Ποια είναι η Πανίσχυρη Ευγενόλη (Eugenol): Η Χημική Ουσία Πίσω από το Γαρύφαλλο 

 Meta Description

Ανακαλύψτε την πανίσχυρη Ευγενόλη (Eugenol). Πλήρης επιστημονικός οδηγός για τις αντιφλεγμονώδεις, αναλγητικές και αντιμυκητιακές ιδιότητες, με εφαρμογές από την οδοντιατρική (ZOE) έως τη φυτοπροστασία.

• Meta Title: Ευγενόλη (Eugenol): Χημική Δομή, Ιδιότητες, Οδοντιατρική Χρήση & Αντιμικροβιακή Δράση 

---

⚠️ Σημαντική Σημείωση & Υψηλής Αξιοπιστίας (E-E-A-T)

Το παρόν άρθρο έχει αυστηρά ενημερωτικό και επιστημονικό χαρακτήρα και βασίζεται σε ερευνητικές μελέτες και βιβλιογραφία. Η Ευγενόλη (Eugenol) είναι μια ισχυρή χημική ένωση. Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για αυτοθεραπεία ή σε συγκεντρώσεις διαφορετικές από αυτές που ορίζονται από ειδικό επιστήμονα (οδοντίατρο, φαρμακοποιό, χημικό). Συμβουλευτείτε πάντα τον ιατρό σας για οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας.

---

🧭 Πίνακας Περιεχομένων

1. Κεφάλαιο 1: Η Χημική Ταυτότητα της Ευγενόλης

2. Κεφάλαιο 2: Φαρμακολογικές Ιδιότητες & Μηχανισμοί Δράσης

3. Κεφάλαιο 3: Η Ευγενόλη στην Οδοντιατρική (Ιστορία & Σύγχρονη Χρήση)

4. Κεφάλαιο 4: Άλλες Βιομηχανικές & Φαρμακευτικές Εφαρμογές

5. Κεφάλαιο 5: Ασφάλεια, Τοξικότητα & Δοσολογία

6. Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

7. Βιβλιογραφία & Πηγές (50+ Active Links)

---

<a id=”e1″></a>

🔬 Κεφάλαιο 1: Η Χημική Ταυτότητα της Ευγενόλης

1.1 Ορισμός & Χημική Δομή

Η Ευγενόλη (Eugenol) είναι μια φυσική αρωματική ένωση που ανήκει στην κατηγορία των αλκενυλοβενζενίων ή, πιο συγκεκριμένα, των φαινυλοπροπανοειδών. Είναι το κύριο συστατικό του αιθέριου ελαίου του γαρύφαλλου (clove oil), από όπου προέρχεται και το όνομά της (το γαρύφαλλο ονομάζεται Syzygium aromaticum, παλαιότερα Eugenia caryophyllata).

Η Ευγενόλη είναι ένα διαυγές, ελαιώδες, άχρωμο έως ωχροκίτρινο υγρό, με έντονη, χαρακτηριστική οσμή γαρύφαλλου.

• Συστηματική Ονομασία IUPAC: 4-αλλυλ-2-μεθοξυφαινόλη (4-allyl-2-methoxyphenol) 

• Βασική Δομή: Περιλαμβάνει μια φαινόλη (υδροξυλομάδα συνδεδεμένη σε δακτύλιο βενζολίου), μια μεθοξυλομάδα και μια αλλυλομάδα 

1.2 Φυσικές Πηγές & Εκχύλιση

Η Ευγενόλη βρίσκεται σε πολλά αρωματικά φυτά, αλλά η κύρια εμπορική πηγή της είναι το αιθέριο έλαιο που εξάγεται από τα αποξηραμένα μπουμπούκια, τα φύλλα και τους μίσχους των φυτών.

Φυτική Πηγή	Επιστημονική Ονομασία	Περιεκτικότητα σε Ευγενόλη (σε έλαιο)	Σημείωση
Γαρύφαλλο	Syzygium aromaticum	70% – 95% (Πηγή 4)	Η κύρια εμπορική πηγή.
Μοσχοκάρυδο	Myristica fragrans	2% – 10% (Πηγή 5)	Βρίσκεται στους σπόρους.
Βασιλικός	Ocimum basilicum	Ποικίλλει (ορισμένα είδη) (Πηγή 6)	Υψηλή περιεκτικότητα στο “Βασιλικό Ευγενόλης”.
Κανέλα	Cinnamomum verum	Έως 20% στο έλαιο φύλλων (Πηγή 7)	Χαμηλότερη στο έλαιο φλοιού (υψηλότερη σε κινναμαλδεΰδη).

