τελευταίο φαρμακευτικό συνέδριο που έγινε στη Γαλλία (εννοεί το 1889) αποδείχτηκε περίτρανα ότι είναι εσφαλμένη η πρόληψη πως η παρουσία φυτών στα σπίτια είναι επιβλαβής για την υγεία. Το αντίθετο αποδείχτηκε.Τα φυτά, όπως έχει βεβαιωθεί εδώ και πολλά χρόνια, αποβάλλουν οξυγόνο και υδρογόνο και χρησιμεύουν πάρα πολύ στον καθαρισμό του αέρα. Αν τα δωμάτια εργασίας, τα γραφεία και αυτοί ακόμη οι κοιτώνες (υπνοδωμάτια), προνοούσαν για τους κανόνες υγιεινής θα κοσμούνταν με φυτά, αλλά όχι άνθη, γιατί αυτά πάντα αναδίνουν ανθρακικό οξύ (ουσία που μολύνει την ατμόσφαιρα), κάποιες φορές δε η οσμή τους είναι κατά το μάλλον ή το ήττον οξεία.
Οπότε, είναι συνετό να αφαιρούμε τα άνθη από τους κοιτώνες και να χρησιμοποιούμε τα φυτά με φύλλωμα που είναι ωφέλιμα. Σ’ αυτά τα φυτά δεν πρέπει συμπεριλαμβάνονται και όσα έχουν φύλλα με αρωματική ή άλλη οσμή, γιατί η συντήρησή τους στα δωμάτια μπορεί να αποβεί επιβλαβής.Πως μπορούμε να συντηρήσουμε τα φυτά στους εσωτερικούς χώρους:

Πρώτα-πρώτα πρέπει να αποφεύγουμε την τοποθέτηση φυτών πάνω σε στηρίγματα ή τραπέζια από μάρμαρο ή πέτρα· θα πρέπει να προτιμάμε το ξύλο, που είναι κακός αγωγός της θερμότητας.

Ο αέρας των δωματίων πρέπει να ανανεώνεται. Αλλά εάν οι πόρτες ανοίγουν συχνά, η φροντίδα αυτή είναι περιττή. Επιτρέπουμε την είσοδο εξωτερικού αέρα, όταν η εξωτερική θερμοκρασία είναι όμοια ή θερμότερη της εσωτερικής. Τα ρεύματα του αέρα ακόμα και στιγμιαία πρέπει να τα αποφεύγουμε με κάθε τρόπο. Ωφέλιμο επίσης είναι να εκθέτουμε τα φυτά πότε-πότε στον εξωτερικό αέρα όταν ο καιρός είναι βροχερός ή γλυκός.

Η έλλειψη φωτός είναι από τις κυριότερες αιτίες της φθοράς των φυτών, που καλλιεργούνται στα δωμάτια. Οι σκιερές κουρτίνες και η τοποθέτηση των φυτών στις γωνίες για την διακόσμηση του δωματίου δεν βοηθούν να αποκατασταθεί η έλλειψη άφθονου φωτός.

Τα φυτά δεν πρέπει να τοποθετούνται πολύ πυκνά (έτσι κι αλλιώς δεν έχει καθόλου χάρη κάτι τέτοιο), γιατί αποβάλλουν τα φύλλα της βάσης τους, παραμορφώνονται και μαραζώνουν. Επομένως, τα φυτά πρέπει να βρίσκονται μεμονωμένα, να μην περιπλέκεται το φύλλωμά τους, να περιστρέφονται τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα, έτσι ώστε να εκτίθενται όλες οι πλευρές τους στις ίδιες συνθήκες για μη γίνεται μερική η ανάπτυξή τους.
Να τοποθετούνται με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην βρίσκονται εκτεθειμένα στις ηλιακές ακτίνες που διαπερνούν τα γυάλινα τζάμια γιατί προκαλείται ταχύτατη εξάτμιση και τα φυτά μαραίνονται εξαιτίας της, πολλές φορές δε τα φύλλα σε κάποια από αυτά κιτρινίζουν και στο τέλος πέφτουν.

Εάν στο σπίτι γίνεται χρήση φωταερίου πρέπει να προσέχουμε ιδιαίτερα καθώς η έκλυση αυτού του αερίου επιδρά καταστρεπτικά σε όλα τα φυτά.

Η σκόνη των δωματίων, που είναι πολύ βλαβερή για τα φυτά, δεν μπορεί να λείψει, γι’ αυτό είναι αναγκαίο να τα πλένουμε. Η πλύση τους είναι καλό να γίνεται μία φορά τουλάχιστον την εβδομάδα και με νερό που θα έχει τη θερμοκρασία του δωματίου όπου βρίσκονται τοποθετημένα.
Τα λεία και άτριχα φύλλα πλένονται με μαλακό σφουγγάρι και προσέχουμε να μην σπάσουμε τους μίσχους και τις νευρώσεις τους κατά το πλύσιμο.
Τα φύλλα που έχουν χνούδι ή είναι τραχιά καθαρίζονται απλά με τίναγμα και μετά λούζονται με κηπουρική σύριγγα, αφού τα αναποδογυρίσουμε για να μην καταρρεύσει όλο το νερό από τα φύλλα. Δεν χρησιμοποιούμε ούτε σφουγγάρι ούτε βούρτσα. Έτσι τα φυτά δροσίζονται και ελευθερώνονται οι πόροι τους από τα μόρια της σκόνης που τους φράζουν.

