10 μυστικά για τη φροντίδα του βασιλικού (+video)

Ο βασιλικός είναι ένα από τα δημοφιλέστερα και πιο αγαπημένα αρωματικά φυτά που χρησιμοποιούμε στην μεσογειακή κουζίνα. Σε κάθε αυλή και μπαλκόνι των ελληνικών σπιτιών, θα βρούμε σε μια γλάστρα φυτεμένο ένα βασιλικό να αναδίδει το ξεχωριστό άρωμα του. Είναι γεγονός πως η καλλιέργεια του βασιλικού παρουσιάζει ιδιαιτερότητες, γι’ αυτό αν στο παρελθόν είχαμε κάποιο βασιλικό που ξεράθηκε δε χρειάζεται να απογοητευόμαστε. Ήρθε η ώρα να αποκαλύψουμε τα μυστικά της φροντίδας του για να απολαύσουμε το μοναδικό άρωμα και την ξεχωριστή γεύση από τα φρέσκα φύλλα βασιλικού στην κουζίνα μας. 

 Που μπορεί να καλλιεργηθεί ο βασιλικός; Φυτεύουμε τον βασιλικό σε ημισκιερά μέρη προφυλαγμένα από τους δυνατούς ανέμους για να έχει καλή ανάπτυξη και πλούσιο καταπράσινο φύλλωμα. Ειδικά την περίοδο του χειμώνα, ο βασιλικός χρειάζεται προστασία από τον παγετό, το χιόνι, και τους βοριάδες. Ο βασιλικός ευδοκιμεί σε φωτεινά μέρη, ωστόσο είναι ευαίσθητος στην πολύωρη απευθείας έκθεση στον ήλιο. Οι δυνατές ηλιακές ακτίνες του καλοκαιριού μπορούν να προκαλέσουν εγκαύματα στα φύλλα του βασιλικού. Αν φυτέψουμε τον βασιλικό σε γλάστρα στο μπαλκόνι μας, προτιμούμε θέση με δυτική ή ανατολική έκθεση. Ποιο είναι το κατάλληλο υπόστρωμα φύτευσης για τον βασιλικό; Αν φυτέψουμε τον βασιλικό σε κήπο, απαιτεί ελαφρύ γόνιμο χώμα με καλή αποστράγγιση. Η ενσωμάτωση στο χώμα καλοχωνεμένης κοπριάς και κομπόστ βοηθάει σημαντικά στην ανάπτυξη του ριζικού συστήματος του βασιλικού, καθώς και για την σταδιακή ανάπτυξη του φυλλώματος του. Για την καλλιέργεια βασιλικού σε γλάστρα, μπορούμε να φτιάξουμε το δικό μας φυτόχωμα χρησιμοποιώντας, τύρφη, κοπριά, και περλίτη σε αναλογία 3:1:1. Εναλλακτικά, για την φύτευση του βασιλικού σε γλάστρα μπορούμε να χρησιμοποιοήσουμε ειδικό φυτόχωμα για αρωματικά φυτά εμπλουτισμένο με θρεπτικά συστατικά. 

 Ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες βασιλικού; Υπάρχουν πολλά είδη και ποικιλίες βασιλικού για να επιλέξουμε. Συναντάμε εκατοντάδες ποικιλίες βασιλικού άλλες με μικρότερα ή μεγαλύτερα φύλλα, με διαφορετικά χρώματα, γεύσεις και αρώματα. Ανάλογα με τις προτιμήσεις μας, μπορούμε επιλέξουμε σγουρό, πλατύφυλλο, τζενοβέζ, νυχάτο, κόκκινο (μωβ), αγιορείτικο ή δεντροβασιλικό. Αν για παράδειγμα θέλουμε βασιλικό για σάλτσα πέστο, επιλέγουμε πλατύφυλλο βασιλικό, ενώ αν θέλουμε βασιλικό που να αντέχει την παγωνιά του χειμώνα, η καλύτερη επιλογή είναι ο αγιορείτικος βασιλικός που είναι πολυετής και ευδοκιμεί τουλάχιστον για 3-4 χρόνια. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι οι περισσότερες ποικιλίες βασιλικού είναι ετήσιες. 

