Καρπόκαψα (Cydia pomonella): Σημαντικός Εχθρός και για την Καλλιέργεια της Καρυδιάς – Ο Απόλυτος Οδηγός (2025-2026)

🌰

Συγγραφέας: Admin (Do-it.gr) | Ημερομηνία: 4 Δεκεμβρίου 2025

---

✅ Meta Description

Ο τεχνικός οδηγός 5000+ λέξεων για την Καρπόκαψα στην καρυδιά. Μάθετε για τον κύκλο ζωής, τις ζημιές, τη χρήση φερομονικών παγίδων και τις στρατηγικές βιολογικής αντιμετώπισης (IPM) για το 2025-2026.

---

🧭 Πίνακας Περιεχομένων

1. Εισαγωγή: Η Διπλή Απειλή της Cydia pomonella
2. Μέρος I: Βιολογία & Κύκλος Ζωής της Καρπόκαψας
   • 2.1 Διαχείμαση και Πρώτη Πτήση (Γενεά 1)
   • 2.2 Κύκλος Ζωής στην Καρυδιά (Σημεία Διαφοροποίησης)
3. Μέρος II: Η Ζημιά στην Καρυδιά (Συμπτώματα & Οικονομικός Αντίκτυπος)
   • 3.1 Ζημιά στον Καρπό: Δύο Σημεία Εισόδου
   • 3.2 Σύγχυση με τη Βακτηρίωση (Xanthomonas)
4. Μέρος III: Στρατηγικές Αντιμετώπισης (IPM – Ολοκληρωμένη Διαχείριση)
   • 4.1 Μέθοδοι Παρακολούθησης (Monitoring)
   • 4.2 Πολιτιστικές Πρακτικές & Αγρονομικά Μέτρα
5. Μέρος IV: Χημική & Βιολογική Καταπολέμηση (2025-2026)
   • 5.1 Βιολογική Καταπολέμηση: Bacillus thuringiensis (Bt)
   • 5.2 Μέθοδος Σύγχυσης (Mating Disruption)
   • 5.3 Χημικοί Ψεκασμοί: Ορθολογική Χρήση
6. Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
7. Βιβλιογραφία & Πηγές (50+ Active Links)

---

🐛 1. Εισαγωγή: Η Διπλή Απειλή της Cydia pomonella

Η καρπόκαψα Cydia pomonella ως απειλή για την καρυδιά

Η καρπόκαψα (Cydia pomonella L.) εκτός από τα μηλοειδή, είναι ένας από τους σημαντικότερους εχθρούς και της καρυδιάς και προκαλεί σημαντικές απώλειες στην παραγωγή που μπορεί να φτάσουν έως και το 40% της παραγωγής στις ορεινές περιοχές και έως το 70% στις πεδινές περιοχές, αν δεν γίνει καταπολέμηση.

Η φθινοπωρινή γενιά της καρπόκαψας αναζητά καταφύγιο για να διαχειμάσει σε καλά προστατευμένα σημεία του κορμού των δένδρων, είτε σε σχισμές του φλοιού είτε σε στοές που έχουν δημιουργήσει ξυλοφάγα έντομα. Εάν βρίσκονται σε αποθηκευμένους προσβεβλημένους καρπούς, οι προνύμφες (κάμπιες) εξέρχονται και αναζητούν καταφύγιο διαχείμασης σε τοιχώματα, δάπεδα του χώρου κ.λπ. Έχουν εντοπιστεί και σε ρωγμές του φλοιού των βεργών υποστήριξης νεοφυτεμένων ή σχηματισμένων σε χαμηλά σχήματα δένδρων.

Αφού βρει κατάλληλο καταφύγιο η κάμπια, αρχίζει να υφαίνει μικρό, υπόλευκο βομβύκιο εντός του οποίου διαχειμάζει . Όταν ανέβει επαρκώς η θερμοκρασία την άνοιξη, μεταμορφώνεται σε νύμφη, αναμένοντας την έξοδο της ακμαίας μορφής (πεταλούδα) την κατάλληλη στιγμή. Η έναρξη εμφάνισης των ακμαίων εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες της περιοχής και επομένως από το υψόμετρο, την έκθεση του καρυδεώνα, κ.ά.

Οι εμφανιζόμενες καρπόκαψες εντός των αποθηκευτικών χώρων προσπαθούν να διαφύγουν προς οπωρώνες για να ξεκινήσουν νέο κύκλο. Οι πτήσεις γίνονται απογεύματα και βράδια, καθώς κατά τη διάρκεια της ημέρας παραμένουν ακίνητες. Έχουν καταγραφεί νυχτερινές πτήσεις έως 700-800 μέτρα απόσταση.

Φωτογραφία 1. Ζημία στο πράσινο περίβλημα (περικάρπιο) καρυδιού.

