8 μυστικά για φύτευση και καλλιέργεια φασκόμηλου

Το φασκόμηλο είναι ένα από τα πιο αγαπημένα και διαδεδομένα αρωματικά φυτά της μεσογειακής χλωρίδας. Το φυτό του φασκόμηλου, η φασκομηλιά, είναι ένας πολυετή θάµνος, μέτριου ρυθμού ανάπτυξης, που φθάνει σε ύψος 30-60 εκατοστών. Τα φύλλα του φασκόμηλου είναι στενόμακρα δερματώδη και έχουν συνήθως λευκοπράσινο ή γκριζοπράσινο χρώμα, αν και υπάρχουν ποικιλίες φασκόμηλου με πράσινα ή μπλε φύλλα. Το φασκόμηλο ανθίζει από τον Μάιο ως τον Ιούνιο και φέρει πολύ χαρακτηριστικά αρωματικά μωβ άνθη με σημαντική καλλωπιστική αξία. Υπάρχουν πολλά είδη και ποικιλίες άγριου φασκόμηλου που φυτρώνουν στον ελληνικό χώρο, κυρίως σε περιοχές της Πελοποννήσου και της Κρήτης. Μπορούμε, βέβαια, να φυτέψουμε φυτά φασκόμηλου στον κήπο και στην αυλή μας για να απολαμβάνουμε τα πανέμορφα φύλλα και το υπέροχο άρωμα της φασκομηλιάς στο σπίτι μας. Το φασκόμηλο, εξάλλου, είναι αρκετά ανθεκτικό και αποτελεί εξαιρετική επιλογή για δημιουργία βραχόκηπου. Κι αν δεν έχουμε διαθέσιμο χώρο, κανένα πρόβλημα, μπορούμε πολύ εύκολα να καλλιεργήσουμε φασκόμηλο σε γλάστρα στο μπαλκόνι. Ας δούμε αναλυτικά τι φροντίδα χρειάζεται η καλλιέργεια του φασκόμηλου για να απολαμβάνουμε τα φύλλα του φρέσκα ή αποξηραμένα από τον κήπο μας. Που αναπτύσσεται η φασκομηλιά και τι συνθήκες χρειάζεται η καλλιέργεια του φασκόμηλου; Το φασκόμηλο είναι αρκετά ανθεκτικό φυτό και αναπτύσσεται σε ποικιλία εδαφών, ακόμη και σε ξερά, άγονα και πετρώδη εδάφη. Η φασκομηλιά παρουσιάζει καλύτερη ανάπτυξη σε αμμώδη, ασβεστούχα εδάφη µε πολύ καλή αποστράγγιση που ζεσταίνονται νωρίς την άνοιξη. Το φασκόμηλο είναι ανθεκτικό τόσο σε χαμηλές όσο και σε υψηλές θερμοκρασίες, μπορούμε δηλαδή να το φυτέψουμε σε θερµές και σε ψυχρές περιοχές. Προτιμά θέσεις με ήλιο τόσο στον κήπο όσο και στο μπαλκόνι. Όταν φυτεύεται σε σκια παρουσιάζει καχεκτική ανάπτυξη και μπορεί να εμφανίσει σαπίσματα στους βλαστούς και στη ρίζα. Η ενσωμάτωση οργανικής ουσίας με τη μορφή καλοχωνεμένης κοπριάς και κομπόστ κατά τη φύτευση του φασκόμηλου, είναι ευεργετική για την ανάπτυξη του. Κάθε πότε χρειάζεται πότισμα και λίπανση το φασκόμηλο; Το φασκόμηλο έχει μέτριες απαιτήσεις ως προς το πότισμα και ως προς την λίπανση. Αρχικά, κατά τον πρώτο χρόνο ζωής του φασκόμηλου, μετά τη μεταφύτευση, απαιτούνται μικρά και συχνά ποτίσματα για να ριζώσει καλύτερα. Στη συνέχεια, το φασκόμηλο θα χρειαστεί αραιότερο πότισμα, την περίοδο της άνοιξης και του φθινόπωρου, αλλά συχνότερα την εποχή του καλοκαιριού για να αντέξει στην υψηλή ζέστη. Χρειάζεται προσοχή με το νερό, καθώς το υπερβολικό πότισμα μπορεί να δημιουργήσει σαπίσματα στη ρίζα, ξηράνσεις στους βλαστούς, κιτρίνίσματα στα φύλλα καθώς και φυλλόπτωση. Η ενσωμάτωση μικρής ποσότητας πλήρους βιολογικού λιπάσματος στις αρχές της άνοιξης, είναι ενδεδειγμένη για να έχει καλή ανάπτυξη και ανθοφορία, και θα χρειαστεί λίπανση άλλη μια φορά μετά το κλάδεμα του. 

