Σπανάκι: Συμβουλές για φύτευση και καλλιέργεια

Το σπανάκι είναι ένα από τα πιο νόστιμα και υγιεινά φυλλώδη που καλλιεργούμε κάθε χρόνο στον κήπο μας.

Η καλλιέργεια του σπανακιού χρειάζεται ελάχιστη φροντίδα και μας δίνει πλούσια παραγωγή χωρίς πολλές απαιτήσεις σε περιποίηση.

Επιπλέον, τα φρέσκα φύλλα του σπανακιού χαρίζουν μοναδική γεύση σε σαλάτες, πίτες και μοναδικές παραδοσιακές συνταγές όπως το αγαπημένο σπανακόρυζο.

Εκτός από τη νόστιμη γεύση του, το σπανάκι θεωρείται λαχανικό υψηλής διατροφικής αξίας, με ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία μας, καθώς είναι πλούσιο σε βιταμίνες και αντιοξειδωτικά στοιχεία που θωρακίζουν την άμυνα του οργανισμού μας.

Το σπανάκι αποτελεί μία εξαιρετική επιλογή για αρχάριους στην καλλιέργεια λαχανικών και σε όσους έχουν περιορισμένο χρόνο για ενασχόληση με την , καθώς μας δίνει πλούσια παραγωγή φύλλων τα οποία μπορούμε να συγκομίζουμε σταδιακά για να χρησιμοποιούμε στην κουζίνα μας.

Κι αν δεν έχουμε διαθέσιμο χώρο στον κήπο, το σπανάκι μπορεί εύκολα να φυτευτεί και σε γλάστρες και ζαρντινιέρες στο μπαλκόνι.

Ας δούμε, λοιπόν, πότε φυτεύουμε σπανάκι και τι φροντίδα χρειάζεται για να απολαμβάνουμε τα νόστιμα φύλλα του φρέσκα και λαχταριστά από τον κήπο μας.

Υπάρχουν πολλές ποικιλίες σπανακιού για να φυτέψουμε στον κήπο και το μπαλκόνι μας ανάλογα την εποχή φύτευσης, το χρώμα και το σχήμα των φύλλων.

Οι πιο δημοφιλείς ποικιλίες σπανακιού που καλλιεργούνται στη χώρα μας είναι οι εξής:

Το σπανάκι αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή , υπάρχουν ωστόσο διαφορετικές ποικιλίες για χειμερινό και καλοκαιρινό σπανάκι που καλλιεργούνται όλες τις εποχές του χρόνου.

Η καλλιέργεια του σπανακιού είναι ιδιαίτερα ανθεκτική στις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα. Την εποχή του φθινοπώρου, το σπανάκι φυτεύεται σε ηλιοφανείς θέσεις και χρειάζεται δροσερό καιρό για να αναπτυχθεί και να ευδοκιμήσει.

Την περίοδο της άνοιξης, προτιμάμε να φυτεύουμε το σπανάκι σε ημισκιερές θέσεις, καθώς σε σημεία με πολύ ηλιοφάνεια θα αναπτυχθεί πρόωρα ο ανθοφόρος βλαστός του που σταματάει τη βλάστηση και την παραγωγή τρυφερών φύλλων.

Φυτεύουμε το σπανάκι σε γόνιμο, αφράτο έδαφος, εμπλουτισμένο σε θρεπτικά συστατικά που του εξασφαλίζουν καλή ανάπτυξη. Οργώνουμε καλά το χώμα πριν τη φύτευση και ενσωματώνουμε στο έδαφος , και πλήρες βιολογικό .

Η απόδοση της καλλιέργειας του σπανακιού εξαρτάται από την ποικιλία, την εποχή φύτευσης, τις κλιματικές συνθήκες, το πότισμα και την λίπανση. Ενδεικτικά, η καλλιέργεια ενός στρέμματος σπανακιού μπορεί να δώσει 1-2 τόνους απόδοση.

