Συγκαλλιέργεια,ποια λαχανικά καλλιεργούμε μαζί στον κήπο

Συχνά, ο χώρος που διαθέτουμε για καλλιέργεια λαχανικών στον κήπο ή σε γλάστρα στο μπαλκόνι είναι περιορισμένος και δεν επαρκεί για φυτέψουμε πολλά κηπευτικά. Μπορούμε ωστόσο να καλλιεργήσουμε, δύο ή περισσότερα είδη λαχανικών σε κοντινές αποστάσεις, με τέτοιο τρόπο ώστε να αλληλοβοηθιούνται και να αναπτύσσονται καλύτερα! Η μέθοδος αυτή ονομάζεται συγκαλλιέργεια και πρόκειται για ένα οικολογικό τρόπο καλλιέργειας φυτών για τη βελτίωση της παραγωγής, καθώς και για να εξοικονομήσουμε χώρο, νερό, θρεπτικά συστατικά και να αποκομίσουμε σημαντικά οφέλη. Δεν ταιριάζουν, όμως, όλα τα φυτά μεταξύ τους! Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ποια λαχανικά μπορούν να καλλιεργηθούν μαζί, ώστε να έχουν υγιή ανάπτυξη και πλούσια καρποφορία. Η συγκαλλιέργεια εφαρμόζεται ευρύτατα στα κηπευτικά, μπορεί επίσης να γίνει για λουλούδια, επιλέγοντας τους κατάλληλους συνδυασμούς καλλωπιστικών φυτών, καθώς και στις καλλιέργειες καρποφόρων δέντρων που μπορούν να συνδυαστούν με καλλιέργειες κηπευτικών και αρωματικών φυτών.

Με τον όρο συγκαλλιέργεια εννοούμε την ταυτόχρονη καλλιέργεια δύο ή περισσότερων διαφορετικών ειδών φυτών στον ίδιο χώρο του κήπου ή/και στο ίδιο παρτέρι.Η συνήθης πρακτική εφαρμογής της προσέγγισης αυτής είναι η φύτευση κηπευτικών (κυρίως), με διαφορετικό χρόνο ωρίμανσης και συγκομιδής, στο ίδιο κομμάτι του κήπου.
Επίσης, τα φυτά που επιλέγονται θα πρέπει να έχουν διαφορετικό ριζικό σύστημα αλλά και διαφορετικές απαιτήσεις σε θρεπτικά στοιχεία.
Δηλαδή, τα φυτά πρέπει να επιλέγονται με κριτήρια που να επιτρέπουν την καλύτερη εκμετάλλευση των διαφορετικών χαρακτηριστικών και ικανοτήτων του κάθε είδους με αποτέλεσμα μεγαλύτερη παραγωγή και καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα από μια μικρή έκταση.
Ακόμη, επειδή ο τρόπος αυτός καλλιέργειας είναι πολύ εντατικός και τα θρεπτικά στοιχεία του εδάφους εξαντλούνται γρηγορότερα, θα πρέπει πριν ή μετά το τέλος της καλλιεργητικής περιόδου να γίνεται εμπλουτισμός του εδάφους με οργανική ουσία, χλωρή λίπανση ή κοπριά, ώστε το έδαφος να παραμένει παραγωγικό και γόνιμο.

Οι παλιοί καλλιεργητές φύτευαν στο περιβόλι τους δίπλα στις καλλιέργειές τους διάφορα αρωματικά φυτά και λουλούδια, τα οποία το προστάτευαν και το ωφελούσαν. Έτσι, για παράδειγμα, μέσα στις ντομάτες φύτευαν κατιφέ (κοινώς τσετσέκια) και στις μελιτζάνες το γνωστό βασιλικό, διάσπαρτα δε σκόρδα, ρόκα και ραπανάκια. Πολλές φορές κήπος και περιβόλι ήταν ένα. Παρατηρώντας γνώριζαν βέβαια και πια φυτά ταιριάζουν μεταξύ τους και πια όχι. Πολλά φυτά αλληλοβοηθιούνται και προστατεύονται ακόμα και από την ύπαρξη κάποιων ζιζανίων.