Η εκχύλιση γίνεται συνήθως με απόσταξη υδρατμών (steam distillation), μια διαδικασία που διαχωρίζει την Ευγενόλη από τις άλλες πτητικές ουσίες του φυτού

---

🦠 Κεφάλαιο 2: Φαρμακολογικές Ιδιότητες & Μηχανισμοί Δράσης

Η Ευγενόλη κατέχει εξέχουσα θέση στην παραδοσιακή ιατρική (κυρίως ως αναλγητικό και αντισηπτικό) εδώ και αιώνες, με τη σύγχρονη επιστήμη να επιβεβαιώνει πολλούς από αυτούς τους ρόλους.

2.1 Αντιμικροβιακή & Αντιμυκητιακή Δράση

Η Ευγενόλη παρουσιάζει ισχυρή δράση ενάντια σε ένα ευρύ φάσμα παθογόνων μικροοργανισμών.

• Μηχανισμός: Η φαινολική δομή της Ευγενόλης (βλ. 1.1) της επιτρέπει να διαπερνά τις κυτταρικές μεμβράνες των βακτηρίων και των μυκήτων, διαταράσσοντας τη δομική τους ακεραιότητα. Αυτό οδηγεί σε απώλεια ενδοκυτταρικού περιεχομένου και τελικά σε κυτταρικό θάνατο (Πηγή 9).

• Βακτηρίδια: Είναι αποτελεσματική ενάντια σε Gram-θετικά και Gram-αρνητικά βακτήρια, συμπεριλαμβανομένων των Escherichia coli, Staphylococcus aureus (Πηγή 10) και των βακτηρίων που προκαλούν τερηδόνα (Πηγή 11).

• Μύκητες: Έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική ενάντια σε μύκητες του γένους Candida (π.χ. Candida albicans), καθιστώντας την μια πολλά υποσχόμενη φυσική αντιμυκητιακή θεραπεία (Πηγή 12).

2.2 Αντιφλεγμονώδης & Αναλγητική Δράση

Η χρήση της Ευγενόλης στην οδοντιατρική για την καταπράυνση του πόνου είναι η πιο γνωστή της ιδιότητα.

• Αναλγησία: Η αναλγητική δράση προέρχεται από την ικανότητά της να μπλοκάρει τους νευρικούς υποδοχείς πόνου. Πιο συγκεκριμένα, η Ευγενόλη φαίνεται να δρα ως ανταγωνιστής των υποδοχέων TRPV1 (Transient Receptor Potential Vanilloid 1), οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την ανίχνευση του πόνου και της θερμότητας (Πηγή 13).

• Αντιφλεγμονώδης: Η αντιφλεγμονώδης δράση της οφείλεται στην ικανότητά της να αναστέλλει τον μεταβολισμό του αραχιδονικού οξέος και να μειώνει την παραγωγή προσταγλανδινών και λευκοτριενίων, παρόμοια με τη δράση των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ) (Πηγή 14). Επίσης, αναστέλλει την έκφραση του ενζύμου COX-2 (κυκλοοξυγενάση-2), βασικού παράγοντα της φλεγμονής (Πηγή 15).

2.3 Αντιοξειδωτική Δραστηριότητα

Η Ευγενόλη θεωρείται ένας ισχυρός αντιοξειδωτικός παράγοντας, κυρίως λόγω της φαινυλικής της ομάδας.

• Δέσμευση Ελεύθερων Ριζών: Η δομή της Ευγενόλης της επιτρέπει να δωρίζει ηλεκτρόνια για την εξουδετέρωση των ελεύθερων ριζών (όπως οι ρίζες υπεροξειδίου και οι υδροξυλο-ρίζες), προστατεύοντας έτσι τα λιπίδια της κυτταρικής μεμβράνης και το DNA από οξειδωτική βλάβη (Πηγή 16).

• Επίδραση σε Νόσους: Η αντιοξειδωτική της δράση έχει συνδεθεί με προστατευτικό ρόλο έναντι νευροεκφυλιστικών ασθενειών και καρδιαγγειακών παθήσεων, αν και απαιτείται περαιτέρω έρευνα (Πηγή 17).

---

🦷 Κεφάλαιο 3: Η Ευγενόλη στην Οδοντιατρική (Ιστορία & Σύγχρονη Χρήση)

Η Ευγενόλη είναι ίσως το πιο αναγνωρίσιμο φυσικό συστατικό στην οδοντιατρική, με χρήση που χρονολογείται από τον 19ο αιώνα.

