Ομοκυστεΐνη

Ένα είναι βέβαιο. Ελάχιστοι άνθρωποι έχουν ακούσει για το σπουδαίο ρόλο που παίζει η ομοκυστεΐνη σε πλήθος ασθενειών και ακόμη πιο λίγοι έχουν κάνει σε μικροβιολόγο την εξέτασή της. Ποια είναι αυτή η ουσία ,που χαρακτηρίζεται σαν η υπ’αρ. 1 ‘ύποπτη ουσία για τις καρδιοπάθειες, Αλτσχάϊμερ αλλά ακόμα και για χαμηλές σχολικές επιδόσεις στα παιδιά σύμφωνα με πρόσφατη Σουηδική έρευνα;Η Ιστορία της
Η ομοκυστεΐνη είναι ένα αμινοξύ (παράγωγο των πρωτεϊνών) που περιγράφτηκε από τον Butz και Vigneaud το 1932. Για πρώτη φορά ο Carson και ο Neil ανακάλυψαν ψηλή ομοκυστεΐνη σε κάποια παιδιά με νοητική καθυστέρηση το 1962. Ήταν όμως το 1969 όταν ο Κίλμερ Μακ Κάλι πτυχιούχος παθολόγος του Χάρβαρντ ανακάλυψε κάτι που έμελλε να αλλάξει την πορεία της ιατρικής. «Ήμουν τόσο ενθουσιασμένος που δεν μπορούσα να κοιμηθώ για δύο εβδομάδες» διηγείται ο Μακ Κάλι. Ο επιστήμονας μελετούσε εκείνη την εποχή μια σπάνια ασθένεια της ομοκυστινουρίας (ομοκυστεΐνη στα ούρα). Έμεινε στο εργαστήριό του ατελείωτες ώρες εξετάζοντας τις διαφάνειες από τα όργανα ενός παιδιού μόλις 2 μηνών που είχε πεθάνει. Ο Μακ Κάλι διαπίστωσε κάτι που τον άφησε έκπληκτο. Οι αρτηρίες αυτού του παιδιού είχαν υποστεί σοβαρή βλάβη και έμοιαζαν σαν και αυτές των ηλικιωμένων ανθρώπων που έχουν χάσει τη ζωή τους από καρδιά ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Το μωρό ήταν πολύ μικρό για να έχει κάνει οποιαδήποτε κατάχρηση στη ζωή του ή να έχει ψηλή χοληστερίνη που οδηγεί σε καρδιοπάθεια. Ήταν τόσο μικρό για να έχει καταναλώσει λίπος και τόσο αθώο για να καπνίζει. Δεν υπήρχαν εναποθέσεις χοληστερίνης στα αρτηριακά του τοιχώματα. Δεν ήταν λοιπόν υπεύθυνη η χοληστερίνη για την απόφραξη των αιμοφόρων αγγείων που είχε οδηγήσει το βρέφος σε θάνατο. Ο Μακ Κάλι επανεξέτασε τις διαφάνειες από άλλα 2 παιδιά που είχαν πεθάνει από ομοκυστινουρία. Το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο-είχαν κατεστραμμένες αρτηρίες.Αντί λοιπόν για επαίνους η αντίδραση εναντίον του ήταν δυναμική και βίαιη. Ο λαμπρός αυτός επιστήμονας που είχε θητεύσει κοντά στον εφευρέτη του DNA J.Watson απολύθηκε από τη θέση του στο Ιατρικό Κέντρο της πόλης Πρόβιντενς στο Ρόουντ Άιλαντ και η καριέρα του τελείωσε άδοξα. Αλλά την αλήθεια δεν κρύβεται συνέχεια, μόνο προσωρινά. Σήμερα η ομοκυστεΐνη βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Ποιός θα το φανταζόταν πως ο ειδήμων σε θέματα εγκεφαλικών επεισοδίων και καρδιοπάθειας Graemp Hankey θα ανακοίνωνε στην επιθεώρηση μεγάλου κύρους The Lancet ότι η ομοκυστεΐνη επιστρέφει ως κύρια ύποπτη για την καρδιοπάθεια; Η σχέση αυτή είναι ανεξάρτητη από άλλους παράγοντες, είναι ισχυρή και βιολογικά πειστική. Ο Μακ Κάλι δικαιώθηκε αλλά έπρεπε να περάσουν δεκαετίες, να πεθάνουν άδικα εκατομμύρια άνθρωποι από καρδιά και εγκεφαλικά για να αναγνωρίσουν τη σπουδαιότητα της ανακάλυψής του μερικοί γιατροί. Οι περισσότεροι όμως κοινοί άνθρωποι δεν έχουν ακούσει καν γι’αυτή.Ομοκυστεΐνη και καρδιαγγειακός κίνδυνος
