Γιούκα, συμβουλές φύτευσης και φροντίδας

Το γιούκα είναι ένα εξαιρετικά ανθεκτικό και ιδιαίτερα δημοφιλές τροπικό φυτό με χαρακτηριστικά δερματώδη μυτερά φύλλα που καταλήγουν σε αγκάθι. Με καταγωγή από το Μεξικό, το γιούκα είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο στη χώρα μας και αποτελεί ένα φυτό που πολλοί λατρεύουν και άλλοι θεωρούν επικίνδυνο λόγω των σκληρών φύλλων του που μοιάζουν με σπαθιά. Συναντάμε πολύ συχνά το γιούκα σε κήπους και βραχόκηπους καθώς επίσης σε γλάστρα, σε αυλές και σε μπαλκόνια, αλλά και ως φυτό εσωτερικού χώρου σε σπίτια και επαγγελματικούς χώρους. Καθώς χρειάζεται ελάχιστη περιποίηση για να επιβιώσει, το γιούκα αποτελεί ιδιαίτερα δημοφιλές φυτό για είσοδο πολυκατοικίας και άλλους κοινόχρηστους χώρους. Ωστόσο, καλό είναι να αποφεύγουμε τη φύτευση του κοντά στο σπίτι και ιδιαίτερα σε χώρους που παίζουν παιδιά για την αποφυγή τραυματισμών. Το γιούκα αναδεικνύεται καλύτερα σε μέρη που έχει χώρο να απλωθεί, σε φράχτες και γωνίες κήπων, χαρίζοντας μία εξωτική νότα με το μέγεθος του κορμού του και τα εντυπωσιακά φύλλα του. Το γιούκα αναπτύσσεται αργά και όταν μεγαλώσει αρκετά, με την κατάλληλη φροντίδα, θα το δούμε να ανθοφορεί μέσα στο φθινόπωρο με εντυπωσιακά μεγάλα άσπρα-κρεμ λουλούδια σε σχήμα καμπάνας. Σε τι συνθήκες αναπτύσσεται το γιούκα; Το γιούκα ευδοκιμεί σε ηλιόλουστα μέρη, καθώς είναι ανθεκτικό στις δυνατές καλοκαιρινές ακτίνες του ήλιου, ενώ μπορεί να αναπτυχθεί εξίσου εύκολα και σε ημισκιερές θέσεις. Είναι ευαίσθητο στην πολύ παγωνιά του χειμώνα και λόγω κρύου μπορεί να εμφανίσει καφετί κηλίδες πάνω στα φύλλα. Δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις σε χώμα, αρκεί να έχει καλή αποστράγγιση. Για να φυτέψουμε το γιούκα σε γλάστρα στο μπαλκόνι μας, επιλέγουμε σημεία με νότιο ή δυτικό προσανατολισμό. Επίσης, είναι χρήσιμο να προσθέσουμε άμμο στο φυτόχωμα της γλάστρας που θα κάνει χώμα πιο ελαφρύ, καθώς και λίγο χαλίκι στη βάση για να εξασφαλίσουμε καλύτερη αποστράγγιση για απομάκρυνση του νερού. Κάθε πότε χρειάζεται πότισμα και λίπασμα το γιούκα; Το γιούκα, όπως είπαμε και παραπάνω, είναι αρκετά ανθεκτικό φυτό και έχει μικρές απαιτήσεις σε νερό και λίπασμα. Ποτίζουμε το γιούκα μια φορά τη βδομάδα, από την άνοιξη ως το φθινόπωρο, με σχετικά μικρές ποσότητες νερού, και κάθε δύο βδομάδες την περίοδο του χειμώνα. Το υπερβολικό πότισμα μπορεί να δημιουργήσει σαπίσματα στη ρίζα του φυτού και μαυρίσματα στην τρυφερή βλάστηση. Σχετικά με τη λίπανση, για γιούκα που έχουμε φυτέψει σε γλάστρα, προσθέτουμε υγρό λίπασμα για πράσινα φυτά μια φορά την άνοιξη και μια το φθινόπωρο για να ενισχύσουμε το πρασίνισμα του φυλλώματος του φυτού. Για φυτά γιούκα που έχουμε φυτέψει στο έδαφος αρκεί να βάζουμε πλήρες κοκκώδες λίπασμα, μία φορά, στις αρχές της άνοιξης. 

