Κολοκύθι, αγγούρι, καρπούζι, πεπόνι:Βιολογική αντιμετώπιση σε εχθρούς και ασθένειες των κολοκυνθοειδών

Βιολογική αντιμετώπιση εχθρών και ασθενειών

Περιεχόμενα:Ωϊδιο ή Άσπρες μούχλες, Κόκκινος τετράνυχος, Αφίδες ή Μελίγκρες, Σκληρωτίνια, Περονόσπορος, Αλευρώδης του θερμοκηπίου, Κάμπιες φυλλοφάγες ή κάμπιες λεπιδοπτέρων, Μωσαϊκό της κολοκυθιάς, Πικρός καρπός

Στην κατηγορία Κολοκυνθοειδή ανήκουν τα κηπευτικά: Αγγούρι, Καρπούζι, Κολοκυθιά, Ξυλάγγουρο, Πεπονιά, Πικραγγουριά.
Δείτε παρακάτω έναν κατάλογο των κυρίων εχθρών και ασθενειών, καθώς και τον βιολογικό τρόπο αντιμετώπισης τους 

Ωϊδιο ή Άσπρες μούχλες

Παθογόνα:Erysίphe cichoracearum, Spaerotheca fuliginea

Τυπικά συμπτώματα: Ενα λευκό σαν σκόνη κάλυμμα εμφανίζεται στα φύλλα, ειδικά όταν ο καιρός είναι ξηρός στο τέλος της εποχής. Η προσβολή ξεκινά κατά κηλίδες και επεκτείνεται γρήγορα. Τα κονίδια του μύκητα βλαστάνουν σε θερμοκρασίες γύρω στους 25^oC και σε υψηλή σχετική υγρασία (90-100%).

Πρόληψη και θεραπεία:
α) Μην καλλιεργείτε κοντά στον τοίχο του σπιτιού ή σε οποιαδήποτε περίπτωση που το έδαφος είναι πιθανότερο να στεγνώσει.
β) Σιγουρέψετε ότι τα φυτά θα έχουν μια τακτική παροχή νερού.
γ) Μην προσθέτετε αζωτούχα λιπάσματα ελεύθερα.
δ) Μαζέψτε τα κλαδεμένα και προσβεβλημένα φύλλα, απομακρύνετέ τα και καταστρέψτε όλα τα σκουπίδια και υπολείμματα από τα φυτά.
ε) Εφαρμόστε θειάφι (βρέξιμο ή με επίπαση).
ζ) Προληπτικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν ανθεκτικές ποικιλίες

---

Κόκκινος τετράνυχος

Εχθρός: Tetranychus urticae
Τα αραχνίδια είναι πολύ μικρά (μήκος 0,4 – 0,6 χιλ.), κίτρινα, πράσινα ή κοκκινωπά, με σχήμα ωοειδές. 

Τυπικά συμπτώματα: Τα φύλλα έχουν ελαφρά στίγματα και μικροσκοπικούς πρασινωπούς τετράνυχους που μπορείτε να τους δείτε με μεγενθυτικό φακό στο κάτω μέρος του φύλλου. ‘Ενας μεταξωτός ιστός μπορεί να παρουσιαστεί όταν η προσβολή έχει προχωρήσει. Ο κόκκινος τετράνυχος είναι κυρίως ένα πρόβλημα των θερμοκηπίων, αλλά μπορεί, επίσης, να συμβεί έξω, στο ζεστό ξηρό καιρό.

Πρόληψη και Θεραπεία:
 α) Ανθεκτικές ποικιλίες
 β) Διατηρήστε υψηλή υγρασία στον αέρα με συχνό πότισμα
 γ) Βιολογική καταπολέμηση με το αρπακτικό Phytotoseilus persimilis
 δ) Βρέξτε τα φυτά με νερό δύο φορές την ημέρα όταν ο καιρός είναι ζεστός.
στ) Επίσης, καθαρίστε σχολαστικά το θερμοκήπιο το φθινόπωρο.
 ε) Εφαρμόστε θειάφι (βρέξιμο ή με επίπαση).

