9 μυστικά για τη φροντίδα του χρυσάνθεμου

Χρυσάνθεμο, ένα πολυετές φυτό με πλούσια ανθοφορία και πανέμορφα σε υπέροχα χρώματα. Τα χρυσάνθεμα αποτελούν από τα πιο δημοφιλή και ανήκουν στην ίδια οικογένεια με άλλα αγαπημένα λουλούδια όπως η , το , το , ο και η .

Το χρυσάνθεμο κατάγεται από τη Νοτιοανατολική Ασία και την Κίνα. Στη χώρα μας, είναι γνωστό και με την ονομασία αγιοδημητριάτικο ή αγιοδημητράκι, λόγω της εποχής ανθοφορίας του που συμπίπτει με την γιορτή του Αγίου Δημητρίου. Αντίστοιχα, στην Κύπρο τα χρυσάνθεμα ονομάζονται και οκτωβρούδες, καθώς μας χαρίζουν τα περισσότερα λουλούδια τους μέσα στον Οκτώβριο.

Τα χρυσάνθεμα ταιριάζουν σε κάθε σπίτι και αποτελούν μία διαχρονική και αγαπημένη επιλογή για να φυτέψουμε στον κήπο, καθώς επίσης σε γλάστρες στην αυλή και στο μπαλκόνι. Τα εντυπωσιακά λουλούδια και η μεγάλη διάρκεια της ανθοφορίας τους αποτελούν το δυνατό τους σημείο. Συχνά τα συναντάμε και στολισμένα σε βάζο, χαρίζοντας χρώμα και αισιοδοξία στο σαλόνι ή στο γραφείο.

Ας δούμε αναλυτικά ποιες είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες χρυσάνθεμου και τι φροντίδα χρειάζονται για να μας χαρίσουν πολλά υπέροχα λουλούδια με έντονα χρώματα στον κήπο και σε γλάστρα στο μπαλκόνι.

Υπάρχουν αναρίθμητες ποικιλίες και είδη χρυσάνθεμων, τόσο άγριες που φυτρώνουν στην εξοχή, όσο και καλλιεργούμενες που διαφέρουν ανάλογα το χρώμα, το σχήμα λουλουδιού, το ύψος και την εποχή ανθοφορίας τους. Μια βασική κατηγοριοποίηση στην αναζήτηση ποικιλιών χρυσάνθεμου για να φυτέψουμε είναι η εξής:

Τα χρυσάνθεμα προτιμούν σχετικά ηλιόλουστες ή πολύ φωτεινές θέσεις για να μας χαρίσουν πλούσια ανθοφορίες. Για την φύτευση του χρυσάνθεμου επιλέγουμε προφυλαγμένα μέρη από έντονη παγωνιά και δυνατούς ανέμους, καθώς υπάρχει σημαντικός κίνδυνος να σπάσουν οι ανθοφόροι βλαστοί, ειδικά των ψηλών ποικιλιών.

Αν και τα χρυσάνθεμα μπορούν να φυτευτούν και να αναπτυχθούν σε όλους τους τύπους των εδαφών ευδοκιμούν και δίνουν περισσότερα λουλούδια όταν φυτεύονται σε πλούσιο γόνιμο χώμα. Πάντως, το χώμα που θα φυτευτεί χρειάζεται να είναι και αρκετά αφράτο για να εξασφαλίζει καλή αποστράγγιση του νερού, ώστε να αναπτύσσονται ομαλά οι ρίζες του χρυσάνθεμου.

Για τη φύτευση του χρυσάνθεμου σε γλάστρα, προτιμάμε χαμηλές ποικιλίες χρυσάνθεμου που έχουν πιο συμπαγή μορφή, κατάλληλες ακόμα και για τα πιο ψηλά και εκτεθειμένα μπαλκόνια που επικρατούν δυνατοί άνεμοι. Σε κάθε περίπτωση, προτιμούμε να τοποθετούμε τα χρυσάνθεμα στο μπαλόνι μας σε σημεία με δυτικό ή ανατολικό προσανατολισμό.

Ανάλογα την ποικιλία και το μέγεθος του χρυσάνθεμου, , πήλινες ή πλαστικές, διαμέτρου και ύψους 20-30 εκατοστών που να διαθέτουν τρύπες στη βάση για να απομακρύνεται το περιττό νερό όταν ποτίζουμε. Η φύτευση του χρυσάνθεμου είναι καλό να γίνεται κατά το σούρουπο και όχι τις μεσημεριανές ώρες, για να αποφύγουμε στρεσάρισμα στο φυτό που μπορεί να οδηγήσει στο να μαραθούν τα φύλλα και τα λουλούδια του.