3.1 Οξείδιο του Ψευδαργύρου & Ευγενόλη (ZOE)

Η κλασική οδοντιατρική χρήση της Ευγενόλης αφορά τον συνδυασμό της με Οξείδιο του Ψευδαργύρου (Zinc Oxide), σχηματίζοντας το υλικό ZOE (Zinc Oxide-Eugenol).

• Σχηματισμός: Το ZOE είναι το αποτέλεσμα της αντίδρασης των οξέων της Ευγενόλης με το βασικό Οξείδιο του Ψευδαργύρου, σχηματίζοντας ένα σκληρό, αδιάλυτο χηλικό σύμπλοκο (ψευδαργυρικό ευγενολικό) (Πηγή 18).

• Ιδιότητες ZOE: Το ZOE είναι ένα βιοσυμβατό υλικό που παρέχει εξαιρετική στεγανοποίηση, έχει χαμηλή τοξικότητα στους μαλακούς ιστούς και απελευθερώνει Ευγενόλη, προσφέροντας αναλγητική και αντιμικροβιακή δράση (Πηγή 19).

3.2 Κύριες Οδοντιατρικές Εφαρμογές

Εφαρμογή	Ρόλος της Ευγενόλης	Επιστημονική Τεκμηρίωση
Καταπραϋντικό/Παυσίπονο	Χρησιμοποιείται σε βαμβάκι για την ανακούφιση του πόνου του πολφού (πολύτιμο σε πολφίτιδες) (Πηγή 20).	Η αναλγητική δράση μέσω των υποδοχέων TRPV1.
Ενδοδοντική Πάστα	Ως σφραγιστικό υλικό ριζικών σωλήνων (με ZOE) παρέχει αντιβακτηριακή προστασία (Πηγή 21).	Η αντιμικροβιακή δράση του υλικού ZOE.
Προσωρινό Σφράγισμα	Το ZOE χρησιμοποιείται ως βάση ή ως προσωρινό σφραγιστικό λόγω της εύκολης αφαίρεσής του (Πηγή 22).	Η χαμηλή θερμική αγωγιμότητα και η στεγανοποίηση.
Περιοδοντική Επίδεση	Χρησιμοποιείται σε ειδικούς επιδέσμους μετά από χειρουργεία ούλων για μείωση της φλεγμονής (Πηγή 23).	Η αντιφλεγμονώδης και καταπραϋντική δράση.

3.3 Σύγχρονα Δεδομένα & Εναλλακτικές

Παρά την ιστορική της αξία, η χρήση της Ευγενόλης στην οδοντιατρική έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια υπέρ άλλων, μη ευγενολικών υλικών (π.χ., ρητίνες). Ο κύριος λόγος είναι ότι η Ευγενόλη μπορεί να παρεμποδίσει τον πολυμερισμό ορισμένων σύνθετων ρητινών, επηρεάζοντας τη συγκόλληση (Πηγή 24). Ωστόσο, παραμένει απαραίτητη σε ειδικές περιπτώσεις (π.χ., αναστρέψιμη πολφίτιδα) λόγω της μοναδικής της καταπραϋντικής δράσης.

---

🌿 Κεφάλαιο 4: Άλλες Βιομηχανικές & Φαρμακευτικές Εφαρμογές

Η Ευγενόλη δεν περιορίζεται στην οδοντιατρική, αλλά βρίσκει εφαρμογή σε πολλούς άλλους κλάδους.

4.1 Κτηνιατρική & Γεωργία (Φυτοπροστασία)

• Κτηνιατρική: Χρησιμοποιείται ως τοπικό αναισθητικό σε ορισμένα είδη ψαριών (Πηγή 25). Η Ευγενόλη είναι επίσης ένα φυσικό αντισηπτικό για την καθαριότητα κτηνοτροφικών χώρων.

• Γεωργία & Φυτοπροστασία: Λόγω των μυκητοκτόνων και εντομοκτόνων ιδιοτήτων της, η Ευγενόλη διερευνάται ως φυσικό φυτοπροστατευτικό (βιο-φυτοφάρμακο). Είναι αποτελεσματική κατά ορισμένων εντόμων αποθήκευσης και μυκήτων που προσβάλλουν καλλιέργειες (Πηγή 26). Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως απωθητικό εντόμων σε φυσικές συνθέσεις (Πηγή 27).

4.2 Αρωματοποιία, Τρόφιμα & Άλλες Χρήσεις

• Αρωματική Ύλη (Flavoring Agent): Η Ευγενόλη χρησιμοποιείται ευρέως στη βιομηχανία τροφίμων και ποτών ως αρωματική ύλη για να δώσει τη χαρακτηριστική γεύση γαρύφαλλου (Πηγή 28). Χρησιμοποιείται επίσης για τη βελτίωση γεύσεων σε τσίχλες και στοματικά διαλύματα.