Η συγκαλλιέργεια φυτών μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους, ο κάθε ένας από τους οποίους παρουσιάζει τα δικά του πλεονεκτήματα.
Ενδιάμεση καλλιέργειαΠρόκειται για ταυτόχρονη καλλιέργεια δύο ή περισσότερων διαφορετικών ειδών, στο ίδιο κομμάτι ή σε σειρά φύτευσης. Σε αυτή την περίπτωση επιλέγονται λαχανικά με γρήγορη ανάπτυξη, επιφανειακό ριζικό σύστημα και αντοχή στη σκίαση, όπως τα μαρούλια και φυτεύονται (ή σπέρνονται) ανάμεσα από μεγαλύτερα φυτά ή φυτά με πιο αργή ανάπτυξη, όπως το λάχανο, το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελλών και τομάτες. Τα μεγάλα φυτά απαιτούν και μεγαλύτερες αποστάσεις φύτευσης έτσι ώστε να έχουν επαρκή χώρο στην τελική τους ανάπτυξη. Ωστόσο, μέχρι να αναπτυχθούν και να αξιοποιήσουν όλο το χώρο που χρειάζονται, τα φυτά γρήγορης ανάπτυξης που έχουν φυτευτεί (ή σπαρθεί) ανάμεσά τους έχουν ήδη συγκομισθεί. Στην περίπτωση του συνδυασμού φυτών με επιφανειακό και βαθύτερο ριζικό σύστημα, επιτυγχάνεται καλύτερη αξιοποίηση των θρεπτικών συστατικών του εδάφους. Επιπλέον τα ριζικά συστήματα με το διαφορετικό βάθος εξυπηρετούν στη διατήρηση της καλής δομής του εδάφους.

Εναλλασσόμενη καλλιέργειαΕίναι η τεχνική που δίνει τη δυνατότητα σε μία νέα καλλιέργεια, να είναι έτοιμη να φυτευτεί όσο το δυνατόν γρηγορότερα, μετά από τη συγκομιδή της προηγούμενης. Αυτή η τεχνική δίνει τη δυνατότητα μέγιστης αξιοποίησης των θρεπτικών του εδάφους με την εξής διαδικασία: Τα φυτά με μεγάλες απαιτήσεις θρέψης (λάχανο, κουνουπίδι, σπανάκι, μαρούλι, πράσο, αγγούρι, ντομάτα, μελιτζάνα) φυτεύονται αφού το χώμα έχει εμπλουτιστεί με καλά χωνεμένη κοπριά ή κομπόστ. Μετά τη συγκομιδή αυτών των φυτών, φυτεύονται φυτά με μικρότερες απαιτήσεις σε θρεπτικά (παντζάρια, καρότα, ραπανάκια, ρόκα). Τον κύκλο κλείνουν τα ψυχανθή (φασολάκια, αρακάς, ρεβίθια, κουκιά) τα οποία με το άζωτο που απελευθερώνουν από τις ρίζες τους βελτιώνουν και το έδαφος του λαχανόκηπου.

Αντιμετώπιση επιβλαβών εντόμωνΠολλές φορές η συγκαλλιέργεια δύο ή περισσότερων ειδών δεν αποσκοπεί μόνο στην αύξηση της παραγωγής του λαχανόκηπου. Έχει παρατηρηθεί ότι ορισμένα φυτά, λαχανοκομικά και αρωματικά, έχουν την ιδιότητα να απωθούν επιβλαβή έντομα και έτσι η φύτευσή τους κοντά σε ευάλωτα σε προσβολές φυτά είναι τουλάχιστον επιθυμητή. Για παράδειγμα, τα σκόρδο απωθεί τις αφίδες, τους ρυγχίτες και τον τετράνυχο. Η μέντα απωθεί τη λευκή κάμπια του λάχανου και το δεντρολίβανο το σκουλήκι του λάχανου και τη μύγα του καρότου. Επιπλέον, πολύ συχνά αρωματικά φυτά συγκαλλιεργούνται με τα λαχανικά, γιατί προσελκύουν τις μέλισσες στο λαχανόκηπο.