Το σπανάκι φυτεύεται με σπόρο απευθείας στο χωράφι, σε βάθος 2-3 εκατοστών. Σε κατάλληλες δροσερές συνθήκες θερμοκρασιών και υγρασίας, ο σπόρος του σπανακιού φυτρώνει μετά από λίγες μέρες. Για τη φύτευση ενός στρέμματος καλλιέργειας σπανακιού χρειαζόμαστε περίπου 2 κιλά σπόρο.

Μετά το φύτρωμα, καθώς το σπανάκι αναπτύσσεται στα 2-3 φύλλα, αραιώνουμε τα φυτά για έχουν καλύτερη ανάπτυξη και πιο ποιοτική παραγωγή. Με αυτό τον τρόπο αποφεύγουμε, επίσης, την ανάπτυξη μυκητολογικών ασθενειών που ευνοούνται από την πυκνή φύτευση και τον κακό αερισμό.

Αντί για σπόρο, μπορούμε να φυτέψουμε έτοιμα φυτά σπανακιού που προμηθευόμαστε από φυτώρια, διατηρώντας τις στα 15-20 εκατοστά μεταξύ των φυτών και 30-40 εκατοστά μεταξύ των γραμμών φύτευσης.

Το σπανάκι μπορεί να καλλιεργηθεί μαζί με άλλα λαχανικά όπως το , και , αξιοποιώντας τις δυνατότητες , για να εκμεταλλευτούμε καλύτερο τον χώρο στον κήπο μας, εξοικονομώντας παράλληλα νερό ποτίσματος και λίπασμα.

Αν δε διαθέτουμε κήπο, επιλέγουμε να φυτέψουμε σπανάκι σε γλάστρα στο μπαλκόνι μας. Η καλλιέργεια του σπανακιού σε γλάστρα δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες, αρκεί να προτιμήσουμε μπαλκόνι με νότια ή δυτική έκθεση κατά την περίοδο του φθινοπώρου και με ανατολική έκθεση την περίοδο της άνοιξης.

Χρησιμοποιούμε χαμηλές γλάστρες και ζαρντινιέρες, βάθους 20 εκατοστών, για τη μεταφύτευση, καθώς το σπανάκι έχει ριζικό σύστημα που παραμένει επιφανειακά και δεν έχει μεγάλες απαιτήσεις ως προς το βάθος του υποστρώματος φύτευσης.

Προμηθευόμαστε κατάλληλο για καλλιέργεια κηπευτικών, εμπλουτισμένο με θρεπτικά συστατικά. Είναι σημαντικό να τοποθετούμε μία λεπτή στρώση χαλικιών στην βάση της γλάστρας για να απομακρύνεται ευκολότερα το νερό που περισσεύει μετά το πότισμα.

Το σπανάκι χρειάζεται τακτικό πότισμα σε μικρές δόσεις για να παραμείνει δροσερό και καταπράσινο, καθώς διαθέτει επιφανειακό ριζικό σύστημα που δεν απλώνει ιδιαίτερα.

Κατά την περίοδο της άνοιξης και του καλοκαιριού, για να διατηρήσουμε τα φύλλα του δροσερά αυξάνουμε το πότισμα με την άνοδο της θερμοκρασίας.

Το υπερβολικό πότισμα όταν δεν απομακρύνεται επαρκώς το νερό μετά το πότισμα, μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στις ρίζες και στα φύλλα του σπανακιού.

Η καλλιέργεια του σπανακιού χρειάζεται λίπασμα σε τακτικά διαστήματα για εξασφαλίσουμε ζωηρή βλάστηση και πλούσια ανάπτυξη καταπράσινου φυλλώματος.

Συγκεκριμένα, προσθέτουμε 2 κουταλιές της σούπας βιολογικό λίπασμα, πλούσιο σε και , κάθε 20 μέρες.

Η καλλιέργεια του σπανακιού χρειάζεται προσεκτικό και συχνό ξεβοτάνισμα, δηλαδή απομάκρυνση των ανεπιθύμητων που εμποδίζει την ανάπτυξη των νεαρών φυτών του σπανακιού.