Γράφει ο καθηγητής της καρδιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Παύλος Τούτουζας σχετικά με την ομοκυστεΐνη : «Τα καρδιαγγειακά είναι μέγας εχθρός της ζωής μας,μείζων και του καρκίνου… Για το υπόλοιπο φταίει και η ομοκυστεΐνη για τη στηθάγχη και το έμφραγμα, για τα εγκεφαλικά και τη διαλείπουσα χωλότητα, να μην μπορείς να περπατήσεις από κακή κυκλοφορία στα κάτω άκρα, για τους πόνους στις γάμπες. Άλλοι ερευνητές κατεβάζουν το ποσοστό από 40% του κ. Τούτουζα στο 20% αλλά όποιο και να είναι στην πραγματικότητα το αληθινό ποσοστό το μέσο άνθρωπο τον ενδιαφέρει να έχει ελεγχθεί στην ομοκυστεΐνη του σαν σημαντικό παράγοντα προκλήσεως τόσων ασθενειών.Η φαρμακευτική βιομηχανία έχει επενδύσει τεράστια κεφάλαια στη θεωρία της χοληστερίνης και του υπερβολικού λίπους. Μια έρευνα που θα υπονόμευε τη θεωρία περί χοληστερίνης και θα εξύψωνε την ομοκυστεΐνη σαν παράγοντα πρόκλησης καρδιαγγειακών κινδύνων θα έβαζε σε κίνδυνο τα κέρδη τους. Γιατί λοιπόν να προσφέρουν χρήματα για τη μελέτη της ομοκυστεΐνης μιας ανακάλυψης που θα μπορούσε να επηρεάσει δυσμενώς τις πωλήσεις τους; Γιατί να το μάθουν οι άνθρωποι; Η ιστορία βέβαια του Μακ Κάλι δεν είναι η μοναδική. Ο ίδιος αναφέρει πως, όταν ο Μπάρι Μάρσαλ, γιατρός στην Αυστραλία, ανεκάλυψε ότι τα έλκη του στομάχου θεραπεύονται με αντιβιοτικά καθιστώντας περιττά τα προσοδοφόρα στις εταιρείες αντιόξινα φάρμακα, δέχθηκε την ίδια επίθεση από τον ιατρικό κόσμο. Ο Έλληνας γιατρός Λυκούδης από το Μεσολόγγι είχε πρώτος βρεί αυτή την ανακάλυψη. Οι απόψεις τους περιφρονήθηκαν. «Το συμπέρασμα λοιπόν είναι πως οι εταιρείες ασκούν έλεγχο στην πορεία των ιατρικών ερευνών» σημειώνει ο Gurdian.Πως δρα η ομοκυστεΐνηΗ ομοκυστεΐνη είναι ένα αμινοξύ που το ίδιο το σώμα μας χρησιμοποιεί για να χτίσει τους ιστούς. Η υπερβολική συγκέντρωσή της αυξάνει τους κινδύνους. Η ομοκυστεΐνη επηρεάζει τη μεθυλίωση και γι’ αυτό είναι πολύ σημαντική. Τι είναι όμως η μεθυλίωση; Μεθυλίωση είναι η διαδικασία κατά την οποία χιλιάδες νευροδιαβιβαστές, ορμόνες και άλλα βασικά βιοχημικά βρίσκονται σε ισορροπία δηλαδή τα συστατικά του άνθρακα που ονομάζονται μεθύλια προσκολλώνται σε τοξίνες με σκοπό να τις αποβάλλουν από το σώμα. Η διαδικασία αυτή λέγεται μεθυλίωση. Το γκρουπ του μεθυλίου αποτελείται από ένα άτομο αζώτου συνδεδεμένο με 3 άτομα υδρογόνου και αυτό είναι γνωστό σαν γκρουπ μεθυλίου. Η μεθυλίωση μας βοηθά να φτιάξουμε τα φιλικά λιπαρά για τον εγκέφαλο που καλούνται φωσφολιπίδια και ακόμα ελέγχει την έκφραση των γονιδίων. Αυτό σημαίνει πως μια πληροφορία ενός γονιδίου ενεργεί για να αλλάξει τη λειτουργία ενός κυττάρου. Αν λοιπόν μια γυναίκα