Επιτυχημένοι και αποτυχημένοι συνδυασμοίΟρισμένα λαχανοκομικά φυτά αν συνδυαστούν μεταξύ τους ενισχύεται η ανάπτυξή τους, τις περισσότερες φορές χάρη στις ουσίες που εκκρίνονται από το ριζικό τους σύστημα. Παράδειγμα τέτοιας ευεργετικής ”συνεργασίας” είναι το σπανάκι με το ραπανάκι. Οι πιπεριές, σε περιοχές με δυνατούς ανέμους, αναπτύσσονται καλύτερα μαζί με μπάμιες οι οποίες, τοποθετημένες στην κατάλληλη πλευρά του λαχανόκηπου, λειτουργούν σαν ανεμοφράκτης και τις προστατεύουν. Αντίθετα, άλλες ομάδες φυτών απελευθερώνουν ουσίες που είναι τοξικές για τα υπόλοιπα φυτά. Επιπλέον πρέπει να αποφεύγονται οι γειτονικές φυτεύσεις φυτών που είναι ευάλωτα στους ίδιους εχθρούς και ασθένειες. Για παράδειγμα το αγγούρι και η τομάτα δεν πρέπει να φυτεύονται δίπλα – δίπλα γιατί και τα δύο προσβάλλονται εύκολα από ασθένειες.Ιδιαίτερη προσοχή: Στη συγκαλλιέργεια φυτών, εξαιτίας της εντατικότερης φύτευσης και της συμμετοχής πολλών λαχανικών και αρωματικών, τα διάφορα είδη ανταγωνίζονται μεταξύ τους για τα θρεπτικά του εδάφους και το νερό. Η επιλογή φυτών με διαφορετικού βάθους ριζικό σύστημα, είναι μία τακτική που θα μειώσει τον ανταγωνισμό. Ωστόσο αυτό που είναι αναγκαίο, είναι ο συστηματικός εμπλουτισμός του εδάφους με την απαραίτητη οργανική ουσία (κομπόστ, καλοχωνεμένη κοπριά) και η σωστή άρδευση των λαχανικών. Ένας ακόμη παράγοντας που απαιτεί προσοχή στη συγκαλλιέργεια είναι η ανεπιθύμητη σκίαση ορισμένων χαμηλών φυτών, από άλλα με μεγαλύτερο ύψος. Έτσι, για τις θέσεις κοντά στα φυτά με μεγάλο ύψος, επιλέγονται φυτά ανθεκτικά στη σκίαση ή που απαιτούν προφύλαξη από το άμεσο ηλιακό φως, όπως το μαρούλι.

Παρακάτω είναι ένας βασικός οδηγός συγκαλλιέργειας λαχανικών.
Αγγούρι
Καλλιεργείται με καλαμπόκι-φασόλι-μπιζέλια-ραπανάκια-ηλίανθο-ραδίκια-καρότα-άνηθο. Το νεροκάρδαμο βελτιώνει τη γεύση και την παραγωγή. Τα ραδίκια αποτρέπουν τα σκαθάρια των αγγουριών.
Δεν καλλιεργείται με ντομάτα-αρωματικά βότανα κυρίως φασκομηλιά.
Καλαμπόκι
Καλλιεργείται με φασόλια-κολοκύθια-μπιζέλια-πατάτες-αγγούρι-πεπόνι-ηλίανθο-σόγια-φιστίκια-αμάραντο-μαϊντανό. Το καλαμπόκι παρέχει φυσική υποστήριξη για τα φασόλια, οι κολοκύθες πνίγουν τα ζιζάνια και οι ρίζες καλαμποκιού διατηρούν την υγρασία στο χώμα. Τα δε φασόλια δεσμεύουν το άζωτο από τον αέρα στο χώμα.
Δεν καλλιεργείται με ντομάτα και σέλινο.
Καρότο
Καλλιεργείται με μαρούλι-ραπανάκι-κρεμμύδι-ντομάτα.
Δεν καλλιεργείται με άνηθο.
Κολοκύθα
Καλλιεργείται με καλαμπόκι-πεπόνι-ραπανάκι-καπουτσίνο-κατιφέ-ρίγανη. Ο κατιφές αποτρέπει τους κανθάρους και η ρίγανη παρέχει τη γενική προστασία παρασίτων. Το νεροκάρδαμο αποτρέπει τα ζωύφια.
Δεν καλλιεργείται με πατάτες.
Λάχανο-μπρόκολο-κουνουπίδι
Καλλιεργούνται με κρεμμύδια-πατάτες-φασκόμηλο-χαμομήλι-σέλινο-άνηθο-δυόσμο-δεντρολίβανο-θυμάρι-αψιθιά-ύσσωπο-λεβάντα. Τα αρωματικά φυτά γενικώς διώχνουν τα σκουλήκια των λάχανων.
Δεν καλλιεργούνται με ντομάτα-φασόλια-φράουλες.
Μαρούλι
Καλλιεργείται με αγγούρι-ραπανάκι-κρεμμύδι-καρότο-φράουλες. Το καλοκαίρι τα μαρούλια πρέπει να καλλιεργούνται κάτω από σκιά για να μην ξεβλασταρώνουν/ξεσταχυάζουν.
Μελιτζάνα
Καλλιεργείται με φασόλια-αμάραντος-κατιφές. Τα φασόλια τις προστατεύουν από το σκαθάρι της πατάτας και ο αμάραντος από τα επιβλαβή έντομα.

