10 μυστικά για την καλλιέργεια της φραγκοσυκιάς

Φραγκόσυκο, κακτόσυκο, παπουτσόσυκο ή καπλόσυκο, ένα υπέροχο φρούτο με μικρά αγκάθια και υπέροχη γεύση! H φραγκοσυκιά είναι ένας όμορφος πολυετής κάκτος που παράγει ένα πολύ ιδιαίτερο φρούτο, το αγαπημένο φραγκόσυκο, που απολαμβάνουμε στα τέλη του καλοκαιριού. Αν και κατάγεται από το Μεξικό, η φραγκοσυκιά είναι ένα ιδιαίτερα ανθεκτικό φυτό που καλλιεργείται σε πολλές μεσογειακές χώρες και στην Ελλάδα. Στην Κύπρο και στην Κρήτη είναι γνωστή με την ονομασία παπουτσοσυκιά και καπλοσυκιά. Η φραγκοσυκιά αναπτύσσεται σε ύψος 3-5 μέτρων και καταλαμβάνει αρκετό χώρο κατά την καλλιέργεια. Οι βλαστοί της φραγκοσυκιάς ονομάζονται φυλλοκλάδια και μοιάζουν με μεγάλα σαρκώδη φύλλα. Όπως ισχύει γενικότερα για τους κάκτους, έτσι και στην φραγκοσυκιά τα πραγματικά της φύλλα είναι τα αγκάθια.

Οι καρποί της φραγκοσυκιάς έχουν υψηλή διατροφικη αξία, καθώς είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, βιταμίνη C και αντιοξειδωτικά. Τα φρασκόσυκα τρώγονται συνήθως φρέσκα, ενώ μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν σε χυμούς, σε μαρμελάδες και σε λικέρ. Οι βλαστοί και οι καρποί της φραγκοσυκιάς μπορούν να καταναλωθούν ως υψηλής ποιότητας ζωοτροφή ή να αξιοποιηθούν ως βιοκαύσιμα. Ας δούμε λοιπόν τι φροντίδα χρειάζεται η καλλιέργεια της φραγκοσυκιάς για να φάμε νόστιμα και γλυκά φραγκόσυκα.

Υπάρχουν πολλές καλλιεργούμενες ποικιλίες φραγκοσυκιάς στη χώρα μας, οι περισσότερες με αγκάθια και κάποιες χωρίς αγκάθια. Οι ποικιλίες φραγκοσυκιάς διαχωρίζονται κυρίως σε λευκές ποικιλίες με λευκή σάρκα καρπού, σε κίτρινες ποικιλίες με κίτρινο χρώμα σάρκας και σε κόκκινες με κόκκινο χρώμα σάρκας. Υπάρχουν επίσης και ποικιλίες φραγκόσυκουπου που έχουν πορτοκαλί χρώμα εσωτερικά του καρπού. Επιπλέον, οι ποικιλίες της φραγκοσυκιάς διαφοροποιούνται ανάλογα την εποχή ωρίμανσης σε πρώιμες, που ωριμάζουν μέσα στο καλοκαίρι, και όψιμες ποικιλίες που ωριμάζουν μέσα στο φθινόπωρο.

Η καλλιέργεια της φραγκοσυκιάς ευδοκιμεί σε ξηροθερμικά κλίματα, καθώς αγαπά τον ήλιο και μπορεί να επιβιώσει στην έλλειψη νερού για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η φραγκοσυκιά αποθηκεύει μεγάλες ποσότητες νερού και θρεπτικών στοιχείων στους βλαστούς της, ενώ η απώλεια νερού από τα φύλλα (αγκάθια) είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Είναι πολύ ανθεκτική στις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού και σχετικά ευαίσθητη στην παγωνιά του χειμώνα. Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό που διαθέτει είναι ότι μπορεί να φυτευτεί σχεδόν σε όλους τους τυπους των εδαφών, ακόμα και σε πετρώδη, ξηρά και άνυδρα εδάφη. Διαθέτει τόσο ισχυρό ριζικό σύστημα που μπορεί να διασπάσει ακόμα και πετρώματα.

Κατάλληλη εποχή για τη φύτευση της φραγκοσυκιάς, είναι στις αρχές της άνοιξης αφού περάσουν οι παγωνιές του χειμώνα. Πριν την φύτευση της φραγκοσυκιάς, ισοπεδώνουμε το έδαφος, το οργώνουμε και ενσωματώνουμε και για να αυξήσουμε την περιεκτικότητα σε και θρεπτικά συστατικά. Η φύτευση της φραγκοσυκιάς γίνεται σε αποστάσεις φύτευσης 5 μέτρα μεταξύ των θέσεων φύτευσης και 5 μέτρα μεταξύ των γραμμών φύτευσης, δηλαδή περίπου 40 φυτά ανά στρέμμα. Προτιμούμε να φυτεύουμε τις φραγκοσυκιές με προσανατολισμό βορρά-νότου για να δέχεται η καλλιέργεια μεγαλύτερη έκθεση στις ηλιακές ακτίνες.

Η καλλιέργεια της φραγκοσυκιάς έχει πολύ μικρές απαιτήσεις σε πότισμα, καθώς μπορεί και αποθηκεύει νερό μέσω της ατμοσφαιρικής υγρασίας. Αν και είναι ανθεκτική στην ξηρασία, η φραγκοσυκιά απαιτεί τους καλοκαιρινούς μήνες, κατά την περίοδο καρποφορίας, ώστε να αυξήσουμε το μέγεθος των καρπών και την ποσότητα της παραγωγής. Για το πότισμα της φραγκοσυκιάς, εγκαθιστούμε σύστημα ποτίσματος πλαστικών σωλήνων με σταγόνες για εξοικονόμηση νερού.