Σπουδαίο εμπόδιο για τη συντήρηση των φυτών είναι η αστάθεια της θερμοκρασίας μέσα στα δωμάτια. Οπότε πρέπει να την αποφεύγουμε είτε με διπλά παραθυρόφυλλα, είτε με πλαίσια από απλό χαρτί που μπαίνουν ανάμεσα στα παράθυρα και τα φυτά.
Εάν η αστάθεια προέρχεται από τις πόρτες των διαδρόμων καλό είναι να αναρτάμε μπροστά από την πόρτα κάποιο παραπέτασμα, που μετριάζει και εμποδίζει την απότομη είσοδο αέρα και τον σχηματισμό ρευμάτων. Αποφεύγουμε επίσης την υπερβολική θερμότητα από ηλεκτρικές και μη συσκευές αερίζοντας το δωμάτιο πριν το θερμόμετρο ξεπεράσει τους 18ο ή 20ο C. Όσον αφορά την ημερήσια και νυχτερινή θερμοκρασία των δωματίων είναι αναγκαίο να παρατηρήσουμε: η βλάστηση των φυτών γίνεται και την ημέρα και τη νύχτα, αλλά με την έλλειψη του φωτός, η βλαστική δύναμή τους είναι μικρότερη· επομένως, κατά τη διάρκεια της νύχτας τα φυτά χρειάζονται μικρότερη θερμοκρασία όπως ακριβώς συμβαίνει στη φύση.
Ακόμα και στα τροπικά κλίματα, η θερμοκρασία κατεβαίνει τη νύχτα τόσο όσο ο ουρανός είναι ευδιώτερος και ο καιρός μάλλον γαλήνιος. Ελαττώνουμε λοιπόν τη θερμοκρασία αργά και βαθμιαία καθώς έρχεται η νύχτα στα δωμάτια έτσι ώστε να έχουν την ημέρα 16ο – 20ο C, και την νύχτα να κατεβαίνει μέχρι τους 10ο C. Με την πτώση της θερμοκρασίας κατά 8 περίπου βαθμούς, τα φυτά ωφελούνται περισσότερο παρά βλάπτονται.

Άλλος λόγος που βλάπτει τα φυτά είναι η συχνή ξηρότητα του αέρα. Η χρήση υγρόμετρου θα ήταν πολύ ωφέλιμη. Με το όργανο αυτό γνωρίζουμε πότε πρέπει να ποτίσουμε, να βρέξουμε ή απλά να δροσίσουμε τα φυτά.
Στα δωμάτια είναι δύσκολο να χρησιμοποιήσουμε ποτιστήρια και η σύριγγα καθώς θα καταβρέχονται οι τοίχοι και τα έπιπλα. Είναι όμως προτιμότερο το δρόσισμα των φυτών με αυτά τα δύο από το συνηθισμένο πότισμα στο χώμα.
Για τον έμπειρο κηπουρό το πότισμα είναι εύκολο, από τον απλό όμως εραστή των φυτών η εκμάθηση του να ποτίζει καλά και με μέτρο τα φυτά του είναι ζήτημα χρόνου, δεδομένου ότι το μη σωστό δρόσισμα προξενεί πολλές φορές την απώλεια όχι και λίγων φυτών.
Κάποιοι νομίζουν ότι πρέπει να ποτίζονται καθημερινά, άλλοι ότι όλα τα φυτά έχουν ανάγκη το ίδιο πότισμα, τέλος υπάρχουν και αυτό που φαντάζονται ότι αρκεί να ρίχνουν νερό στα πιατάκια των γλαστρών και των ζαρντινιερών και να αφήνουν στα φυτά την εκλογή να πίνουν όποτε τους αρέσει. Το σωστό είναι ότι το χώμα ποτέ δεν πρέπει να είναι ολότελα ξερό. Όταν ποτίζουμε πρέπει να μουσκεύουμε το χώμα αλλά με τον όρο ότι το περιττό νερό θα μπορεί να εξέρχεται ελεύθερα από τις οπές της γλάστρας. Είναι ολέθριο να μένει στο βάθος των δοχείων όπου ταχύτατα διαφθείρεται. Εάν δε, απαιτείται για κάποια φυτά (πτερίδες, κυπεροειδή κ.τ.λ) οι γλάστρες να τοποθετούνται μέσα σε πιάτα που να περιέχουν νερό, είναι ανάγκη αυτές να βρίσκονται πάνω σε σχάρες για να μην βρίσκονται συνεχώς στο νερό του πιάτου. Όπως όμως και να έχει είναι ωφέλιμο μια φορά τουλάχιστον την εβδομάδα το χώμα να μένει στεγνό.
Το βρόχινο νερό ή το ποταμίσιο είναι κατάλληλο για πότισμα, όχι όμως το πηγαδίσιο, γιατί μπορεί να περιέχει ασβεστώδεις ουσίες που είναι επιβλαβείς σε πολλά φυτά. Έχουμε ήδη αναφέρει παραπάνω ότι η θερμοκρασία του νερού πρέπει να είναι τουλάχιστον όση και του χώρου όπου βρίσκονται τα φυτά μας. Μπορούμε βέβαια να χρησιμοποιήσουμε και χλιαρό νερό 40ο C και αν το χρησιμοποιούμε κατά διαλείμματα μπορεί να αποβεί ωφέλιμο, γιατί διώχνει τα σκουλήκια και εμποδίζει την τραχύτητα του χώματος. Τα φυτά που δεν βρίσκονται σε βλάστηση δεν ποτίζονται.
Με το ποτιστήρι αναπληρώνουμε την έλλειψη βροχής. Για να ποτιστούν κατάλληλα, μεταφέρουμε τα φυτά έξω από το δωμάτιο, στην αυλή ή στη βεράντα, όπου με τη σύριγγα τα καταβρέχουμε παντού μια και δυο φορές, πριν δε τα μεταφέρουμε πάλι στη θέση τους, τα αφήνουμε για λίγο χρόνο έτσι ώστε να αποστραγγίσουν καλά το νερό.