Μπιζέλια
Καλλιεργείται με καλαμπόκι-καρότα-σέλινο-μελιτζάνα-σέλινο-σπανάκι-μαϊντανό-φράουλες-πιπεριά. Ο αρακάς φτιάχνει το άζωτο στο χώμα.
Δεν καλλιεργείται με κρεμμύδι.
Ντομάτα
Καλλιεργείται με σκόρδο-κατιφέ-κρεμμύδι-μαϊντανό -σχοινόπρασο-καπουτσίνο-καρότο-τσουκνίδα-βασιλικό-μέντα-μελλισόχορτο Η καλλιέργεια σκόρδου ανάμεσα στις ντομάτες τις προστατεύει από τον τετράνυχο και ο κατιφές από τα έντομα ενώ η τσουκνίδα η μέντα και το μελλισόχορτο καλυτερεύει την ποιότητά της. Ο βασιλικός απωθεί τις μύγες, τα κουνούπια και τα σκουλήκια των καρπών, τις βοηθάει στις ασθένειες και συμβάλει στην ανάπτυξή τους. Οι ντομάτες δεν έχουν πρόβλημα να καλλιεργούνται στο ίδιο μέρος κάθε χρόνο.
Δεν καλλιεργείται με πατάτες-μάραθο-καλαμπόκι-αγγούρι-λάχανο-μπρόκολο-κουνουπίδι-γογγύλι-άνηθο. Μην τις φυτεύεται κάτω από καρυδιές.
Πατάτα
Καλλιεργείται με νάνα φασόλια-καρότο-σέλινο-κατιφέ-μπιζέλι-καλαμπόκι-κρεμμύδι-λινάρι. Η συγκαλλιέργεια της πατάτας με τον τάτουλα ελέγχει σε ποσοστό 81% τις προσβολές των κονδύλων της από τη σπoγγoσπoρίωση.
Δεν καλλιεργείται με αγγούρι-κολοκύθι-γογγύλι-ηλίανθο-μάραθο.
Πιπεριά
Καλλιεργείται με κρεμμύδι-βασιλικό-μπάμιες-μαϊντανό-καρότα. Οι καυτερές πιπεριές έχουν τα εκκρίματα ρίζας που αποτρέπουν την αποσύνθεση ρίζας και άλλες ασθένειες.
Δεν καλλιεργείται με μάραθο-γογγύλια.
Σταφύλι
Καλλιεργείται με ύσσωπο-βασιλικό-φασόλια-μπιζέλι. Μαζί με το σχοινόπρασο απωθεί τις αφίδες. Το τριφύλλι αυξάνει τη γονιμότητα του χώματος για το σταφύλι.
Φασόλι
Καλλιεργείται με καλαμπόκι-αγγούρι-ραπανάκι-καρότο-κατιφέ-φράουλα-καρότα-μελιτζάνα-λαθούρι-πατάτες-θρούμπι-σέλινο. Τα φασόλια εμπλουτίζουν το έδαφος με άζωτο. 
Δεν καλλιεργείται με μάραθο-κρεμμύδι-σκόρδο-σχοινόπρασο.

Κι ένα μυστικό για την συγκαλλιέργεια των λαχανικών στον κήπο

Κατά την φύτευση και συγκαλλιέργεια των λαχανικών στον κήπο, παραδοσιακά, φυτεύουμε βασιλικούς και κατιφέδες για την προστασία των φυτών από έντομα που τα προσβάλλουν. Έχει παρατηρηθεί ότι ο βασιλικός και ο κατιφές έχουν εντομοδιωκτικές ιδιότητες και αναπτύσσονται πολύ αρμονικά με τα λαχανικά του κήπου μας.

Πηγή okipostisaeiforias.wordpress.com

https://giorgoskatsadonis.blogspot.com/2019/11/blog-post_17.html