---

Αφίδες ή Μελίγκρες

Εχθροί:Aphis gossypiA. craccivora /, Myzus persicae κ.α. Hemiptera / Aphididae

Τυπικά συμπτώματα: Οι αφίδες είναι ο σημαντικότερος εντομολογικός εχθρός των κολοκυνθοειδών, όχι μόνο εξαιτίας των άμεσων ζημιών αλλά και των έμμεσων λόγω του ότι είναι φορείς ιώσεων. Ιδιαίτερα στα νεαρά φυτάρια μπορεί να καθηλώσουν ή να περιορίσουν την ανάπτυξη και να προκαλέσουν ξήρανση.

Αντιμετώπιση:
α) Τα μολυσμένα φυτά πρέπει να καταστρέφονται αμέσως μετά τη συγκομιδή για να εμποδιστεί η υπερβολική εξάπλωση και μπορεί να καταστραφούν και οι ξενιστές, όταν αυτοί είναι ζιζάνια, στους οποίους διαχειμάζουν οι αφίδες. 
β) Καταστροφή των ζιζανίων που είναι ξενιστές αφίδων εντός και γύρω από τον αγρό.
γ) Χρήση καθαρών φυτών κατά τη φύτευση. 
δ) Διατήρηση και αξιοποίηση φυσικών εχθρών. Με την διατήρηση αυτοφυούς βλάστησης ή εγκατάσταση επιλεγμένης βλάστησης που προσφέρει ενδιαίτημα ή καταφύγιο στα ωφέλιμα έντομα αλλά δεν περιλαμβάνει είδη ξενιστές αφίδων. Παράσιτα αυτής της αφίδας περιλαμβάνουν τα Aphidius colemani, Aphelinus gossypi και Lysiphlebus testaceipes. Μερικά αρπακτικά είναι Chrysopa spp., Nesomicromus vagus, Zelus renardii, Platyomus lividgaster, Coelophora inaequalis, Allograpta obliqua και  Leucopis nigricornis. 
ε) Αποφυγή υπερβολικής αζωτούχου λίπανσης. 
στ) Όταν η συνεχής καλλιέργεια ευθύνεται για την διατήρηση του πληθυσμού των αφίδων τότε είναι απαραίτητη η αγρανάπαυση.

---

Σκληρωτίνια

Παθογόνο:Sclerotinia sclerofiorum

Τυπικά συμπτώματα: Προσβάλλονται τα στελέχη, φύλλα και καρποί. Στα στελεχη, οι προσβολές είναι σοβαρότερες και οδηγούν στην ξήρανση των φυτών. Εμφανίζονται υδαρείς κηλίδες στα προσβεβλημένα μέρη που εξελίσσονται σε σήψεις (σχηματίζονται μικρά ή μεγάλα έλκη). Τα φυτά σαπίζουν στο επίπεδο του εδάφους. Μια άσπρη, βαμβακώδης μούχλα μπορεί να εμφανιστεί στα προσβεβλημένα φυτά.

Καλλιεργητικά μέτρα: 
α) Βαθιά άροση του εδάφους. 
β) Απομάκρυνση των υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας.
γ) Περιορισμός της υγρασίας (καλός αερισμός -αραιή φύτευση- ψεκασμοί των φυτών τις πρωινές ώρες -κανονικά κλαδέματα).
δ) Αποφυγή δημιουργίας πληγών στα φυτά
ε) Παρουσία μεγάλης ποσότητας οργανικής ουσίας, κοπριάς, τύρφης και στα επιφανειακά στρώματα (Το παραγόμενο CO₂ εμποδίζει τη βλάστηση των σκληρωτίων) 
στ) Απομάκρυνση των προσβεβλημένων φυτικών τμημάτων ή και ολόκληρων των φυτών.
ζ) Μην καλλιεργείτε επιρρεπή φυτά σε προσβεβλημένη γη για τουλάχιστον τρία χρόνια.

