11 μυστικά για φύτευση και καλλιέργεια πεπονιού

Πεπόνι, το αγαπημένο φρούτο του καλοκαιριού με τη γλυκιά γεύση και το μοναδικό άρωμα. Ζουμερό και παγωμένο στο πιάτο, σε φρουτοσαλάτα μαζί με άλλα φρούτα ή με συνοδεία παγωτού, το πεπόνι αποτελεί μία από τις πιο δροσιστικές επιλογές του κήπου μας.

Εκτός από τη νόστιμη γεύση και το πλούσιο άρωμα, το πεπόνι έχει και σημαντική διατροφική αξία. Πλούσιο σε βιταμίνες, αντιοξειδωτικά και φυτικές ίνες, το πεπόνι είναι κατάλληλο για κάθε πρόγραμμα διατροφής καθώς περιέχει ελάχιστες θερμίδες.

Η καλλιέργεια του πεπονιού γίνεται κυρίως στο έδαφος, στον κήπο, καθώς επίσης καλλιεργείται σε θερμοκήπια από επαγγελματίες καλλιεργητές. Η φύτευση του πεπονιού μπορεί να γίνει και σε γλάστρα στο μπαλκόνι, αν και παρουσιάζει αρκετές δυσκολίες για τους πρωτάρηδες του κήπου.

Ας δούμε αναλυτικά τα μυστικά για την καλλιέργεια του πεπονιού, ποιες ποικιλίες επιλέγουμε και τι φροντίδα χρειάζονται για να απολαμάνουμε τα πιο νόστιμα πεπόνια από τον κήπο και το χωράφι μας.

Υπάρχουν αρκετές νόστιμες, γλυκιές και αρωματικές ποικιλίες πεπονιού, ντόπιες, παραδοσιακές αλλά και εξωτερικού για να καλλιεργήσουμε και να απολαμβάνουμε κάθε καλοκαίρι. Πεπόνια με σχήμα στρογγυλό ή μακρόστενο σχήμα, κίτρινο ή πράσινο χρώμα καρπού και στο εσωτερικό πορτοκαλί, πράσινη ή λευκή σάρκα. Ας δούμε τις πιο γνωστές ποικιλίες πεπονιού που καλλιεργούνται στη χώρα μας και που αξίζει να δοκιμάσουμε για καλλιέργεια στον κήπο μας.

Πολύ γνωστή ελληνική ποικιλία πεπονιού είναι τα πεπόνι Άργους, τα γνωστά και ως αργείτικα πεπόνια, με ωοειδείς μακρόστενους καρπούς, σχετικά σκληρή σάρκα και ιδιαίτερα έντονο άρωμα.

Η ποικιλία πεπονιού ανανά, είναι όψιμη, ανθεκτική στην ξηρασία και μας δίνει οβάλ καρπούς βάρους περίπου 1,5-2 κιλών με πορτοκαλί σάρκα.

Μία ακόμη γνωστή ελληνική ποικιλία είναι τα πεπόνια “μπανάνες”. Η συγκεκριμένη ποικιλία δίνει πρώιμη παραγωγή και χαρακτηρίζεται από μικρούς σφαιρικούς κίτρινους αρωματικούς καρπούς.

Το πεπόνι Θράκης ή “Χρυσή κεφαλή” δίνει καρπό στρογγυλό, χρώματος κίτρινου, με πράσινα στίγματα, που ωριμάζει όψιμα και έχει μεγάλη διάρκεια ζωής μετά τη συγκομιδή.

Πολύ διαδεδομένες ποικιλίες πεπονιού στο εμπόριο, είναι τα υβρίδια τύπου Galia, πεπόνια που κάνουν στρογγυλούς κίτρινους καρπούς, με λεία επιφάνεια, και μαλακή αρωματική σάρκα.

Γνωστές ποικιλίες πεπονιού είναι οι κανταλούπες, γνωστό και ως ιταλικό ή ευρωπαϊκό πεπόνι, πρώιμη ποικιλία, με καρπούς μέσου μεγέθους, πολύ παραγωγική, με πορτοκαλί σάρκα.

Φυτεούμε τα πεπόνια στα τέλη της άνοιξης ή στις αρχές του καλοκαιρού, καθώς η καλλιέργεια του πεπονιού ευδοκιμεί σε θερμές περιόδους. Αρκετοί καλλιεργητές ετοιμάζουν τα δικά τους φυτά από σπόρο που φτιάχνουν στο , ενώ άλλοι προτιμούν έτοιμα φυτά που προμηθευόμαστε από φυτώρια.

