Γλυκοπατάτα: 10 μυστικά για φύτευση και καλλιέργεια

Γλυκοπατάτα, μία εναλλακτική επιλογή για να φτιάξουμε σπιτικά τσιπς και υγιεινές σούπες με μοναδική γεύση.

Η καλλιέργεια της γλυκοπατάτας μας δίνει τις διάσημες κονδυλώδεις ρίζες που τρώμε και διαθέτουν υψηλή διατροφική αξία. Τα τελευταία χρόνια, η γλυκοπατάτα χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο σε συνταγές μαγειρικής και προγράμματα διατροφής.

Θεωρείται κατάλληλη τροφή για άτομα που έχουν διαβήτη, καθώς έχει πολύ χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, ενώ είναι πολύ θρεπτική και για τα μικρά παιδιά. Η γλυκοπατάτα περιέχει βιταμίνες, αντιοξειδωτικά στοιχεία και είναι πλούσια σε σίδηρο, μαγνήσιο, κάλιο.

Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η γλυκοπατάτα δεν είναι μία ποικιλία πατάτας με γλυκιά γεύση, αλλά πρόκειται για εντελώς διαφορετικό φυτό. Ανήκει στην οικογένεια Convolvulaceae και δεν έχει καμία συγγένεια ως φυτό με τη γνωστή μας πατάτα που ανήκει στην οικογένεια των Σολανωδών.

H γλυκοπατάτα αναπτύσσεται με βλαστούς που έρπουν και διαθέτουν χαρακτηριστικά τριγωνικά φύλλα με σκούρο πράσινο χρώμα που θυμίζουν φύλλα κισσού.

Ανάλογα την καλλιεργούμενη ποικιλία, η γλυκοπατάτα σχηματίζει κονδυλώδεις ρίζες, τις γνωστές γλυκοπατάτες με μακρόστενο, στρογγυλό ή ατρακτοειδές σχήμα και λευκό, κίτρινο ή πορτοκαλί χρώματος σάρκα. με που κυμαίνεται μεταξύ μισού κιλού κιλού ως 6 κιλών.

Αν και στην Ευρώπη η γλυκοπατάτα καλλιεργείται περισσότερο για μαγειρική, στην Ασία η γλυκοπατάτα χρησιμοποιείται περισσότερο για την παρασκευή αλκοολούχων ποτών, καθώς και ως ζωοτροφή.

Ας δούμε αναλυτικά παρακάτω τις κυριότερες ποικιλίες γλυκοπατάτας, μαζί με χρήσιμες συμβουλές για τη φύτευση και την καλλιέργεια τους, ώστε να απολαμβάνουμε τις πιο νόστιμες και θρεπτικές γλυκοπατάτες από τον κήπο μας.

1. Ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες γλυκοπατάτας

Υπάρχουν πολλές ποικιλίες γλυκοπατάτας. Ανάλογα με το χρώμα του φλοιού και της σάρκας, οι βασικές ποικιλίες γλυκοπατάτας που συναντάμε στην αγορά διακρίνονται στις εξής κατηγορίες :

• Ποικιλίες γλυκοπατάτας με κόκκινο ή ροζέ φλοιό και πορτοκαλί σάρκα: Οι συγκεκριμένες ποικιλίες με την πορτοκαλί σάρκα διαθέτουν διαθέτουν μεγάλο υψηλό βιταμινών, καροτονοειδών και αντιοξειδωτικών. Κάποιες γνωστές ξένες ποικιλίες γλυκοπατάτας είναι οι California, Beauregard, Covington, Jewel, Hernandez και Diane.

• Ποικιλίες γλυκοπατάτας με κρεμ φλοιό και κίτρινη σάρκα: Στον ελληνικό χώρο σε περιοχές όπως στην Κέρκυρα και τη Νάξο, καλλιεργούνται ποικιλίες γλυκοπατάτας με στενόμακρο σχήμα και κίτρινη σάρκα και πολύ γλυκιά γεύση που έχουν προσαρμοστεί. Υπάρχουν και στρογγυλές κιτρινόσαρκες ποικιλίες που δίνουν μεγάλους καρπούς αλλά έχουν ελάχιστα γλυκιά γεύση.