Πως γίνεται το φύτεμα του βασιλικού; Η φύτευση του βασιλικού μπορεί να γίνει κατευθείαν με σπόρο, καθώς και με έτοιμα φυτά βασιλικού μεγαλώνουμε σε σπορείο ή που προμηθευόμαστε από φυτώρια. Για της σπορά του βασιλικού, φυτεύουμε λίγους σπόρους απευθείας στο χώμα του κήπου ή στη γλάστρα, σε βάθος περίπου ενός εκατοστού νωρίς την άνοιξη, και περιμένουμε 1-2 βδομάδες για να φυτρώσει. Κατάλληλη εποχή για σπορά του βασιλικού σε εξωτερικό χώρο είναι στις αρχές Μαρτίου. Αν φτιάξουμε φυτά βασιλικού σε σπορείο ή προμηθευτούμε έτοιμα φυτά από φυτώρια, κατάλληλη εποχή για μεταφύτευση είναι η περίοδος Απριλίου-Μαΐου. Κατά την μεταφύτευση έτοιμων φυτών βασιλικού, προσθέτουμε διάλυμα εκχυλίσματος φυκιών που θα προηθευτούμε για να έχουμε καλύτερη ανάπτυξη του ριζικού συστήματος των φυτών. 

 Κάθε πότε χρειάζεται πότισμα ο βασιλικός; Το πότισμα του βασιλικού είναι ίσως η σημαντικότερη καλλιεργητική εργασία για να μπορέσει να αναπτυχθεί και να ευδοκιμήσει. Ποτίζουμε συχνά τον βασιλικό, κάθε 2-3 μέρες, σε μικρές ποσότητες, ενώ τις ζεστές καλοκαιρινές μέρες σε καθημερινή βάση. Είναι απαραίτητο να ελέγχουμε το χώμα με το δάκτυλο μας πριν ποτίσουμε και επαναλαμβάνουμε το πότισμα του βασιλικού μόνο όταν έχει στεγνώσει το χώμα του. Πολύ βασιλικοί ξεραίνονται, εμφανίζοντας κιτρίνισμα στα φύλλα και σάπισμα στις ρίζες που προκαλείται από το υπερβολικό πότισμα. Πώς κλαδεύεται και πώς πολλαπλασιάζεται ο βασιλικός; Σχετικά με το κλάδεμα του βασιλικού, κάνουμε συχνά κορφολόγημα, κόβοντας λίγα φύλλα από τις κορφές των βλαστών του, για να διατηρήσουμε συμπαγές το σχήμα του. Είναι σημαντικό να αφαιρούμε τα άνθη του βασιλικού, μόλις σχηματισθούν το καλοκαίρι, για να εξασφαλίσουμε παράταση της μακροζωίας του να αποφύγουμε την εξασθένηση του φυτού. Ο πολλαπλασιασμός του βασιλικού γίνεται πολύ εύκολα τόσο με σπόρο, όσο και με μοσχεύματα. Μπορούμε να δημιουργήσουμε καινούργια φυτά βασιλικού, κόβοντας ένα μικρό κλαδάκι μήκους 10 εκατοστών, και αφού το τοποθετήσουμε σε νερό, το αφήνουμε σε δροσερό φωτεινό μέρος. Μετά από 2-3 βδομάδες, αφού έχει βγάλει ρίζες, μπορούμε να το μεταφυτέψουμε σε γλάστρα. 