Κατά τη , επιλέγουμε γενικής χρήσης, εμπλουτισμένο με θρεπτικά συστατικά που να εξασφαλίζει παράλληλα και καλή αποστράγγιση. Εναλλακτικά, οι πιο έμπειροι στην κηπουρική, μπορούν να φτιάξουμε μία δικιά τους συνταγή για τη φύτευση των χρυσάνθεμων χρησιμοποιώντας επιφανειακό κηπόχωμα (χώμα από τον κήπο), και σε αναλογία 3:2:1.

Κατά τη μεταφύτευση του χρυσάνθεμου, προσέχουμε να διατηρούμε ακέραιη την μπάλα χώματος με τις ρίζες, προκειμένου να μη ζορίσουμε το φυτό και να ανοίξουν τα λουλούδια του στη συνέχεια. Αν η μπάλα χώματος είναι ασφυκτικά γεμάτη με ρίζες μέσα στη γλάστρα, σπάμε ελαφρώς μερικά περιφερειακά ριζικά τριχίδια, ώστε να ανανεωθεί το ριζικό σύστημα και να μπορεί να απορροφήσει καλύτερα νερό και θρεπτικά στοιχεία.

Τα χρυσάνθεμα έχουν σημαντικές απαιτήσεις σε νερό για να εμφανίσουν ζωηρή βλάστηση και πλούσια ανθοφορία. Ποτίζoυμε 2 φορές την βδομάδα, την περίοδο της άνοιξης και του φθινοπώρου. Τα χρυσάνθεμα θέλουν συχνότερο πότισμα, κάθε 2 μέρες, τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες, ειδικά σε συνθήκες καύσωνα, καθώς και κατά την περίοδο μετά τον σχηματισμό των μπουμπουκιών.

Το υπερβολικό πότισμα σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να δημιουργήσει σαπίσματα στη ρίζα και ξηράνσεις λόγω ανάπτυξης ασθενειών. Επίσης, όταν ποτίζουμε τα χρυσάνθεμα, προσέχουμε να μη βρέχουμε τα φύλλα τους για να αποφύγουμε την προσβολή από διάφορες μυκητολογικές ασθένειες όπως το ωίδιο και η .

Το χρυσάνθεμο έχει σημαντικές απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά και λίπασμα για να μας δώσει πολλά λουλούδια και μεγάλης διάρκειας ανθοφορία. Για χρυσάνθεμα που έχουμε φυτέψει στον κήπο, προσθέτουμε 1 κουταλιά της σούπας πλήρους κοκκώδους λιπάσμτος, μία φορά το μήνα από τα μέσα της άνοιξης μέχρι τα μέσα φθινοπώρου.

Για τα χρυσάνθεμα που έχουμε σε γλάστρες, κάνουμε διαφορετική λίπανση. Χρησιμοποιούμε πλήρες υγρό λίπασμα ανθοφορίας ξεκινώντας 2 εβδομάδες μετά την μεταφύτευση και επαναλαμβάνοντας κάθε 2-3 εβδομάδες από τα τέλη της άνοιξης μέχρι τα τέλη φθινοπώρου.

Σε συνθήκες υπερβολικής υγρασίας, τα χρυσάνθεμα μπορούν να προσβληθούν από την ασθένεια του ωιδίου που προκαλεί άσπρισμα στα φύλλα και της σκωρίασης που προκαλεί πορτοκαλί-καφέ κηλίδες. Προληπτικά, μπορούμε να ψεκάσουμε κάθε 2 εβδομάδες τα φυτά με αυτοσχέδιο σκεύασμα διαλύοντας 1 κουταλιά του γλυκού σε 2 λίτρα νερό ενώ για έντονη προσβολή, ψεκάζουμε με βρέξιμο που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα.

Για να αντιμετωπίσουμε την μελίγκρα και από την κάμπια που προσβάλλει το φύλλωμα των χρυσάνθεμων, ψεκάζουμε προληπτικά με φυσικό διάλυμα ανακατεύοντας 1 κουταλιά της σούπας τριμμένο σε 1 λίτρο νερό. Σε περιπτώσεις έντονης προσβολής, ψεκάζουμε τα φυτά μας με βιολογικό σκεύασμα φυσικής πυρεθρίνης ή θερινού πολτού.