Πότε και με ποιο τρόπο κλαδεύεται το φασκόμηλο; Το βασικό ετήσιο κλάδεμα του φασκόμηλου γίνεται στις αρχές της άνοιξης αφού περάσουν οι παγωνιές του χειμώνα. Κλαδεύουμε αφαιρώντας ξερούς και αδύναμους βλαστούς, έχοντας υπόψη ότι συνολικά απομακρύνουμε περίπου τη μισή βλάστηση του φασκόμηλου για να δυναμώσει το φυτό και να έχουμε καλύτερο αερισμό. Συμπληρωματικά κόβουμε τους υπόλοιπους βλαστούς σε ύψος περίπου 30 εκατοστών ή στο 1/3 του μήκους τους. Καλό είναι στις αρχές του καλοκαιριού να αφαιρούμε τα λουλούδια του φασκόμηλου για να τονώσουμε την ανάπτυξη του. Στα τέλη του καλοκαιριού ή στις αρχές του μπορούμε να κάνουμε ένα επιπλέον κλάδεμα, κόβοντας τους βλαστούς του φασκόμηλου ώστε να επανέλθουν σε ύψος περίπου 30 εκατοστών. Ποιες ασθένειες και έντομα προσβάλλουν το φασκόμηλο; To φάσκόμηλο προσβάλλεται από διάφορα έντομα όπως η μελίγκρα, ο αλευρώδης, ο θρίπας, οι κάμπιες καθώς και από τον τετράνυχο. Για την προληπτική αντιμετώπιση τους με οικολογικό τρόπο, ψεκάζουμε διαλύοντας 20 γραμμάρια τριμμένο πράσινο σαπούνι και 5ml οινόπνευμα σε 1 λίτρο νερό. Εναλλακτικά, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε βιολογικό σκεύασμα βάκιλου Θουριγγίας που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα. Σε συνθήκες πυκνής φύτευσης και κακού αερισμού, το φασκόμηλο προσβάλλεται από τη μυκητολογική ασθένειας του ωιδίου που εμφανίζεται με χαρακτηριστικές άσπρες κηλίδες. Για την αντιμετώπιση του ωιδίου με οικολογικά μέσα, ψεκάζουμε με αυτοσχέδιο σκεύασμα που φτιάχνουμε διαλύοντας 1 κουταλιά του γλυκού μαγειρική σόδα και 2 κουταλιές σούπας ελαιόλαδου σε 2 λίτρα χλιαρού νερού ή προμηθευόμαστε βρέξιμο (υδατοδιαλυτό) θειάφι από γεωπονικά καταστήματα.

Πως δημιουργούμε καινούρια φυτά φασκόμηλου; Ο πολλαπλασιασμός του φασκόμηλου μπορεί να γίνει με σπόρο, με διαίρεση των ριζών καθώς και με τη μέθοδο των μοσχευμάτων.
 