---

Περονόσπορος

Παθογόνο:Pseudoperonospora cubensis

Τυπικά συμπτώματα: Στην αρχή προσβάλλει τα παλαιότερα φύλλα προχωρώντας στα νεότερα της κορυφής. Στην πάνω επιφάνεια του ελάσματος εμφανίζονται γωνιώδεις ανοικτοπράσινες κηλίδες που αργότερα γίνονται χλωρωτικές έως έντονα κίτρινες που καταλήγουν νεκρωτικές. Σε συνθήκες υψηλής σχετικά υγρασίας στην κάτω επιφάνεια των φύλλων πάνω στις κηλίδες, αναπτύσσονται τα σπόρια του μύκητα που ωριμάζοντας έχουν χαρακτηριστικό καστανόμαυρο χρώμα. Τα φύλλα ξεραίνονται και πέφτουν ενώ τα φυτά παραμένουν καχεκτικά.

Αντιμετώπιση:
  α) Έλεγχος φυτών στον αγρό για την έγκαιρη εύρεση φυτών με συμπτώματα.
  β) Σπορά σε γραμμές παράλληλες με την κατεύθυνση του ανέμου.
  γ) αποφυγή ανάπτυξης των νεαρών φυτών δίπλα σε παλαιότερα μολυσμένα φυτά. 
  δ) Χρήση ποικιλιών με ανοχή στο παθογόνο.
  ε) Άμεση απομάκρυνση και καταστροφή των προσβεβλημένων φυτικών μερών μέσα σε σακούλες για την αποφυγή διασποράς του παθογόνου.
στ) Πότισμα με σταγόνες για να αποφεύγεται η διαβροχή του φυλλώματος.  ζ) Χρηση βιολογικών σκευασμάτων με βάση το μύκητα Trichoderma asperellum στέλεχος TV1, ο οποίος είναι ένας ανταγωνιστής μύκητας με αυξημένη ανταγωνιστικότητα και ικανότητα σχηματισμού αποικιών στο περιβάλλον και στα υποστρώματα ανάπτυξης ή με βάση στελέχη των μυκήτων Trichoderma asperellum και Trichoderma gamsii, που δρουν ανταγωνιστικά στους εδαφογενείς φυτοπαθογόνους μύκητες.
  η) Ψεκασμοί με χαλκούχα σκευάσματα.

---

Αλευρώδης του θερμοκηπίου

Εχθρός: Trialeurodes vaporariorum
Τυπικά συμπτώματα: Μικρά άσπρα μυγάκια στο κάτω μέρος των φύλλων. Προκαλεί κίτρινους μεταχρωματισμούς στα φύλλα και δευτερογενή προσβολή καπνιάς. Τα έντομα έχουν μέγεθος σκνίπας, εί­ναι λευκά και πετούν σαν σύννεφα μόλις ενοχληθούν.
Πρόληψη και θεραπεία: 
α) Αποφυγή των εισβολέων και του αρχικού επίπεδου προβολής στην καλλιέργεια.
β) Παρακολούθηση του πληθυσμού:
    i) Με την καταμέτρηση των ενήλικων στην κάτω επιφάνεια των φύλλων (μεσαία και κορυφαία φύλλα) σε τακτά διαστήματα (1-2 φορές την εβδομάδα).
    ii) Με την καταμέτρηση προνυμφών τελικού σταδίου (4ου ή πούπα) σε μεσαία φύλλα.
   iii) Με κολλητικές παγίδες.
γ) Μειώστε τους αριθμούς του αλευρώδη χρησιμοποιώντας ένα φορητό σκουπάκι χειρός για να ρουφήξετε τα ενήλικα έντομα που θα πετάξουν μόλις κουνήσετε τα φυτά. Αν αυτό δεν λειτουργήσει, ψεκάστε με εντομοκτόνο σαπούνι Εναλλακτικά,
δ) Xρησιμοποιούνται το εντομοφάγο παράσιτο Encarsia formosa που εισάγεται στη φυτεία σαν νύμφη, το Solenopsis invieta και ο εντομοφάγος μύκητας Verticillium lecanii.
ε) Καθαρίστε το θερμοκήπιο σχολαστικά το φθινόπωρο.