Η φραγκοσυκιά παρουσιάζει μειώμενες απαιτήσεις σε λίπανση για να έχει καλή ανάπτυξη και παραγωγή. Προσθέτουμε πλήρες βιολογικό με υψηλή περιεκτικότητα σε και , στις αρχές της άνοιξης, για αύξηση της ποσότητας και της ποιότητας της παραγωγής φραγκόσυκων. Η προσθήκη συμπληρωματικής βοηθά στην παραγωγή καλύτερης ποιότητας φραγκόσυκων, πιο συνεκτικών και με μεγαλύτερη διάρκεια αποθήκευσης.

Η φραγκοσυκιά είναι πολύ ανθεκτική σε προσβολές από ασθένειες και έντομα. Σε συνθήκες υπερβολικής υγρασίας, μπορεί να εμφανιστεί σάπισμα της ρίζας της φραγκοσυκιάς που οφείλεται σε προσβολή από μυκητολογική ασθένεια. Οι καρποί της φραγκοσυκιάς μπορεί να προσβληθούν από μύγα της Μεσογείου, η οποία μπορεί να αντιμετωπιστεί οικολογικά με τοποθέτηση κίτρινων χρωμοελκυστικών παγίδων με κόλλα. Ένα σημαντικό πρόβλημα που μπορεί να συναντήσουμε στην καλλιέργεια της φραγκοσυκιάς είναι τα ποντίκια που τρώνε τα φραγκόσυκα. Επίσης, μπορεί να χρειαστεί να που προσβάλλουν την τρυφερή βλάστηση της φραγκοσυκιάς, χρησιμοποιώντας στάχτη ή φωσφορικό σίδηρο που τοποθετούμε γύρω από τα φυτά δημιουργώντας ένα φυσικό τείχος προστασίας.

Οι φραγκοσυκιές δεν χρειάζονται κλάδεμα κάθε χρόνο και δεν έχουν συγκεκριμένο τρόπο κλάδέματος ως προς τη διαμόρφωση τους. Κατά το κλάδεμα της φραγκοσυκίας, απομακρύνουμε ξερούς και αδύναμους βλαστούς ή κακοσχηματισμένους που εμποδίζουν τις καλλιεργητικές εργασίες που θέλουμε να κάνουμε. Κατάλληλη εποχή για το κλάδεμα της φραγκοσυκιάς είναι στις αρχές της άνοιξης αφού περάσουν οι παγωνιές του χειμώνα ή στις αρχές του φθινοπώρου μετά την ολοκλήρωση της συγκομιδής.

Αν θέλουμε να δημιουργήσουμε καινούρια φυτά φραγκοσυκιάς, ο πολλαπλασιασμός της μπορεί να γίνει με σπόρο, αλλά κυρίως με την μέθοδο . Για τον πολλαπλασιασμό της φραγκοσυκιάς, κόβουμε τμήματα βλαστών (φυλλοκλάδια) στις αρχές φθινοπώρου και τα αφήνουμε στο χώμα για 4-5 μέρες για να επουλωθούν οι πληγές της τομής. Στη συνέχεια, τα μοσχεύματα φραγκοσυκιάς φυτεύονται σε γλάστρες φυτωρίου ή και απευθείας στο χωράφι και ριζώνουν πολύ εύκολα μετά από λίγους μήνες. Τα μοσχεύματα φραγκοσυκιάς φυτεύονται πλάγια μέσα στο χώμα σε βάθος ώστε το μισό τμήμα του βλαστού να εξέχει από την επιφάνεια του εδάφους.

Η φραγκοσυκιά καρποφορεί μετά το 3ο έτος και φτάνει σε πλήρη παραγωγή στο 6ο – 7ο έτος της καλλιέργειας. Μια φραγκοσυκιά παράγει περίπου 50 κιλά φραγκόσυκων, ενώ όταν ποτίζεται μπορεί να ξεπεράσει και τα 100 κιλα. Πρέπει να σημειώσουμε ότι η διάρκεια της παραγωγικής ζωής της φραγκοσυκιάς ξεπερνά τα 80 χρόνια. Η συλλογή των φραγκόσυκων ξεκινά στα τέλη του καλοκαιριού για την πρώιμη παραγωγή και συνεχίζεται μέχρι τέλη φθινοπώρου για την οψιμότερη.

Η συγκομιδή των φραγκόσυκων απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή λόγω των αγκαθιών. Κατά το μάζεμα χρησιμοποιούμε χοντρά γάντια, κοφτερό μαχαίρι και ειδικές λαβίδες που μας επιτρέπουν να τα συλλέξουμε ευκολότερα. Η συγκομιδή γίνεται νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα, καθώς αυτές τις ώρες τα αγκάθια του φραγκόσυκου είναι πιο μαλακά. Για μεγαλύτερη διάρκεια στη διατήρηση των καρπών, είναι χρήσιμο κατά τη συγκομιδή να κόβονται οι καρποί μαζί με μικρό τμήμα των βλαστών, λίγων χιλιοστών. Για το ευκολότερο καθάρισμα των φραγκόσυκων, οι καρποί μπορούν να τοποθετηθούν στην κατάψυξη για να μαλακώσουν τα αγκάθια ή σε μια σακούλα με παγωμένο νερό.

Οι φραγκοσυκιές, λόγω της υψηλής περιεκτικότητας των βλαστών τους σε νερό, είναι από τα πιο . Φυτεύονται λοιπόν στις άκρες των χωραφιών και των εξοχικών σπιτιών σε μορφή πυκνού φράχτη και αποτελούν μία φυσική ζώνη προστασίας από τη φωτιά και τις πυρκαγιές.