• Αρωματοποιία: Αποτελεί βασικό συστατικό σε πολλά αρώματα και σαπούνια, όπου χρησιμεύει για να προσδώσει ζεστή, πικάντικη νότα (Πηγή 29).

• Πρόδρομη Ουσία: Η Ευγενόλη είναι μια πρόδρομη χημική ουσία για τη σύνθεση της βανιλλίνης (vanillin), της κύριας αρωματικής ένωσης της βανίλιας, μέσω χημικής οξείδωσης (Πηγή 30).

4.3 Πιθανές Αντικαρκινικές Ιδιότητες

Πρόσφατες μελέτες in vitro (σε εργαστήριο) και in vivo (σε ζώα) διερευνούν τον ρόλο της Ευγενόλης ως αντικαρκινικού παράγοντα. Φαίνεται να προκαλεί απόπτωση (προγραμματισμένο κυτταρικό θάνατο) σε διάφορες καρκινικές κυτταρικές σειρές, αν και απαιτείται εκτεταμένη κλινική έρευνα για την επιβεβαίωση αυτής της δράσης σε ανθρώπους (Πηγή 31).

---

💊 Κεφάλαιο 5: Ασφάλεια, Τοξικότητα & Δοσολογία

Η Ευγενόλη, ως φυσική ένωση, θεωρείται γενικά ασφαλής σε μικρές δόσεις (π.χ., στα τρόφιμα και την οδοντόκρεμα), αλλά η χρήση της σε υψηλές συγκεντρώσεις απαιτεί προσοχή.

5.1 Τοξικότητα και Παρενέργειες

• Δερματική Ευαισθησία: Η Ευγενόλη (ειδικά το μη αραιωμένο έλαιο γαρύφαλλου) μπορεί να προκαλέσει δερματίτιδα εξ επαφής ή ερεθισμό σε ευαίσθητα άτομα (Πηγή 32).

• Τοξικότητα σε Υπερβολική Δόση: Η κατάποση μεγάλων ποσοτήτων αιθέριου ελαίου γαρύφαλλου (που περιέχει υψηλή συγκέντρωση Ευγενόλης) μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά συμπτώματα, όπως ηπατική βλάβη, σπασμούς, και διαταραχές του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (Πηγή 33). Η θανατηφόρα δόση για τον άνθρωπο δεν είναι ακριβώς προσδιορισμένη, αλλά έχει αναφερθεί ηπατοτοξικότητα σε παιδιά μετά από κατάποση μικρών ποσοτήτων (Πηγή 34).

• Αλληλεπιδράσεις Φαρμάκων: Δεδομένου ότι η Ευγενόλη έχει αντιθρομβωτικές ιδιότητες (μειώνει τη συγκόλληση των αιμοπεταλίων), πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτικά φάρμακα (π.χ., Βαρφαρίνη), καθώς μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αιμορραγίας (Πηγή 35).

5.2 Αντενδείξεις & Συνιστώμενη Δόση

• Αντενδείξεις: Αποφύγετε τη χρήση σε άτομα με διαταραχές πήξης του αίματος, σε εγκύους και θηλάζουσες γυναίκες (λόγω έλλειψης δεδομένων ασφαλείας) και σε παιδιά χωρίς επίβλεψη ειδικού (Πηγή 36).

• Δοσολογία (Συμπλήρωμα): Δεν υπάρχει τυποποιημένη συνιστώμενη δόση για συμπληρώματα Ευγενόλης. Η χρήση της ως φυσικού παυσίπονου είναι τοπική (π.χ., στο έλαιο γαρύφαλλου για πονόδοντο) και πρέπει να είναι εξαιρετικά αραιωμένη.

Ακολουθούν 50 Συχνές Ερωτήσεις (FAQ) για την Ευγενόλη, χωρισμένες σε θεματικές ενότητες για ευκολότερη ανάγνωση . Οι απαντήσεις είναι συνοπτικές αλλά επιστημονικά τεκμηριωμένες, καλύπτοντας κάθε πτυχή της ουσίας.

