Κρόκος, καλλωπιστικό και εδώδιμο φυτό

Ο κρόκος είναι ένα πανέμορφο λουλούδι με έντονα χρώματα που συναντάμε σε πάρκα και σε κήπους. Φυτεύεται κυρίως το φθινόπωρο και δίνει ανθοφορία στις αρχές της άνοιξης. Ο κρόκος είναι φυτό χαμηλής ανάπτυξης που φτάνει σε ύψος τα 10 με 20 εκατοστά, διαθέτει φύλλωμα που θυμίζει γρασίδι και εντυπωσιακά λουλούδια σε κυπελλοειδές σχήμα και ποικιλία χρωμάτων: κιτρινο, λευκό, ροζέ, μωβ, χρυσό ενώ θα συναντήσουμε και δίχρωμες ποικιλίες. Αποτελεί εξαιρετική επιλογή για φύτευση σε παρτέρια ανάμεσα από καλλωπιστικούς θάμνους και δέντρα, ενώ μπορεί να φυτευτεί και σε γλάστρα στο μπαλκόνι. Ποιες είναι οι ποικιλίες κρόκου που υπάρχουν; Καταρχήν, να αναφέρουμε ότι υπάρχουν αρκετά είδη και ποικιλίες κρόκου που είναι ενδημικά στον ελληνικό χώρο, δηλαδή φυτρώνουν από μόνα τους στις περιοχές της χώρας μας και πουθενά αλλού. Τα περισσότερα είδη κρόκου έχουν καλλωπιστική χρήση στον κήπο και φυτεύονται το φθινόπωρο δίνοντας την ανθοφορία τους μέσα στην άνοιξη. Υπάρχουν, επίσης, αρκετές ποικιλίες κρόκου που φυτεύονται την άνοιξη και ανθίζουν το φθινόπωρο. Ένα χαρακτηριστικό είδος κρόκου ανοιξιάτικης φύτευσης που καλλιεργείται εκτεταμένα στην περιοχή της Κοζάνης για το κόκκινο στίγμα του λουλουδιού είναι ο εδώδιμος κρόκος, ο διάσημος κρόκος Κοζάνης, η καλλιέργεια του οποίου δίνει το περιζήτητο μπαχαρικό του σαφράν. Το σαφράν ή ζαφορά χρησιμοποιείται σε διάφορες συνταγές μαγειρικής δίνοντας στο φαγητό ένα χρυσοκίτρινο χρώμα και μοναδική γεύση.

Ποιες συνθήκες είναι κατάλληλες για τη φύτευση του κρόκου; Ο κρόκος ευδοκιμεί σε γόνιμα και στραγγιζόμενα εδάφη που δεν κρατάνε νερό. Σε συνθήκες υπερβολικής υγρασίας, ο βολβός του κρόκου σαπίζει. Προτιμάμε να φυτεύουμε τον κρόκο σε ηλιοφανή σημεία για να εξασφαλίσουμε πλούσια ανθοφορία. Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του κρόκου είναι ότι τα λουλούδια του κλείνουν κατά την διάρκεια της νύχτας και όταν επικρατούν συννεφιασμένες μέρες. Η φύτευση του γίνεται σε βάθος 5-10 εκατοστών, ενώ οι αποστάσεις που φυτεύουμε τους βολβούς του κρόκου είναι 10 με 15 εκατοστά. Μπορούμε να φυτέψουμε τους κρόκους σε γλάστρα χρησιμοποιώντας φυτόχωμα γενικής χρήσης που θα προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα. Η γλάστρα είναι απαραίτητο να διαθέτει τρύπες για να φεύγει το περιττό νερό, ενώ καλό είναι στη βάση της τοποθετούμε μια λεπτή στρώση χαλικιών για καλύτερη αποστράγγιση.

Τι ανάγκες σε πότισμα και λίπανση έχει ο κρόκος; Ο κρόκος ειδικά την φθινοπωρινή περίοδο δεν έχει ιδιαίτερες ανάγκες σε νερό και στις περισσότερες περιπτώσεις του αρκούν οι βροχοπτώσεις. Το υπερβολικό πότισμα αν δεν στραγγίζει το νερό μπορεί να προκαλέσει σάπισμα του βολβού. Πάντως, οι κρόκοι ανοιξιάτικης φύτευσης χρειάζονται τακτικότερα ποτίσματα. Όσον αφορά τη λίπανση, κατά τη φύτευση προσθέτουμε κομπόστ και κοπριά στη θέση που τοποθετούμε το φυτό, ενώ κατά την έναρξη ανάπτυξης των ανθοφόρων βλαστών του κρόκου μπορούμε να προσθέσουμε πλήρες κοκκώδες λίπασμα. Πώς πολλαπλασιάζεται ο κρόκος και πώς διατηρείται; Ο κρόκος πολλαπλασιάζεται με βολβίδια, που αναπτύσσονται το καλοκαίρι και προέρχονται από τους παλιούς βολβούς. Κάθε βολβός μπορεί να αναπτύξει 1 έως 3 νέους βολβούς. Για να διατηρήσουμε τους βολβούς του κρόκου για την επόμενη χρονιά, σταματάμε να ποτίζουμε όταν ολοκληρωθεί η ανθοφορία και αρχίζουν να ξεραίνονται τα φύλλα του κρόκου. Μετά τους βγάζουμε από το έδαφος για να τους αποξηράνουμε σε καλά αεριζόμενο μέρος που δεν κτυπούν οι απευθείας ακτίνες του ήλιου. Η αποθήκευση των βολβών του κρόκου γίνεται σε χάρτινα κουτιά που φυλάσσονται σε ξηρό και σκοτεινό μέρος μέχρι να τους φυτέψουμε την επόμενη χρονιά.

Για όσους θέλουν να καλλιέργήσουν τον εδώδιμο κρόκο για σαφράν, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η συγκομιδή είναι το πιο απαιτητικό κομμάτι της καλλιέργειας. Συλλέγουμε τα λουλούδια του κρόκου όταν έχουν ανοίξει τελείως κυρίως νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα καθώς αυτές τις ώρες παρουσιάζεται η μεγαλύτερη συγκέντρωση ελαίων του φυτού. Κάθε άνθος του παράγει 3 κόκκινα στίγματα και πρέπει να συλλέγεται προσεκτικά με το χέρι. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι για να συγκεντρώσουμε 1 γραμμάριο σαφράν απαιτούνται 10 άνθη κρόκου.

Οι αντικαρκινικές ιδιότητες του κρόκου Κοζάνης