Η καρπόκαψα Cydia pomonella, γνωστή και ως “σκουλήκι του μήλου”, αποτελεί έναν από τους πιο ύπουλους και οικονομικά καταστροφικούς εντόμους εχθρούς στις καλλιέργειες φυλλοβόλων καρποφόρων δέντρων. Παραδοσιακά συνδέεται με ζημιές σε μηλιές και αχλαδιές, αλλά τα τελευταία χρόνια, λόγω κλιματικών αλλαγών και επέκτασης των καρυδεώνων στην Ελλάδα, έχει αναδειχθεί σε σημαντικό εχθρό και για την καλλιέργεια της καρυδιάς. Σύμφωνα με έρευνες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (2025), οι απώλειες σε καρυδιές φτάνουν έως και 40-70% σε μη προστατευόμενες περιοχές, ιδιαίτερα σε πεδινές και ημιστορικές ζώνες όπως η Θεσσαλία, η Μακεδονία και η Πελοπόννησος.Στην Ελλάδα, η καλλιέργεια της καρυδιάς (Juglans regia) καλύπτει πάνω από 50.000 εκτάρια, με ετήσια παραγωγή που ξεπερνά τις 20.000 τόνους. Ωστόσο, η καρπόκαψα καρυδιάς εισβάλλει στους καρπούς, δημιουργώντας στοές και μολύνοντας τον πυρήνα, με αποτέλεσμα πτώση καρπών, μειωμένη ποιότητα και απόρριψη από αγορές. Το 2024-2025, με τις υψηλές θερμοκρασίες που παρατείνουν τον κύκλο ζωής του εντόμου σε 2-3 γενιές ετησίως, η απειλή εντείνεται. Αυτό το άρθρο παρέχει πλήρη ανάλυση: βιολογία, ζημιές, διάγνωση, καταπολέμηση καρπόκαψας σε καρυδιά και βιώσιμες στρατηγικές IPM (Integrated Pest Management).Αν είσαι καλλιεργητής καρυδιάς ή ενδιαφέρεσαι για βιολογική καλλιέργεια καρυδιάς, συνέχισε για πρακτικές συμβουλές και ενημερωμένα δεδομένα 2025.

1. Βιολογία και κύκλος ζωής της καρπόκαψας Cydia pomonella

Η Cydia pomonella ανήκει στην οικογένεια Tortricidae (Lepidoptera), με προέλευση από την Ευρασία. Είναι πολυφάγο έντομο, με κύριους ξενιστές μηλιά, αχλαδιά, κυδωνιά και καρυδιά, αλλά και δαμασκηνιά, βερικοκιά και ροδακινιά. Στην Ελλάδα, εμφανίζεται από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο, ανάλογα με το κλίμα.

1.1. Μορφολογία των σταδίων

• Ακμαίο (πεταλούδα): Γκρι-καφέ χρώματος, μήκους 15-20 mm, με χάλκινα στίγματα στα πίσω φτερά. Τα θηλυκά ζουν 2-3 εβδομάδες, ωθώντας 100-200 αυγά.
• Αυγό: Κυλινδρικό, 1 mm, λευκό-κίτρινο, τοποθετείται σε φύλλα ή καρπούς.
• Προνύμφη (σάβανο): Ροζ-άσπρο, μήκους έως 20 mm, με καφέ κεφαλή. Αυτή προκαλεί τις ζημιές, τρώγοντας τον πυρήνα.
• Νύμφη: Καφέ, σε κοκώνι, διαχειμάζει σε σχισμές φλοιού ή πτώση καρπούς.
• Διάρκεια κύκλου: 4-6 εβδομάδες ανά γενιά, με 2-3 γενιές/έτος (πρώτη: Μάιος-Ιούνιος, δεύτερη: Ιούλιος-Αύγουστος, τρίτη: Σεπτέμβριος σε νότια).

Στάδιο	Διάρκεια	Τοποθεσία	Ρόλος στην Ζημιά
Ακμαίο	10-20 ημέρες	Σε φύλλα/καρπούς	Ωοτοκία
Αυγό	5-10 ημέρες	Επιφάνεια καρπού	–
Προνύμφη	20-30 ημέρες	Μέσα σε καρπό	Τροφοδοσία & ζημιά
Νύμφη/Χειμάδι	6-8 μήνες	Σχισμές φλοιού	Επιβίωση χειμώνα

1.2. Παράγοντες που ευνοούν την εξάπλωση

• Κλιματικοί: Θερμοκρασίες >15°C, υγρασία 60-80%. Στην Ελλάδα, οι ζεστές πεδιάδες (Θεσσαλία) αυξάνουν τις γενιές.
• Ανθρωπογενείς: Μη έγκαιρη καταπολέμηση, εγγύτητα μηλώνων-καρυδεώνων.
• Γενετική ποικιλότητα: Μελέτες DNA δείχνουν υψηλή προσαρμοστικότητα σε ελληνικούς πληθυσμούς.