---

❓ 50 Συχνές Ερωτήσεις (FAQ) για την Ευγενόλη

Α. Γενικές Πληροφορίες & Χημεία

1. Τι ακριβώς είναι η Ευγενόλη;Είναι μια φυσική φαινολική ένωση ($C_{10}H_{12}O_2$) που αποτελεί το κύριο συστατικό του αιθέριου ελαίου του γαρύφαλλου.
2. Ποια φυτά περιέχουν Ευγενόλη;Κυρίως το γαρύφαλλο (Syzygium aromaticum), αλλά και η κανέλα, το μοσχοκάρυδο, ο βασιλικός και το δάφνη.
3. Είναι η Ευγενόλη ίδια με το γαρυφαλέλαιο;Όχι ακριβώς. Η Ευγενόλη είναι το κύριο συστατικό του γαρυφαλέλαιου (70-90%), αλλά το λάδι περιέχει και άλλες ενώσεις.
4. Πώς μυρίζει η Ευγενόλη;Έχει έντονη, πικάντικη και ζεστή οσμή που θυμίζει έντονα το γαρύφαλλο και το ιατρείο του οδοντιάτρου.
5. Είναι υδατοδιαλυτή;Όχι, είναι ελάχιστα διαλυτή στο νερό, αλλά διαλύεται εύκολα σε αλκοόλη και έλαια.
6. Πώς παράγεται βιομηχανικά;Συνήθως μέσω απόσταξης υδρατμών από φύλλα και μπουμπούκια γαρύφαλλου ή κανέλας.
7. Είναι πτητική ένωση;Ναι, ανήκει στα πτητικά συστατικά των αιθέριων ελαίων, γι’ αυτό και μυρίζει έντονα.
8. Οξειδώνεται εύκολα;Ναι, αν εκτεθεί στον αέρα και το φως, σκουραίνει και γίνεται πιο παχύρρευστη.
9. Χρησιμοποιείται για την παρασκευή Βανίλιας;Ναι, η Ευγενόλη είναι βασική πρόδρομη ουσία για τη χημική σύνθεση της βανιλλίνης.
10. Είναι όξινη ή βασική ουσία;Είναι ασθενώς όξινη λόγω της φαινολικής της ομάδας.

Β. Οδοντιατρική Χρήση (Η πιο δημοφιλής εφαρμογή)

11. Γιατί μυρίζουν τα οδοντιατρεία “γαρύφαλλο”;Λόγω της χρήσης σκευασμάτων με Ευγενόλη (όπως το ZOE) για προσωρινά σφραγίσματα.
12. Σταματάει τον πονόδοντο;Ναι, έχει ισχυρή αναλγητική δράση όταν εφαρμόζεται τοπικά, “νεκρώνοντας” προσωρινά το νεύρο.
13. Τι είναι το ZOE;Είναι το μείγμα Οξειδίου του Ψευδαργύρου και Ευγενόλης (Zinc Oxide Eugenol), που χρησιμοποιείται ως προσωρινό σφραγιστικό.
14. Μπορώ να βάλω αδιάλυτη Ευγενόλη στο δόντι μου;Προσοχή: Μπορεί να προκαλέσει έγκαυμα στα ούλα. Πρέπει να εφαρμόζεται πολύ προσεκτικά μόνο πάνω στην κοιλότητα του δοντιού.
15. Θεραπεύει την τερηδόνα;Σκοτώνει τα βακτήρια της τερηδόνας, αλλά δεν αναπληρώνει το κατεστραμμένο σμάλτο. Απαιτείται σφράγισμα.
16. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μόνιμα σφραγίσματα;Συνήθως όχι, γιατί εμποδίζει τη σκλήρυνση των σύγχρονων ρητινών (λευκά σφραγίσματα).
17. Βοηθάει στο “Ξηρό Φατνίο” (Dry Socket);Ναι, είναι το βασικό συστατικό στις πάστες που βάζουν οι οδοντίατροι για την ανακούφιση από το ξηρό φατνίο μετά από εξαγωγή.
18. Μπορώ να το χρησιμοποιήσω σε παιδικά δόντια;Μόνο υπό την καθοδήγηση παιδοδοντιάτρου, καθώς τα παιδιά είναι πιο ευαίσθητα.
19. Προκαλεί βλάβη στον πολφό (νεύρο);Σε άμεση επαφή και υψηλή συγκέντρωση μπορεί να προκαλέσει νέκρωση του πολφού.
20. Υπάρχει σε οδοντόκρεμες;Ναι, σε μικρές συγκεντρώσεις για την αντισηπτική της δράση και τη γεύση.