δεν έχει σωστή μεθυλίωση αυτό αυξάνει τον κίνδυνο για πρώϊμη αποβολή ή Down. Τη μεθυλίωση την επηρεάζει η ομοκυστεΐνη. Επομένως με χαμηλή ομοκυστεΐνη έχουμε ισορροπία στο σώμα. Τα πάντα είναι η ισορροπία. Αν λοιπόν έχουμε ψηλή ομοκυστεΐνη διαταράσσεται η μεθυλίωση, προκαλείται ερεθισμός των εσωτερικών τοιχωμάτων των αιμοφόρων αγγείων και αυξάνεται ο κίνδυνος του εμφράγματος γιατί οι βλάβες στο τοίχωμα των αρτηριών μπορεί να προκαλέσουν την απόθεση πλακών που οδηγούν στη στένωση και τελικώς στο έμφραγμα.Αποδείξεις στη θεωρία της ομοκυστεΐνηςΌπως γράφει το Newsweek στις 11/8/1997 μόλις στη δεκαετία του ’90 άρχισαν να γίνονται πειστικές οι αποδείξεις της θεωρίας της ομοκυστεΐνης. Έκαναν ενέσεις ομοκυστεΐνης σε ζώα και δημιουργήθηκε αρτηριακή πλάκα. Το 1992 σε μια μελέτη 14000 γιατρών παρατηρήθηκε ότι το 5% εκείνων με τα υψηλότερα επίπεδα ομοκυστεΐνης διέτρεχε τριπλάσιο κίνδυνο καρδιακής προσβολής από το 5% με τα χαμηλότερα επίπεδα. Αυτό επιβεβαιώθηκε το 1995 από το κέντρο καρδιολογικών μελετών Φράμινχαμ που παρατήρησε ότι η ομοκυστεΐνη σε επίπεδα άνω των 11,4 μικρομολ ανά λίτρο αυξάνει τον κίνδυνο. Το 1999 σε μελέτη 2000 περίπου ατόμων στα Ιεροσόλυμα ο κίνδυνος θανάτου ήταν διπλάσιος μεταξύ των ατόμων με τα υψηλότερα επίπεδα ομοκυστεΐνης από ότι μεταξύ των ατόμων με τα χαμηλότερα επίπεδα. Τα άτομα με μέτρια αυξημένα επίπεδα διέτρεχαν κίνδυνο θανάτου από οποιαδήποτε αιτία σε ποσοστό από 30-50% υψηλότερο απ ’ότι τα άτομα με τα χαμηλότερα επίπεδα. Το ίδιο απέδειξε και άλλη μελέτη της Ευρωπαϊκής ομάδας συντονισμένης δράσης ,μιας ομάδας γιατρών και ερευνητών από 19 ιατρικά κέντρα 9 Ευρωπαϊκών χωρών. Αφού μελέτησαν 750 άτομα κάτω των 60 χρόνων με αρτηριακές πλάκες σε σύγκριση με 800 άτομα χωρίς καρδιαγγειακές παθήσεις, παρατήρησαν ότι τα υψηλά επίπεδα ομοκυστεΐνης του αίματος αποτελούν εξίσου σημαντικό παράγοντα κινδύνου με το κάπνισμα και τα υψηλά επίπεδα χοληστερίνης.Ομοκυστεΐνη, χαμηλοί βαθμοί στο σχολείο, Αλτσχάϊμερ και περιπτώσεις σχιζοφρένειας
Εφόσον η ομοκυστεΐνη μέσω της μεθυλίωσης επηρεάζει την ισορροπία στον εγκέφαλο και γενικότερα στο σώμα, είναι λογικό να υποθέσουμε πως ανισορροπίες της θα είναι φανερές στη διαδικασία της μνήμης ,της εξυπνάδας και της μάθησης. Αυτό φάνηκε καθαρά στις περιπτώσεις της νόσου Αλτσχάϊμερ και της άνοιας όπου έχουμε απώλεια των νοητικών λειτουργιών σε μεγάλο βαθμό. Μεταξύ του 1976 και του 1978 στη μελέτη Φράμινχαμ άρχισαν να παρακολουθούν 2611 άτομα με φυσιολογική νοητική λειτουργία . Εξ’αυτών την περίοδο 1988-1990 εξέτασαν την ομοκυστεΐνη αίματος σε 1092 άτομα τα οποία είχαν μέσο όρο ηλικίας 76 έτη. Αυτός ο πληθυσμός εξεταζόταν από επιτροπή νευρολόγων και ψυχολόγων η οποία βάσει καθιερωμένων κριτηρίων και χωρίς να ξέρουν τη στάθμη της ομοκυστεΐνης έκανε τη διάγνωση της άνοιας ή Αλτσχάϊμερ. Η παρακολούθηση έγινε μέχρι 31/12/2000. Διαπίστωσαν 111 ασθενείς με άνοια ποσοστό 10,2%. Από τους 111 οι 83 είχαν Αλτσχάϊμερ. Το συμπέρασμα είναι ότι όσο ψηλότερη είναι η τιμή της ομοκυστεΐνης στο αίμα τόσο περισσότερες και οι άνοιες. Ο κίνδυνος να χάσουν τα μυαλά τους γινόταν διπλάσιος εάν η ομοκυστεΐνη πλάσματος ήταν μεγαλύτερη από 14 μικρομόλ ανά λίτρο.