2. Ζημιές από την καρπόκαψα στην καλλιέργεια καρυδιάς

Στη καρυδιά, η καρπόκαψα καρυδιάς εισέρχεται στους καρπούς όταν φτάσουν διάμετρο 1 cm (Μάιος-Ιούνιος), τρώγοντας τον πυρήνα και αφήνοντας “τζάμι” (frass). Οι πρώτες γενιές προκαλούν πτώση 20-30% καρπών, ενώ οι μεταγενέστερες μολύνουν τον πυρήνα, μειώνοντας την εμπορευσιμότητα κατά 50%.

2.1. Τύποι ζημιών

• Εξωτερικές: Μικρές οπές με frass, μαύρισμα φλοιού.
• Εσωτερικές: Στοές στον πυρήνα, σήψη, μούχλα (Aspergillus spp.).
• Έμμεσες: Πτώση καρπών, προσέλκυση δευτερογενών εχθρών (π.χ. NOW – Navel Orangeworm).

Γενιά	Περίοδος (Ελλάδα)	Ζημιά σε Καρυδιά	Απώλειες (%)
1η	Μάιος-Ιούνιος	Πτώση νεαρών καρπών	20-40
2η	Ιούλιος-Αύγουστος	Βαθιές στοές	30-50
3η	Σεπτ.-Οκτ.	Μόλυνση πυρήνα	40-70

Σε βιολογικές καλλιέργειες, οι ζημιές φτάνουν 60%, σύμφωνα με το Benaki Institute (2025).

2.2. Οικονομικές επιπτώσεις

Στην Ελλάδα, ετήσιες απώλειες >5 εκατ. €. Σε εξαγωγές (EU, USA), τα προσβεβλημένα καρύδια απορρίπτονται λόγω καραντίνας (EU Reg. 2019/2072).3. Διάγνωση και παρακολούθηση της καρπόκαψας σε καρυδιάΗ έγκαιρη ανίχνευση είναι κλειδί. Χρησιμοποιήστε φερομονικές παγίδες (codlemone) από Απρίλιο.

3.1. Συμπτώματα

• Frass (“τζάμι”) γύρω από οπές.
• Πτώση καρπών με μαύρο σημείο.
• Εσωτερικά: Ροζ προνύμφη σε πυρήνα.

3.2. Μέθοδοι παρακολούθησης

• Παγίδες: 1-2/εκτάριο, ελέγχονται εβδομαδιαία. Threshold: >5 ακμαία/παγίδα/εβδομάδα.
• Degree-Days: Πρώτη πτήση στους 200 DD (βάση 10°C).
• Ψηφιακά εργαλεία: Apps όπως Farmacon για πρόβλεψη.

4. Μέθοδοι καταπολέμησης καρπόκαψας Cydia pomonella σε καρυδιά

Η καταπολέμηση καρπόκαψας σε καρυδιά βασίζεται σε IPM: πολιτιστικά, βιολογικά, χημικά.

4.1. Πολιτιστικά μέτρα

• Κλάδεμα για αερισμό.
• Καθαρισμός υπολειμμάτων (πτώση καρπών).
• Επιλογή ποικιλιών (π.χ. Chandler, ανθεκτική).

4.2. Βιολογική καταπολέμηση

• Ιός CpGV: Cydia pomonella granulovirus, εφαρμογή σε προνύμφες (Madex 3).
• Bt (Bacillus thuringiensis): var. kurstaki, για πρώτη γενιά.
• Φυσικοί εχθροί: Trichogramma evanescens (παρασιτοειδή αυγών).

Μέθοδος	Δραστικότητα	Περίοδος Εφαρμογής	Κόστος (€/εκτ.)
CpGV	80-90%	1η-2η γενιά	50-70
Bt	70-85%	Πρώιμα στάδια	30-50
Trichogramma	60-75%	Αυγά	40-60

4.3. Χημική καταπολέμηση

Εγκεκριμένα (ΕΕ 2025): Abamectin, Chlorantraniliprole, Deltamethrin, Emamectin benzoate, Spinetoram. Εφαρμογή 2-3 ψεκασμοί/γενιά, με σεβασμό σε MRLs.

4.4. Σύγχρονες τεχνικές: Mating Disruption & Mass Trapping

• Φερομόνες: Διακόπτουν ζευγάρωμα (Isomate C+).
• Mass Trapping: Παγίδες με kairomones, >90% μείωση σε μικρές εκτάσεις.

5. Βιολογική καλλιέργεια καρυδιάς και καρπόκαψα

Σε βιολογικούς καρυδεώνες, εστίαση σε CpGV + Bt. Μελέτες Benaki (2025) δείχνουν 85% έλεγχο χωρίς χημικά.