α) Για να φτιάξουμε φυτά φασκόμηλου από σπόρο, φυτεύουμε τους σπόρους σε μικρά γλατράκια φυτωρίου με αφράτο φυτόχωμα σε βάθος 0,5-1 εκατοστού. Τα διατηρούμε σε δροσερό περιβάλλον που δεν το κτυπά απευθείας ο ήλιος και θερμοκρασία περίπου 20°C. Μετά από 6 βδομάδες που θα έχουν βλαστήσει και αναπτυχθεί σε ύψος 10-15 εκατοστών, τα μεταφυτεύουμε στην οριστική τους θέση στον κήπο ή σε μεγαλύτερη γλάστρα.
 
β) Για να δημιουργήσουμε καινούρια φυτά φασκόμηλου με τη μέθοδο πολλαπλασιασμού με μοσχεύματα, η κατάλληλη εποχή είναι στα τέλη του καλοκαιριού, κατά τους μήνες Ιούλιο-Αύγουστο. Παίρνουμε τμήματα βλαστού μήκους 15-20 εκατοστών από κλαδιά που δεν έχουν ανθίσει, προκειμένου να έχουμε μεγαλύτερη επιτυχία στον πολλαπλασιασμό του φασκόμηλου. Στη συνέχεια, αφαιρούμε προσεκτικά με ένα μιρό ψαλιδάκι, τα 2/3 του φυλλών του μοσχεύματος του φασκόμηλου από τη βάση του βλαστού διατηρώντας μόνο 3-4 φύλλα στην κορυφή του βλαστού και το φυτεύουμε σε ένα γλαστράκι.
 
γ) Για να διαχωρίσουμε φυτά φασκόμηλου, η κατάλληλη εποχή είναι στα τέλη του χειμώνα ή στα τέλη του καλοκαιριού όταν το φυτό βρίσκεται σε σχετικό λήθαργο. Αφού σκάψουμε και βγάλουμε το φυτό, σε μέρα χωρίς ακραίες θεροκρασιες, το κλαδεύουμε σε ύψος 30 εκατοστών. Στη συνέχεια, διαχωρίζουμε με ένα κοφτερο μαχαίρι το φυτό μαζί με τις ρίζες και τη μπάλα χώματος και το φυτεύουμε σε διαφορετικές γλάστρες ή στην οριστική τους θέση στον κήπο. 

 Ποιες χρήσεις έχει το φασκόμηλο; Το φασκόμηλο από την αρχαιότητα ήταν γνωστό για τις ευεργετικές του ιδιότητες και θεωρούνταν ιερό φυτό της αθανασίας. Το φασκόμηλο χρησιμοποιείται εκτεταμένα ως αφέψημα λόγω της αρωματικής γεύσης του καθώς και ως καρύκευμα στην κουζίνα. Το φασκόμηλο με τη μορφή αφεψήματος είναι ιδανικό για την θεραπευτική του στόματος, λόγω των αντισηπτικών ιδιοτήτων του, εναντίον της φαρυγγίτιδας και της ουλίτιδας. Επίσης, το φασκόμηλο διαθέτει στομαχικές, τονωτικές και καρδιοτονωτικές ιδιότητες, ενώ χρησιμοποιείται και κατά των νευραλγιών. Τα φύλλα και τα άνθη του φασκόμηλου δίνουν ένα εξαιρετικό αιθέριο έλαιο που έχει ευρεία χρήση στην αρωµατοποιία, στη φαρµακοποιία και στη βιομηχανία τροφίμων. 

 Κι ένα μυστικό για το φασκόμηλο Το φασκόμηλο είναι από τα πλέον εντομοαπωθητικά φυτά μαζί με τη λεβάντα και τον βασιλικό, ιδανικό για να διώχνει κουνούπια και μύγες. Επίσης, μπορούμε να τοποθετήσουμε ανθισμένα κλαδιά φασκόμηλου για να διώξουμε τον σκώρο από ντουλάπες, καθώς και έντομα από αποθηκευμένα τρόφιμα της κουζίνας. Ακόμη και σήμερα σε πολλά χωριά, βάζουν κλαδιά άγριου φασκόμηλου μαζί με τις αποθηκευμένες πατάτες για να μην τις προσβάλλει το σκουλήκι και σαπίσουν.