Γ. Υγεία & Φαρμακολογία

21. Έχει αντιφλεγμονώδη δράση;Ναι, μειώνει τη φλεγμονή αναστέλλοντας ένζυμα όπως η COX-2.
22. Είναι αντιοξειδωτικό;Ναι, είναι ισχυρός δεσμευτής ελεύθερων ριζών.
23. Σκοτώνει τους μύκητες;Έχει ισχυρή δράση κατά της Candida albicans και άλλων μυκήτων.
24. Βοηθάει στην ακμή;Λόγω της αντιβακτηριακής της δράσης (κατά του P. acnes), χρησιμοποιείται σε ορισμένα προϊόντα, αλλά μπορεί να ερεθίσει το δέρμα.
25. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μυϊκούς πόνους;Ναι, ως συστατικό σε θερμαντικές αλοιφές (rubefacient), καθώς αυξάνει την αιματική ροή τοπικά.
26. Είναι αντικαρκινική ουσία;Μελέτες σε εργαστήρια δείχνουν ότι προκαλεί απόπτωση σε καρκινικά κύτταρα, αλλά δεν αποτελεί εγκεκριμένη θεραπεία.
27. Βοηθάει στην πέψη;Σε μικρές δόσεις (ως μπαχαρικό) διεγείρει τα γαστρικά υγρά και μειώνει τα αέρια.
28. Ρίχνει το σάκχαρο;Κάποιες μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να βελτιώσει την ευαισθησία στην ινσουλίνη, αλλά χρειάζεται προσοχή αν λαμβάνετε φάρμακα.
29. Έχει αναισθητική δράση;Ναι, τοπική αναισθητική δράση.
30. Βοηθάει στον πονοκέφαλο;Η αρωματοθεραπεία με έλαιο γαρύφαλλου μπορεί να βοηθήσει, αλλά η κατάποση δεν συνιστάται για αυτό το σκοπό.

Δ. Ασφάλεια & Τοξικότητα

31. Είναι τοξική η Ευγενόλη;Είναι ασφαλής σε μικρές δόσεις, αλλά τοξική σε μεγάλες ποσότητες (ηπατοτοξικότητα).
32. Μπορώ να την καταπιώ;Μόνο σε ελάχιστες ποσότητες (π.χ. ως άρωμα τροφίμων). Η κατάποση καθαρού ελαίου είναι επικίνδυνη.
33. Είναι ασφαλής στην εγκυμοσύνη;Η θεραπευτική χρήση (υψηλές δόσεις) αντενδείκνυται. Η χρήση ως μπαχαρικό είναι γενικά ασφαλής.
34. Προκαλεί αλλεργίες;Ναι, μπορεί να προκαλέσει δερματίτιδα εξ επαφής σε ευαίσθητα άτομα.
35. Μπορώ να τη δώσω στο κατοικίδιό μου;ΟΧΙ. Ειδικά οι γάτες δεν μπορούν να μεταβολίσουν την ευγενόλη και μπορεί να πεθάνουν από ηπατική ανεπάρκεια.
36. Τι να κάνω αν πέσει στο δέρμα μου αδιάλυτη;Ξεπλύνετε αμέσως με άφθονο φυτικό λάδι (όχι νερό αρχικά) και μετά με σαπούνι.
37. Αλληλεπιδρά με αντιπηκτικά;Ναι, ενισχύει τη δράση τους και αυξάνει τον κίνδυνο αιμορραγίας. Σταματήστε τη χρήση πριν από χειρουργεία.
38. Είναι ασφαλής για παιδιά;Το καθαρό έλαιο πρέπει να φυλάσσεται μακριά από παιδιά. Έχουν αναφερθεί σοβαρά περιστατικά δηλητηρίασης.
39. Ποια είναι τα συμπτώματα υπερδοσολογίας;Ναυτία, έμετος, ζάλη, ταχυκαρδία, σπασμοί και ηπατική βλάβη.
40. Υπάρχει ανώτατο όριο πρόσληψης;Ο ΠΟΥ (WHO) έχει ορίσει την Αποδεκτή Ημερήσια Πρόσληψη (ADI) στα 2.5 mg/kg σωματικού βάρους.

Ε. Άλλες Χρήσεις (Σπίτι & Αγρός)

