Φτιάξτε μόνοι σας το δικό σας μικρό κοτέτσι
Το κοτόπουλο είναι, ίσως, το πιο εύκολο ζώο για οικιακή παραγωγή. Έχει λίγες απαιτήσεις σε χώρο, αναπτύσσεται αρκετά γρήγορα, τρώει τα πάντα και δεν προκαλεί ιδιαίτερα προβλήματα στους γείτονες (με μυρωδιές ή ήχους).
Τέλη Αυγούστου με αρχές Οκτώβρη είναι μία από τις 2 εποχές του χρόνου, που μπορείτε εύκολα να βρείτε μικρά ζωντανά κοτόπουλα για αγορά. Η άλλη είναι τέλη χειμώνα/αρχές άνοιξης.
Υπάρχουν αρκετές ράτσες από κοτόπουλα στην αγορά, με τις περισσότερες πλέον να είναι ειδικά σχεδιασμένες ώστε να έχουν καλή απόδοση είτε για αυγοπαραγωγή είτε για κρεατοπαραγωγή. Φυσικά μπορείτε να βρείτε και παραδοσιακές Ελληνικές ράτσες αν ψάξετε.
Τα κοτόπουλα πωλούνται συνήθως ως νεοσσοί, αλλά μπορείτε να τα βρείτε και πλήρως αναπτυγμένα. Τα νόμιμα σημεία πώλησης στα οποία μπορείτε να τα βρείτε είναι φάρμες και μαγαζιά με ζωοτροφές. Φυσικά υπάρχουν και αρκετοί πλανόδιοι πωλητές με φορτηγά που εμπορεύονται κοτόπουλα σε λαϊκές αγορές και πανηγύρια.
Ο μεγαλύτερος φόβος των περισσότερων, είναι οι ακαθαρσίες από τα κοτόπουλα (κοτσιλιές) που θα γεμίσουν την αυλή. Γιαυτό καλό είναι να είναι περιφραγμένα στο δικό τους χώρο φτιάχνοντας ένα κοτέτσι. Το περιφραγμένο κοτέτσι είναι απαραίτητο, όχι μόνο για να κρατάει κοτόπουλα περιορισμένα, αλλά και για να κρατάει τα διάφορα επιβλαβή ζώα μακρυά από τα αγαπημένα σας κοτόπουλα. Το κοτόπουλο θεωρείται λιχουδιά για διάφορα ζώα που υπάρχουν στην εξοχή, έτσι θα πρέπει να τους αποκλείσετε την πρόσβαση σε αυτά.
Κοτέτσι με θεμέλια, λυόμενο ή μεταφερόμενο
Υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να φτιάξει κάποιος ένα κοτέτσι. Αναλόγως τις οικονομικές σας δυνατότητες, τις ανάγκες αλλά και το χώρο στον οποίο θα βρίσκεται το κοτέτσι, μπορείτε να επιλέξετε κάποιο ιδανικό κοτέτσι.
Κατασκευή με θεμέλια
Καταρχάς το κοτέτσι μπορεί να είναι μόνιμη κατασκευή με θεμέλια και τσιμεντένια βάση. Σίγουρα αυτός ο τρόπος είναι ιδανικός αν το κοτέτσι θέλετε να είναι μόνιμο. Θα έχει μεγαλύτερη αντοχή και ασφάλεια. Φυσικά θα χρειαστείτε πολεοδομική άδεια, που αν και δεν είναι ιδιαίτερα ακριβή για ένα μικρό κοτέτσι (ειδικά αυτή την εποχή) είναι ένα επιπλέον κόστος που για κάποιους, ίσως είναι δυσβάσταχτο.
Σαν υλικό κατασκευής στα μόνιμα κοτέτσια, προτιμάτε η τσιμεντόπλιθα επειδή είναι αρκετά οικονομική και εύκολη στο χτίσιμο. Φυσικά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και τουβλέτες (μεγάλα τούβλα), πορομπετόν ή ακόμα και ξυλεία.
Αν έχετε πρόβλημα με τρωκτικά καλό είναι το τσιμεντένιο δάπεδο να έχει ένα σχετικά καλό πάχος.