 Τι λίπανση χρειάζεται ο βασιλικός; Ενσωματώνουμε στο χώμα, κάθε μήνα, βιολογικό λίπασμα για καλύτερη ανάπτυξη του φυλλώματος του βασιλικού, πλούσιο σε άζωτο και μαγνήσιο. Αποφεύγουμε τη λίπανση του βασιλικού την περιόδο του Αυγούστου λόγω ζέστης, καθώς και κατά τους κρύους μήνες του χειμώνα. Αυτούς τους μήνες, μπορούμε να προσθέσουμε διάλυμα από φύκια για να δυναμώσουμε τα φυτά μας και να τα βοηθήσουμε να αντιμετωπίσουν τις δυσμενείς συνθήκες. Πώς προστατεύουμε τον βασιλικό από έντομα και ασθένειες; Για την αντιμετώπιση των εντόμων που προσβάλουν τον βασιλικό, ψεκάζουμε κάθε βδομάδα με αυτοσχέδιο οικολογικό σκεύασμα που φτιάχνουμε διαλύοντας μία κουταλιά της σούπας τριμμένο πράσινο σαπούνι σε ένα λίτρο νερό. Με αυτόν τρόπο, προστατεύουμε προληπτικά τον βασιλικό από την μελίγκρα και τον αλευρώδη. Για πιο εκτεταμένη προσβολή μπορούμε να προμηθευτούμε οικολογικά σκευάσματα σαπώνων αλάτων καλίου από γεωπονικά καταστήματα. Σε συνθήκες υπερβολικής υγρασίας, έχουμε ανάπτυξη μυκητολογικών ασθενειών της ρίζας που προκαλούν σταδιακά σαπίσματα και σε μέρη του βλαστού και των φύλλων του βασιλικού. Για την αντιμετώπιση των ασθενειών της ρίζας διαλύουμε 1 κουταλάκι του γλυκού γαλαζόπετρα (θειικός σίδηρος) σε ένα λίτρο νερό και ποτίζουμε τα φυτά μας. 

 Πότε μπορούμε να κόψουμε φύλλα βασιλικού και πώς τα αποθηκεύουμε; Συγκομίζουμε τα πρώτα δροσερά φύλλα του βασιλικού από την κορυφή των βλαστών, αφού περάσει τουλάχιστον ένας μήνας από τη μεταφύτευση του φυτού. Είναι σημαντικό να συλλέγουμε τα φύλλα του βασιλικού νωρίς το πρωί, καθώς αυτές τις ώρες έχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε αιθέρια έλαια και πλουσιότερο άρωμα. Αν θέλουμε να αποξηράνουμε φύλλα βασιλικού, αφού τα κόψουμε, τα δένουμε σε ένα ματσάκι και τα κρεμάμε ανάποδα. Εναλλακτικά, τοποθετούμε τα φύλλα του βασιλικού σε ένα δίσκο όπου έχουμε βάλει απορροφητικό χαρτί στη βάση του. Σε κάθε περίπτωση, τοποθετούμε τα φύλλα σε καλά αεριζόμενο χώρο μέχρι να αποξηρανθούν, στη συνέχεια τα κλείνουμε σε αεροστεγές βάζο και τα αποθηκεύουμε σε κάποιο ντουλάπι της κουζίνας μας. Κι ένα τελευταίο μυστικό για τον βασιλικό Ο βασιλικός καλλιεργείται μαζί με τον κατιφέ στον λαχανόκηπο, ανάμεσα από τα κηπευτικά μας, για τις εντομοδιωκτικές του ιδιότητες. Η συγκαλλιέργεια των λαχανικών με βασιλικούς στο πλαίσιο της οικολογικής προστασίας των φυτών, γίνεται εδώ και πολλές δεκατίες, βασιζόμενη στις παρατηρήσεις παραδοσιακών καλλιεργητών. 

 Περισσότερα αρωματικά φυτά 
• Φροντίδα βασιλικού σε γλάστρα
• Πώς δημιουργούμε νέα φυτά βασιλικού
• Αρωματικά φυτά που χρησιμοποιούμε στην κουζίνα
• Φυτά που διώχνουν τα κουνούπια
• Αρωματικά φυτά που μεγαλώνουν σε νερό χωρίς χώμα
• Λεβάντα, 5 μυστικά φροντίδας
• Δυόσμος, 5 μυστικά φροντίδας
• Δεντρολίβανο, 6 μυστικά για φύτευση και φροντίδα
• Φασκόμηλο, συμβουλές φροντίδας για καλλιέργεια
• Ρίγανη, 5 μυστικά για φύτευση και φροντίδα
• Μελισσόχορτο, βότανο με άρωμα λεμονιού
• Πως αποξηραίνουμε αρωματικά φυτά και βότανα