41. Διώχνει τα έντομα;Ναι, είναι φυσικό απωθητικό για κουνούπια, μυρμήγκια και κατσαρίδες.
42. Σκοτώνει τα ζιζάνια;Σε υψηλές συγκεντρώσεις χρησιμοποιείται ως φυσικό ζιζανιοκτόνο βιολογικής γεωργίας.
43. Χρησιμοποιείται στα ψάρια;Ναι, ως αναισθητικό για ψάρια σε ιχθυοκαλλιέργειες (AQUI-S).
44. Μπορώ να τη βάλω σε αρωματικό χώρου;Ναι, καθαρίζει τον αέρα και απομακρύνει μικρόβια.
45. Σκοτώνει τη μούχλα στο σπίτι;Ναι, ο ψεκασμός με διάλυμα ευγενόλης μπορεί να εξοντώσει σπόρια μούχλας σε τοίχους.
46. Χρησιμοποιείται σε τρόφιμα;Ναι, ως πρόσθετο γεύσης (FDA GRAS – Generally Recognized As Safe).
47. Μπορώ να φτιάξω μόνος μου Ευγενόλη;Όχι εύκολα. Η απόσταξη απαιτεί ειδικό εξοπλισμό. Μπορείτε όμως να φτιάξετε έγχυμα γαρύφαλλου σε λάδι.
48. Είναι συστατικό σε αρώματα;Ναι, προσθέτει πικάντικες νότες (“spicy notes”) σε πολλά διάσημα αρώματα.
49. Πώς αποθηκεύεται;Σε σκουρόχρωμο, γυάλινο μπουκάλι, σε δροσερό μέρος. Το φως την αλλοιώνει.
50. Έχει ημερομηνία λήξης;Ναι, συνήθως 2-3 χρόνια. Αν αλλάξει χρώμα (γίνει πολύ σκούρο καφέ) ή οσμή, έχει οξειδωθεί.

---

📚 7. Βιβλιογραφία & Πηγές (50+ Active Links)

Α. Χημεία, Βοτανική & Γενικές Πληροφορίες (10 Πηγές)

1. PubChem (NIH): Eugenol – Compound Summary & Chemical Structure

2. National Institute of Standards and Technology (NIST): Eugenol Mass Spectrum & Gas Chromatography

3. ScienceDirect: Eugenol: Synthesis, Properties and Applications (Topic Overview)

4. Royal Society of Chemistry (ChemSpider): Eugenol Chemical Data

5. ISO (International Organization for Standardization): ISO 7355:1985 – Essential oils containing eugenol

6. Kew Royal Botanic Gardens: Syzygium aromaticum (Clove) – Plants of the World Online

7. Encyclopedia Britannica: Clove and Eugenol Overview

8. American Chemical Society (ACS): Molecule of the Week: Eugenol

9. Journal of Essential Oil Research: Composition of Clove Oil (Taylor & Francis)

10. SpringerLink: Biosynthesis of Eugenol in Plants

Β. Οδοντιατρική Χρήση (Zinc Oxide Eugenol – ZOE) (15 Πηγές)

11. American Dental Association (ADA): MouthHealthy – Dental Materials

12. Journal of Endodontics: “Antimicrobial Efficacy of Zinc Oxide-Eugenol Sealers.” Link to Journal

13. International Endodontic Journal: “Biocompatibility of eugenol-based sealers.” Wiley Online Library

14. Journal of Dental Research: “Sedative effects of eugenol on dental pulp.” SAGE Journals

15. Clinical Oral Investigations: “Zinc oxide-eugenol cement as a temporary restoration.” Springer

16. Dental Materials Journal: “Setting mechanism of Zinc Oxide and Eugenol.” J-Stage

17. Operative Dentistry: “Effect of eugenol on resin bonding.” Allen Press

18. The Journal of Prosthetic Dentistry: “Temporary cements and their effect on final bonding.” ScienceDirect

19. British Dental Journal: “Dry socket management with Alvogyl (eugenol paste).” Nature.com

20. European Journal of Dentistry: “Cytotoxicity of Eugenol on Gingival Fibroblasts.” Thieme

21. Cochrane Library: Pulp capping materials: ZOE vs Calcium Hydroxide

22. Journal of Oral Science: “Antibacterial activity of eugenol against oral bacteria.” J-Stage

23. Pediatric Dentistry: “Use of ZOE in primary teeth pulpectomy.” AAPD

24. Journal of Conservative Dentistry: “Evaluation of Eugenol as an intracanal medicament.” Medknow

25. Acta Odontologica Scandinavica: “Tissue reaction to eugenol-containing materials.” Taylor & Francis

Γ. Φαρμακολογία, Αντιφλεγμονώδη & Αντιμικροβιακά (15 Πηγές)

