Καρπούζι: Καλλιεργητικές Τεχνικές

Καρπούζι τι να πεις για το πιο λατρεμένο φρούτο του καλοκαιριού. Όλοι έχουμε αναμνήσεις τα παιδικά μας χρόνια να τρώμε καρπούζι σε κάποια παραλία. Καλλιεργείται πολλά στρέμματα σε όλο τον κόσμο, είναι ετήσιο, έρπον, φυτό του καλοκαιριού. Το καρπούζι κυρίως το τρώμε νωπό αλλά χρησιμοποιείται και στην βιομηχανία (χυμούς κ.α). Είναι μία προσοδοφόρα καλλιέργεια για τους παραγωγούς.

Λατινική ονομασία: Citrullus vulgaris της  οικογένειας Cucurbitaceae πιθανολογείται ότι κατάγεται από την Αφρική, υπάρχουν αναφορές ότι καλλιεργήθηκε στην αρχαιότητα.

Ποικιλίες: Υπάρχουν πολλές ποικιλίες και υβρίδια με διαφορετικά χαρακτηριστικά και η επιλογή θα γίνει βάση αυτών:

• Χρώμα σάρκας ανοιχτό κίτρινο, κόκκινο, έως πορτοκαλί κ.α. Στην Ελλάδα προτιμάμε το κόκκινο
• Άσπερμα ή με σπόρο
• Σχήμα κυκλικό ή επιμήκεις (στενόμακρα)
• Ανθεκτικότητες, ανεκτικότητες σε ασθένειες εχθρούς και ακραίες  θερμοκρασίες
• Μικρόκαρπες η μεγαλόκαρπες
• Πρωιμότητα και οψιμότητα
• Ο εγκλιματισμός της στο μικρόκλιμά της περιοχής σας
• Η αγορά τι ζητάει, ποια χαρακτηριστικά.

Από τα παραπάνω  επιλέγουμε την ποικιλία ή το υβρίδιο που έχει πιο πολλά κοινά χαρακτηριστικά σε αυτό που έχουμε ανάγκη.

Εποχή σποράς: Συνήθως στην Ελλάδα έχουμε μεταφυτεύσεις. Για εμπορική καλλιέργεια κυρίως γίνεται μεταφύτευση με τα σπορεία να γίνονται τέλος του χρόνου και μεταφυτεύσεις ανάλογα με την περιοχή (Βόρεια – Νότια) από αρχές χρόνου αναλόγως (στην Νότια Ελλάδα σκεπασμένα στην αρχή της καλλιέργειας μεταφυτεύονται τα πρώτα καρπούζια ώστε να είναι πρώιμα και να έχουν καλή τιμή) έως αρχές καλοκαιριού. Κατά την μεταφύτευση η θερμοκρασία εδάφους να είναι πάνω από 13 ° C.

Δεν θα αναφερθούμε εκτενώς σε αυτό το άρθρο για τα σπορεία της καρπουζιάς,  χρειάζονται περίπου 4-7 εβδομάδες από τον σπόρο έως το φυτό (περίπου 10 εκατοστά) είναι έτοιμο για μεταφύτευση. Μία τεχνική που πλέον γίνεται συχνότερα είναι ο εμβολιασμός της καρπουζιάς σε ανθεκτικά υποκείμενα. Επίσης μια πρακτική είναι η σκλήρυνση των φυτών πριν την μεταφύτευση για να προσαρμοστεί στις θερμοκρασίες και στις συνθήκες περιβάλλοντος. Υπάρχει και μία άλλη πρακτική απευθείας με σπόρο στο έδαφος που κυρίως για την Ελλάδα προτείνουμε μόνο σε κήπους με κάποιες παραδοσιακές ποικιλίες. Μία καλλιεργητική τεχνική που κάποιοι εφαρμόζουν είναι η κορυφολόγηση σε νεαρό στάδιο για να κάνει έκπτυξη πλευρικών βλαστών.

Αποστάσεις σποράς και φύτευσης: Κάθε ποικιλία έχει τις δικές της απαιτήσεις στις αποστάσεις σποράς ακόμα και η σύσταση του εδάφους επηρεάζει τις αποστάσεις. Ένας μπούσουλας είναι 70 cm φυτό από φυτό εντός της γραμμής και  200 cm περίπου γραμμή από γραμμή.

Ιδανικές κλιματολογικές συνθήκες ανάπτυξης: Όπως αναφέραμε η καρπουζιά είναι φυτό του καλοκαιριού, οι ιδανικές θερμοκρασίες ανάπτυξης είναι 18-33 ° C. Στις ακραίες θερμοκρασίες θα υπάρχουν ανωμαλίες στο σχήμα των καρπών, στην γεύση και σε άλλα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά. Σε υψηλές θερμοκρασίες άνω των 35 ° C εντοπίζονται προβλήματα (καψίματα) ειδικά στους μεγάλους καρπούς, μια μέθοδος για να το αποφύγουμε καλύπτουμε με τα φύλλα της τους καρπούς. Ο ζεστός άνεμος (λίβας) είναι καταστρεπτικός για την ανθοφορία (ανθόρριες) και την καρπόδεση. Επίσης αποφεύγουμε να σπέρνουμε σε σημεία που είναι πολύ υγρά γιατί θα έχουμε πολλές ασθένειες φυλλώματος.