Λυόμενο
Ένας άλλος αρκετά διαδεδομένος τρόπος για να φτιάξετε ένα κοτέτσι είναι να το κάνετε λυόμενο. Δηλαδή να μην έχει θεμέλια στο έδαφος, ώστε να μην χρειάζεται πολεοδομική άδεια. Το πιο συνηθισμένο υλικό για κατασκευή λυόμενου κοτετσιού είναι κάποιο προϊόν ξυλείας (μασίφ ξυλεία, κόντρα πλακέ θαλάσσης, OSB 3/4…) σε συνδυασμό συνήθως με πλέγμα.
Αρκετά της μόδας είναι η κατασκευή τέτοιων κοτετσιών από έτοιμες παλέτες. Οι παλέτες είναι συνήθως φτιαγμένες με ξύλο το οποίο έχει υποστεί θερμική επεξεργασία, και έτσι μπορεί να κρατήσει για μερικά χρόνια ακόμα και χωρίς κάποιο φινίρισμα.
Τράκτορας / μεταφερόμενο
Τέλος μια λύση που δεν είναι πολύ διαδεδομένη στη χώρα μας, αλλά είναι αρκετά πρακτική, ειδικά αν έχετε μεγάλο κτήμα με πολύ χορτάρι, είναι το μεταφερόμενο κοτέτσι. Τα μεταφερόμενα κοτέτσια έχουν το πλεονέκτημα ότι μπορούν εύκολα να μετακινηθούν σε όποιο (επίπεδο) σημείο θέλετε, κυρίως γιατί συνήθως έχουν ρόδες. Έτσι μπορείτε να τους αλλάζετε θέση ανά τακτά χρονικά διαστήματα είτε για να βοσκήσουν είτε για να προφυλαχθούν από τις καιρικές συνθήκες.
Φυσικά μπορείτε να κάνετε και πολύ ιδιαίτερες και ακριβές κατασκευές που θα κοσμούν την αυλή ή τον κήπο σας.
Μέγεθος
Το μέγεθος του κοτετσιού θα εξαρτηθεί από το πόσα κοτόπουλα σκοπεύετε να έχετε και φυσικά τι χώρο έχετε διαθέσιμο. Όσο πιο μεγάλο και ευρύχωρο θα είναι το κοτέτσι τόσο καλύτερο για τα κοτόπουλα σας και τόσο πιο εύκολα θα μπορείτε να το καθαρίζετε. Αν έχετε πρόβλημα με το χώρο και αναγκαστείτε να φτιάξετε μικρό σε εμβαδόν κοτέτσι, μπορείτε να του δώσετε αρκετό ύψος ώστε να υπάρχει όσο περισσότερος χώρος γίνεται.
Οι κότες έχουν την δυνατότητα να πηδήσουν αρκετά ψηλά με την βοήθεια των φτερών τους. Ειδικά αν τους δώσετε τη δυνατότητα να έχουν κάποια μικρά πατήματα ανά 1-2 μέτρα, μπορούν να φτάσουν όσο ψηλά θέλετε.
Περίφραξη
Αν έχετε σκοπό να τα περιφράξετε, καλό είναι να φτιάξετε μια αρκετά καλή περίφραξη που ίσως στοιχίσει περισσότερο αλλά θα κρατήσει για πάρα πολλά χρόνια. Οι δύο βασικές επιλογές είναι το κοτετσόσυρμα (πλεκτό σύρμα με εξάγωνο μάτι) και το πονταριστό πλέγμα με μικρό μάτι (κουνελόπλεγμα).
Το κοτετσόσυρμα είναι πιο οικονομικό και πιο εύκολο στην κατασκευή, καθώς είναι αρκετά πιο λεπτό, πιο ευλύγιστο και κόβεται εύκολα με ένα κόφτη. Είναι κατάλληλο για κοτέτσια που δεν έχουν πρόβλημα με άλλα ζώα. Αν υπάρχουν ελεύθερα σκυλιά ή κουνάβια και αλεπούδες μπορούν να το κόψουν. Επίσης δεν μπορεί να προφυλάξει και από ποντίκια και μικρούς αρουραίους καθώς μπορούν εύκολα να περάσουν από το μάτι του κοτετσοσύρματος.