6. Περιβαλλοντικές και οικονομικές επιπτώσεις

Η υπερβολική χρήση εντόμων μολύνει νερά, σκοτώνει ωφέλιμα έντομα. IPM εξοικονομεί 30-50% κόστη.

7. Case Studies από Ελλάδα (2025)

• Θεσσαλία: Μείωση 60% με φερομόνες σε 500 εκτ.
• Πελοπόννησος: Βιολογική με CpGV, απόδοση +25%.

8. Συμβουλές για καλλιεργητές: 30-ημερών πρόγραμμαΗμέρα 1-10: Τοποθέτηση παγίδων. Ημέρα 11-20: Ψεκασμός Bt. Ημέρα 21-30: Έλεγχος frass.

9. Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

Ε: Πώς αναγνωρίζω την καρπόκαψα καρυδιάς;
Ν: Μικρές οπές με frass σε καρπούς >1 cm.

Ε: Πότε ψεκάζω για Cydia pomonella;
Ν: Στους 250 DD πρώτης γενιάς.

Ε: Είναι ασφαλής η βιολογική καταπολέμηση;
Ν: Ναι, μη τοξική για μέλισσες.

Η καρπόκαψα Cydia pomonella απειλεί σοβαρά την καλλιέργεια καρυδιάς, αλλά με IPM, η καταπολέμηση καρπόκαψας σε καρυδιά είναι εφικτή.

Ο αγρότης που στοχεύει σε βιολογική καλλιέργεια καρυδιάς ή σε ολοκληρωμένη διαχείριση (IPM) πρέπει να κατανοήσει πλήρως τον κύκλο ζωής του εντόμου στην καρυδιά, καθώς η συμπεριφορά του εκεί διαφέρει από ό,τι στα μηλοειδή. Οι στρατηγικές αντιμετώπισης για το 2025-2026 εστιάζουν στην έγκαιρη παρακολούθηση και στην εναλλαγή βιολογικών και χημικών μεθόδων.

---

🔬 2. Μέρος I: Βιολογία & Κύκλος Ζωής της Καρπόκαψας

2.1 Διαχείμαση και Πρώτη Πτήση (Γενεά 1)

Η Καρπόκαψα διαχειμάζει ως πλήρως ανεπτυγμένη προνύμφη μέσα σε κουκούλια κάτω από τον φλοιό των δέντρων, σε ρωγμές ή σε υπολείμματα εδάφους.

• Πτήση: Η πρώτη πτήση του ενήλικου εντόμου ξεκινά την άνοιξη (Απρίλιος–Μάιος) και καθορίζεται από τη συσσώρευση θερμικών μονάδων (DD – Degree Days) από τον Ιανουάριο (βλ. πηγή 1).
• Ωοτοκία: Τα θηλυκά εναποθέτουν τα ωά τους συνήθως στα νεαρά φύλλα ή στον νεαρό καρπό.

2.2 Κύκλος Ζωής στην Καρυδιά (Σημεία Διαφοροποίησης)

Στην καρυδιά, η Καρπόκαψα έχει συνήθως δύο πλήρεις γενεές και, σε ζεστές περιοχές, μια πιθανή τρίτη γενεά.

• Στόχος Γενεάς Ι (Αρχές Καλοκαιριού): Η προνύμφη εισέρχεται στον καρπό όταν αυτός είναι ακόμα μαλακός και πράσινος. Προκαλείται πρόωρη πτώση του καρπού.
• Στόχος Γενεάς ΙΙ (Τέλη Καλοκαιριού – Φθινόπωρο): Η πιο επικίνδυνη. Η προνύμφη εισέρχεται στον ώριμο καρπό (αφού έχει σκληρύνει το κέλυφος), προκαλώντας ζημιά στο ψαχνό και αφήνοντας αποχωρήματα. Αυτή η ζημιά είναι συχνά κρυφή και γίνεται αντιληπτή μόνο κατά τη συγκομιδή.

---

💰 3. Μέρος II: Η Ζημιά στην Καρυδιά (Συμπτώματα & Οικονομικός Αντίκτυπος)

3.1 Ζημιά στον Καρπό: Δύο Σημεία Εισόδου

Η ζημιά από την Καρπόκαψα είναι διπλή και εξαρτάται από το στάδιο ανάπτυξης του καρπού.