Για οψιμότερες φυτεύσεις πεπονιού, στις αρχές ή στα μέσα καλοκαιριού, εκτός από το να φυτέψουμε έτοιμα φυτά, μπορούμε να φυτέψουμε τον σπόρο του πεπονιού απευθείας στο έδαφος. Αξίζει να αναφέρουμε πως όταν φυτεύουμε σπόρο πεπονιού απευθείας στο χώμα, το φυτό ριζώνει καλύτερα στο φυσικό του περιβάλλον και είναι πιο ανθεκτικό την περίοδο του καλοκαιριού που επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες.

Φυτεύουμε τα πεπόνια στις κατάλληλες , 80-100 εκατοστά μεταξύ των θέσεων φύτευσης και 120-180 εκατοστά μεταξύ των γραμμών φύτευσης. Αν έχουμε μικρό χώρο στο χωράφι μας, προτιμάμε να φυτεύουμε λιγότερα φυτά πεπονιού για να έχουμε μεγαλύτερη απόδοση από κάθε φυτό.

Αποφεύγουμε τις πυκνές φυτεύσεις για να πετύχουμε καλύτερο αερισμό και μεγαλύτερη έκθεση των φυτών στον ήλιο. Αυτό συντελεί σε βελτιωμένη παραγωγή πεπονιών και στη μείωση εμφάνισης μυκητολογικών ασθενειών και προσβολών από έντομα.

Κατά τη φύτευση, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε όπως το ή νάυλον εδαφοκάλυψης, για να περιορίσουμε την ανάπτυξη ανεπιθύμητων αγριόχορτων και να αποφύγουμε την επαφή των καρπών με το χώμα.

Η καλλιέργεια του πεπονιού σε γλάστρα είναι αρκετά δύσκολη, αλλά αξίζει να το προσπαθήσουμε εφόσον έχουμε χώρο στην αυλή ή το μπαλκόνι μας. Θα χρειαστούμε αρχικά μία μεγάλη γλάστρα με ύψος και διάμετρο τουλάχιστον 40 εκατοστών, καθώς το πεπόνι αναπτύσσει μεγάλο ριζικό σύστημα. Επίσης, θα προμηθευτούμε φυτόχωμα πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά για να γεμίσουμε τη γλάστρα.

Κατά την καλλιέργεια του πεπονιού σε γλάστρα, φροντίζουμε το φυτό να αναπτύσσεται κατακόρυφα όπως άλλωστε γίνεται και στην καλλιέργεια σε θερμοκήπιο. Για την υποστύλωση της κατακόρυφης ανάπτυξης του πεπονιού χρησιμοποιούμε ένα πάσσαλο που καρφώνουμε μέσα στη γλάστρα και δένουμε το φυτό ανθεκτικό σπάγγο που θα αντέξει στη στήριξη των καρπών.

Τοποθετούμε τη γλάστρα σε σημείο με νότιο προσανατολισμό που να εξασφαλίζει αρκετή ηλιοφάνεια, προστατευμένη από δυνατούς ανέμους που μπορεί να σπάσουν τους βλαστούς της πεπονιάς.

Η πεπονιά είναι απαιτητική στο νερό και δεν είναι κατάλληλη για ξηρική καλλιέργεια. Συγκεκριμένα, η πεπονιά χρειάζεται τακτικό πότισμα για να έχουμε ικανοποιητική παραγωγή καρπών. Ποτίζουμε κάθε 2-3 μέρες την περίοδο της άνοιξης και κάθε μέρα την περίοδο του καλοκαιριού, ώστε το χώμα να διατηρείται σχετικά υγρό.

Το υπερβολικό πότισμα μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στις πεπονιές και να μην δέσουν οι καρποί, καθώς προκαλεί πτώση των ανθών και μειωμένη παραγωγή. Επίσης, όταν το έδαφος που έχουμε φυτέψει τις πεπονιές δεν στραγγίζει καλά, υπάρχει κίνδυνος με το πότισμα να εμφανιστούν ασθένειες όπως το φουζάριο και το .

Η καλλιέργια του πεπονιού θέλει αρκετό λίπασμα για να απολαμβάνουμε πλούσια παραγωγή με πεπόνια γεμάτα άρωμα και γεύση.

Κατά τη φύτευση του πεπονιού, ενσωματώνουμε στο έδαφος βιολογικό λίπασμα που να περιέχει σημαντική ποσότητα καλίου, καθώς και με τη μορφή και .

Στη συνέχεια, προσθέτουμε πλήρες βιολογικό λίπασμα μία φορά το μήνα για να εξασφαλίσουμε καλή ανάπτυξη των φυτών της πεπονιάς και σημαντική παραγωγή ποιοτικών καρπών. Το μυστικό για γλυκά και αρωματικά πεπόνια γεμάτα γεύση βρίσκεται στην προσθήκη λιπάσματος πλούσιο σε .