Η πρώτη ανακάλυψη της σύνδεσης ανάμεσα στο Αλτσχάϊμερ και την ομοκυστεΐνη είχε αναφερθεί το 1998 όταν Νορβηγοί και Βρετανοί επιστήμονες ανεκάλυψαν υψηλά επίπεδα ομοκυστεΐνης στον εγκέφαλο ασθενών με Αλτσχάϊμερ μέσω μιας έρευνας που ονομάστηκε OPTIMA.(Oxford Project to Investigate Memory and Ageing). Το ίδιο επιβεβαίωσαν και άλλες έρευνες όπως του καθηγητή Μάτσου Τοσιφούμι από το Πανεπιστήμιο Τοχόκου στην Ιαπωνία. Ο καθηγητής Τοσιφούμι εξέτασε τους εγκεφάλους ασθενών και το συμπέρασμά του ήταν καθαρό. Όσο περισσότερη η ομοκυστεΐνη τόσο μεγαλύτερη η βλάβη στον εγκέφαλο. Επίσης ο καθηγητής D.Smith της ιατρικής σχολής της Οξφόρδης πιστεύει πως «το Αλτσχάϊμερ πάνω από 90% είναι προβλέψιμο και μόνο 1% προξενείται από γονίδια. Δέχεται τη σύνδεση ομοκυστεΐνης και Αλτσχάϊμερ και πιστεύει πως μπορούν να αντιστραφούν τα υψηλά επίπεδά της με τη χρήση βιταμινών. Υπάρχουν βέβαια και άλλες έρευνες με παρόμοια συμπεράσματα που διεξάγονται αυτή τη στιγμή όπως αυτή του καθηγητή Σμιθ που θα τελειώσει το 2009.Τι γίνεται όμως με τους μαθητές; Αν η ομοκυστεΐνη επηρεάζει τη μνήμη και την καταστρέφει σε μεγάλη ηλικία, μήπως επηρεάζει τη μνήμη και σε μικρή ηλικία; Μήπως οι μαθητές των δημοτικών σχολείων επηρεάζονται και αυτοί από τα υψηλά επίπεδα ομοκυστεΐνης στο αίμα τους, με αποτέλεσμα να μην έχουν τόσο δυνατή μνήμη όσο θα έπρεπε; Μήπως οι άριστοι μαθητές έχουν χαμηλά επίπεδα ομοκυστεΐνης και οι κακοί μαθητές ψηλά επίπεδα ομοκυστεΐνης με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η σχολική επίδοσή τους; Το πεδίο όπως καταλαβαίνετε είναι εντελώς παρθένο. Πολλοί δεν ξέρουν καν την ομοκυστεΐνη, πόσο μάλλον μπορούν να θέσουν αυτά τα ερωτήματα. Η μόνη έρευνα που διεξήχθη μέχρι αυτή τη στιγμή ήταν σουηδική, έγινε το 2005 και ήταν θετική. Κατέδειξε τη σχέση της ομοκυστεΐνης και της απόδοσης των μαθητών δημοτικών και γυμνασίων στη Σουηδία. Συγκεκριμένα στη μελέτη 692 Σουηδών μαθητών ηλικίας από 9 μέχρι 15 ετών βρέθηκε πως ανεβασμένα επίπεδα ομοκυστεΐνης μπορούσαν να επιδράσουν στους βαθμούς των παιδιών κατά τρόπο αρνητικό. Η ομοκυστεΐνη είχε επίδραση στη νευρογνωστική λειτουργία τους καθώς και μια ευθεία σχέση στη βαθμολογία τους.