1. Πρώιμη Ζημιά (Ιούνιος – Ιούλιος): Η προνύμφη εισέρχεται από το στέλεχος ή από τα πλάγια του νεαρού καρπού. Η ζημιά είναι ορατή ως ένα μαύρο σημάδι. Αυτό οδηγεί σε πρόωρη πτώση του καρπού, μειώνοντας άμεσα την ποσότητα της σοδειάς.
2. Όψιμη Ζημιά (Αύγουστος – Σεπτέμβριος): Η προνύμφη εισέρχεται κυρίως από το σημείο ένωσης των δύο κελυφών ή από την κορυφή (βλ. πηγή 7). Η προνύμφη τρέφεται από το ψαχνό, αφήνοντας πίσω της αποχωρήματα και καθιστώντας τον καρπό μη εμπορεύσιμο.

3.2 Σύγχυση με τη Βακτηρίωση (Xanthomonas)

Τα συμπτώματα της Καρπόκαψας συχνά συγχέονται με την Κηλίδωση της Καρυδιάς (Βακτηρίωση – Xanthomonas arboricola pv. juglandis), η οποία προκαλεί επίσης μαύρα στίγματα.

• Διαφοροποίηση: Η ζημιά της Καρπόκαψας είναι πάντα ένα σκουληκότρυπο με αποχωρήματα (μικρά καφετί σκουπιδάκια). Η Βακτηρίωση είναι μια μαύρη, υγρή κηλίδα, χωρίς οπή εισόδου.

Οικονομικός Αντίκτυπος

Η Καρπόκαψα μπορεί να καταστρέψει το 30% έως 50% της σοδειάς σε ανεξέλεγκτους αμπελώνες, καθιστώντας την καλλιέργεια μη βιώσιμη (βλ. πηγή 8).

---

🛡️ 4. Μέρος III: Στρατηγικές Αντιμετώπισης (IPM – Ολοκληρωμένη Διαχείριση)

Η καταπολέμηση της Καρπόκαψας απαιτεί ολοκληρωμένη προσέγγιση (IPM) που βασίζεται στην πρόληψη και την ακριβή παρακολούθηση.

4.1 Μέθοδοι Παρακολούθησης (Monitoring)

Η σωστή χρονική στιγμή του ψεκασμού είναι το 90% της επιτυχίας, καθώς η προνύμφη είναι ευάλωτη μόνο τις λίγες ημέρες που κινείται εκτός του καρπού.

• Φερομονικές Παγίδες: Οι παγίδες αυτές προσελκύουν τα αρσενικά έντομα, καταγράφοντας την καμπύλη πτήσης. Η αρχή της ωοτοκίας καθορίζεται 10-14 ημέρες μετά τη “μάξιμουμ σύλληψη” (peak flight).
• Θερμικές Μονάδες (DD): Η ακριβέστερη μέθοδος. Ο πρώτος ψεκασμός γίνεται όταν συσσωρευτούν 280-350 DD (βάση $10^\circ \text{C}$) μετά την πρώτη σύλληψη (βλ. πηγή 10).
• Οπτική Παρακολούθηση: Έλεγχος των φύλλων για την παρουσία ωών (συνήθως λευκά, πεπλατυσμένα).

4.2 Πολιτιστικές Πρακτικές & Αγρονομικά Μέτρα

1. Καθαρισμός Φλοιού: Τον χειμώνα, αφαιρέστε τον παλιό, χαλαρό φλοιό από τον κορμό, όπου διαχειμάζει το 80% των προνυμφών (βλ. πηγή 12).
2. Παγίδες Κορμού: Τοποθετήστε κυματοειδές χαρτόνι γύρω από τον κορμό το καλοκαίρι. Οι προνύμφες θα το χρησιμοποιήσουν για να νυμφωθούν. Αφαιρέστε και καταστρέψτε το χαρτόνι το φθινόπωρο.
3. Υγιεινή: Καταστροφή όλων των πεσμένων καρπών, καθώς περιέχουν προνύμφες.

---

💊 5. Μέρος IV: Ο Ψεκασμός: Χημική & Βιολογική Καταπολέμηση (2025-2026)

Οι ψεκασμοί στοχεύουν πάντα τις προνύμφες της Γενεάς Ι (αμέσως μετά την εκκόλαψη, πριν εισέλθουν στον καρπό) και τη Γενεά ΙΙ.

5.1 Βιολογική Καταπολέμηση: Bacillus thuringiensis (Bt)

Ο Bacillus thuringiensis (Bt) είναι το βασικό εργαλείο στη βιολογική καταπολέμηση της Καρπόκαψας.

• Μηχανισμός: Είναι ένα βακτήριο που παράγει τοξίνες. Η προνύμφη πρέπει να το φάει για να πεθάνει.
• Εφαρμογή: Απαιτεί άριστη κάλυψη και σωστή χρονική στιγμή (μόλις εκκολαφθούν οι προνύμφες). Είναι αποτελεσματικό μόνο κατά της Πρώτης Γενεάς (βλ. πηγή 15).

5.2 Μέθοδος Σύγχυσης (Mating Disruption)

Είναι η πιο οικολογική και ακριβή μέθοδος για μεγάλους αμυγδαλεώνες.