Η διαδικασία του ξεβοτανίσματος στον κήπο μας ή στις γλάστρες στο μπαλκόνι μας μπορεί να γίνει με τα χέρια ή χρησιμοποιώντας ένα μικρό σκαλιστήρι, προσέχοντας να μην τραυματίσουμε τους βλαστούς του σπανακιού.

Σε συνθήκες πυκνής φύτευσης, κακού αερισμού και υπερβολικής υγρασίας, ευνοείται η ανάπτυξη ασθενειών όπως ο περονόσπορος που δημιουργεί κίτρινες κηλίδες στα φύλλα, η που προκαλεί σκουρόχρωμες στρογγυλές κηλίδες και τρύπες στα φύλλα και η σεπτορίωση που προκαλεί καφέ-κόκκινα στίγματα στα φύλλα.

Για να αντιμετωπίσουμε τις ασθένειες που προσβάλλουν την καλλιέργεια του σπανακιού, ψεκάζουμε με βιολογικά σκευάσματα που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα.

Επιπλέον, στο σπανάκι μπορούν να εμφανιστούν διάφορα έντομα και ακάρεα όπως η , η και ο .

Για την αντιμετώπιση τους, ψεκάζουμε τα φύλλα με όπως τα και η .

Αν παρατηρήσουμε τρύπες στα φύλλα των φυτών, πιθανότατα έχουμε επισκέψεις σαλιγκάρια και γυμνοσάλιαγκες που τρέφονται με τα τρυφέρα φύλλα του σπανακιού.

Αν παρατηρήσουμε καλύτερα, θα δούμε τα ίχνη που αφήνουν με μία γυαλιστερή βλεννώδη ουσία πάνω στα φύλλα.

Δύο πρακτικοί τρόποι για να με οικολογικό τρόπο είναι χρησιμοποιώντας και .

Απλώνουμε τη στάχτη σε απόσταση 10 εκατοστών γύρω από τα φυτά σπανακιού ή την ρίχνουμε παράλληλα με τη γραμμή φύτευσης. Τα σαλιγκάρια δε μπορούν να κινηθούν πάνω στη στάχτη κι έτσι δημιουργούμε ένα φυσικό τείχος προστασίας για τα φυτά μας.

Επιπλέον, χρησιμοποιούμε άδεια κεσεδάκια από γιαούρτι τα οποία βάζουμε στο χώμα με τέτοιο τρόπο ώστε το χείλος τους να είναι στο ίδιο επίπεδο με την επιφάνεια του εδάφους. Τα σαλιγκάρια προσελκύονται από τις αναθυμιάσεις της μπύρας και οδηγούνται μέσα στα κεσεδάκια. Πολύ σύντομα θα συλλέγουμε τους ανεπιθύμητους επισκέπτες του κήπου μας.

Συγκομίζουμε το σπανάκι 2 μήνες μετά τη μεταφύτευση, κόβοντας σταδιακά τα περιφερειακά φύλλα του, προκειμένου να πετύχουμε μεγάλη διάρκεια στη συγκομιδή των φύλλων για τις σαλάτες ή τις πίτες μας.

Αν ξεριζώσουμε μονομιάς όλο το φυτό, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και τους βλαστούς του, που έχουν πολύ τραγανή γεύση και είναι ιδιαίτερα γευστικοί για σπανακόρυζο.

Προτιμούμε να συλλέγουμε τα φύλλα του σπανακιού όταν είναι πιο μικρά για να τα τρώμε τρυφερά στη σαλάτα, ενώ τα μεγαλύτερα φύλλα τα αξιοποιούμε σε συνταγές μαγειρικής.

Το σπανάκι μπορεί να διατηρηθεί στο ψυγείο σε νάιλον σακούλα περίπου για μία εβδομάδα. Αν το τυλίξουμε στεγνό σε χαρτί κουζίνας και το βάλουμε σε αεροστεγές βάζο, μπορεί να συντηρηθεί μέχρι και 2 εβδομάδες μέσα στο ψυγείο.