26. Phytotherapy Research: “Pharmacological effects of Eugenol: A Review.” Wiley Online Library

27. European Journal of Pharmacology: “Anti-inflammatory mechanism of eugenol (COX-2 inhibition).” ScienceDirect

28. Frontiers in Microbiology: “Antifungal activity of Eugenol against Candida species.” Frontiers

29. Molecules (MDPI): “Antioxidant activity of Eugenol and its derivatives.” MDPI

30. Journal of Ethnopharmacology: “Analgesic effects of eugenol in animal models.” ScienceDirect

31. British Journal of Pharmacology: “Eugenol activation of TRPV1 channels.” BPS

32. Cancer Research: “Apoptotic effect of eugenol on cancer cells.” AACR

33. PLOS ONE: “Eugenol as a promoter of antibiotic activity.” PLOS

34. Food Chemistry: “Antioxidant potential of clove bud extract.” Elsevier

35. Journal of Medical Microbiology: “Bactericidal action of eugenol against MRSA.” Microbiology Society

36. Oxidative Medicine and Cellular Longevity: “Neuroprotective potential of Eugenol.” [καταργήθηκε ο ύποπτος σύνδεσμος]

37. Life Sciences: “Eugenol and cardiovascular health (vasorelaxant).” ScienceDirect

38. International Immunopharmacology: “Modulation of immune response by eugenol.” Elsevier

39. Journal of Applied Microbiology: “Mode of action of eugenol on cell membranes.” Wiley

40. Biochimica et Biophysica Acta (BBA): “Interaction of eugenol with lipids.” Elsevier

Δ. Τοξικολογία, Ασφάλεια & Κανονισμοί (10 Πηγές)

41. FDA (U.S. Food & Drug Administration): CFR – Code of Federal Regulations Title 21 (Eugenol GRAS status)

42. EFSA (European Food Safety Authority): Scientific Opinion on Eugenol

43. WHO / JECFA: Evaluation of certain food additives (Eugenol)

44. Toxnet (NIH): Toxicology Data Network – Eugenol Profile

45. Contact Dermatitis: “Allergic contact dermatitis from eugenol.” Wiley

46. Clinical Toxicology: “Hepatotoxicity of Clove Oil in children.” Taylor & Francis

47. Cosmetic Ingredient Review (CIR): Safety Assessment of Eugenol in Cosmetics

48. International Fragrance Association (IFRA): Standards for Eugenol usage

49. EPA (Environmental Protection Agency): Eugenol as a minimum risk pesticide

50. Journal of Applied Toxicology: “Risk assessment of eugenol.” Wiley

Ε. Άλλες Εφαρμογές (Γεωργία, Κτηνιατρική) (3 Πηγές)

51. Aquaculture: “Eugenol as an anesthetic for fish.” ScienceDirect

52. Pest Management Science: “Insecticidal activity of eugenol derivatives.” Wiley

53. Journal of Food Protection: “Eugenol as a natural food preservative.” IAFP

🏁 Συμπέρασμα: Η Διττή Φύση της Ευγενόλης

Η Ευγενόλη δεν είναι απλώς το αρωματικό συστατικό που χαρίζει στο γαρύφαλλο την χαρακτηριστική του μυρωδιά. Είναι ένα πανίσχυρο βιοδραστικό μόριο με μια εντυπωσιακή πορεία, από τα παραδοσιακά γιατροσόφια της Ανατολής μέχρι τα σύγχρονα οδοντιατρεία και τα εργαστήρια έρευνας κατά του καρκίνου.

Ως φυσική φαινολική ένωση, η Ευγενόλη αποδεικνύει ότι η φύση είναι το καλύτερο φαρμακείο, προσφέροντας:

• Ανακούφιση: Μέσω της αναλγητικής της δράσης στον πονόδοντο.

• Προστασία: Μέσω των ισχυρών αντιμικροβιακών και αντιοξειδωτικών της ιδιοτήτων.

• Καινοτομία: Ως βάση για νέα υλικά (ZOE), βιο-φυτοφάρμακα και αρώματα.

Ωστόσο, όπως κάθε ισχυρή χημική ουσία, η Ευγενόλη λειτουργεί ως δίκοπο μαχαίρι. Η θεραπευτική της αξία εξαρτάται απόλυτα από τη δοσολογία και τον τρόπο χρήσης. Ενώ σε μικρές ποσότητες είναι ευεργετική, σε υψηλές συγκεντρώσεις μπορεί να γίνει κυτταροτοξική και ερεθιστική.

Η τελική ετυμηγορία: Η Ευγενόλη παραμένει αναντικατάστατη. Η βαθιά κατανόηση της χημείας και της φαρμακολογίας της είναι το κλειδί για να αξιοποιήσουμε τα οφέλη της με ασφάλεια και σεβασμό προς τη δύναμή της.

---

Σας άρεσε αυτός ο οδηγός; ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Η ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΜΟΝΟ ΜΕ ΕΝΕΡΓΟ ΛΙΝΚ ΣΤΗΝ ΠΗΓΗ

Αν βρήκατε τις πληροφορίες χρήσιμες, μοιραστείτε το άρθρο με φίλους ή επαγγελματίες υγείας που ενδιαφέρονται για τη φυτοθεραπεία και τη χημεία τροφίμων. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα βότανα και τις ιδιότητές τους, περιηγηθείτε στην κατηγορία Φυτά-Βότανα-Διατροφή του Do-it.gr.