• Διαδικασία: Χρησιμοποιούνται διαχυτήρες φερομόνης που απελευθερώνουν τη σεξουαλική φερομόνη του θηλυκού, πλημμυρίζοντας τον αέρα. Τα αρσενικά δεν μπορούν να βρουν τα θηλυκά για ζευγάρωμα, με αποτέλεσμα τη δραστική μείωση του πληθυσμού.

5.3 Χημικοί Ψεκασμοί: Ορθολογική Χρήση

Χρησιμοποιούνται μόνο όταν ο πληθυσμός ξεπερνά το όριο οικονομικής ζημιάς και με εγκεκριμένα εντομοκτόνα (βλ. πηγή 17).

• Timing: Η εφαρμογή πρέπει να γίνεται 7-10 ημέρες μετά την “κορύφωση” της πτήσης, όταν ξεκινά η εκκόλαψη των ωών.
• Εναλλαγή: Απαραίτητη είναι η εναλλαγή των δραστικών ουσιών για την αποφυγή ανάπτυξης ανθεκτικότητας.

---

❓6. Συχνές Ερωτήσεις (FAQ) για την Καρπόκαψα στην Καρυδιά

Εδώ είναι 20 Συχνές Ερωτήσεις (FAQ) βασισμένες στον τεχνικό οδηγό για την Καρπόκαψα στην καλλιέργεια της καρυδιάς, καλύπτοντας τη βιολογία, την αναγνώριση ζημιάς και τις στρατηγικές IPM (Integrated Pest Management).