• Ποικιλίες γλυκοπατάτας με μώβ φλοιό και κίτρινη ή λευκή σάρκα: Πολύ γνωστή ποικιλία γλυκοπατάτας είναι η Βιολέ της Μαλάγας, με κίτρινη σάρκα, πολύ πρώιμη που παρουσιάζει καλή συντήρηση κατά την αποθήκευση.

2. Σε τι συνθήκες ευδοκιμεί η καλλιέργεια της γλυκοπατάτας;

H καλλιέργεια της γλυκοπατάτας απαιτεί υψηλές θερμοκρασίες για να αναπτυχθεί και να μας δώσει μια καλή παραγωγή. Παρουσιάζει μεγάλη αντοχή σε ξηρασία, ενώ φυτεύεται και αποδίδει σε διάφορους τύπους εδαφών, με προτίμηση σε καλά στραγγιζόμενα εδάφη, ελαφρά όξινα με pH 5,5 – 6,5.

Η γλυκοπατάτα δίνει εξαιρετική παραγωγή όταν καλλιεργείται σε ελαφριά αμμώδη εδάφη, ενώ δεν ευδοκιμεί σε εδάφη πολύ πλούσια και υγρά όπου δεν γίενεται καλός σχηματισμός των κονδυλωδών ριζών.

Κατά την προετοιμασία του εδάφους πριν τη φύτευση της γλυκοπατάτας σκαλίζουμε το έδαφος για να το κάνουμε αφράτο και για να απομακρύνουμε τα ανεπιθύμητα χόρτα (ζιζάνια). Στη συνέχεια, είναι καλό να ενσωματώνουμε κομπόστ, κοπριά για ενισχύσουμε το έδαφος με θρεπτικά στοιχεία και οργανική ουσία.

3. Ποια εποχή φυτεύουμε τις γλυκοπατάτες και σε τι αποστάσεις;

H γλυκοπατάτα φυτεύεται στο χωράφι αρχές Μαΐου και καλλιεργείται κατά γραμμές, σε αναχώματα (σαμαράκια) που έχουν αποστάσεις 1 μέτρο μεταξύ τους. Κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης για την καλλιέργεια της γλυκοπατάτας είναι 40-50 εκατοστά μεταξύ των φυτών και 80 εκατοστά μεταξύ των γραμμών, ενώ το βάθος φύτευσης στα 10-15 εκατοστά.

Η προσθήκη χώματος κατά τη δημιουργία αναχώματος, βοηθά στην καλύτερη αποστράγγιση για να φεύγει το νερό που περισσεύει κατά το πότισμα καθώς επίσης στο να μην εξέρχονται στο φως οι κονδυλώδες ρίζες της γλυκοπατάτας και πρασινίσουν.

4. Πόσο συχνά χρειάζεται πότισμα η καλλιέργεια της γλυκοπατάτας;

Η καλλιέργεια της γλυκοπατάτας χρειάζεται τακτικό πότισμα, κάθε 2-3 μέρες, κατά την περίοδο του καλοκαιριού που αναπτύσσεται η βλάστηση και σχηματίζονται οι κονδυλώδεις ρίζες.

Την περίοδο του φθινοπώρου, όταν πλησιάζει η εποχή συγκομιδής της γλυκοπατάτας μειώνουμε τα ποτίσματα, τόσο σε ποσότητα όσο και σε συχνότητα.

5. Κάθε πότε βάζουμε λίπασμα στην καλλιέργεια της γλυκοπατάτας;

Η καλλιέργεια γλυκοπατάτας δεν είναι ιδιαίτερα απαιτητική σε λίπανση και σε θρεπτικά στοιχεία για να έχει ικανοποιητική καρποφορία όταν έχει φυτευτεί σε αφράτο έδαφος.