Τα χρυσάνθεμα έχουν ανάγκη από κλάδεμα κάθε χρόνο όταν όλα τα λουλούδια τους έχουν μαραθεί. Αφαιρούμε τα χαμηλά φύλλα που έχουν ξεραθεί και κόβουμε τις κορυφές λίγο πάνω από το σημείο που διακλαδώνεται ο κεντρικός μίσχος. Τα χρυσάνθεμα, μετά το κλάδεμα, σύντομα εμφανίζουν νέα κλαδιά, αλλά και αρκετές παραφυάδες με δικές του ρίζες.

Κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας του χρυσάνθεμου, είναι απαραίτητο να αφαιρούμε τα λουλούδια που ολοκληρώνουν την ανθοφορία τους και ξεραίνονται. Αυτό γίνεται όχι μόνο για να φαίνεται πιο όμορφο το φυτό μας αλλά και για να το βοηθήσουμε να σχηματίσει καινούρια λουλούδια το επόμενο διάστημα.

Για να δημιουργήσουμε νέα φυτά χρυσάνθεμου εύκολα και οικονομικά, μπορούμε να ακολουθήσουμε 3 βασικούς τρόπους: α) με τη μέθοδο , β) με σπόρους και γ) με διαίρεση των ριζωμάτων. Ας δούμε αναλυτικά τη διαδικασία και τα πλεονεκτήματα που έχει κάθε μέθοδος πολλαπλασιασμού.

α) Πολλαπλασιασμός χρυσάνθεμου με σπόρο: Το χρυσάνθεμο μπορεί να πολλαπλασιαστεί με σπόρο που φυτεύεται στις αρχές της άνοιξης ή σε στα τέλη του χειμώνα. Τα χρυσάνθεμα που δημιουργούνται από σπόρο θα ανθίσουν την επόμενη χρονιά της φύτευσης, ωστόσο δεν είμαστε σίγουροι ότι θα δώσουν το ίδιο χρώμα λουλουδιού με αυτό από το οποίο προήλθε ο σπόρος. Η μεταφύτευση των καινούριων φυτών του χρυσάνθεμου σε μεγαλύτερη γλάστρα ή απευθείας στο χώμα γίνεται όταν αποκτήσουν ύψος 20-25 εκατοστών.

β) Πολλαπλασιασμός χρυσάνθεμου με μοσχεύματα: Ο πολλαπλασιασμός του χρυσάνθεμου με μοσχεύματα είναι ο πιο γρήγορος τρόπος για να πάρουμε καινούρια ανθισμένα φυτά μέσα σε λίγους μήνες. Την περίοδο της άνοιξης ή του καλοκαιριού, κόβουμε τμήματα βλαστών μήκους περίπου 10 εκατοστών από την κορυφαία βλάστηση του μητρικού φυτού και τα φυτεύουμε σε γλάστρες φυτωρίου που περιέχουν τύρφη και περλίτη σε αναλογία 1:1. Διατηρούμε τα φυτά σε δροσερό περιβάλλον μέχρι να ριζώσουν και να μεταφυτευτούν στην οριστική τους θέση. Η χρήση ορμόνης ροζοβολίας βοηθά στην εξασφάλισης μεγαλύτερης επιτυχίας στον πολλαπλασιασμό.

γ) Πολλαπλασιασμός χρυσάνθεμου με διαίρεση ριζωμάτων: Ένας πολύ πρακτικός τρόπος δημιουργίας καινούργιων φυτών χρυσάνθεμου, ειδικά όταν είναι φυτεμένα σε γλάστρες, είναι και η μέθοδος της διαίρεσης ριζωμάτων. Όταν τα χρυσάνθεμα αποκτήσουν ύψος 10-15 εκατοστών κατά την περίοδο της άνοιξης, τα αποκόπτουμε από το μητρικό φυτό, χωρίζοντας τη μπάλα του χώματος με τα ριζώματα τους σε δύο μέρη. Αφού τα κορφολογήσουμε μπορούμε να τα φυτέψουμε σε νέες γλάστρες και να δημιουργήσουμε καινούργια φυτά που θα μας χαρίσουν τα δικά τους υπέροχα άνθη το επόμενο φθινόπωρο.

Από ένα είδος χρυσάνθεμου, το πύρεθρο, βγαίνει μία ουσία η φυσική πυρεθρίνη, γνωστή και ως που χρησιμοποιείται ως οικολογικό εντομοκτόνο στον κήπο. Η χρήση του φυσικού πύρεθρου εφαρμόζεται για να αντιμετωπίσουμε τις , την , τις και την .