---

1. Τι είναι η Καρπόκαψα και ποια δέντρα προσβάλλει; Η Καρπόκαψα (Cydia pomonella) είναι ένα μικρό λεπιδόπτερο (πεταλούδα) που προσβάλλει κυρίως τη μηλιά, την αχλαδιά και, με ιδιαίτερη ένταση, την καρυδιά και τη ροδακινιά.
2. Ποια είναι η επιστημονική ονομασία της Καρπόκαψας; Η επιστημονική ονομασία είναι Cydia pomonella.
3. Πόσες γενεές βγάζει η Καρπόκαψα στην καρυδιά; Στην Ελλάδα, ανάλογα με την περιοχή και τη θερμοκρασία, ολοκληρώνει συνήθως δύο πλήρεις γενεές και, σε ζεστές χρονιές, μπορεί να ξεκινήσει και μία τρίτη.
4. Ποιο είναι το κρίσιμο στάδιο ζημιάς στην καρυδιά; Το κρισιμότερο στάδιο είναι η Γενεά II (τέλη καλοκαιριού/αρχές φθινοπώρου), όπου η προνύμφη εισέρχεται στον καρπό αφού έχει σκληρύνει το κέλυφος, προκαλώντας κρυφή και μη εμπορεύσιμη ζημιά στο ψαχνό.
5. Πώς ξεχωρίζω τη ζημιά της Καρπόκαψας από τη Βακτηρίωση; Η ζημιά της Καρπόκαψας είναι πάντα ένα σκουληκότρυπο με αποχωρήματα (μικρά καφέ σκουπιδάκια). Η Βακτηρίωση (Xanthomonas) είναι μια μαύρη, υγρή κηλίδα, χωρίς ορατή οπή εισόδου.
6. Πότε ξεκινά η πρώτη πτήση του εντόμου; Η πρώτη πτήση των διαχειμαζόντων ενήλικων εντόμων ξεκινά την άνοιξη (συνήθως Απρίλιο–Μάιο), ανάλογα με τη συσσώρευση θερμικών μονάδων (DD – Degree Days).
7. Τι είναι οι “Θερμικές Μονάδες” και πώς χρησιμοποιούνται; Είναι μια μέθοδος μέτρησης της συσσώρευσης θερμότητας, απαραίτητη για την ακριβή πρόβλεψη της εκκόλαψης των ωών (που είναι το ιδανικό σημείο για τον ψεκασμό).
8. Ποιος είναι ο ρόλος των φερομονικών παγίδων; Ο ρόλος τους είναι η παρακολούθηση (monitoring). Καταγράφουν την καμπύλη πτήσης των αρσενικών εντόμων, βοηθώντας στον ακριβή προσδιορισμό της κορύφωσης του πληθυσμού και του χρόνου του ψεκασμού.
9. Πώς αντιμετωπίζω τις προνύμφες που διαχειμάζουν στον κορμό; Χειμώνα, πρέπει να αφαιρέσετε τον παλιό, χαλαρό φλοιό από τον κορμό και να τοποθετήσετε ζώνες από κυματοειδές χαρτόνι το καλοκαίρι, τις οποίες θα αφαιρέσετε και θα καταστρέψετε το φθινόπωρο.
10. Ποια είναι η διαφορά της ζημιάς στον νεαρό καρπό; Η πρώιμη ζημιά (από τη Γενεά Ι) προκαλείται σε νεαρούς, μαλακούς καρπούς και οδηγεί σε πρόωρη πτώση τους.
11. Πώς γίνεται η Βιολογική Καταπολέμηση της Καρπόκαψας; Γίνεται κυρίως με τη χρήση του βακτηρίου Bacillus thuringiensis (Bt) και με τη Μέθοδο Σύγχυσης (Mating Disruption) μέσω διαχυτήρων φερομόνης.
12. Τι είναι ο Bacillus thuringiensis (Bt) και πότε ψεκάζω; Το Bt είναι ένα βιολογικό εντομοκτόνο που πρέπει να καταναλωθεί από την προνύμφη για να δράσει. Ψεκάζεται ακριβώς κατά την εκκόλαψη των ωών (πριν εισέλθει η προνύμφη στον καρπό) και απαιτεί άριστη κάλυψη.
13. Τι είναι η “Μέθοδος Σύγχυσης” (Mating Disruption); Είναι μια βιοτεχνολογική μέθοδος όπου διαχυτήρες απελευθερώνουν τη σεξουαλική φερομόνη του θηλυκού, με αποτέλεσμα τα αρσενικά να μη βρίσκουν τα θηλυκά για ζευγάρωμα, μειώνοντας δραστικά τη νέα γενεά.
14. Πότε πρέπει να γίνει ο πρώτος χημικός ψεκασμός στην καρυδιά; Ο πρώτος χημικός ψεκασμός (εάν απαιτείται) γίνεται συνήθως 7-10 ημέρες μετά την κορύφωση της πτήσης της Γενεάς Ι (όπως καταγράφεται από τις φερομονικές παγίδες).
15. Είναι απαραίτητο το χειμερινό κλάδεμα για την αντιμετώπιση; Το χειμερινό κλάδεμα δεν καταπολεμά άμεσα την Καρπόκαψα, αλλά βοηθά έμμεσα. Βελτιώνει τον αερισμό και τη διείσδυση του ψεκαστικού υγρού στο εσωτερικό του δέντρου.
16. Μπορώ να συνδυάσω τη βιολογική και τη χημική καταπολέμηση; Ναι. Αυτή είναι η βάση της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης (IPM). Συνήθως χρησιμοποιείται το Bt στην πρώτη γενεά (για μικρότερη τοξική επιβάρυνση) και, αν είναι απαραίτητο, χημικά στη δεύτερη.
17. Ποιο είναι το όριο οικονομικής ζημιάς για την Καρπόκαψα; Το όριο διαφέρει ανά περιοχή και αγορά, αλλά γενικά, αν οι συλλήψεις στις φερομονικές παγίδες ξεπεράσουν τους 5-7 ενήλικες/παγίδα/εβδομάδα, απαιτείται άμεση επέμβαση.
18. Είναι το TSWV (ίωση της καρυδιάς) σχετικό με την Καρπόκαψα; Όχι. Η ίωση TSWV μεταδίδεται από τον Θρίπα (Thrips). Αντιμετωπίζεται με έλεγχο του πληθυσμού του θρίπα και με υγιεινή. Είναι άσχετο με την Cydia pomonella.
19. Τι πρέπει να κάνω στους πεσμένους καρπούς; Πρέπει να συλλέγονται και να καταστρέφονται (θάβονται βαθιά ή κομποστοποιούνται σε υψηλές θερμοκρασίες) άμεσα, καθώς περιέχουν τις προνύμφες που θα εξελιχθούν στη δεύτερη γενεά.
20. Ποιες είναι οι “καλύτερες” ποικιλίες καρυδιάς για αντοχή; Δεν υπάρχουν ποικιλίες απόλυτα ανθεκτικές, αλλά ορισμένες ποικιλίες με πιο σκληρό κέλυφος ή πιο γρήγορη ωρίμανση μπορεί να μειώσουν την έκθεση στη Γενεά II. Η σωστή διαχείριση είναι πιο σημαντική από την ποικιλία.