Εδαφολογικές συνθήκες: Το έδαφος που θα επιλεγεί να είναι μέσης σύστασής να στραγγίζει καλά με υψηλή οργανική ουσία. Γενικά έχει πολύ μεγάλες απαιτήσεις σε θρεπτικά συστατικά. Δεν πρέπει να επιλέγονται συνεκτικά εδάφη, βαριά που κρατούν υγρασία γιατί θα υπάρχουν προβλήματα με μυκητολογικές ασθένειες στις ρίζες, συνιστάται βελτίωση τέτοιων εδαφών. Ιδανικό pH εδάφους 6 με 7,5. Κατά την φύτευση το χώμα πρέπει να είναι πολύ καλά δουλεμένο (στον ρώγο του) χωρίς σβόλους ώστε να στραγγίζει και να αερίζεται και να έχετε την αίσθηση ότι είναι μαλακό. Η θερμοκρασία εδάφους κατά την μεταφύτευση έχει καθοριστικό ρόλο. Μπορούμε για να αυξήσουμε την θερμοκρασία του εδάφους με κάλυψη πανιού εδαφοκάλυψης (άρα γίνεται πρώιμα η παραγωγής μας) συν του ότι θα μας βοηθήσει στην καταπολέμηση των ζιζανίων. Στα αμμουδερά χωράφια γίνεται πρώιμη η καλλιέργεια.

Λίπανση:    Για την καλλιέργεια στο στρέμμα απαιτούνται για μία καλή παραγωγή περίπου 8 μονάδες Ν, 6 μονάδες P και 12 μονάδες K. Καλό θα είναι να υπάρχει εδαφική ανάλυση για να γνωρίζεται τις μονάδες που πρέπει να προσθέσετε. Η λίπανση του αζώτου γίνεται τόσο στην βασική όσο και με επιφανειακή λίπανση, συνήθως στο άζωτο εφαρμόζονται οι μισές μονάδες στην βασική και το υπόλοιπο με επιφανειακή.

Για τον κήπο μας τοποθετούμε κομπόστ, τύρφη, κοπριά κ.α. Προσθέτουμε κάποιο βιολογικό λίπασμα που έχουμε φτιάξει εμείς η του εμπορίου.

Άρδευση: Υψηλές ανάγκες σε νερό στην καλλιεργητική περίοδο περίπου 400 – 500 χιλιοστά που κυμαίνεται αναλόγως τις καιρικές συνθήκες ή την πρωιμότητα και οψιμότητα, πρέπει να υπάρχει καλή σχετική υγρασία πάντα.  Πότισμα σχεδόν κάθε 2 ημέρες το καλοκαίρι. Προτείνετε το πότισμα με σταγόνα για αποφυγή ασθενειών φυλλώματος σε σχέση με τον καταιονισμό. Γενικά όχι μεγάλες ποσότητες νερού ανά πότισμα γιατί προκαλεί σκασίματα των καρπών. Τελικά ο τύπος άρδευσης θα εξαρτηθεί από τους ακόλουθους παράγοντες, διαθεσιμότητα του υπάρχοντος εξοπλισμού, ποσότητα και ποιότητα διαθέσιμου νερού, κόστος (πετρέλαιο, ρεύμα κτλ.) κ.α.

Εχθροί: Αφίδες, αλευρώδεις, τετράνυχος, νηματώδεις κ.α. Θα αναφερθούμε ειδικότερα σε επόμενο άρθρο.

Ασθένειες: Αδρομυκώσεις, Περονόσπορος, Ωίδιο, Βακτήρια κ.α. Και πολλές ιώσεις WMV, CMV κ.α. Θα αναφερθούμε ειδικότερα σε επόμενο άρθρα.

Συγκομιδή: Η συγκομιδή  για την καρπουζιά, γίνεται όταν οι καρποί είναι στο κατάλληλο μέγεθος και έχουν την κατάλληλη ωρίμανση για εκεί που θα το διαθέσουμε. Θέλουμε να ανεβάσουν τα σάκχαρα τους για να είναι γλυκά, προσοχή να μην υπερωριμάσει. Αποφύγετε τα χτυπήματα κατά την συγκομιδή υποβαθμίζουν το προϊόν, καλό είναι το κόψιμο της καρπουζιάς να γίνεται με κλαδευτήρι η μαχαιράκι.

Πως ξεχωρίζουμε αν  έγινε το καρπούζι;

Όταν το χτυπάμε ακούγεται ένα <βαθύς ήχος>, πολλές φορές με ξεγέλασε ο ήχος. Όταν είναι βαρύτερο από ότι φαίνεται, εκεί που πατάει το καρπούζι να έχει κάπως κιτρινωπό χρώμα. Πάντως το πιο βασικό είναι επιλεκτική συγκομιδή από διαφορετικά μέρη του χωραφιού και αξιολόγηση αν είναι η όχι έτοιμο.

Η συγκομιδή της καρπουζιάς για την αγορά γίνεται περίπου 60-90 μέρες από την μεταφύτευση και η διάρκεια συγκομιδής μπορεί να είναι έως 1 – 2 μήνες.

Το αποθηκεύουμε για λίγο καιρό σε θερμοκρασίες περίπου 10° C για λίγες εβδομάδες, να ελέγχεται τακτικά το προϊόν στην διάρκεια αποθήκευσης επίσης στις συνθήκες αποθήκευσης παίζει ρόλο και η ποικιλία.