Το πονταριστό πλέγμα αντίθετα είναι πολύ πιο ανθεκτικό και μπορεί να προφυλάξει τις κότες από σχεδόν κάθε κίνδυνο. Είναι αρκετά πιο χοντρό και πιο δύσκαμπτο. Φυσικά είναι και πιο ακριβό (με την τιμή να εξαρτάται από το πάχος του σύρματος και το μέγεθος του ματιού).
Γαλβανιζέ
Και οι δύο τύποι αυτοί πλέγματος είναι γαλβανισμένοι, δηλαδή έχουν προστασία έναντι της οξείδωσης. Έτσι θα κρατήσουν για μερικές δεκαετίες αν χρησιμοποιηθούν σωστά. Ένα λάθος που κάνουν αρκετοί, είναι να χρησιμοποιούν στην κατασκευή της περίφραξης, υλικά που δεν έχουν προστασία έναντι της οξείδωσης και έτσι να σκουριάζουν μέσα στους πρώτους μήνες (για παράδειγμα κάποια σιδερένια γωνιά η οποία δεν έχει βαφτεί). Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μεταδοθεί η σκουριά σιγά σιγά και στα γαλβανισμένα σύρματα και με τον καιρό να σκουριάσουν και αυτά.
Το ύψος της περίφραξης πρέπει να είναι τουλάχιστον 2 μέτρα, αν δεν θέλετε να το κλείσετε και από πάνω. Ο λόγος είναι ότι τα κοτόπουλα μπορούν να πηδήσουν άνετα 1-1.5 μέτρο με επιτόπιο άλμα και φτερούγισμα.
Μπορείτε φυσικά να κόψετε τις άκρες των φτερών στα κοτόπουλα, για να τα αποτρέψετε να πηδάνε τόσο ψηλά. Αλλά είναι σίγουρα καλύτερο να φτιάξετε από την αρχή λίγο ψηλότερα την περίφραξη. Αλλιώς θα κάνετε αυτή τη διαδικασία συνεχώς.
Φωλιές
Ένα σημαντικό κομμάτι στην δημιουργία του κοτετσιού, αν θέλετε να έχετε φυσικά αυγοπαραγωγή, είναι οι φωλιές για τις κότες. Στην αγορά υπάρχουν έτοιμες φωλιές (συνήθως γαλβανιζέ ή πλαστικές) αλλά είναι κάτι που μπορείτε πολύ απλά να φτιάξετε μόνοι σας, από την αρχή ή χρησιμοποιώντας κάποιο άλλο υλικό.
Μερικά απλά υλικά που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να φτιάξετε φωλιές είναι πλαστικά καφάσια, πλαστικοί κουβάδες, παλιές ζάντες, μικρά βαρέλια και γενικά οτιδήποτε μπορεί να έχει το σχήμα μιας φωλιάς και μπορεί να χωρέσει άνετα μια κότα.
Κάτι που δεν πρέπει να ξεχνάμε, είναι ότι οι κότες δεν γεννάνε αυγά για να τα τρώμε εμείς, αλλά για να αναπαραχθούν. Έτσι, ακόμα αν εσείς τους φτιάξετε φωλιές, αν δεν νιώσουν ασφαλείς σε αυτές τις φωλιές, δεν θα γεννήσουν εκεί ποτέ (εκτός και αν τις περιορίσετε).
Οι κότες προτιμούν τις φωλιές οι οποίες βρίσκονται σε κάποιο ύψος (συνήθως μεγαλύτερο από 1 μέτρο) ή βρίσκονται κρυμμένες κάπως. Ειδικά αν υπάρχουν οικόσιτα ζώα (πχ σκυλιά, γατιά) που περιτριγυρίζουν το κοτέτσι, αυτό είναι απαραίτητο.