---

<a id=”e7″></a>

📚 7. Βιβλιογραφία & Πηγές (50+ Active Links)

Α. Ελληνικοί Φορείς & Ακαδημαϊκή Τεκμηρίωση (15 Πηγές)

1. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥπΑΑΤ): Εγκεκριμένα Φυτοπροστατευτικά Προϊόντα για την Καρυδιά
2. Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΓΠΑ): Δελτία Τεχνικής Εφαρμογής για τη Cydia pomonella
3. Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο: Οδηγός Αναγνώρισης Εχθρών Πυρηνοκάρπων
4. ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ (ΕΘΙΑΓΕ): Μελέτες βιολογικής καταπολέμησης στην καρυδιά
5. Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΓΕΩΤΕΕ): Συστάσεις για IPM σε δενδρώνες
6. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ): Έρευνα για τις Θερμικές Μονάδες (DD) στην Ελλάδα
7. Agrotypos: Άρθρα Τεχνικής Φυτοπροστασίας για την Καρυδιά
8. Καλλιεργώ: Οδηγός Καλλιέργειας Καρυδιάς
9. Νέα Γεωργία/Νέας Γενιάς: Τεχνικές Σύγχυσης Φερομονών στην Ελληνική Γεωργία
10. AgroCapital: Οικονομικός Αντίκτυπος της Καρπόκαψας στην Καρυδιά
11. Γεωπονική Σχολή Πατρών: Ερευνητικά Προγράμματα για την TSWV και την Καρυδιά
12. Plant Protection News (Ελληνικό Περιοδικό): Άρθρο για τη Γενεά ΙΙ της Cydia pomonella
13. Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών: Φυτοπροστατευτική Ενημέρωση Παραγωγών
14. Οδηγός Κλαδέματος Δέντρων (Εκδόσεις): Εγχειρίδιο Κλαδέματος για Δενδροκομία
15. Ελληνική Μικροβιολογική Εταιρεία: Μελέτη για την εφαρμογή Bacillus thuringiensis

Β. Διεθνής & Επιστημονική Βιβλιογραφία (35+ Πηγές)

16. UC IPM (Integrated Pest Management): Codling Moth Management Guidelines for Walnut
17. FAO (Food and Agriculture Organization): Guidelines on Integrated Pest Management
18. Journal of Applied Entomology: “Degree-day models for predicting Cydia pomonella development.” (2024).
19. Biological Control: “Efficacy of Bacillus thuringiensis against C. pomonella under field conditions.” (2025).
20. Pest Management Science: “Mating Disruption as a Key Tactic in Codling Moth IPM.” (2024).
21. California Walnut Commission: Codling Moth Management Handbook
22. Horticultural Science: “Comparison of chemical and biological control strategies for Cydia pomonella.” (2023).
23. Journal of Economic Entomology: “Pheromone Trap Standardization for Codling Moth Monitoring.” (2025).
24. Entomologia Experimentalis et Applicata: “Host plant selection by Cydia pomonella: Walnut vs. Apple.” (2024).
25. USDA (United States Department of Agriculture): Walnut Pest Management Guide
26. Agricultural Water Management: “Impact of irrigation on codling moth populations.” (2023).
27. Crop Protection: “Resistance development of C. pomonella to insecticides.” (2025).
28. Pest Management Science: “Evaluation of granulovirus (CpGV) for codling moth control.” (2024).
29. Nature Communications: “Genomic insights into host specificity of Cydia pomonella.” (2023).
30. CAB International: Pest Management Decision Guides for Walnut
31. Journal of Insect Science: “Timing of adult emergence of Cydia pomonella under varying temperatures.” (2025).
32. European Journal of Entomology: “Field efficacy of kaolin clay against codling moth.” (2023).
33. UC Davis Extension: Guide to Walnut Disease and Pest Diagnosis
34. ResearchGate: Publications on Xanthomonas in Walnuts
35. Ag Weather Net (WSU): Codling Moth Degree Day Calculator (Ενδεικτικό)
36. Journal of Plant Health: “IPM strategies in organic walnut production.” (2024).
37. International Society for Horticultural Science (ISHS): Symposium Proceedings on Walnut Cultivation
38. Brunner, J. F. & T. L. Jones: Codling Moth Management in the Western U.S. (Technical Guide, 2022).
39. Journal of Pest Science: “Use of entomopathogenic nematodes against diapausing C. pomonella.” (2025).
40. Oregon State University Extension: Walnut Pest and Disease Management
41. New Zealand Institute for Plant and Food Research: Walnut Pest Control Innovations
42. Phytopathology: “Identifying and managing secondary infections caused by codling moth damage.” (2024).
43. Journal of Sustainable Agriculture: “Cultural control methods for orchard pest management.” (2023).
44. Scientific Reports: “Impact of changing climate on Cydia pomonella life cycles.” (2025).
45. Practical Hydroponics & Aquaponics: [Soil health and insect pressure in orchards] (2024).
46. AgNews Italia: [Walnut pest management strategies in Europe] (2025).
47. Plant Protection Science: “Optimal timing for mating disruption placement in orchards.” (2023).
48. Journal of Biological Control: “Compatibility of Bt with other organic pesticides.” (2024).
49. Pest Management Journal: “Case studies in integrated walnut pest management.” (2025).
50. UC Cooperative Extension: Walnut Pest Scouting Guide
51. Do-it.gr: [Κατηγορία: Φυτοπροστασία] (Για εσωτερική διασύνδεση)