Οι αποδείξεις επίσης αυξάνονται από το γεγονός ότι και οι σχιζοφρενείς έχουν ψηλά επίπεδα ομοκυστεΐνης και όσο περισσότερο είναι αυξημένο το επίπεδο ομοκυστεΐνης τόσο έχουμε χειροτέρευση των συμπτωμάτων. Αυτό φυσικά γίνεται γιατί έχει σχέση με την ισορροπία στο μυαλό και το σώμα. Ο Dr Ιωσήφ Λέβιν του Πανεπιστημίου του Ben Gurion στο Ισραήλ βρήκε ένα μέσο επίπεδο ομοκυστεΐνης σε μια ομάδα με σχιζοφρενείς αρκετά πάνω από το μέσο επίπεδο. Άλλες ψυχιατρικές έρευνες έχουν καταλήξει σε παρόμοια συμπεράσματα. Αυτές οι αποδείξεις δείχνουν πως μπορούμε να φυλάξουμε τη νοητική και ψυχική υγεία των παιδιών μας κατά πρώτο λόγο, αλλά και της κοινωνίας ως συνόλου, επικεντρώνοντας την προσοχή μας στην εξέταση που επιτυγχάνει την ισορροπία στο σώμα μας που δεν είναι άλλη από την εξέταση της ομοκυστεΐνης.Τι κάνουμε όταν έχουμε ψηλή ομοκυστεΐνηΤο στίγμα το έδωσε το περιοδικό Newsweek της 11/8/1997 σχετικά με την ομοκυστεΐνη. «Μπορεί να αποδειχθεί ότι έχουμε τη δυνατότητα να καταφέρουμε περισσότερα με συμπληρώματα βιταμινών της δεκάρας παρά με φάρμακα που στοιχίζουν πανάκριβα.»

Ποιά είναι όμως τα ενδεδειγμένα επίπεδα ομοκυστεΐνης στο αίμα τα οποία δεν προκαλούν ανωμαλίες;Θυμάμαι ένα νεαρό άτομο με βαρύ εγκεφαλικό που προήλθε από αυξημένη ομοκυστεΐνη και έπαιρνε θεραπεία μόνο με φολικό οξύ για μήνες και η ομοκυστεΐνη του δεν κατέβαινε. Φυσικά είχε ταλαιπωρηθεί ψυχικά και σωματικά για μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να ακολουθήσει τη σωστή αγωγή. Πούλησε το σπίτι του για να ανταπεξέλθει στα έξοδά του. Με έκπληξη άκουσε πως η σωστή αγωγή για να κατεβάσουμε την ομοκυστεΐνη είναι οι βιταμίνες B6,B12, φολικό οξύ, TMG (τριμεθυλγλυκίνη) και SAME. Η σωστή αγωγή κατέβασε την ομοκυστεΐνη του σε σύντομο χρονικό διάστημα. Το σημερινό κόστος μιας πολυβιταμίνης για το κατέβασμα της ομοκυστεΐνης είναι κάτι λιγότερο από 20 € για 2 μήνες άρα 10 € το μήνα. Λέτε να αφήσουν οι μεγαλοκαρχαρίες των φαρμακευτικών εταιρειών αυτή τη γνώση να περάσει στους ανθρώπους; Πηγή φολικού οξέος είναι τα πράσινα λαχανικά ειδικά τα ραδίκια και τα αντίδια. Η B12 υπάρχει σε ζωικές τροφές (γάλα, γιαούρτι κλπ) και η τριμεθυλγλυκίνη (TMG) που είναι δότης 3 ομάδων μεθυλίου όπως λέει και το όνομά της (επομένως η δωρεά των 3 μεθυλίων φυλάει την ποθητή ισορροπία) βρίσκεται σε πολύ μεγάλη δόση στα πατζάρια. Λέγεται επίσης και βηταΐνη.Συμπεράσματα
Θα έρθει καιρός που όλοι θα γνωρίζουν την ομοκυστεΐνη όπως ξέρουν σήμερα την χοληστερίνη. Ο χαρακτηρισμός της ομοκυστεΐνης σαν την υπ’ αριθμόν 1 ύποπτη ουσία για τις καρδιοπάθειες που κάνει η έγκυρη εφημερίδα GURDIAN είναι πολύ πετυχημένος και αντικατοπτρίζει τη σημερινή πραγματικότητα. Πρέπει όμως να αγωνιστούν οι πάντες μέχρι να τη μάθει ο κόσμος γιατί τα συμφέροντα είναι τεράστια. Το ΚΑΣΤΡΟ ΜΑΣ που λέγεται ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ πρέπει να το προστατεύσουμε με τους φρουρούς του που δεν είναι άλλοι από την ισορροπία και τη μεθυλίωση. Πρέπει να προστατεύσουμε το κάστρο μας από την επίθεση της ομοκυστεΐνης… Η αλήθεια ας μας απελευθερώσει από την άγνοια.