---

Κάμπιες φυλλοφάγες ή κάμπιες λεπιδοπτέρων

Τα κύρια είδη λεπιδοπτέρων είναι τα:Agrotis ipsilon , A. segetum, Autographa gamma, Heliothis armigera, Spodoptera exigua (Lepidoptera: Noctuidae) και Ostrinia nubilalis (Lepidoptera: Crambidae).

Τα λεπιδόπτερα είναι ζημιογόνα για την καλλιέργεια στο στάδιο της προνύμφης, κατά το οποίο ορύσσουν στοές και «κατατρώγουν» φύλλα, βλαστούς, καρπούς, ακόμα και το ριζικό σύστημα. Σε έντονες προσβολές προκαλούν μείωση της φωτοσύνθεσης και της παραγωγής.
Παρακολούθηση του πληθυσμού:
α) Με κατάλληλες φερομονικές παγίδες (1 παγίδα / 2-3 στρέμματα) για την εκτίμηση του επιπέδου του πληθυσμού.
β) Με τον έλεγχο των φύλλων για στοές / φαγώματα / νεαρές προνύμφες (τυχαίο δείγμα σε συνδυασμό με τον έλεγχο, για άλλους εχθρούς).

Πρόληψη και θεραπεία:
α) Ελεγχος του πλιθισμου με κιτρινες κολλιτικές παγίδες, και αντιμετώπιση με σκευασματα Baculus
β) Με την εξαπόλυση ωφέλιμων οργανισμών (Αρπακτικά: Macrolophus sp, Nesidiocoris tenuis. Νηματώδεις: Steinernema sp.)

---

Μωσαϊκό της κολοκυθιάς / ιός του κίτρινου μωσαϊκού (ΖΥΜV) 

Τυπικά συμπτώματα: “Ενα κίτρινο μωσαϊκό εμφανίζεται στα φύλλα και τα φυτά έχουν φτωχή ανάπτυξη. Τα φρούτα ζαρώνουν και παραμορφώνονται. Τα συμπτώματα που προκαλούνται από τον ιό ΖΥΜV συνήθως είναι πολύ πιο εκτεταμένα.

Πρόληψη και θεραπεία: Δεν υπάρχει θεραπεία. Απομακρύνετε τα προσβεβλημένα φυτά μόλις δείτε τα συμπτώματα και κάψτε ή πετάξτε τα έξω από τον κήπο. Εκεί που το μωσαϊκό είναι ένα συνηθισμένο πρόβλημα, καλλιεργήστε ανθεκτικές ποικιλίες. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία ανθεκτική ποικιλία στο ΖΥΜV.

---

Πικρός καρπός 

Τυπικά συμπτώματα: Οι καρποί των κολοκυνθοειδών έχουν πικρή γεύση, ακόμα και όταν είναι νέα.

Πρόληψη και Θεραπεία: Μην χρησιμοποιείτε υπερβολικές ποσότητες αζωτούχων λιπασμάτων και διατηρήστε μια σταθερή παροχή νερού. Εμποδίστε την επικονίαση στις ποικιλίες του Θερμοκηπίου αφαιρώντας τα αρσενικά άνθη πριν ανοίξουν ή καλλιεργείστε ποικιλίες που παράγουν μόνο θηλυκά λουλούδια.

Ιολογικές ασθένειες κηπευτικών

 DOWNLOAD PDF