Μία μορφή κλαδέματος των πεπονιών είναι το κορφολόγημα, δηλαδή το να κόβουμε τμήμα των βλαστών καθώς αναπτύσσεται το φυτό. Τα κορφολογήματα στην καλλιέργεια του πεπονιού είναι μία πρακτική που εξασφαλίζει ισορροπία μεταξύ της απαιτούμενης ανάπτυξης βλαστών και φυλλώματος, σε συνδυασμό με την παραγωγή και καλή ωρίμανση ποιοτικών καρπών.

Κορφολογούμε στο μισό μήκος τον αρχικό βλαστό της πεπονιάς όταν φτάσει περίπου το ένα μέτρο για να αναπτύξει δυο πλευρικούς βλαστούς, τους οποίους κορφολογούμε ξανά στο μισό όταν φθάσουν πάλι το ένα μέτρο σε μήκος. Πραγματοποιούμε τρίτο κορφολόγημα, όταν εμφανιστούν οι καρποί, κλαδεύοντας πάνω από το δεύτερο ζευγάρι φύλλων που βρίσκεται πάνω από το πεπόνι.

Η καλλιέργεια του πεπονιού προσβάλλεται από αρκετές ασθένειες και έντομα και χρειάζεται την προστασία μας. Για τη βιολογική προστασία της πεπονιάς, σκονίζουμε τα φυτά με γύρω από τη ρίζα, αλλά και πάνω στα φύλλα. Με αυτόν τον τρόπο, τις προστατεύουμε από μυκητολογικές ασθένειες όπως το ωίδιο που προκαλεί άσπρισμα στα φύλλα, καθώς και από τον που μπορεί να ξεράνει το φύλλωμα της.

Για την αντιμετώπιση του εντόμου της , του και του θρίπα, ψεκάζουμε το φύλλωμα των φυτών της πεπονιάς με , όπως άλατα καλίου και η που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα. Εναλλακτικά, σε προληπτικό επίπεδο, μπορούμε να ψεκάσουμε με αυτοσχέδιο σκεύασμα που φτιάχνουμε διαλύοντας 1 κουταλιά της σούπας και 1 κουταλιά του γλυκού οινόπνευμα σε ένα λίτρο νερό.

Τα πεπόνια μπορεί να σκάσουν πριν ή κατά την ωρίμανση με αποτέλεσμα την υποβάθμιση της ποιότητας του καρπού που γίνεται ακατάλληλος για κατανάλωση. Το φαινόμενο παρατηρείται, κυρίως, λόγω απότομων μεταβολών θερμοκρασίας και υγρασίας.

Το σκάσιμο του πεπονιού μπορεί, επίσης, να εμφανιστεί λόγω ακανόνιστων ποτισμάτων και λόγω υπερβολικής λίπανσης με . Φροντίζουμε να ποτίζουμε σταθερά χρησιμοποιώντας και αποφεύγουμε την αλόγιστη χρήση λιπασμάτων.

Ξεκινάμε τη συλλογή των πεπονιών 1-2 μήνες μετά την άνθιση, ανάλογα την ποικιλία, όταν το χρώμα τους από πράσινο έχει γίνει κίτρινο. Μπορούμε να καταλάβουμε ότι ένα πεπόνι έχει ωριμάσει, όταν αποκόπτεται με σχετική ευκολία ο ποδίσκος του, δηλαδή το σημείο που ενώνεται ο βλαστός με τον καρπό του πεπονιού.

Πρέπει να σημειώσουμε ότι το πεπόνι συνεχίζει να ωριμάζει μετά τη συγκομιδή, γι’ αυτό θα πρέπει να το καταναλώνουμε σχετικά άμεσα όταν το κόβουμε, καθώς η υπερωρίμανση του πεπονιού υποβαθμίζει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του και αλλοιώνει τη γεύση του.

Όταν είναι ώριμο το πεπόνι, μπορεί να συντηρηθεί μέσα στο ψυγείο για 2-3 μέρες. Αν έχουμε κόψει το πεπόνι σε κομμάτια και το τοποθετήσουμε στο ψυγείο, πρέπει να το καλύπτουμε με ειδικό νάυλον για τρόφιμα για να διατηρήσουμε τη συνεκτικότητα και τη γεύση του.

Τα πεπόνια είναι ευαίσθητα στην έντονη ηλιοφάνεια και μπορούν να υποστούν ηλιεγκαύματα τους ζεστούς μήνες του καλοκαιριού σε βαθμό που να είναι ακατάλληλα για φάγωμα. Για να τα προστατέψουμε, καλύπτουμε τους καρπούς με κοντινά φύλλα της πεπονιάς, τοποθετούμε από πάνω τους ξερά χόρτα και άχυρα ή ειδικό δίχτυ αντιηλιακής προστασίας.