Η προσθήκη βιολογικού λιπάσματος με υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο βοηθάει να έχουμε υψηλή και ποιοτική παραγωγή.

6. Ποιες ασθένειες και ποια έντομα προσβάλλουν την καλλιέργεια της γλυκοπατάτας;

H καλλιέργεια της γλυκοπατάτας είναι πολύ ανθεκτική σε προσβολές από ασθένειες και έντομα και συνήθως δεν χρειάζεται κάποια φροντίδα αντιμετώπισης.

Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να παρατηρήσουμε κάποιες ξηράνσεις στα φύλλα, που μπορεί να οφείλονται στην ασθένεια της ανθράκωσης. Για τη βιολογική αντιμετώπιση της ανθράκωσης, ψεκάζουμε την καλλιέργεια με σκεύασμα χαλκού.

7. Πότε είναι έτοιμες για συγκομιδή οι γλυκοπατάτες;

Η συγκομιδή της γλυκοπατάτας γίνεται 4-5 μήνες μετά τη φύτευση της, μέσα στο φθινόπωρο τους μήνες Σεπτέμβριο – Οκτώβριο. Καλό είναι μα αποφεύγουμε να συγκομίζουμε τις γλυκοπατάτες, όταν υπάρχει υψηλή σχετική υγρασία ή όταν έχουμε βροχερό καιρό, καθώς υπάρχει κίνδυνος να σαπίσουν οι κονδυλώδεις ρίζες της.

Κατά τη συγκομιδή, κόβουμε και απομακρύνουμε αρχικά το φύλλωμα και στην συνέχεια βγάζουμε τους κονδύλους της γλυκοπατάτας από το έδαφος, τους αφήνουμε μερικές ώρες στο έδαφος για να στεγνώσουν πριν τους αποθηκεύσουμε.

8. Πώς αποθηκεύουμε και συντηρούμε τις γλυκοπατάτες;

Μπορούμε να αποθηκεύουμε τις γλυκοπατάτες σε ξηρό περιβάλλον μέσα σε στρώμα άμμου, άχυρου ή πριονιδιού ή σε κάποιο αποθηκευτικό χώρο στην κουζίνα μας χωρίς υγρασία. Σε αυτές τις συνθήκες, οι γλυκοπατάτες διατηρούνται για χρονικά διάστημα 3-4 μηνών.

Αποφεύγουμε να συντηρούμε τις γλυκοπατάτες στο ψυγείο γιατί σκληραίνουν στο εσωτερικό τους.

9. Πώς γίνεται ο πολλαπλασιασμός της γλυκοπατάτας;

Η γλυκοπατάτα πολλαπλασιάζεται κυρίως με κονδύλους και σπάνια με μοσχεύματα των βλαστών της. Πολλές φορές αναφερόμαστε στους κόνδυλους της γλυκοπατάτας ως σπόρος γλυκοπατάτας σε αναλογία με τους κονδύλους πατάτας που τον ξέρουμε ως πατατόσπορο.

Οι κόνδυλοι της γλυκοπατάτας, δεν φυτεύονται απευθείας στο χώμα, αλλά περιμένουμε να γίνει προβλάστηση και να βγάλουν φύτρα την περίοδο Φεβρουαρίου – Μαρτίου.

Όταν οι κόνδυλοι γλυκοπατάτας σχηματίσουν βλαστούς μήκους περίπου 15-20 εκατοστά μετά από 1, 5- 2 μήνες, αποκόπτουμε τους βλαστούς γλυκοπατάτας με μικρό μέρος του κονδύλου και τους φυτεύουμε στο έδαφος.

Κάποιοι βάζουν την γλυκοπατάτα σε βάζο με λίγο νερό για να πετάξει βλαστούς και το χρησιμοποιούν ως φυτό εσωτερικού χώρου, κάτι ανάλογο με τον κισσό, για να διακοσμήσουν το σπίτι τους.