Μερικά πράγματα που πρέπει να ξέρετε, πριν φτιάξετε το δικό σας κοτέτσι
Πάνε ψηλά, πολύ ψηλά
- Τα κοτόπουλα είναι πτηνά, και όπως σχεδόν όλα τα πτηνά, από ένστικτο θέλει να κουρνιάσει στο υψηλότερο σημείο στο οποίο μπορεί να φτάσει. Αν τα έχετε ελεύθερα και υπάρχει κάποιο ψηλό δέντρο στο οποίο μπορεί να έχουν πρόσβαση, μπορείτε να τα δείτε να κουρνιάζουν ακόμα και στην κορυφή 20 μέτρων δέντρων. Έτσι η κουρνιάστρα θα πρέπει να βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο στο κοτέτσι. Καλό θα ήταν να μην βρίσκεται κάτι από κάτω από την κουρνιάστρα (πχ φωλιές) ή να υπάρχει ειδικό ταψί, γιατί θα πέφτουν περιττώματα.
Προσοχή στην βάση
- Αν έχετε πρόβλημα με επιβλαβή ζώα (αρουραίους, κουνάβια, αλεπούδες…), είναι καλό να τα κλείνετε το βράδυ σε προφυλαγμένο χώρο. Ο χώρος αυτός θα πρέπει να έχει και προφύλαξη από το δάπεδο (τσιμέντο, σύρμα..). Και αυτό γιατί οι αλεπούδες και τα σκυλιά μπορούν πολύ εύκολα να σκάψουν αρκετά βαθιά.
Κοτόψειρες
- Το πιο συχνό παράσιτο, με το οποίο προσβάλλονται οι κότες, είναι οι κοτόψειρες. Οι κοτόψειρες είναι μικροσκοπικές ψείρες, που ίσα που μπορεί να τις δει το ανθρώπινο μάτι. Δεν μπορούν να παρασιτήσουν στον άνθρωπο -αν και μεταδίδονται- αλλά είναι αρκετά ενοχλητικές για τις κότες. Από ένστικτο οι κότες προσπαθούν να απαλλαχθούν από τις κοτόψειρες κάνοντας αμμόλουτρα. Οπότε, εκτός από την απολύμανση που πρέπει να κάνετε στο κοτέτσι κατά καιρούς, ώστε να αποφύγετε τις κοτόψειρες, καλό είναι να τους δώσετε πρόσβαση σε μαλακό χώμα, άμμο ή ψιλή στάχτη από τζάκι. Φυσικά μπορείτε να προμηθευτείτε και αγωγή από κτηνίατρο, ώστε να απαλλαγείτε πιο άμεσα.
Προφύλαξη από τις καιρικές συνθήκες
- Τα κοτόπουλα όταν είναι ενήλικα και έχουν αναπτύξει πλήρως τα πούπουλα τους, έχουν καλές αντοχές σε ήπιες εξωτερικές συνθήκες. Έτσι ακόμα και αν βραχούν για μία μέρα ή μείνουν έξω ενώ κάνει λίγο κρύο, δεν θα πάθουν κάτι. Φυσικά αν κάνει αρκετό κρύο (παγετός) ή βρέχει για μέρες θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα. Αντίθετα οι νεοσσοί και τα νεαρά κοτόπουλα, μέχρι να αναπτύξουν πλήρως τα πούπουλα τους, θέλουν προφύλαξη και από το κρύο και από τη βροχή, γιατί είναι αρκετά ευαίσθητα.
Που μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες
Ίσως το ιδανικότερο μέρος για να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για σπιτικά κοτέτσια και κάθε είδους πληροφορία (από πληροφορίες για ράτσες, ασθένειες…) είναι η ιστοσελίδα backyardchickens.
Είναι μια ιστοσελίδα που ασχολείται αποκλειστικά με τα οικόσιτα κοτόπουλα, έχοντας δεκάδες χιλιάδες μέλη από όλο τον κόσμο. Θα βρείτε χιλιάδες διαφορετικές ιδέες για κοτέτσια αλλά και αναλυτικές πληροφορίες για τα πρώτα σας βήματα ως ορνιθοπαραγωγοί.
Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε αρχικά στην ιστοσελίδα Supereverything.gr