Ποιες ασθένειες και έντομα προσβάλλουν το γιούκα; Αν και γενικότερα το γιούκα είναι ανθεκτικό σε προσβολές ασθενειών και εντόμων, χρειάζεται προληπτικά κάποια φορντίδα για να το προστατεύσουμε και να διατηρήσουμε το χρώμα του καταπράσινο και λαμπερό. Ψεκάζουμε με διάλυμα θερινου πολτού για να αντιμετωπίσουμε με οικολογικό τρόπο το έντομο της μαύρης μελίγκρας και τών κοκκοειδών (ψώρα) καθώς και τον τετράνυχο που πρoσβάλλουν το φύλλωμα του γιούκα. Εναλλακτικά, μπορούμε να φτιάξουμε αυτοσχέδιο οικολογικό σκεύασμα χρησιμοποιώντας πράσινο σαπούνι. Αν παρατηρήσουμε καφέ ή μαύρες κηλίδες στο φύλλωμα του γιούκα που οφείλονται σε μυκητολογικές ασθένειες που εμφανίζονται σε συνθήκες υψηλής υγρασίας και θερμοκρασιών, ψεκάζουμε με διάλυμα χαλκού που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα. Η μαγειρικής σόδα μπορεί επίσης να προστατέψει το γιούκα μας από μυκητολογικές ασθένειες. Πότε και με ποιο τρόπο γίνεται το κλάδεμα του γιούκα; Το κλάδεμα του γιούκα είναι απαραίτητο για να ελέγξουμε το υψος του, ειδικά όταν το έχουμε ως φυτό εσωτερικού χώρου ή σε γλάστρα στο μπαλκόνι μας. Αν και μπορούμε να κλάδέψουμε το γιούκα όλο το χρόνο, η κατάλληλη εποχή για κλάδεμα είναι στις αρχές της άνοιξης, αφού περάσουν οι παγωνιές του χειμώνα. Συνήθως, για να χαμηλώσουμε το ύψος του γιούκα, κλαδεύουμε τους βλαστούς στο μισό του ύψους τους, ενώ αν θέλουμε να τους αραιώσουμε, κόβουμε από τη βάση τους. Επίσης, καλό είναι να απομακρύνουμε τα χαμηλότερα φύλλα του γιούκα που κιτρινίζουν για να τονώσουμε την ανάπτυξη του. Πώς δημιουργούμε καινούρια φυτά γιούκα; Υπάρχουν τρεις τρόποι για να φτιάξουμε νέα φυτά γιούκα: με σπόρο, με μοσχεύματα και με παραφυάδες. Το γιούκα πολλαπλασιάζεται αρκετά εύκολα με σπόρο, αρκεί να ξύσουμε ελαφρά το περίβλημα του σπόρου και να τον φυτέψουμε σε γλάστράκι φυτωρίου. Μετά από 2 βδομάδες, ο σπόρος θα έχει φυτρώσει και μετά από 2 μήνες θα είμαστε σε θέση να μεταφυτεύσουμε το καινούριο φυτό γιούκα σε μεγαλύτερη γλάστρα. Δεύτερος τρόπος, η μέθοδος πολλαπλασιασμού με μοσχεύματα. Κόβουμε τμήματα ξυλώδους βλαστού μήκους 15 εκατοστών από το γιούκα, στα τέλη του καλοκαιριού ή στις αρχές φθινοπώρου, αφαιρούμε τα 2/3 των φύλλων ξεκινώντας από τη βάση του βλαστού, και τον φυτεύουμε σε μίγμα φυτοχώματος που χρησιμοποιούμε για τη φύτευση κάκτων και παχύφυτων. Η χρήση ορμόνης ριζοβολίας, βοηθά στην αύξηση του ποσοστού επιτυχίας του πολλαπλασιασμού. Τέλος, μπορούμε να δημιουργήσουμε καινούρια φυτά γιούκα, με την μέθοδο των παραφυάδων, δηλαδή αποκόπτοντας νεαρά φυτάρια γιούκα που αναπτύσσονται στη βάση του ριζώματος του μητρικού φυτού, και φυτεύοντάς τα σε γλάστρες που διατηρούμε σε δροσερό φωτεινό περιβάλλον που δεν χτυπά το απευθείας ηλιακό φως. Πώς απομακρύνουμε φυτά γιούκα από τον κήπο; Τα γιούκα είναι φυτά που αναπτύσσονται πολύ και καταλαμβάνουν όγκο στον κήπο και στις αυλές μας. Καλό είναι να αποφεύγεται η φύτευσή τους πολύ κοντά σε σπίτια, καθώς όταν ψηλώνουν φτάνουν στα μπαλκόνια και μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να χρειάζονται κόψιμο ή και ξερίζωμα. Το κόψιμο του γιούκα μπορεί να γίνει με ειδικά ξυλοκοπτικά μηχανήματα, προκειμένου να το χαμηλώσουμε σε ύψος και να το διατηρήσουμε σε μικρό μέγεθος. Αν θέλουμε να το αφαιρέσουμε και να το ξεριζώσουμε εντελώς αυτό είναι μία πιο σύνθετη διαδικασία. Όταν το γιούκα είναι ακόμα μικρό, το ξερίζωμά του μπορεί να γίνει με μία τσάπα και μπορούμε να το μεταφέρουμε για να το φυτέψουμε σε κάποια άλλη θέση. Ωστόσο όταν μεγαλώσει αρκετά, καθώς έχει πολύ δυνατό ριζικό σύστημα για να το ξεριζώσουμε θα χρειαστεί εκσκαφέας. Μία άλλη δυνατότητα την οποία δε συνιστούμε, είναι να το ξεράνουμε, αφού προηγουμένως το έχουμε κόψει σταδιακά με πριόνι ή με ξυλοκοπτικό μηχάνημα μέχρι την επιφάνεια του εδάφους. Σε αυτή την περίπτωση, πολλοί κηποτέχνες χρησιμοποιούν χημικά σκευάσματα (ζιζανιοκτόνα) αλείφοντας τα πάνω στις τομές προκειμένου να μην φυτρώσουν νέοι βλαστοί και να βεβαιωθούν ότι έχει ξεραθεί. Κι ένα μυστικό για το γιούκα